Vísir - 06.07.1963, Blaðsíða 8

8
V1SIR . Laugardagur 6. Júlí 1988^
Otgefandi: Blaðaútgáfan VÍSIR.
Ritstjóri: Gunnar G. Schram.
Aðstoðarritstjóri: Axel Thorsteinsson.
Fréttastjóri: Porsteinn Ó. Thorarensen.
Ritstjómarskrifstofur Laugavegi 178.
Auglýsingar og afgreiðsla Ingólfsstræti 3.
Áskriftargjald er 65 krónur á mánuði.
1 lausasölu 4 kr. eint. — Sími 11660 (5 linur).
'’-potsm'ðja V£«is. — Edda h.f.
j Skipting þingsæfa
Flestum er enn í fersku minni æðið, sem greip
Framsóknarleiðtogana 1959, þegar ákveðið var að
j breyta kjördæmaskipulaginu og draga úr því óréttlæti,
j sem yfirgnæfandi meirihluti slenzkra kjósenda hafði
i Iengi orðið að þola, vegna úrelts fyrirkomulags. Allt
j sem Framsóknarmenn sögðu þá um áhrif kjördæma-
! breytingamar, hefur reynzt helber vitleysa. Það hefur
þegar sýnt sig að kjördæmaskipunin, eins og hún er
j nú, er miklu heppilegri og betri en sú gamla, og því
i var breytingin 1959 stórt og mikilvægt spor í rétta átt.
En þrátt fyrir þá breytingu skortir enn talsvert á
að fullum jöfnuði sé náð milli flokkanna um skiptingu
þingsæta. Uppbótarþingsæti eru of fá, til þess að öllu
réttlæti verði fullnægt. Eftir haustkosningarnar 1959
hefði þurft þrjú uppbótarsæti til viðbótar þeim 11, sem
úthlutað var og ákveðin eru. Af þeim hefði Sjálf-
stæðisflokkurinn fengið tvö og Alþýðuflokkurinn eitt.
Framsókn græddi á óréttlætinu eins og endranær.
Eftir síðustu kosningar hefði þurft 5 sætum fleira
til jöfnunar. Af þeim hefðu Sjálfstæðismenn fengið
þrjú Alþýðuflokkurinn eitt og kommúnistar eitt. Hins
vegar fékk Framsókn nú tveimur þingsætum fleira
en atkvæðamagn hennar sagði til um. Það er því auð-
sætt að fyrr eða síðar verður frekari breytinga krafizt,
enda hafa nú þegar komið fram um það ábendingar í
blöðum.
Samkvæmt því sem að framan var sagt, væri
þingmannatala flokkanna nú þessi, ef hægt hefði verið
að ná fullum jöfnuði með úthlutun uppbótarsæta:
Sjálfstæðisflokkur 27. Alþýðuflokkur 9, Fram-
sóknarflokkur 19 og kommúnistar 10. Samkvæmt því
hefðu stjómarflokkamir 36 þingmenn, en stjórnarand-
staðan 29.
! Sérréftindasjánarmið
< Nú sem stendur liggur ekkert fyrir um nýja kjör
' dæmabreytingu, þótt raddir séu famar að koma fram
um það, eins og áður var sagt. En réttlát kjördæma-
skipan er auðvitað ein af máttarstoðum lýðræðisins
og ranglát kjördæmaskipun er andstæð lýðræðislegri
hugsun. Þess vegna getur þess varla orðið langt að
J bíða, að málsvarar flokkanna, sem ranglætið bitnar á,
j hafi forgöngu um sanngjamar breytingar.
