Vísir - 30.07.1963, Blaðsíða 9

VÍSIR . Þriðjudagur 30. júlí 1963.
9
SmjörfíkisgerS þykir yfirleitt
arðbær framleiðsla alls staðar í
heiminum nema á íslandi. Hér
hafa þó þrjár af smjörlíkisgerð-
um hðfuðborgarinnar sameinazt
um vélasamstæðu, sem fram-
leiðir allt þeirra smjörliki,
skipulagt sameiginlega drcif-
ingu og hafa sameiginlega yfir-
stjórn að nokkru Ieyti. Engu að
síður hafa fyrirtækin yfirleitt
verið rekin með halla undan-
farin ár.
Skýringin er ekki fólgin í
lélégri stjórn, heldur því að
smjörlíkisverð hér á iandi hefur
verið ákveðið svo !ágt á und-
anförnum árum að ec<i hefur
nægt fyrir framieiðslu og drc'f-
ingarkostnaði.
Nú virðist hins vegar hafa
orðið breyting á þessari afstöða
verðlagsyfirvaldanna, þvf að nú
fyrir skömmu fengu smjörlíkis-
gerðirnar hér á landi he'mild til
að hækka smjörlfkisverðið og
gera forráðamenn þeirra sér
vonir um að reksturinn geti
gengið með eðlilegum hætti og
að skuldir fyrirtækjanna haldi
ekki áfram að aukast í sifellu,
eins og mörg undanfarin ár.
VÉLAKAUP.
Þrátt fyrir þessa bágu af-
komu fyrirtækjanna á undan-
fömum árum ákváðu forráða-
menn smjörlíkisgerðanna á síð-
astl. ári að kaupa nýja véla-
samstæðu til framleiðslunnar og
reyndist unnt að tengja hana
fyrirliggjandi bræðslu-, frysti-,
blöndunar- og pökkunarkerfi
verksmiðjanna.
Þessi nýja vélasamstæða hef-
ur þann meginkost að nú þarf
mannshöndin ekki að snerta
smjörlíkið fyrr en það kemur
fullpakkað úr pökkunarvélun-
um, auk þess sem framleiðslan
verður betri.
SAMVINNA HEFST.
Árið 1939 hófst samvinna
þeirra fjögurra smjörlíkisgerða
sem starfandi voru hér í Reykja
vík og laut hún eingöngu að
sameiginlegum innkaupum. En
árið 1946 var afgreiðsla þeirra
og dreifing sameinuð svo og
framleiðslan að því leyti að
sömu vélasamstæðurnar voru
notaðar fyrir alla framleiðsluna,
en smjörlíkistegundirnar héldu
eftir sem áður sínum sérein-
sínum, og lærði þess vegna það
sem læra þurfti hjá föður sínum
og Friðrik. Hins vegar hafði
hann lagt sig sérstaklega eftir
tungumálanámi með skólavist
að sumarlagi £ Sviss og Bret-
landi, og sýndi þá aldrei neinn
sérstakan áhuga á kaupsýslu.
Síðan hefur hann þó leitazt við
að bæta þetta upp.
„Ég er að vísu enginn kunn-
áttumaður í bókfærslu, fyrr en
komið er út í efnahagsrekstrar-
reikning, þá byrja ég að skilja
hvað talað er um,“ segir Davíð
í gamni.
ALL STAR FESTIVAL.
Eftir að Davíð varð fram-
systkinum sínum, við Fitjakot
á Kjalarnesi. Davfð skreppur
gjarnan á sumrin tii laxveiða í
Þverá og Norðurá, en á vetrum
leikur hann badminton reglu-
lega. Það er talsvert fróð'eiks-
atriði að hann hefur ekki vanizt
á reykingar. Peningarnir, sem
annars hefðu farið f þann al-
menna löst ganga tit bókasöfn-
unar . eða hljómplötukaupa.
Hefur Davíð einkum lagt stund
á söfnun þjóðsagna og ferða-
bóka.
TVEIR KLÚBBAR.
Davíð hefur gaman af að
ferðast, fer næstum árlega til
útlanda f viðskiptaerindum.
til að segja: „Ég veit ekki hvort
fólk gerir sér almennt grein
fyrir því, en það er hægt að
þjóðnýta hvert stórfyrirtæki á
íslandi á fætur öðru án þess
að grfpa þurfi til sérstakrar
heimildar Alþingis hverju sinni.
Á undanförnum árum hefur
þannig verið að langflestum hér-
lendum fyrirtækjum búið, ým-
ist með ranglátum skattalögum
eða verðlagsákvæðum að jafn-
vel gömul og gróin þjóðþrifa-
fyrirtæki eru fjárhagslega mátt-
vana og eiga það fyrst og
fremst undir rfkisbankana að
sækja hvort þeim tekst að fá
nægilegt fé í daglegan rekstur
eða ekki.
Davið Scheving Thorsteinsson í vélasal smjörlíkisgerðanna.
Davíð Sch. Thorsteinsson
STJÓRNAR
FRAMLEIÐSLUNNI.
