Vísir - 23.12.1961, Blaðsíða 4

4
VÍSIR
Laugardagur 23. des. 1961
Smásaga eftir O’Henry:
MAÍ, LJÚFI MAl
Gefðu skáldinu glóðar-
auga, þegar það tekur að
lofsyngja maí. Það er mánuð-
ur, sem andar brjálsemi og
blábjánaskapar ráða yfir.
Árar og púkar eru á sveimi
um brumandi skóga, Pan og
dvergahirð hans er önnum
kafin í borg og bæ.
í maí heldur náttúran uppi
aðvarandi fingri, minnandi
okkur á, að við erum engir
guðir, heldur aðeins hennar
eigin villuráfandi börn. Hún
minnir okkur á, að við erum
bræður skelfiskjarins og
asnans, náfrændur apakatt-
anna og systkinabörn kurr-
andi dúfna, klakandi
hænsna og vinnukvenna og
lögregluþjóna.
í maí skýtur Amor með
aftur augun — milljónungar
kvænast vélritunarstúlkum,
hálærðir prófessrar gera hos-
ur sínar grænar fyrir jórt-
urgúmtyggjandi afgreiðslu-
stúlkum í kaffikrám; piltar
með stiga á öxlinni læðast
eftir grasflötinni, þar sem
Júlía bíður uppi í glugga
með sjónaukann sinn; ung
pör, sem fara í skemmti-
göngu, koma heim harðgift;
gamlir menn setja upp hvíta
hanzka og spóka sig úti í
skemmtigarði; jafnvel kvænt
ir menn verða óeðlilega blíð-
ir og tilfinningasamir, slá á
bakið á kerlingunni og
muldra: „Hvernig gengur,
gamla mín?“
Coulson gamli stundi dá-
lítið og settist svo uppréttur
í sjúkrastólnum. Hann hafði
afar slæma gigt í öðrum
fæti, átti hús við Gramery-
garðinn, hálfa milljón doll-
ara, og dóttur. Og hann
hafði ráðskonu. Frú Widdup.
Þess verður að geta. Það hef-
ir verið gert.
Þegar maí ýtti við hr.
Coulson, varð hann eldri
bróðir turtildúfunnar. í
glugganum, sem hann sat
við, voru pottar með feg-
urstu blómum. Angan þeirra
lagði um stofuna. Strax hófst
hörð barátta milli blóma-
ilmsins og gigtaráburðarins.
Áburðurinn vann auðveld-
lega, en ekki fyrr en ilmur-
inn hafði gefið gamla Coul-
son einn á nefið. Hið ban-
væna verk töfrapúkans maí
var hafið.
Yfir garðinn barst annars-
konar ilmur að vitum hr.
Coulsons, ekta vorilmur, sem
tilheyrir úthverfi stórborg-
arinnar. Lykt af heitu as-
falti, bensíni, sorpræsa-
gasi, egypzkum sígarettum
og óþornaðri prentsvertu á
dagblöðum. Þrestirnir kvök-
uðu kátir alls staðar úti
fyrir. Treystið aldrei maí.
Hr. Coulson sneri upp á
hvítt yfirvaraskeggið,
bölvaði fætinum og studdi
á bjölluhnapp á borðinu.
Inn kom frú Widdup, hún
var þokkaleg á að líta, Ijós-
hærð, æst, fertug og refs-
leg.
„Higgins er ekki heima,“
sagði hún með sýrópssætu
brosi. „Hann fór með bréf í
póst. Get eg gert nokkuð fyr-
ir yður, herra?“
„Það er tími kominn til að
taka meðalið,“ sagði gamli
Coulson. ,,Flaskan er þarna.
Þrír dropar. í vatni. Fjand-
inn, ég meina, skrattinn
hirði Higgins! Það myndi
enginn í þessu húsi láta sig
neinu skipta, þó ég dæi hérna
í stólnum af umhirðuleysi.“
Frú Widdup andvarpaði
djúpt.
„Segið ekki þetta. Sumir
myndu taka það nær sér en
nokkurn grunar. Þrettán
dropar, var það?“
„Þrír,“ sagði gamli Coul-
son.
Hann tók meðalið og síð-
an hönd frú Widdup. Hún
roðnaði. „Ó, já. Það er hægt.
Þú heldur niðri í þér andan-
um og þrýstir á þindina.“
„Frú Widdup,“ sagði
Coulson, „vorið er komið í
öllu sínu veldi“.
„Já, er það ekki?“ sagði
frú Widdup. „Loftið er veru-
lega hlýtt. Og það eru aug-
lýsingar um svalandi bjór á
hverju horni. Og skemmti-
garðurinn er allur gulur og
rauður og blár af blómum,
og ég er með vaxtarverki upp
fæturna og allan skrokkinn.“
„Á vorin,“ vitnaði hr. Coul-
son og sneri upp á skeggið,
„ég meina, þá snúast hugsan-
ir manns að ástinni."
