Vísir - 23.12.1961, Side 7

Laugardagur 23. des. 1961
VÍSIR
7
Orustan um Atlantshafið.
Frásagnir úr síðasta stríði.
Donald Macinlyre: Orust-
an um Atlantshafið. Útgef-
andi: ísafoldarprentsmiðja,
174 bls.
Við lestur þessarar bókar
vöknuðu í huga mér margar
minningar frá þrengingarárum
síðari heimsstyrjaldar, er or-
ustan um Atlantshafið var í
algleymingi og ísland sú bæki-
stöð, sem reið baggamuninn
í þeim hræðilega hildarleik.
Hvergi voru átökin harðari en
einmitt undan ströndum lands
vors, því þar var ekki einungis
við harðsnúinn og miskunnar-
lausan óvin að kljást heldur og
trylltar hamfarir hafs og vinda,
frost og fár. Það er næstum of-
vaxið mannlegum skilningi, að
þúsundir manns skyldu geta
þolað þessa þrekraun, margir
svo árum skipti.
Á þessum hildarárum hafði
ég nokkrar aðstæður til að fylgj-
ast með þessum hrikalegu á-
tökum. Ég sá særða og sjó-
hrakta skipbrotsmenn, oft nær
dauða en lífi, borna á land, og
mér eru einnig minnsstæð þjáð
og tekin andlit þeirra, er voru
svo hamingjusamir að geta
siglt heilu skipi í höfn. Ekki
voru þau þó öll heil, er til hafn-
ar komust. Sum voru svo sund-
urtætt, að með ólíkindum var,
hvernig þau höfðu haldist á
floti — einu man ég sérstaklega
Byrðingur
Gunnar M. Magnúss rit-
höfundur hefir tekið saman
afmælisrit Sveinafélags skipa-
smiða í tilefni af aldarfjórðungs
afmæli þess og nefnir rit sitt
„Byrðing“.
Byrðingur er býsna fróðlegt
rit um skipasmiðar á íslandi
frá fyrstu tíð og til vorra daga.
Það er ekki einvörðungu sögu-
legt yfirlit um þessa hluti held-
ur og lýsing á bátum og skip-
um, skreytingu þeirra, heiti
bátshluta, stærð báta og skipa,
en síðan saga skipasmíða á ís-
landi svo langt sem hún verð-
ur rakin og þá fyrst og fremst
saga félags þess, sem sveinar í
skipasmíði stofnuðu fyrir 25
árum. Fjöldi mynda er í bók-
inni, bæði af skipum, skipa-
smíðastöðvum og skipasmiðum.
Þetta er gott heimildarrit á
sínu sviði, en nokkuð takmark-
að, eins og nafnið bendir til.
eftir, á siðu þess var gapandi
hellir, sem hafnsögubáturinn
gat hæglega komist inn í.
Þetta voru hörð og miskunn-
arlaus átök, háð upp á líf og
dauða. Sjálf bardagaaðferðin
gat ekki annað en skapað þau
viðhorf. Óvindurinn læddist að
bráð sinni úr djúpum hafsins,
ósýnilegur en að því er virtist
allsstaðar nálægur. Hans boðorð
var aðeins eitt — að sökkva sem
flestum skipum, með öllum til-
tækilegum ráðum, án nokkrar
miskunnar. Því var það, að
verjendurnir litu á andstæðinga
sína sem óargadýr og höguðu
sér eftir því. En ekki er hægt
annað en dást að hugrekki og
baráttukjarki þessara þýzku
kafbátsmanna, og sannarlega
ÖRIM
og fjórða
Á undanförnum árum hefur
haslað sér völl meðal unglinga-
bókahöfunda, ungur, íslenzkur
piltur, sem ritar undir dul-
nefninu Örn Klói. Hver er sá
drengur, er ann tápmiklum og
hraustum söguhetjum, að hann
hafi ekki lesið um „íslelnkka
Tarzan“ eins og útlaga og ævin
týradrengurinn Jói Jóns, er öllu
jafnan kallaður meðal aðdáanda
sinna?
Jóa-bækurnar eru nú orðnar
fjórar talsins. Jói í ævintýraleit,
Jói og hefnd sjóræningjastrák-
anna, Jói og sjóræningjastrák-
arnir (sem mun með öllu ófáan-
leg fyrir löngu) og nú síðast Jói
og týnda skipið, sem fjallar um
björgunarsveit, sem Kiddý
Munda og skátastúlkurnar
hennar hafa stofnað, ásamt þeim
félögum Bjössa Badda sjóskáta,
loftsiglingafræðingnum Stefni
o. fl. tápmiklum unglingum.
Börn ævintýranna, en það
kölluðu þau björgunarsveitina,
er mætt á fundi í hrörlegum
bragga neðarlega við Eyrar-
vatn; það er hríðarveður og
öskrandi stormurinn lemur
húsin í þorpinu. Allt í einu er
dyrunum á bragganum hrundið
upp og í gættinni er Jói Jóns
með skilaboð frá „Eyrarvatns-
radíó; þau eru frá brezka tog-
aranum Þrístirnið og hljóðu svo:
„Skipið lætur ekki að stjórn
hefur þeirra líf ekki verið neitt
sældarbrauð.
