Vísir - 22.05.1959, Blaðsíða 4

I
aisiA
Föstudaginft 22. maí 1959
r *
Minningarorð:
Olafur B. Bförnsson,
ritsÉj&iri.
F. 6. júlí 1895. - Ð. 15. maí 1959.
Þegar Ólafur ' Bjarnason
Björnsson ritstjóri lézt á heim-
ili sínu á Akranesi föstudags-
kvöldið 15. þ. m., eftir langa
og stranga sjúkdómslegu, hvarí
okkur einn hinn mesti at-
haínamaður þessarar þjóðar nú
um nokkurra áratuga skeið og
líklega mesti hugsjónamaður-
inn í athafnamannahópnum.
Að slíkum manni er því ekki
lítill sjónarsviptir, og mundi
ekki lítið um hann að segja, ef
rekja skyldi sögu hans. Efnið
væri þá miklu meira en svo, að
nokkur maður léti sér til hugar
koma að gera því skil í einni
blaðagrein, enda verður hér
engin tilraun gerð til þess að
segja þá sögu. Það ber þó að
gera á sínum stað og sínum
tíma, og verður merk saga og
íróðleg- ef samvizkusamlega er
sögð. Hér verður ekki um ann-
að að ræða en stutta minning-
arkveðju, er votti hinum látna
skylduga þökk og virðingu,
eins og nú tíðkast við fráfall
ftierkismanna.
Jafnvel í svo stuttri grein
sem þessari mun það þykja við
eiga að minnast lítillega á æít-
erni Ólafs, en sumar greinar
æ.tta hans eru mjög auðraktar.
Þannig var hann í beinan karl-
3egg kominn af hinum mikla
ættföður síra Stefáni Ólafs-
syni á Höskuldsstöðum. Var
faðir hans, Björn Hannesson. á
ftieðal hinna nafnkunnustu
i formánna á Akranesi, en þeir
Björn Hannesson og Jón pró-
fessor Aðils voru systrasynir.
Kona Björns og móðir Ólafs
ritstjóri þess og kostnaðarmað-
úr. Blað þetta hefir alla tíð
verið merkilegt. Ekki þó' fyrir
blaðaménnskuhæfileika Ólafs
Björnssonar, því að þeir gátu
varla miklir talist. Hann var
málsnjallari maður en hvað
hann var ritsnjall, því að penn-
anum tókst honum sjaldan að
beita raeir en í meðallagi, þar
sem hann aftur á móti talaði
einkarvel á mannfundum og
var afbragðs-fundarstjóri,
sköruleguj, réttvís og laginn.
Það sem gerði þetta biað
merkilegt var auðsæ viðleitni
að vinna gagn. Sú viðleitni gat
engum manni dulist og hún
endurspeglaði mannkosti og
þjóðfélagslega ábyrgðartil-
finningu ritstjórans. Þetta
hlutu allir góðir menn að virða
og því naut blaðið jafnan vin-
sælda hjá þeim. Margar góðar
greinar ritaði Óláfur þar sjálf-
ur, sumar gagnmerkar. Má þar
til nefna hinar ítarlegu at-
málum. Yfir öll þessi mál öðl- ’hugasemdir hans við sálma-
aðist hann mikla víðsýni og í úókina frá 1945, hinar fyllstu
hvívetna byggðust afskipti' °S bezt grundvöUuðu, sem enn
hans af þeim á góðvild og sann- (hafa komið á prent. Þá er og að
girni. Honum var tamt að líta sjálfsögðu mikill fróðleikur í
á málin frá öllum hliðum og hinum mikla greinaflokki hans
skapa sér svo sína eigin skoð- um sögu Akraness. Þann fróð-
un. Henni fylgdi hann svo fram ieik verður þó að nota með
af staðfestu og þrautseigju, mikilli varfærni, því enda þótt
alltaf reiðubúinn að leggja fram Ólafur Björnsson væri sannar-
krafta sína og alltaf fús til teSa ekki lítill fróðleiksmaður,
samvinnu við aðra eftir því var Það samt óumflýjanlegt
sem henni varð við komið. Var,a® nokkrar missagnir og mis-
þá fylgi hans eins oft meira skilningur kæmist inn í frá-
virði en fjögurra annarra. Hinu sögnina, þegar svona ítaelega
verður ekki með réttu neitað, , skyldi greina frá slíkum sæg
ógert, þó að miklu dagsverkison trúi eg þvi ekki að hann
væri hann búinn að ljúka.verði atvinnúlaus í sínu nýja
Hans verður saknað um alltheimkynni. Eða hvernig haldið
íslands, og lengur en í dag ogþið, sem þekktuð hann, að
á morgun. En sárast sakna þeirhann mundi una því lífi? Nei,
hans sem bezt þekktu hann. „mikið ennþá muntu starfa
En er nokkru sinni ofmiklu drottins veröld í.“ Og sú
snemma kvatt þegar eftirmæl-veröld er ein. Það skulum við
ið er slíkt? „Enginn hugsi aðláta okkur skiljast.