„Svei mqr þá!“ sagði frú
Widdup, „hvort það er ekki
satt! Virðist liggja í loftinu."
„Á vorin“, hélt hr. Coul-
son áfram, „lifnar allt og
grær.“
„Lifnar og grær,“ sagði frú
Widdup.
„Frú Widdup,“ sagði
Coulson og horfði með við-
bjóði á veika fótinn. „Þetta
mundi vera eyðilegt hús án
yðar. Ég er — ég meina ég er
aldraður maður, en ég á
þægilega mikið af peningum.
Ef hálf milljón dollara og
sönn ástúð þess hjarta, sem
að vísu slær ekki lengur með
ákafa æskunnar, en getur þó
enn fundið til hreinnar . ... “
Skarkali í veltandi stól
nærri dyratjöldunum að
næstu stofu truflaði hið sak-
lausa og grunlausa fórnar-
lamb maí.
Inn arkaði ungfrú Con-
stantia Coulson, beinastór,
endingargóð, hávaxin, nef-
stór, köld, vel upp alin, þrjá-
tíu og fimm ára, virðuleg.
Hún setti upp einglyrni. Frú
Widdup beygði sig í skyndi
og lagfærði umbúðirnar á
gigtarfæti hr. Coulsons.
„Ég hélt Higgins væri hjá
þér,“ sagði ungfrú Constan-
tia Coulson.
„Higgins fór út,“ sagði fað-
ir hennar, „og frú Widdup
anzaði hringingunni. „Þetta
er betra, frú Widdup. Nei,
ég þarfnast einskis frekar.“
Ráðskonan fór, ljósrauð
undir köldu, spyrjandi augna
ráði ungfrú Coulson.
„Þetta vorveður er yndis-
legt, er það ekki,dóttir góð?“
sagði gamli maðurinn, dálítið
vandræðalegur.
„Jú, einmitt,“ sagði ung-
frú Constantia, fremur dul-
arfull. „Hvenær fer frú
Widdup í orlof sitt, pabbi?“
„Ég held hún hafi sagt
eftir viku,“ sagði gamli Coul-
son.
Ungfrú Coulson stóð and-
artak við gluggann og starði
út í skemmtigarðinn, baðað-
an í síðdegissólskininu. Með
augum grasafræðings virti
hún fyrir sér blómin —
hættulegustu vopn hins
slæga maí. Með kulda hinnar
harðsvírðuðu jómfrúr hratt
hún árás hins milda maí.
Örvar sólskinsins endurvörp-
uðust frostbitnar frá henn-
ar kalda, ósnortna barmi.
Ilmur blómanna vakti ungar
viðkvæmar tilfinningar í ó-
könnuðum leynum hennar
steinrunna hjarta. Hún
hæddist að maí.
En þó ungfrú Coulson væri
ónæm fyrir árstíðinni, var
hún nógu skynsöm til að
meta mátt hennar. Hún vissi,
að aldraðir menn og digrar
konur hoppuðu eins og
tamdar flær í þessum hlægi-
lega mánuði. Hún hafði heyrt
um bjánalega, gamla herra-
menn, sem höfðu kvænst
ráðskonum sínum fyrr. En
hvað hún var aum og auð-
mýkjandi, þessi tilfinning
sem kölluð var ást!
Næsta morgun, þegar ís-
maðurinn kom, sagði elda-
buskan honum, að ungfrú
Coulson langaði til að hitta
hann í kjallaranum.
„Já, hvort ég er ekki frá
Olcott og Depew, að ég nú
ekki nefni mitt eigið nafn!“
sagði ísmaðurinn hrifinn af
sjálfum sér. Þegar ungfrú
Constantla Coulson, ávarpaði
hann, tók hann ofan hatt-
inn.
„Það eru bakdyr á kjallar-
anum,“ sagði ungfrú Coul-
son, „sem hægt er að komast
að með því að aka yfir næstu
lóð, þar sem verið er að
grafa húsgrunn. Ég vil að
þér komið þá leið innan
tveggja tíma, með 1000 pund
af ís. Þér þurfið máske einn
eða tvo menn til aðstoðar.
Ég skal sýna yður, hvar á að
láta hann. Og ég þarf að fá
1000 pund á dag næstu fjóra
daga. Þér skrifið kostnaðinn
á reikning okkar. Þetta er
fyrir yðar eigið ómak.“
Ungfrú Coulson rétti hon-
um tíu dollara seðil. ísmað-
urinn hneigði sig og hélt á
hattinum fyrir aftan bak.
