Vísir - 11.05.1959, Blaðsíða 6

^fsi*
FÍC - Mánudágina.lá.. máf J959
íjcti 5SH> \W'b-yJk^rfl

rúTníii'f.l ! «i
%X
VÍSIR
OAtíiSL itl
Otgefandi: BLAÐAÚTGÁFAN VlSIR H.F.
Vuir kemur út 300 daga á ári. ýmlst 8 eða 12 blaðsíður.
Ritstjórl og ábyrgðarmaður: Hersteinn Pálsson.
Skrifstofur blaðsins eru í Ingólfsstræti 3.
Ritstjórnarskrifstofur blaðsins eru opnar frá kl. 8,00—18.00
Aðrar skrifstofur frá kL 9,00—18,00.
Afgreiðsla: Ingólfsstræti 3, opin frá kl. 9,00—10.00.
Sími: (11660 (fimm línur)
Visir kostar kr. 25.00 í áskrift á mánuði,
kr. 2.00 eintakið i lausasölu.
Félagsprentsmiðian h.f.
:í('yi:
Jlii/
Unglingarnir eru brá&þroska 09 eiga
snemma a5 byrja að vinna.
Tíma-Sýðræði.
Fyrir helgina birtist í „Tíman-
um“ eins konar álitsgerð um
kjördæmamálið undir fyrir-
sögninni „Mótmæli gegn
kjördæmabreytingunni“. Að
álitsgerð þessari standa tiu
kaupfélagsstjórar og oddvit-
ar á Vestfjörðum. „Tíminn"
segir í formálsorðum, að á-
litsgerð þessi hafi verið
samin áður en kjördæma-
írumvarpið var lagt fram á
Alþingi, en sé „í fullu gildi“.
Er ekki nema gott eitt um
það að segja, að Framsókn-
armenn á Vestfjörðum komi
mótmælum sínum á fram-
íæri„ ef þeir teija, að ástæða
sé til að mótmæla lagasetn-
ingu, sem miðar að því að
leiðrétta ranglæti. Er heldur
ekki nema von, að menn
þessir mótmæli því, að
dregið verði úr áhrifavaldi
Framsóknarflokksins, þó að
þjóðin sé löngu or&in þreytt
á algerri sérstöðu Fram-
sóknarflokksins til áhrifa á
landsmálin.
í fyrrnefndri álitsgerð segir
meðal annars svo, eftir að .
lýst hefir verið yfir mót-
mælum gegn hinni fyrir-
huguðu breytingu: „Fyrst og 1
fremst vegna þess, að við
viljum halda sem lengst í
lýðræðisskipulagið, með því
að við teljum það henta bezt
okkar þjóð.“
Það er ekki bráðónýtt að fá
slíkar yfirlýsingar frá kaup-
félagsstjórum og oddvitum
Framsóknarflokksins á Vest
íjörðum, enda segir „Tím-
inn“, að álitsgerðin sé í fullu
gildi. Þessir mepn telja sem
sé, víst í fúlustu alvöru, að
hin’ fyrirhugaða breyting á
úreltri og hróplega rang-
látri kjördæmaskipun, miði
að þvi, að lýðræðisskipulag
íslendinga verði lagt niður.
Þá veit maður það. Fram-
sóknarmenn vilja „halda
sem lengst í lýðræðisskipu-
lagið“, og er það i sjálfu
sér lofsverður ásetningur, en
erfiðlega mun obbanum af
landsfólkinu ganga að skilja,
að lýðræðinu í landinu sé
bezt borgið með því að láta
Framsóknarmenn hafa marg
faldan rétt á við.aðra borgara
landsins. Framsóknarmenh á
Vestfjörðum vilja sem sé
halda sem lengst í það fvr-
irkomulag, sem hentar bezt
„okkar þjóð“, eins og það er
orðað í álitgerð kaupfélags-
stjóranha og oddvitanna að
vestan. Hér mun „okkar
þjóð“- væntanlega eiga að
tákna Framsóknarmenn, því
að útilokað er, að átt sé við
íslendinga almennt. Fer þá
skörin að færast upp í bekk-
inn, ef Framsóknármenn
telja sig þjóðina alla.