annað líf sé iðjuleysið tómt“.
Fyrir sjálfan mig vænti eg þess,
I þessari óbifanlegri sann-
að þegar yfir um kemur njóti
eg mín eitthvað skár en eg hefi
gert hér. Og um Ólaf Björns-
’færingu kveð eg þenna góða
tryggðavin síðustu kveðjunni.
Sn. J.
Hínsi nýi kommiíiiisiaieiðtogi
Kína — Liu-Shao-chi
- er „maður Maos“ og vin-
veittur Rússum.
Liu Shao-chi, sem hefir tekið kunnugt en talið er að hamt
við af Mao Tse-tung sem leið- hafi kvongazt tvisvar og eigi
togi kommúnista Kína, er tvo syni og eina dóttur.
samkvæmt opinberum ævi-1
skrám, stundum sagður fædd- Konan reyndi að
ur 1898 — stundmn 1905. Hann fremja sjálfsinorð.
er mesti skipuleggjari flokks- I Sagt er, að kona hans hafi:
ins, og mikill stuðningsmaður eitt sinn reynt að fremja sjálfs-
morð. Það gerðist í neðanjarð-
ar-höfuðstöð flokksins 1
Shanghai. Hann leigði ricksha
(vagn dreginn af manni) tií
1 þess að fara með hana til
læknis. Sumir félaga hans
fundu að því við hann, að hanr>
skyldi ekki leigja bíl í svona
tilfelli, en hann svaraði, að
með því hefði um of verið-
að þótt Liu sé mikkll stuðnings- | úregin athygli að höfuðstöð-
að stundum var það til tjóns|af fólki af mörgum kynslóðum! maður Rússa, hafi hann ekki j mm> °g Það geta orðið stöðinni.
hve áhugamálin voru mörg, því °§ við ekki bei;ri aðstöðu en hikað við að gagnrýna gerðir
og vinur rússneskra kommún-
ista.
Hann er sagður maður ákaf-
lega þolinmóður og rólyndur
— og fjarlægt honum að reyna
að grafa undan Mao, en Liu
hefir verið valdamesti maður
Kína um mörg undanfarin ár
næst honum.
Það er vakin athygli á því,
hættulegt.
að hann lærði víst aldrei til . höfundurinn hafði. — Sögu'þeirra, og hann hefir aldrei far-
fulls hve nausynlegt það er að Akraness ætlaði hann einnig að (ið í neina launkofa með það, að Á til
kunna að takmarka sig, jafnvel rita sérstæða og var komið út hann væri maður Maos. sveigjanleika.
fyrir þá menn, sem koma miklu fyrsta bindi hennar, en annað j Eins og Mao er hann af efn- | Þótt Liu virðist harður og ó-
eg að hafi verið^uðu fólki kominn, ættaður úr sveigjanlegur, á hann til lipurð
er hann féll frá. Hunanfylki í Mið-Kína, f. í og sveigjanleika. Hann út-
''meirú af en almennt gerist.
