Vísir - 09.03.1960, Blaðsíða 4

VfSIB
Miðvikudaginn 9. marz 1960
-Afríka 1960-
Vandamál hinnar "nýju Afríku
eru mörg og erfil viðfangs.
Síiíji frá huráitíz til
bjartjar b&musM JWifjt*riu.
Jack White, einn af fréttarit-1 að sambandsstjórn landsins hef-
urum IRISH TIMES í Dublin, ur á sinni könnu'all æðri mennt
un í landinu.
Kwashiokor.
Það er barnasjúkdómadeild
Kennslusjúkrahússins, sem Coll
in læknir veitir forstöðu. Hann
hcfur ferðast um Afríkulöndin,
sem nýlega hafa fengið og eru
að fá sjálfstæði.
Kemur þar margt fram fróð-
legt um þesi víðlendu fjöl-
mennu lönd, sem öll eiga mikl-
ar auðlindir í jörðu. Enginn ef- ^ h^fið torátíu ^égii v^iki
ast um, að oll eru þau mikil
framtíðarlönd — og að áhrifa
þeirra mun gæta í sívaxandi
mæli í heiminum er þjóðir
þeirra fá fullt sjálfstæði.
Þær spurningar eru vitanlega
ofarlega hversu tekst, er þær
fara að ráða sér sjálfar, en
margt getur orðið til truflun-
ar, einkum í þeim löndum, þar
sem hvítir menn og afkomend-
ur þeirra eru nægilega fjöl-
mennir og jafnframt svo
skammsýnir, að vilja halda í
það viðhorf, að vilja ráða yfir
meirihlutanum.
En lítum á hvað Jack White
segir í einni grein sinni um
Nigeriu og hversu þar er ástatt.
Þar er að vísu að eins rætt
am eitt vandamál — en af
grein hans má sjá, hve stór-
kostleg verkefnin eru í þessum
löndum.
40 milljónir
manna.
Það eru 40 milljónir manna
I Nigeriu, segir Jack White.
Af hverjum 100 íbúum lands-
íns eru 53 undir 18 ára adri,
en af þessum 53% nær að eins
helmingur 18 ára aldri.
Þessar upplýsingar fékk
hann hjá Robert Collin, lækni
og rithöfundi frá Dublin, sem
starfar í hinu nýja, aðdáunar-
verða kennslu-sjúkrahúsi í
Ibadan.
Sjúkrahúsið er tengslum við
Háskólann (University Coll-
ege) í Ibadan. Þar eru þúsund
nemendur eins og stendur, þar
af 50 stúlkur. Er frá líður munu
verða þarna 2000 nemendur,
sepi allir búa innan vébanda
háskólans, á stúdentahéimilum
veiki, sem nefnist Kwashikor.
en hún veldur miklum barna-
dauða, einkum ungbarna. Ég
sá cinn þessara litlu sjúklinga,
sagði Jack White. Hörundið var
flekkótt og hafði flagnað af á
blettum. Litli líkaminn var
allur þrútinn og augum nærri
lukt. Barnið virtist sneytt öll-
um lífsþrótti. Þetta var ömur-
leg sjón, en táknræn um það
sorglega ástand, sem ríkjandi
er í heimi barnanna. Eitt af
hverjum fjórum börnum, hald-
ið þesari veiki, sem kemur í
barnad., deyr, en það er auð-
velt að bjarga þeim, sem komið
er með í tæka tíð, með þeirri
einföldu lækningu að gefa þeim
mjólk.
Lífsvenjur og kjör.
Lífsvenjur og kjör Yúuba
eru þau, að þessi veiki er svo
útbreidd sem raun ber vitni.
Flestir íbúanna eru smábænd-
ur, rækta kókó, til þess að vinna
sér inn eitthvað af peningum,
og hafa nærri einvörðungu
Hafa börnin
á brjósti.
Nú hafa Nigeriukonur að
jafnaði börn sín á brjósti en
það er of stutt hlé milli barn-
eigna, svo að frá því að börnin
eru 2.—3. ára eru þau mjólkur-
laus, og eftir það fá þau ekk-
ert annað en yam og cassava,
ef til vill blandað dálitlu af
möluðum baunum og maize,
Börnin fá fylli sína en þetta
fæði er of einhæft, þau fá næst-
um ekkert protein. Og svo veikj
ast þau af Kwashiokor.