Það er lýðum ljóst, að æsku-
fólkið íslenzka er mun bráð-
þroskaðra en áður var. Piltar
og stúlkur um fermingaraldur
er margt hvað hávaxið fólk og
mcð líkamsþroska að sama
skapi. Það hefir bæði vit og
þroska tii þess að ganga að
störfum, með svipuðum árangri
og fullorðið fólk.
Sé litið 50—60 ár aftur í tím-
ann var það almenn venja, að
piltar og stúlkur gengu að
framleiðslustörfum strax eftir
fermingu, sem þá var miðuð
við 14 ára aldur. Piltarnir fóru
í skiprúm. Stúlkurnar unnu
við saltfiskverkun eða syeita-
störf. En salfiskverkunin var
þá aðalatvinna í flestum kaup-
stöðum. Efnilegustu piltarnir
voru orðnir formenn 17-—18
ára. Mörg stúlkan hafðd einnig
á svipuðum aldri valið sér
lífsstöðu, eða aukið við litla
•* mentnun i uppvexti til munns
um blátt áfram ekki boðið Fær
eyingum ný og ný hlunnindi
með kjör þeirra og skatt-
greiðslur hérlendis. Enda ó-
líklegt að slík forréttindi verði
til lengdar þoluð af íslenzkum
sjómönnum.
Vegna þessa er það aðkall-
andi nauðsyn, að skipuleggja
sem bezt eigið vinnuafl.
Stærsta atriðið þar er að æsku-
fólkið komi sem fyrst í fram-
leiðsluna. Geti byrjað á fram-
leiðslustörfum strax eftir
fermingu, ef það óskar. Til
þess að þetta geti orðið þarf að
breyta skólakerfinu. Skóla-
skyldan nái aðeins til 14 ára
aldurs. Sýnist mörmum mál til
komið, að hið svonefnda
„Fræðslukerfi“, sem nú ríkir í
skólalöggjöf okkar, þurfi að
breytast á þann veg, að tækni-
menntun verði mjög aukin.
Það er líka sanngjarnt, að
Fræðslukerfið nái aðeins til
slóðin, sem höfum dæmt unga
fólkið til iðjuleysis og eyðslú
og kennum svo æskunni um
afleiðingarnar. Við höfum einn-
ig að miklu leyti misst stjórn
á þeirri nauðsyn, að börn byrji
að vinná strax og þau hafa
þrbska til, auðvitað þannig, að
þroska og getu sé ekki misboð-
ið. Með því að byrja ungur
læra menn fyrr að meta gildi
vinnunnar, ekki sérstaklega
með persónulegum gróða fyrir
augum, heldur miklu fremur
sem persónulega óg almenna
nauðsyn til þess að þroska alla
og velja sér sem fyrst ákveðiði
lífsstarf.
Þessi nauðsyn er einmitt nú
fyrir hendi. Þjóðin er að byggja
upp landið í óða önn. Æskan er
fús að leggja þar hönd að verki
með krafti og kappi. Hún á
að fá tækifærin — og mun
nota þau.
Arn.
Hugsjónir
þakkaðar.
Herra ritstjóri!
Mætti ég fara þess á leit að
yðar heiðraða blað birti frá
mér nokkur þakkarorð al-
menns eðlis, er kynnu að varpa
ljósi á gildi þjóðernis og listar
og handa. Fátt af þessu var Þeirra- sem una Því eða kíósa'með íslendingum.
jafn bráðþrókka og tíú. Sumt af fríákum vi-ija. Hinir séu |
alið upp við kröpp kjör og (lausir- 01’ nauðung gefst illa
mikla vinnu. Barnslúinn hafði svo 1 nami sem oðru- Þetta ei .
Jsett á það varanlegt mark. Þe§ar farið að se8ia fil sin með merki úr ólíklegum áttum og
Áður en undirritaður þakkar
svo í námx sem öðru. Þetta er hverjum einstökum vináttu-
Samt fór þetta vel hjá allflest-
um, Margir piltgi-nir ui'ðu. bfáð-
llegá góðir forménn og sjómenn,
og stulkurnar stóðu einnig vel
í stöðu sinni.