• En hvenær sem að því kemur, má ganga að því
vísu, að Framsóknarforingjarnir fái æði og ólmist ákaf-
lega. Lýðræðishugsjón þeirra er ekki hærri en svo,
að óréttlætið er réttlæti ef Framsóknarflokkurinn hef
ur hag af því. Þetta er í fullu samræmi við sérréttinda
sjónarmið flokksforustunnar á öllum sviðum. Hversu
rangfengin og ósanngjöm sem þau „réttindi“ eru, setja
foringjamir allt á annan endann, ef reynt er að hrófla
við þeim.
m
m.
i'' '
Kommúnistar boða bræðralag blakkra og hvítra,en blakkir háskólanemendur eru beittir misréttl
austan tjalds og leita annað. 1 Sovétrlkjunum hafablakkir stúdentar verið barðir til óbóta fyrir aS
dansa vlð rússneskar stúlkur.
Kynþáttavandamál
Það er mikið rætt um kyn-
þáttamisréttið í Bandaríkjunum í
seinni tíð. Ber tvennt til, eink-
um, að málið er svo mjög á dag-
skrá.
Harðnandi barátta blökkufólks
ins sjálfs fyrir að fá viðurkenn-
ingu 1 reynd á jafnrétti því,
sem það á heimild til samkvæmt
stjórnarskránni, og sem reynt er
að tryggja því með frekari laga-
* sétningu — og í öðru lagi vegna
ötullar forustu stjórnarinnar að
tryggja fólkinu þann rétt, með
Kennedy forseta I fararbroddi,
með dómsmálaráðherrann,
bróður sinn, sér við hlið og
marga aðra forustumenn aðra,
Lyndon B. Johnson varaforseta
o. fl.
Eins og að lfkum lætur, hefur
það haft sfn áhrif á blökkufólk
f Bandarfkjunum, að hver Afríku
þjóðin h^fur fengið frelsi og
sjálfstæði, sumar kannski full-
fljótt, vegna þess að þær voru
ekki viðbúnar að tjórna sér sjálf
ar, og er kunnugt hversu fór í
Kongó — það voru „vindar
breytinganna", sem Macmillan
talaði um, sem fóru yfir álfuna
— og áhrifa þeirra hefur gætt
hvarvetna, þar sem hörundsdökk
ir menn eiga við misrétti að búa.
En það er mjög fjarri því,
þótt blökkufólk í Banaríkjunum
búi sumsstaðar við misrétti, að
ekki sé sömu sögu að segja
miklu víðar, og sumsstaðar
miklu verri sögu. Hvemig skyldi
nú vera ástatt annarsstaðar?
Bandarískt tímarit birtir um
þetta yfirlit, sem her er stuðzt
við.
BRETLAND.
Til vandræða, stundum mjög
alvaiiegra átaka, hefur komið
í brezkum borgum, en samveld
isborgarar allir höfðu ótakmark-
aðan rétt til þess að koma til
landsins f atvinnuleit. Setja varð
lög til þéss að binda enda á
þennan frjálsa innflutning.
Vegna laganna koma nú um
500 blökkumenn til Bretlands
mánaðarlega (áður 5000, aðal-
lega frá Vestur-Indíu), frá Pak-
istan 50 (áður 40.000), Indlandi
600 (áður 3000 mánaðarlega).
Misrétti er beitt gagnvart
blökkufólki að því er varðar
leiguhúsnæði, gistingu 1 gistihús
um o. fl. Á Bretlandi eru 500.000
blökkumenn (1 af 100 íbúum) og
kynþáttavandamál valda erfið-
leikum og deilum (í Bandaríkj-
unum er 1 af 9 fbúum negrar).
Það hefur færzt f vöxt á Bret-
landi að svart og hvítt fólk
gangi f hjónaband, en þar er
margs konar misrétti — aðskiln
aður fólks eftir litarhætti á
vinnustöðum o. s. frv.
AFRÍKA.