í barnadeildinni fá þau mjólk
og þar með protein. Sú hefð
er komin á, að mæðurnar fá
að heimsækja bömin að vild,
fá að hjálpa til við að mata þau,
og er leiðbeint á margan hátt,
að því er varðar uppeldi þeirra.
Vitanlega er ekki nein trygg-
ing fyrir, að þær notfæri sér
þessar leiðbeiningar síðar, eða
hafi aðstöðu til þess, en vafa-
laust er þetta skref í rétta átt.
Stórar fjöL
skyldur.
Fjölskyldur Yúubúanna eru
jafnan barnmargar. Yúubarn-
ir eru hreyknir af börnum sín-
um og fagna hverju nýju, sem
bætist í hópinn. Flestir alþýðu-
söngvar þeirra fjalla um börn.
í þeim eru þau lofuð. — Stund-
um kemur líka fram í þeim, að
yurúbarnir tigna mammon, en
það er sérstaklega athyglisvert
hve vænt mæðrum þykir um
börn sín og hversu þolinmóðar
þær eru við þau. Á ferðum sín-
um um héruð yúrúbanna kveðst
Jack White að eins þrisvar hafa
heyrt barn gráta.
Einn læknir
á 50 þús. íbua.
Það eru um það bil 900 lækn-
ar í Nigeriu eða 1 á 50.000
íbúa. Á írlandi er 1 á 1000, segir
J. W. til samanburðar. (Ef
læknar væru jafnfáir hér hlut-i
fallslega við íbúatölu sem í
Nigeriu væru 3—4 læknar á
öllu landinu). •— Að undantekn-
um læknum trúboðsstöðva eru
* * aðeins 90 læknar í vesturhiuta
|| Nígeríu, en þar búa 6 millj-

Trúboðsstarfsemin.
Það vita ekki allir hve mikil1
líknarstarfsemi er tengd trú-
boðsstarfseminni. Jack White
segir nokkuð frá þremur nunn-
yam og cassava sér til viðurvær-1 um úr reglunni „Order of our
Kezia Fashina —
kvennaleiðtogi í Nigeriu.
Háskólaborg.
Að meðtöldum kennurum og
öllu starfsliði verða íbúar
þessa háskólabæjar um 3500.
-— Ur þessum bæ eiga að
streyma leiðsögumen þjóðar-1
innar: á komandi tímum. —
Meðal tveggja bygginga í há- j is. Þar sem íbúarnir eru hvorki f Lady. of the Apostles". Þær
skólabænum vekja tvær sér- j áhuga- ‘né framtakssamir leggjá reka skóla fyrir hjúkrunar-
staklega athygli, kirkjur tvær. j þeir einkum stund á ræktun "konuefni og sjúkrahús. Ein
önnu fyrir rómversk- kaþólskt, cassava, sem er mjög fyrirhafn- þeirra, aldrei kölluðannað en
fólk, • hin fyrir mótmælend-! arlítil. Það þarf ekki annað en „Systir Anna“, er ættuð úr Ker-
ur. Kirkja hinna fyrrneíndu er j stinga rótaranga i jörðina og i'ysýslu, viðfeldin kona og blátt
í Yúruba-stíl með mvndum j þessi rótarangi skýtur ótalnýj- | áfram, en gædd mikilli festu.
af Jesú Kristi sem litlu Yúuba- um. Uppskei'an er mikil og j
kornbarni. i ræturnar géymast vrel í jöi'ðu,
Ein mesta og vegleeasta bycg svo að ekki þarf annað en að
íngin, sem sýnd er öllum, er grafa eftir þeim, þegar þeirra
Kennslusjúki’ahúsið, en kost.n- er þörf. Þær eru malaðar í eins
aður við að <koma h>\,-í nnnjisn
425 milljónum ísl. króra w;#.
að við núverandi gengi. Ef til
*vill er það vandaðasta sjúkra-
íiús í allri Ai-íku. Það er rek-
5ð á vegum sambandsstjói-nai’-
ínnari eins og háskólinn, því
konar mjöl og búinn til grautur
Ríki „sysíur
Önnu“.