„Mér er ánægja að gera
yður allt til hæfis, ungfrú.“
Vei sé maí!
Um nónbilið sló hr. Coul-
son tvö glös niður af borð-
inu, braut fjöðrina í bjöllu-
hnappnum og öskraði á Higg-
ins, allt í sömu andrá.
„Náðu í exi,“ skipaði hr.
Coulson kaldhæðnislega,
„eða sendu út eftir blásýru,
eða láttu lögregluþjón koma
inn og skjóta mig. Ég vil
það heldur en frjósa í hel.“
„Það virðist vera að
kólna,“ sagði Higgins.. „Ég
tók ekki eftir því fyrr. Ég
skal loka glugganum, herra.“
„Gerðu það,“ sagði hr.
Coulson. „Og þetta er kallað
vor, eða hvað? Ef þessu held-
ur áfram, fer ég aftur til
Pálmastrandar. Húsið er eins
og líkhús.“
Seinna kom ungfrú Coul-
sen og spurði dótturlega um
líðan sjúklingsins.
„Stantia,“ sagði gamli
maðurinn, „hvernig er veðr-
ið úti?“
„Bjart,“ sagði ungfrúin,
„en svalt.“
„Mér finnst vera eins og
hávetur,“ sagði hr. Coulson.
„Andartak,“ sagði Constan
tía, og starði út um glugg-
ann, „af vetrinum eftir í
skauti vorsins.“
Svo labbaði hún út til að
fara í búðir.
Nokkru seinna kom frú
Widdup inn til sjúklingsins.
„Hringduð þér, herra?“
spurði hún með roðablettum
á ýmsum stöðum. „Eg bað
Higgins að fara í apótekið og
hélt mig heyra í bjöllunni."
„Ég hringdi ekki,“ sagði
hr. Coulson.
„Ég er hrædd um,“ sagði
frú Widdup, „að ég hafi grip-
ið fram í fyrir yður í, gær,
þegar þér ætluðu að segja
eitthvað.“
„Hvernig stendur á því,
frú Widdup,“ sagði gamli
Coulson hvass, „að það er
svona kalt í húsinu?“
„Kalt, herra?“ sagði ráðs-
konan, „hvað, nú, þegar þér
minnist á það, virðist fremur
svalt í þessari stofu. En úti
er hlýtt og gott eins og í
júní. Og hvernig þetta veður
fær hjartað til að hoppa í
brjósti manns. Og víðirinn
allur sprunginn út, og menn
að spila á harmóníkur og
börn dansandi á gangstétt-
inni — nú er rétti tíminn til
að tala um það, sem í hjart-
anu býr. Þér voruð að segja
í gær .... “
„Kona!“ þrumaði hr. Coul-
son. „Þér eruð fífl. Ég borga
yður fyrir að annast þetta
hús. Ég er að frjósa í hel í
minni eigin stofu, og þér
komið inn og þvælið um víði
og harmóníkur. Náið mér í
yfirfrakka strax. Sjáið um,
að öllum hurðum og glugg-
um sé lokað niðri. Gömul,
feit, ábyrgðarlaus og þröng-
sýn kerling eins og þér að
koma hér og þvæla um vor
og blóm um miðjan vetur!
Þegar Higgins kemur, segið
honum að færa mér heitt
rommtoddy. Og hypjið yður
út!“
En hver ætti að leyfa sér
að hrakyrða hina björtu á-
sjónu maí? Þó hann sé óvæg-
inn og trufli sálarró skyn-
semigæddra manna, þarf
meira en lævísi einnar jóm-
frúr og fullan kjallara af ís
til að fá hann til að láta sér
segjast.
Ójá, sagan er ekki öll.
Nóttin leið, og Higgins
hjálpaði gamla Coulson í
stólinn við gluggann um
morguninn. Kuldinn var
horfinn úr stofunni. Blóma-
angan og vorylur kom í stað-
inn.
Inn flýtti sér frú Widdup
og stóð við stólinn. Hr. Coul-
son rétti út beinabera hönd
og greip um hennar feitu og
bústnu.
„Frú Widdup,“ sagði hann.
„Þetta hús væri ekkert heim-
ili án yðar. Ég á hálfa mill-
jón dollara. Éf það, ásamt
sannri ástúð hjarta, sem
ekki er lengur í æskublóma,
en engan veginn kalt . ... “
„Ég komst að því, af
hverju það var kalt,“ sagði
frú Widdup, og hallaði sér
upp að stólnum. „Það var ís
— fleiri tonn — í kjallaran-
um og í miðstöðinni, allsstað-
ar. Ég lokaði fyrir leiðsluna,
Framhdld á hls. 5.