Vísir - 14.02.1963, Blaðsíða 8

8
Útgefandi: Blaðaútgáfan VÍSIR.
Ritstjórar: Hersteinn Pálsson, Gunnar G. SchiT.ra.
Aðstoðarritstjóri: Axel Thorsteinsson.
Fréttastjóri: Þorsteinn Ó. Thorarensen.
Ritstjórnarskrifstofur Laugavegi 178.
Auglýsingar og afgreiðsla Ingólfsstræti 3.
Áskriftargjald er 65 krónur á mánuði.
I lausasðlu 4 kr. eint. — Sími 11660 (5 línur).
Prentsmiðja Vísis. — Edda h.f.
Gras á uppblásið land
Mönnum skilst æ betur hver nauðsyn er á upp-
græðslu landsins. Þúsund ára búseta okkar hefur það
í för með sér að landið hefur blásið mjög upp á und-
anfömum öldum og er það talið hálfu uppblásnara nú
en þegar Iandnámsmenn komu hingað. Skuld okkar
við landið er því ógreidd.
Einn af fremstu vísindamönnum okkar í náttúru-
fræðum, dr. Sturla Friðriksson grasafræðingur, gerði
í fyrradag grein fyrir niðurstöðum merkilegra rann-
sókna á þessu sviði, sem hann og fleiri hafa fram-
kvæmt. Þær sýna og sanna, að rækta má algengustu
túngrös á afréttarlöndum allt upp í 600 metra hæð.
Þessar rannsóknir leiða í ljós að hér er möguleiki
fyrir stórkostlegri uppgræðslu beitilanda, sem nú eru
komin í auðn. Flugvélar hafa reynzt hin þörfustu tæki
við frædreifingu og sandgræðslan hefir nú ákveðið
kaup á nýrri flugvél. Má því búast við að árangur
starfsins fari fljótt einhver að sjást. En þess skyldi eng-
inn ganga dulinn að hér er um risavaxið verkefni að
ræða sem marga áratugi tekur að framkvæma. Hins
vegar er þessi uppgræðsla undirstaðan undir framtíð
landsins sem sauðfjárlands, þar sem landið er nú nær
fullbeitt.
Ný vegalög
Ný vegalög hafa undanfarið verið í undirbúningi
og væntanlega verður frumvarpið lagt fyrir Alþingi
áður en langt um líður. Átak í vegamálunum er eitt
hvert mesta hagsmunamál landsbyggðarinnar og reynd
ar ekki síður þeirra, sem í þéttbýlinu búa. Lengi hefir
verið talað um nauðsyn þess að bæta göturnar hér í
höfuðborginni og gangtéttarlagnirnar eru stórkostlegt
öryggisatriði í umferðinni. En allar kosta þessar fram-
kvæmdir mikið fé og þeim verður ekki lokið á einu
eða tveimur árum.
Nú er það efst á stefnuskrá borgarstjórnar Reykja
víkur að gera stórt átak í gatnagerðarmálunum. Og
íbúar hinna fjarlægari landshluta munu fagna bættum
vegum og nýjum vegum.
Vandamálið hefir verið á hvem hátt tekna verður
aflað til þessara miklu framkvæmda. Um það hefir
verið rætt að hækka benzínverðið, en það er lægra
hér á landi en í flestum löndum EvróPu. Ef að því ráði
verður hallazt væri eðlilegast að sú hækkun rynni
óskipt til vegaframkvæmdanna. Þá kemur hún bifreiða
eigendunum, notendum veganna, aftur til góða.
V í SIR . Fimmtudagur 14. febrúar 1963.
Er leiksviðiS að verða
í leikslok stendur einn maður eftir innan um rýtandi nashym-
inga. Þessi maður, sem í uppfærslu Þjóðleikhússins var leikinn
af Lárusi Pálssyni, gæti verið tákn hinnar nýju kynslóðar leik-
ritaskálda, sem þora að standa gegn straumi fjöldans, segja
hugleysinu stríð á hendur og berjast, þar lil yfir lýkur, fyrir
boðun á réttlætistilfinningu og hugdirfsku meðal mannanna.