Bókin rekur gang átakanna á
hafinu frá stríðsbyrjun fram
til þess að sigur var unninn á
mestu hættunni. Frásögnin er
víða mjög hlífðarlaus í garð
þeirra, er sátu í æðstu valdastól-
um brezka flotans en voru ekki
vandanum vaxnir. En hún seg-
ir einnig frá því hvernig sjó-
menn, vísindamenn, iðnaðar-
menn, skipasmiðir, hernaðarsér-
fræðingar og ótal fleiri einbeittu
allri getu sinni og hugviti að
einu og sama marki, að sigra
kafbátana, og tókst það eftir
45 mánaða harðvítuga viður-
eign.
Allmargar myndir frá átök-
unum eru í bókinni og auka
gildi hennar. Prentun og allur
frágangur hinn þokkalegasti.
G. G.
KLOI
jólabókin.
lengur .... Radarinn óvirkur
vekna ísingar .... Höfum misst
stjórnborðsbjörgunarbátinn,
hinn brotinn ... .!“
,,Er þetta það einasta, sem
heyrðist frá Þrístirninu?“
spyr Bjössi Badda dapur. Og svo
heldur ævintýrið áfram.
Leiftur gefur bókina út, eins
og fyrri bækur þessa unga höf-
undar, en þær eru: íslendingur
í ævintýraleit, í fóspor Hróa
Hattar, og Dóttir Hróa Hattar
(en fyrsta útgáfa hennar seldist
upp á skömmum tíma og mun
síðari útgáfa hennar einnig
senn á þrotum).
Á. G.
Nei, er orðið svona áliðið,
komið miðnætti.
Fanney á. Furuvöllum. —
Skáldsaga eftir Hugrúnu. —
Leiftur 1961.
að er stærsti kostur Hugrún-
ar sem rithöfundar, að hún
veit livað hún vill og gengur
hreint til verks. Hún ætlar
sögum sínum ákveðið hlutverk,
og því er ekki að leyna að til-
gangurinn ber stundum hina
j|agan Fanney á Furuvöllum
hefir öll sömu einkenni og
fyrri skáldsögur Hugrúnar.
Frásagnargleðin er mikil, at-
burðarás lifandi og stundum
hröð, en samt er það boðskap-
urinn, sem yfirskyggir allt. Að-
alsögupersónan er að sjálfsögðu
Fanney, stórbrotin til geðs og
gerðar, en sönn og mannleg. En
Konráð hreppstjóri, innrj bar-
átta hans og hugarfarsbreyting,
FANNEY Á FURUVðLLUM
ytri fágun sagnanna ofurliði.
En frásagnargleðin er rik, og
Hugrún hefir næmt auga fyrir
því sem gerist í kringum hana.
Sögur hennar eru þættir úr
mannlífinu eins og það gengur
og gerist, sögupersónur hennar
venjulegt fólk, sem víða er hægt
að hitta í veruleikanum. Það
eru vandamál þessa venjulega
fólks, sem Hugrún tekur til
meðferðar, og hún fer aldrei
dult með hvað það er, sem
vandamálin leysir helzt og bezt.
Hinn kristni boðskapur er alltaf
grunntónninn í sögum hennar,
hitt allt fléttað utan um til að
undirstrika enn betur mikil-
vægi grunntónsins.
er þó það, sem mestu máli skipt-
ir. Með því vill höfundur sýna,
hverju sönn og einlæg trú getur
komið til leiðar.
Sagan er mjög bjartsýn,
sumum mundi finnast hún ó-
eðlilega bjartsýn, og að allt færi
óeðlilega vel. En þetta á einmitt
að túlka það, sem fyrir höfundi
vakir: Þar sem kristindómurinn
fær að komast að, fær allt góða
losun og góðan endi.
Þessi saga verður áreiðanlega
allmikið lesin, enda er fjör og
spenna í frásögn. Og ef sagan
kemur fólki til að hugsa um
„mál málanna", þá er tilgangi
höfundar náð.
Krlstján Róbertsson.
Tvær ísl. skáldsögur.
Leiftur er orðið eitt afkasta-
mesta bókaforlag landsins, gef-
ur út fjölda barnabóka, þýddra
skáldrita og kynnir á hverju
ári eitt eða fleiri íslenzk sögu-
og ljóðskáld. Verður hér minnst
á 3 íslenzkar skáldsögur og eina
erlenda, sem Leiftur hefir ný-
verið sent á markaðinn.
Svörtu dagar vikunnar
eftir Ásgeir Jónsson er af
öðrum toga og, að ég held, fyrsta
bóksaga höfundar. Hún er eng-
in sparisaga eða sunnudags-
ganga, heldur, eins og nafnið
bendir til, saga rúmhelginnar,
hins daglega starfs, líf á ýms-
um vinnustöðvum, sjúkrahús-
um, strætisvögnum, kyggnzt
inn í starf lækna, lögfræðinga,
og lýkur sögunni með ástar-
kafla. Þetta er forvitnileg saga
á ýmsan hátt, hversdagsleiki
hennar alls ekki leiðinlegur.
Heimsókn
er frsta bók Ólafar Jónsdóttur,
húsmóður í Reykjavík, sem áð-
ur hefir birt sögur og ljóð í
blöðum og tímaritum og verið
flutt í útvarpinu. Bókin er safn
af ævintýrum, endurminning-
um, sögum og ljóðum. Það er
mjög þokkalegur frágangur á
því, sem Ólöf lætur frá sér
fara, og sögur hennar og ævin-
týri hafa náð talsverðum vin-
sældum, enda ýmislegt í þeim
minnisstætt.
D.
Afsakið fr'öken, má ég hafa þá
ánægju að ^úlla yður heimf