Vísir - 19.05.1961, Qupperneq 11

Föstudaginn 19. maí 1961
Vf SIR
11
Deilan um uppfinningarnar
Sovétstjórnin heldur
því fram, að sovézkir
vísindamenn hafi tekið
forustuna á sviði vís-
indalegra rannsókna, og
leggur allt kapp á, að
þeir haldi forustunni á
,,öllum sviðum vísinda
og taekni, sem mestu
máli skipta.“ Veitir hún
og án vafa allan þann
stuðning sem hún má til
þess, að þeir verði
fremstir í fylkingu. I því
skyni hefur hún stofnað
sérstaka ráðherranefnd,
sem hefur að verkefni
samræmingu vísinda-
legra rannsókna.
Er svo að orði komist um
hlutverk hennar, að hún eigi
að vinna að „róttækri endur
skipulagningu“ sovézkra vís
indarrannsókna. Með stofn-
un hennar er Sovézka vís-
indafélagið raunverulega
svift valdi yfir ýmsum vís-
indastofnunum, sem höfðu
sérstök verkefni með hönd-
um.
Sovézka Vísindafélagið
var — að öllu nema nafninu
— hið sovézka vísindaráðu-
neyti — og sú vísindaleg
rannsóknastofnun heims,
sem náði yfir fleiri vísinda-
svið, og réð yfir fleiri vís-
indastofnunum en nokkur
önnur stofnun í heimi. Tala
vísindamanna í félaginu er
á sjötta hundrað (518) og
af starfsliði innan vébanda
hennar voru 1466 vísinda-
menn, sem höfðu unnið sér
doktorstitla, og aðrir vís-
indamenn starfandi að rann
sóknum 6788. Loks er þess
að geta að innan vébanda
þess voru 200 vísindastofn-
anir, þar sem unnið var að
sérstökum vísindalegum við
fangsefnum. Má af þessu
marka hversu umfangsmik-
il starfsemin var.
Með því að kippa eftirlit-
inu með vísindastofnunum
úr höndum Vísindafélagsins
er um enn eina framkvæmd
að ræða í anda þeirrar
stefnu, sem mjög hefur ver-
ið fylgt í stjórnartíð Kru-
sjefs og byggist á, að stofn-
anir út um landið geti starf-
að við meira frjálsræði, þ.e.
án þess að vera um of háð-
ar valdi á einum stað.
£*ravda birti tilskipun um
hina nýju Vísindanefnd 12.
apríl sl. og Vísindafélagið
gagnrýnt fyrir, að samræm-
ingar-framkvæmdir þess
hafi farið í handaskolum, ó-
afsakanlegur tvíverknaður
hafi átt sér stað og misnotk-
f grein þessari ræðir
brezki blaðamaðurinn Maur
ice Manning um vísindalíf í
Sovétríkjunum og þær yfir-
lýsingar Rússa að þeir hafi
fyrstir manna fundið m.a.
upp flugvélina og sjónvarp-
ið.
un starfskrafta og fjár, sem
veitt var til rannsókna.
Efnahagsleg skipulagning
á sér langa sögu í Sovétríkj
unum. Sannast að segja
voru rússneskir leiðtogar
svo framsýnir fyrir valda-
töku bolshevika 1917, að
þeir unnu að skipulagningu
iðnaðarlegra framfara og
bættri tækni. Þeir töldu það
einu leiðina til þess að losa
þjóðina úr greipum einan-
grunar og kyrrstöðu.
Og árum saman lögðu
stjórnarvöld Sovétríkjanna
áherzlu á, að hagnýta sér þá
tækpilegu reynslu, sem er-
lendar þjóðir höfðu aflað
sér, og í rauninni tekið
margt slíkt traustataki. —
Árið 1955 var stofnuð upp-
lýsingadeild innan Vísinda-
félagsins og — eins og for-
stöðumaður hennar kvað að
orði — var tilgangur hennar
að „sjá um að sovézkir vís-
indamenn ættu jafnan að-
gang að öllu varðandi afrek
erlendis á sviði vísinda og
tækni. Til þess að þjóna þess
ari tækni hafa verið birt
mánaðarlega heil bindi með
útdráttum úr ritgerðum birt
um erlendis um stærðfræði-
leg efni, líffræði, stjörnu-
fræði. efnafræði, vélavís-
indi, jarðfræði, landafræði
o. fl.