1 Kongó til dæmis er útbreitt
hatur á hvítum mönnum. Þarna
eru það nú blökkumennimir,
sem famir eru að njóta forrétt-
indanna, en misrétti beitt gegn
hvftu fólki, svo að það
flýr land. Sama er að segja um
Kenya, sem fær sjálfstæði á
þessu ári. Það er sagt af hinum
nýju landsins hermm, sem eru
blakkir, að ekkert kynþáttamis-
rétti verði, en samt neyðast
bændumir f „hvítu" hálöndun-
um, sem þeir hafa ræktað upp
svo að til fyrirmyndar er, til að
selja jarðir sfnar, — og hinir
blökku taka við. Þúsundir hvftra
landnema eða fólks af landnema
stofni, hefur þegar flúið land. 1
Kenya eru 7 milljónir blökku-
manna, 60.000 hvítir menn og
165.000 Indverjar, sem lifa þar
einangraðir, og búa við margs
konar misrétti.
ASÍA.
Hvergi í Austur-Asíu frá Jap-
an til Indlands, er hægt að finna
Iand, þar sem ekkert kynþátta-
misrétti er. Aðskilnaður eftir
kynjum er lögleyfður sumsstað-
ar. 1 Japan er litið á Kóreumenn,
sem búið hafa alla sína ævi í
Japan, af megnri fyrirlitningu
— litið á þá sem „arinars flokks
borgara". Og í Japan eru þrjár
milljónir þeirra (Eta — hinir
ósnertanlegu), hinir fátækustu
meðal hinna fátæku. Fyrr á tím
um máttu þeir ekki fara út fyr-
ir þorp sín nema „milli sólar-
lags og sólarupprásar".
Kúgunarlög varðandi Eta voru
afnumin 1871, en samt eru enn
6000 bæjar- og sveitarfélög í
Japan, þar sem allir eða naér
allir eru af Eta-stofni. Fjöldi fyr
irtækja beitir þetta fólk mis-
rétti, neitar þvf um vinnu, og
það má heita ógerlegt fyrir slíkt
fólk að giftast út fyrir sfna
stétt.
í Indónesíu hefur 300.000 er-
lendum kaupmönnum verið
bannað að reka viðskipti utan
aðalborganna. Flestir eru Kín-
verjar. Afleiðingin var, að 40
þúsund þeirra héldu heim til
Kína.
í Thailandi voru 10 fylki lýst
bannsvæði, sem Kínverjar máttu
ekki stfga sfnum fæti á. Á Fil-
ippseyjum og á Malakkaskaga
hefur einnig verið þjarmað mjög
að Kínverjum. 1 Innri-Mongólfu
og Tibet hafa svo Kínverjar
beitt ofsóknum og flutt inn kín-
verska landnema. Á Indlandi,
þar sem Bandaríkjamenn eru
gagnrýndir fyrir aðskilnað
(segregation) blakkra frá hvítum
mönnum, hefur frá alda öðli
verið þannig ástatt, í þessum
efnum, að þeir gætu betur litið
í eigin barm, og f Suður-Amer-
íku er litið á Indverja sem
skepnur. Og í Kanada er litið
á Indíána sem annars flokks
borgara, og þeir, og einnig
blökkumenn, kvarta yfir, að
þeim sé neitað um vinnu, hús-
næði, aðgang að ýmsum stöð-
um, aðeins vegna litarháttar
síns. Og svo mætti lengi áfram
halda.
í stuttu múli
• Aukakosning hefir fram far-
ið í 2 brezkum kjördæmum.
Héldu jafnaðarmenn báðum
með svipuðum meirihluta.
Fylgj flialdsmanna minnkaði
um helming og gætir þar á-
hrifa álitshnekkis Macmill.
Þátttaka var Iítil ,einkum
meðal ihaldsmanna að talið
er.
© Kennedy forseti hefir sæmt
dr. Ralph Bunche varafram-
kvæmdastjóra Sameinuðu
þjóðanna og söngkonuna
Marion Anderson frelsisorð-
unni ,sem aðeins 31 manni
hefir hlotnazt til þessa —
og þau eru fyrstu blökku-
mennirnlr, sem f& hana.