Hahn 'var s'nemma kjörinn í
j bindi ætla
fullprentað
sveitarstjórn og síðar bæjar-'Atti Þetta að verða geysimikið Yinshan, en Mao í Siangtan, og skýrði eitt sinn stefnu kín-
stjórn á Akraneú o« sat í henni rit ef höfundinum hefði enzt jer ekki langt milli þessara jverskra kommúnista í iðnaðar-
prófasts ■ Sveinssonar á Rafns-i111 dánardags. Ætla eg að þar.aldur 111 að ljúka því' Hætt er,staða- Þeir geugu í skóla í'málum og á sviði landbúnaðar
eyri, Var,það allra manna mál,kafi hann unnið bæði mikið og
um Katrínu að hana skorti gott verk’ en einnie á
engan þann kost er konu má sviðum 'vann hann að menn-
prýða. Hún hafði áður verið ingu ög ftámförum þorpsins.
nSi-nm ninfi Þannig yar það fyrst og fremst , .
£ s g pi, uan i blaðsins. Fleiri nt gaf Olafur Hann gekk í hina sósíalistisku Lincolns og Jeffersons og tíma
Bjarnasyni, og eftir honum var nans veiK aa koma Þai UPP! 1
Ólafur Björnsson heitinn.
Mjög . snemma, meðan þeir
skóla
1 við að nú verði enginn til þess jChangsha. Á árunum eftir að
öðrum; að halda Þvi afram að sinni, en Manchu-veldið leið undir lok
hitt verðum við að vona að ein- j (1911) ’ voru allir. í byltingar-
hver nýtur maður finnist til ^ hug, og þá gerðist Liu komm-
þess að halda áfram útgáfu ^únisti og fór til Shanghai.
svo í viðtali við bandariskan
blaðamann:
„Stefnur okkar varðandi.:
iðnað, landbúnað og menningu
eru í nánari tengslum við tíma
prentsmiðju þeirri, er' þar hef- Björnsson út’ en ekki verða þau ungmennafylkingu
hér talin, fremur en verk hans
í heild.
Voru enn á æsku-aldri, vaknaði
hjá þeim hálfbræðrunum, i
Bjarna Ólafssyni og Ólafi
Björnssyni, brennandi áhugi á i
Jandsmálum og öllu því, er ,
þjóðinni mátti verða til menn- |
jngaraúka, heilla og framfara.
Ekki hefi eg kunnugleik til
Jiess að segja hvað það var,
sem einkum vakti þann áhuga,
en- það ætla eg að ungmenna-
fél-agsskapurinn hafi átt ekki
Jítinn þátt í að glæða hann.
Bjarni var frábær maður jafnt
lim göfugmennsku sem atorku (
ir nú um langt skeið verið rek-
in. En svo mun mörgum finn-
ast sem frá menningarlegu
sjónarmiði skoðað sé annar
og fór til frönsku stjórnarbyltingarinnar
Moskvu til náms, og að því en núverandi tíma í Sovétríkj-
loknu vann hann að skipulagn- unum.“
ingu á sviði verkalýðsmála, og j Fimm árum síðar (1. maí
hafði raunar unnið nokkuð að 1950) hafnaði hann tilboði
þeim áður. Það var 1922, sem Bandaríkjanna um hjálp til að
kom aftur frá Moskvu. lina hungursneyðina í Kína,
Eins og hann var tryggur í
fylgi sínu við þau málefni, er
svipur yfir þeim bæ, er hefir hann tók að sér, svo var hann
prentsmiðju, heldur. en hinum,' 0g einnig frábærlega tryggur ■ -anU , nor7 u , . ,, ^
hana hnfir PnM iTtan I • - - , Anð 1927 var haim kominn 1 þar sem her væru bandanskir
iidnd nem enga. utan vinnm sinnm ncr lihl tnlí-mnrk .
miðstjórn kommúnistaflokks- heimsvaldasinnar að reyna að
ins. fá aðstöðu til undirróðurs og
Um einkalíf hans er lítið sundrungarstarfsemi.
sem
sinnar
sveitar
enga. Utan
starfaði hann í
, I
vinum sínum og lítil takmörk
virtust fyrir því, hvað ■ hann
ýmsum-hefndum; var t. d. um ^ vildi á sig leggja þeirra vegna.
eitt skeið í kirkjuráði. . Um þetta geta bæði eg og mín-
ir borið af eigin raun. Það er
því að vonum, að á mínu heim-
ili er hans sárt saknað og til
Það er mér nær að halda að
hvergi hafi starf Ólafs Björns-
sonar borið hærra en i slysa-
varnamálunum og innan Slysa-
varnafélagsins, þar sem hann
var lengi búinn að vera í stjórn.
hans hugsað af innilegu þakk-
læti.