ýmsu móti, og mun gera það
enn meira síðar, ef nú er ekki
breytt eða sveigt til.
lok álitsgerðarinnar má svo
lesa þessa skarplegu at-
liugasemd: „Það virðist eng-
um vandkvæðum bundið að
breyta núverandi kjördæma
skipnn án slíki-ar umbylt-
ingar, sem hér er hugsuð, til
þess að lagfæra það misrétti
sem mönnum sýnist (letur-
breyting Vísis) vera í því
fólgið, að mismunandi
margir kjósendur standi að
baki hverjum kjörnum þing-
manni.“
Það er engin fjarstæða nú,
fremur en áður, að efnilegir
MÖrg undanfarin ár nöfum !Piltar séu orðnir formenn eða
við orðið að fá erlent verka_ ^élstjórar á fiskiskipum 17-18
'íólk til þess að vinna að íram-,ára> °S ættu sv0 Þess kost, að
leiðslustörfum. Landbúnaður- stunda framkaldsnám í nám-
*inn reið á vaðið með erlenda Jskeiðum <>g í skólum, eftir því
Iverkafólkið. Sjávarútvegurinn ,sem hugUr þeirra stendur tiL
Ikom svo á eftir. Þarfir sjáVar- Fyrir stúlkurnar eru einnlS ti]
'útvegsins voru að vonum stór-|ýms verkefni 1 framleiðslu-
tækari Landbúnaðurinn komst istÖrfum* stjórn a Velum °g
fleira. Engin þjóð, og sizt við
íslendingar, sem enn um all-
Missýntng.
Þetta má kallast býsna laglega
orðað. Höfundar álitsgérð-
ai-innar renna grun í, að
einhverjum kunni að „sýn-
ast“ það óeðlilegt, að Sjálf-
stæðisflokkurinn skuli ekki
koma nema 19 mönnum á
þing en Framsóknarflokk-
urinn 17, þó að Sjálfstæðis-
menn í landinu sé meira en
helmingi fleiri en Fram-
sóknarmenn eða 5 gegn
hverjum -tveim.
En almenningi „sýnist“ ekki
véra ranglæti í þessúm efn-
um, hann veit það, og hann
viJl leiðrétta þetta ranglæti.
Almenningur telur, að hér
sé sánnai-lega úrbóta þörf,
ot? þs*ð mun ov, vei’ða. Al-
menningur., þjóðin. yill. ajð
Framsóknarmetm hafi sama
1
rétt til áhrifa á landsmál al-
mennt, en alls ekki meiri.
Þetta er mergurinn málsins.
Það er algerlega tilgangslaust
fyrir Tímann að panta á-
litsgerðir frá áhangendum
sínum til þess að viðalda
ranglætinu i þessum efnum.
Og allt fjas hans um að
verja lýðræðið í landinu eru
öfugmæli. Allir vita, að þeim
þætti íslenzks lýðræðis, er
lýtur að kosningum til Al-
þingis, er verulega áfátt.
Þessú verður breytt, því að
það er krafa yfirgnæfandi
meirihluta þjóðarinnar, sem
vill ekki lengur vera annars
flokks borgarar. Þetta
„gæðamat“ Framsóknar á
borgúrum landsins verður
. aínuniiðj Á'vá •■'-■-,
af með hundruð. Sjávarútveg-
urinn þuriti þúsund. Þetta er-
lenda verkafólk, einkum í
þágu sjávarútvegsins, ' var
fengið með ýmsum forréttind-
: uni og yfirboðum fram yfir ís-
Indinga. Vakti það að vonum
óánægju og leiddi til nokkurra
kauphækkana, sem eðlilegar
,voru eins og allt var í pottinn
búið. Margt af þessu erlenda
fólki í þjónustu sjávarútvegs-
jins vor ungíingar alveg óvanir
og óæfðir í þeim verkum, er í
. þeir skyldu vinna. Allt var
þetta látið gott heita.
| Allir hljóta að viðurkenna, f
að það er þjóðhagslega ótrvggt
og dýrt að reka framleiðslu-
atvinnuvegi okkar með erlendu
langt skeið líðum vegna mann-
eklu, höfum efni á því, að loka
þúsundir æskufólks innan
skólaveggja alla leið fram að
25 ára aldri, og verða að bæta
það upp með erlendu verka-
fólki.