„Hún sýndi mér ríki sitt“,
segir J. W., „Þar er fæðingar-
deiíd og barnadelid og lækn-
er forstöðukona. Önnur þeirra
Marguret Sheeman er frænka
Önnu. Hún hefuur verið í miss-
eri í Nigeriu og k-ann starfinu
vel og er hamingjusöm þriðja
hjúkrunarkonan, ávallt kölluð
„systir John“, annast kennsl-
una. Nemarnir eru telpur. Erf-
iðleikum veldur, að ekki hefur
tekist að vekja áhuga foreldr-
anna almennt fyrir barna-
fræðslu, hvoi’ki fyrir pilta eða
stúlkur. Og svo er eitt, sem
stundum veldur erfiðleikum:
Vilji ungur maður ganga að
eiga stúlku, sem hefur fengið
einhverja menntun, kemur fað-
ir hennar með reikningana,
sem hann hefur orðið að greiða
fyrir skólavist dótturinnai', og
ætlast til að hann endurgi'eiði
sér. — Mikið lof kveðst
J. W. hafa heyrt um starf
írsku hjúkrunarkvennanna.
Fjölskyldu.
vandamál.
Ekki er það óalgengt, að fjöl-
skyldur tvistrist í Nigeriu og'
nútíma vandamál komi til sög'-
unnar, vegna skilnaðar. Það
getur komið fyrir, að maður
hættir að sinna konu og börn-
um af því að hann hefur oi’ðið
hrifinn af annari’i. En stundum
hafa þeir tvær í sátt og sam-
lyndi, og ekki óalgengt að hafa
tvær eiginkonur (eða fleiri)
enda er það heimilt að lögum
Fyrri eiginkonan verður þó
stundum afbi’ýðisöm, ræður
meiru, og neitar yngri konunni
um mat og böi’num hennar.
Yúrúbamir eni líka nokkuð
fyrir að berast mikið á,
vilja ekki vera minni en ná-
gi-annax’nir, eyða spenna, og
standa loks uppi slyppir og
snauðir. Séu ættartengsl sterk
hjálpa menn þó meðbræðrum
sem illa er staddur
Svo siðmenntaðir
erum við ekki.
Annars er reynt að sinna vel-
ferðarmálum á félagslegum
grundvelli. J. W. kveðst hafa
hitt þann í því starfi, nýkom-
inn úr ferð til Bandaríkjanna,
þar sem harrn kynnti sér með-
ferð vandamála unglinga, og
suurði hann hvort unglingaaf-
brot í Nigeriu væru nokuð í
áttina við það sem væri í Banda
ríkjunum, en hann svaraði:
„Nei, svo siðmenntaðir erum
við ekki“.
IVietrakerfið
vlnnur á.
Það eru aðeins tvö stórveldi
— og nánustu fylgiríki þeirra
— sem metrakerfið hefir ekki
lagt undir sig. Þau eru Banda-
ríkin og Bretland.
Á síðustu tveirn árum hefir
það hinsvegar sigrað í Japan,
Indlandi og Kóreu, en öll þessi
ríki höfðu mjög flókin mæli-
og reiknikei’fi, sem stóðu fram-
förum að sumu leyti fyrir þrif-
um.
m
|
• .<^< <'S.N *..
“ '■ . • - wXýJýáv>_•>■
\ ■■.r.vrs- .vv.,
: •>>
■••■' > -v. s - ' '• > V ' ' *
■;. *•:.. •;•> ••«•>•■ ■■••;.'•■> ■•■■
úr, sem a'ð siálfsögðu er mjög ingastofa, þar sem sinnt er um
.... . -v> ■ ■• ••
• ...... • .... -V '• • :

fyllandi, en .því er protein-inni-
hald þess að kalla ekkei’t, og
það lítið sem af því er ekki í
þeim samböndum, að það melt-
ist vel.
200 manns daglega, sjúklingum,
sem ekki eru í sjúkrahúsvist.
Þarna er einn læknir — ítalsk-
ur sem stenduur — og tvær
hjúkrunarkonur. Systir Anna.

Þessi óvanalega mynd er tekin í þorpi í Suður-Þýzkalandi.
Þegar hús þetta var reist hafa menn bc-rsýnilega haft bæði lóðar-
stærð og kostnað í huga, en múrinn, sem á myndinni sést og
liúsið er reist við, er gamall borgarmúr. Hann var sem sagt
notaúur til siuúnings.