Hve langt hér er gengið
til þess að safna upplýsing-
um og taka útdrætti úr er-
lendum ritum vísindamanna
má sjá af því, að í fyrstu 9
bindunum um stjörnufræði,
stærðfræði og eðlisfræði var
hvorki meira né minna en
um 4000 útdrætti að ræða.
Með tilíiti til þessa gætu
menn látið sér detta í hug,
að það gæti verið sovézkum
vísindamönnum umhugsun-
arefni hvort það sé nú alveg
sannleikanum samkvæmt,
sem sagt er í útvarpi og
blöðum Sovétríkjanna um
það, að Rússar hafi orðið
fyrstir til þess að finna upp
ratsjána, sjónvarpið, dráttar
vélarnar o.fl. o.fl.
En hvað sem því líður er
áhuginn fyrir vísindalegum
framförum mikill og á öll-
um sviðum vísindanna, og
varla fletta menn svo sov-
ezku blaði. að ekki sé sagt
frá nýjum vísindalegum og
tæknilegum afrekum Til
dæmis: í Alma Ata hafa
þeir fundið upp nýja gerð
af krana, birtur hefur verið
nýr uppdráttur af tunglinu,
ný vél hefur verið fundin
upp í Tadzhikistan, sem
knýr 4 vefstóla, reynt er að
framleiða gler úr hraun-
grýti, ný gerð véla er í
orkuveri, sem reist hefur
verið í Krasnovodsk o.s.frv.
Svo vikið sé aftur að þeim
staðhæfingum. að Rússar
hafi orðið á undan öðrum á
mörgum sviðum, þá hafa
vestrænir menn oft furöað
sig á þeim, að ekki sé meira
sagt. Nú verður að játa, að
í vestrænum löndum eru
stundum birtar fréttir um
nýjar uppfinningar og upp-
götvanir, sem reynast síðar
hafa verið nokkuð ýktar, og
þó eru slíkar staðhæfingar
ekkert í áttina við þær, sem
sagt er frá í útvarpi og blöð
um austan tjalds. Sannast
að segja finnst vestrænum
mönnum stundum, að engu
sé líkara en kommúnistar
vilji gína yfir öllu, tileinka
sér öll afrek, t.d. er þeir
veigra sér ekki við að draga
strik yfir sögulegar stað-
reyndir, en meðal alþýðu
manna í Sovétríkjunum
trúa sennilega flestir því, að
Alexander Popov eigi heið-
urinn af uppfinningum Mar
conis, og það þótt tekið hafi
verið fram, að Popov hafi
fundið upp radio 1895, sem
almennt er viðurkennt að
Marconi fann upp 1890 —
og að Rosing prófessor í Pét
ursborg, eins og Leningrad
hét þá. En með þessum og
öðrum slíkum staðhæfing-
um eru kommúnistar austan
tjalds í rauninni að gera sig
hlægilega út um víða ver-
öld.
Það kann að vera eitthvað
til í því, að fyrsta flugvélin
hafi verið framleidd í Rúss-
landi 1882, einnig að starfi
Tsiolkovskys prófessors að
margra þrepa eldflaugum
megi þakka, að geimför Gag i
arins heppnaðist, en blákald ■
ur sannleikur er það, að bif i
reiðar, sjónvarpsviðtæki, raf !
magnstæki og húsbúnaður, '
svo að eitthvað sé nefnt af !
öllu því, sem framleitt er í '
vestrænum löndum til þess
að gera mönnum daglegt líf
skemmtilegra og þægilegra,
stendur langt framar að
gæðum samskonar fram-
leiðslu í Sovétríkjunum,
enda í flestum tilfellum um
eftirlíkingar að ræða.
Það kann að vera satt, að
góður sovét-borgari hafi
meiri áhuga fyrir geimferð-
um til tunglsins en ferðalög
um til Miðjarðarhafs og að
hann sé hjartans ánægður
með þá áherzlu, sem lögð er
á ýmis þjóðarafrek, þótt af
því leiði, að miklu seinna
gengur en ella að bæta lífs-
Framh. ó 12. síðu.