I einkalífi sínu -var Ólaíur
Cg atorka hans varð hin mesta ( Fyrir víst vteri nú slvsavarna- Björnsson mikill lánsmaSur
lyftistöng öllu efnahagslífi á málum okkar öðru vísi háttað Hann eignaðist frábærlega á-
'Akranesi. En það varð hlut- en raun gefur vitni ef hann
Mæðgurnar gifíust báðar
fangeisuðum brotamönnum.
Mjúntkaparsælasi verður að bíða.
iT" ----- °—........— ----- gæta konu/Asu dóttur Olafs
fkipti hans að eyða ævidögum hefði aldrei tekið þátt í þeim, læknis Finsens, er ávallt til'einsdæmi
gfnum á sjónum og fyrir það og eg er sannfærður um að það hinztu stundar stóð - ’ 1
,Var- honum meinað að taka auða sæti, sem hann skilur þar honum
Það er óvenjulegt, að móðir svo rann upp sá dagur, þegar
og dóttir giftist sama dag, en búið var að fá samþykki yfir-
þegar aostæður eru valdanna fyrir hjónavígslnum.
hvort sem
við hlið
heimurinn
eins og nú skal frá greint:
Mæðgurnar komu þá til borg-
- ___ __________ Mæðgurnar, sem eiga heima arfógetans í Nancy, og þangað
stöðugan þátt í féiagslífinu. j nú eltir, eigum við í svipinn fjutti þeim meðbyr eða andbyr. ' í borginni Nancy, urðu báðar voru mannsefnin einnig leidd,
Þar aftur á móti lét ÓlafUx ^ engan mann er fylli eins og Heimili þeirra var fyrirmynd ástfagnar um svipað leyti, en 'gengið var frá öllu saman, og
jnjög til sín taka fiá æskuárumÆann gerði, og er það þó víst að 0g þar var mikil gestrisni og áður en hægt væri að ganga í siðan fóru konurnar heim, eii
Cg ævina út, en var um leið í þeim félagsskap starfa marg
jnikill framkvæmdamaður í
málum þorpsins og bæjarins.
Fjarri fór því, að afskipti
hans af almennum málum væru
bundin við hans eigið sveitar-
íélag eitt saman, því hann gaf
í?g mjög að öllum landsmálum,
ifcar með kirkjumálum og skóla-
ir ágætir menn. Með Ólafi
Björnssyni missti Slysavarna-
félagij, sinn bezta mann.
Meðal þess, er gei’ð-i hann
þjóðkunnastan, var blað hans
Akranes. Það stofnaði hann
1942 og í þau seytján ár, sem
síðan eru liðin, var hann bæði
t höfðingsskapur. Þau eignuðust hjónaband kom dálítið fyrir
tvö börn, Ólaf og Ingibjörgu, . báða hina tilvonandi eigin-
sem bæði eru vel gefin, hafa
mannast vel og hafa á sér sér-
stakt ágætis-orð.
Okkur finnst að Ólafur
Björnsson hafi fallið fyrir ald-
ur fram; hann átti svo mikið
menn. Þeir gerðust báðir brot-
legir við lögin, voru dæmdir í
fangelsi og settir inn til langs
tíma.
En ást mæðgnanna kulnaði
ekki við þetta — hefur senni-
lega fremur aukizt en hitt —
mennirnir voru handjárnaðir á
ný og fluttir í fangelsið aftur.
Brúðkaupsnóttinni er frestað í
nokkra mánuði.
Daud Khan, forsætisráð-
herra Afghanistans, er
korninn í opinbera heim«
sókn til Moskvn.