Slík öfugþróun verður að
hætta. Við verðum að standa
á eigin fótum með framleiðslu
okkar og skipuleggja vinnu-
aflið svo, að við fáum sem
bezt not af liverjum manni,
ungum sem gömlum.. Á því
'mun nokkur misbrestur verða
eins og nú er. Koma þar mörg
! atriði til, sem auðvelt er að
laga.
Æskufók okkar fær frá
fólki að meira eða minna levti.
Slíkt getur gengið um stund mörSum misjafnt orð í eyra. En
með hálfgerðum harmkvælum ,Það er Þroskarikt °S vil1 starfa>
'og ýmsum eftirköstum. Allt í eins allt heilbrigt fólk. Það
einu er minnst varir getur
komið sá bobbi í bátinn, sem
ekki verði leystur. Þá verður
stöðvun óumflýjanleg.
Það liggur eins og, í lpftinu,
að slíkt gerist með Færeying-
ana, sem undanfarið hafa
verið hjálparhella og, varaliö
til starfa við fiskveiðarnar.
Færeyingar heima fyrir eru á
framfaraskeiði ög munu brátt'
er að miklu leyti við eldri kyn-
Skarðsmót
Hið árlega Skarðsmót verður
líklegum, þykir honum eiga
við að færa fremur öllum þakk-
ir þeim, sem í sambandi við
sextugsafmæli hans hafa -lagt
fram óviðjafnanlegan skerf til
endurreisnar islenzkri þ jóð-
menningu í tónum með per-
sónulegum fórnum og vinnu.
Fyrst ber að nefna dr. Hall-
grím Helgason, sem tókst á
hendur að skrásetja verk und-’
irritaðs og undirbúa flutning
þeiri-a innan lands og.utan og
æfa eitt verkið með söngflokki
her. Á sjö vikúm hé'lt hann alls
95 æfingar með „Söngfélagi
verklýðssamtakanna" • og
nokkrum utanfélagsmönnum
til þess að kyrina íslendingum
eftir 30 ára bið kantötuna
„Þjóðhvöt", og söngmennirn-
ir, sem voru önnum kafnir við
önnur störf, lágu ekki á liði sínu,
heldur mættu ósleitilega á öll-
um æfingum. Sumir keyptu
jafnvel menn til að fylla skarð
sitt við aðra vinnu meðan þeir
fóru á æfingar til að undirbúa
flutning þessa tónverlcs. Það
sýnir að enn lifir andi hug-
sjóna og þjó&ernis á voru landi.
Slíkt verður aldrei fullþakk-
að. Hið mesta fagnaðarefrii er
þó að allar hinar óvæntu lijart-
anlegu viðtökur, sem nverki
og höfundurinn hlutu loks á
þessum timamótum, voru eklci
til orðnar fyrir neins konar
kunningsskap, fyrirfram vin-
áttu eða tillitssemi gagnvart af-
mælisbarni, flokkum- eða mála-
tilbúnaði, — heldur 'létu að-
stæðurnar það koma greinileg'a
í ljós að viðtökurnar mörkuð-
ust eingöngu af sjálfum verk-
haldið á Siglufirði um hvíta- unum og þjóðernisanda þeirra.
sunnuna. Keppt verður í svigi | Þetta gefur oss nýja trú á
og stórsvigi. Skíðafæri er mjög landið og þjóðina og fylbr hug
gott og er búizt við mikilli vorn þakklæti og trausti á
þátttöku. Þátttaka tilkynnist til framtíðina.
þurfa alls mannafla síns, og. Skíðafélags Siglufjarðar
einhverntíma, S'.'nnilega fljót- j(Skíðaborg) fyrir þriðjudaginn
'lega, kemur aö því, að yið jgét- ,12. maí. '
Reykjavik 7. ínaí 1959.
Jón Leiís>.
r
f
f