Hver segir, að Keflavíkurflugvöllur sé gróðurlaus auðn? Já,
trjágróðurinn er að vísu ekki mikill, en tré sést þar. Myndin
er af þeim Sigtryggi Maríussyni, Finni Þorsteinssyni og Pálma
Arngrímssyni, garðyrkjufræðing, og eru þeir að gróðursetja
Sitkagrenitré í stað íslenzkrar hríslu, sem drepist hafði í vetur.
Horfur betri á Laos-
ráðstefnunni í Genf.
Fundur iiiii samste^pu-
stjórn lialdinii í Laos.
Aukin bjartsýni ríkir um
samkomulag á Laosráðstefn-
unni og leiðtogar í Laos koma
saman á fund í dag og reyna að
ná samkomulagi um myndun
samsteypustjórnar.
Bromyko stjórnar fundi ráð-
stefnunnar í gær og lagði fram
tvö skjöl, annað uppkast að
yfirlýsingu um hlutleysi Laos
og stuðning aðildarríkja ráð-
stefnunnar, en hitt um að allir
ráðunautar skuli hverfa frá
Tónskób Siglufjarðar
slitið - 48 luku prófi
TÓNLISTARSKÓLI Siglufjarð
ar lauk nýverið þriðja starfsár
inu, fóru skólaslit fram 7. maí,
og höfðu þá 48 nemendur lokið
ársprófi, en 53 stundað nám við
skólann.
Við skólann kenndu í vetur,
auk skólastjórans Sigursveinn
D. Kristinsson, Ásdís Ríkarðs-
dóttir í píanóleik, Hlynur Ósk-
arsson og Magnús Magnússon
á blásturshljóðfæri, og Krist-
ján Sigtryggsson á skálmhorn.
Námskeið í raddþjálfun fór
fram á vegum skólans í apríl,
Einar Sturluson kenndi og
þjálfaði einnig hjá Söngfélagi
Siglufjarðar. Nemendatónleik-
ar voru haldnir bæði í janúar
og apríl. Nemendur í píanóleik
voru 13, á harmoníum 2, fiðlu
13, blásturshljóðfæri 21 og 1
hljómfræði 4. í undirbúnings-
deild voru 56 barnaskólabörn
og auk þess lærðu þar 13 á
skálmhorn og 10 á blokkflautu.
Próf fóru fram síðustu 3 dag-
ana í apríl, og var Sigurður
-Örn Steingrímsson nrófdómari.
Laos innan 30 daga, öll erlend
hergögn flutt úr landi og eftir-
litsnefndin fari með eftirlit og
taki við beinum fyrirskipun-
um forustuþjóða Laosráðstefn-'
unnar, Breta og Rússa. Hann
gerði og þá kröfu, að SEATO
afturkallaði yfirlýsingu um,
að það ætli að vernda Laos. Á-
kvarðanir eftirlitsnefndar skulu
einróma.
Af því mundi leiða, sagði
fulltrúi Bandaríkjastjórnar, að
fulltrúi Póllands til dæmis
gæti beitt neitunarvaldi hvenær
sem hann vildi, til þess að
hindra samþykkt tillagna. Sum
ir óttast að þetta atriði geti orð
ið Þrándur í Götu samkomu-
lags.
Kennedy ávarpar
Kanadaþing.
John F. Kennedy óvarpaði
sameinað þjóðþing Kanada í
fyrradag.
Hann staðfesti í ræðu sinni,
að Bandaríkin væur reiðubúin
að leggja Norður-Atlantshafs-
bandalaginu til Polaris-kafbáta, ,
sem væru sameiginlega eign og
undir sameiginlegri stjórn.
Hann lýsti yfir, að varnir
Bandaríkjanna og Vestur-Ev-
rópu væru óaðskiljanlegar, og
að Bandaríkin ætluðu að efla
herlið sitt í Evrópu og búa það
venjulegum vopnum. Hann
hvatti þjóðirnar í NATO til þess
að efla varnir sínar og samræma
þær betur og einnig hvatti hann
þær til samtaka um aðstoð við
þjóðir, sem skammt eru á veg
komnsr. i .