Er leiksviðið sterkasta
vopn mannsins gegn
pólitísku oki samtíðar
sinnar? Er leikritið í eðli
sínu fyrst og fremst inn-
legg í þann úthverfa
skollaleik, sem á máli
fagmanna kallast stjórn-
mál? Sumir vilja halda
því fram, að leikritið sé
fyrst og fremst skemmti
tæki, forn og klassísk að
ferð til þess að hjálpa að
gerðalusu fólki að eyða
löngu og ömurlegu
kvöldi. Aðrir vilja aftur
á móti segja, að leikritið
eigi að draga hinn ytri
heim saman í hnotskurn
og sýna áhorfendum
kannski ýkta og stór-
gerða mynd veruleikans,
en ýkjurnar stafa þá ein
ungis af því, að nauðsyn
legt er að mála sannleik-
ann sterkum litum, ef al-
menningur á að bera
kennsl á hann.
valdatímum Hitlers í
Þýzkalandi brá svo við,
að klassískt leikhúsverk tók
allt í einu að skjóta gneistum.
Lófatakið glumdi um allan
salinn í hinu stóra leikhúsi í
Berlín á stríðsárunum, þegar
Posa markgreifi mælti hin
frægu orð: Herra, gefið hugs
anafrelsi! Þama hljómaði í
verki Schillers það, sem þjak
aði fólkið. Wilhelm Tell Schill
ers, sem um árabil hafði þótt
sjálfsögð og óhjákvæmileg
lesning í öllum skólum Þýzka
lands, öðlaðist vegna ytri að-
stæðna skyndilega slíka merk
ingu, að Hitlersstjómin sá
sér ekki annað fært en að
banna hann með öllu. Stjórn
in óttaðist, að unglingamir
sæju hliðstæður milli ógnar-
stjórnarinnar, sem Wilhelm
Tell barðist gegn, og þeirra
eigin stjórnar og leikritið yrði
þeim þess vegna einungis
hvatning til andstöðu. Þannig
varð leiksviðið á þessum tím-
um ekki aðeins að siðferði-
legri stofnun — eins og
Schiller hafði ætíazt til —
heldur beinlínis að pólitísku
vopni. í andstöðunni gegn því
ómannúðlega valdi sem grúfði
yfir þýzku þjóðinni, rann hið
siðferðilega og pólitíska sam-
an í einn máttugan mótmæla
straum. Þannig liafa leikhús-
verk fengið aðra og beittari
merkingu vegna öfugugga-
háttarins í þjóðfélaginú. Og
þannig varð leiksviðið allt í
einu að pólitísku vopni — að
sjálfsögðu í leynd.
Gannleikurinn er hins vegar
sá, að leiksviðið hefur
alltaf verið pólitískt vopn —
að minnsta kosti gifdir það
um þau dæmi, sem við höfum
þegar tilgreint úr verkum
Schillers. Það er sama hvað
hinir lærðu segja, jafnvel þótt
þeir látist vera viný- hinnar
sönnu listar og líti svo á, að
listin sé aðeins til listarinnar
vegna. Á vissum tímum, þeg-
ar ákvcðnar aðstæður í hinni
ytri veröld k.oma fram annað
hvort togstreita og valdabar-
átt eða kúgun eða hætta á
algerri tortímingu eins og nú
nSupAajquin ucgapuersioui b Jmprq uossuuyuiv 1-ioqoy
venjulegs manns í nashyrning. Ionesco deilir á fjöldadýrkun og
hugleysi almennings í leikritinu Nashyrningunum. Þegar á Iíður
og nashymingunum fjölgar, sækjast menn beinlínis eftir því
að fylla flokk þeirra.