Hinn 33ja ára gamli fram-
kvæmdarstjóri verksmiðjanna,
Davíð Scheving Thorsteinsson,
fór sjálfur utan tii að kynna sér
uppsetningu þessara nýju véla,
en í hans verkahring er að ann-
ast innkaup hráefna fyrir smjör-
líkisgerðirnar f nánu samráði
við Magnús Sch. Thorsteinsson
og Ragnar Jónsson, annast
verðútreikning, annast erlendar
bréfaskriftir, ákveða blöndun
smjörlíkisins og fyigjast með
vörugæðum eða í stuttu máli
sagt sjá um allt sem viðkemur
framleiðslu smjörlíkisins. Sölu
og dreifingu á smjörlíkinu
stjómar Haukur Gröndal og er
náin og góð samvinna milli
hans og Davíðs.
Davíð Scheving Thorsteinsson
er fæddur á Isafirði, Alþingis-
hátfðarárið. Móðir hans var frú
Laura Scheving Thorsteinsson,
fædd Hafstein, bróðurdóttir
Hannesar ráðherra Hafstein,
dóttir Gunnars Hafstein banka-
stjóra í Færeyjum. Faðir hans
er Magnús Scheving Thorsteins-
son, ‘pá bankaútibússtjóri ís-
landsbanka á ísafirði, sonur
Davíðs fyrrum héraðslæknis
þar. Davíð var aðeins fárra
mánaða gamall ér foreldrar
hans fluttust búferlum til
Reykjavíkur, en í höfuðborg-
inni hófst faðir hans þegar
handa um að setja á fót smjör-
líkisgerð, sem fræg varð og
Ljórpi hét.
kennum. Smjörlíkisgerðirnar
voru eftir sem áður sjálfstæð
hlutafélög, með sérstakar
stjórnir. En forstjórar þeirra
starfa launalaust og taka að-
eins lftilsháttar laun, sem með-
Iimir félagsstjórna. Annars reka
þeir flestir önnur fyrirtæki.
I LÆKNISFRÆÐI.
„Ég ætlaði mér aldrei að
vinna í fyrirtækinu. Ég ætlaði
að verða læknir. Það var ekk-
ert starf fyrir mig hér. En
þegar ég var búinn að vera einn
vetur í háskólanum, hafði þá
lokið efnafræðiprófi, andaðist
Hans A. Hjartarson, sem
annaðist núverandi störf mín
hér. Ég fór utan 1951 til Dan-
merkur að kynna mér hlið-
stæða framleiðslustarfsemi,
svona til þess að vita í hvorn
vélarendann hráefni er látið,
og var þar í nokkra mánuði.
Hér hafði ég ekkert unnið, nema
í útkeyrslu f afleysingum á
námsárunum,“ segir Davíð, um
ástæðurnar fyrir þvf að hann
hóf störf hjá smjörlíkisgerðun-
um.
TUNGUMÁL
OG BÓKFÆRSLA.
Framan af voru störf Davíðs
einkum f sambandi við sjálfa
framleiðsluna, enda var yfir-
stjórnin í höndum föður hans
og Friðriks heitins Gunnarsson-
ar. Davfð hafði enga viðskipta-
fræðilega menntun og reynslu,
þegar hann tók við störfum
kvæmdastjóri átti hann sinn
þátt í því að smjörlíkisgerðirn-
ar keyptu í Hydrol h.f., fyrir-
tæki sem m. a. herðir og hreins-
ar þorskalýsi, sem notað er í
smjörlíkið. Situr Davfð nú í
stjórn Hydrol h.f. Nýlega keypti
hlutafélagið nýjar vélar, sem
gera það mögulegt að herða
síldarlýsi, en hugsanlegt er að
hægt verði að flytja það út.
Þá hefur Davíð setið f stjórn
Tennis og badmintonfélags
Reykjavíkur og á nú sæti í
stjórn byggingarsjóðs þess og í
varastjórn Rauða Kross íslands.
Það var Davíð sem aðallega
skipulagði og sá um hina vel-
heppnuðu sölu hérlendis á
hljómplötunni „All Star Festi-
val“, sem seld var til ágóða
fyrir Flóttamannahjálp Sarhein-
uðu þjóðanna fyrir skömmu.
ÁHUGAMÁL.
Davíð Scheving Thorsteins-
son er kvæntur Soffíu Scheving
Thorsteinsson, dóttur Jóns
Mathíesen, kaupmanns í Hafnar-
firði. Þau gengu í hjónaband
árið 1953 og eiga þrjú börn,
tvær dætur, 6 ára og 9 ára, og
fjögurra mánaða gamlan son.
Hljómleikar og leikhúsferðir
eru meðal sameiginlegra áhuga-
mála þeirra hjóna. Á sumrin
dveljast þau um tíma í sumar-
bústað, sem Davíð á ásamt
Skemmtifegast hefur honum
þótt að koma til Rómar. Vegna
áhuga síns á ferðalögum hefur
hann tekið þátt f litlum landa-
fræðiklúbb. Klúbbinn skipa fá-
einir bekkjarbræður Davíðs auk
nokkurra annarra áhugamanna
um slfk mál. Klúbburinn kemur
saman endrum og eins. Sýna
meðlimir skuggamyndir eða
kvikmyndir frá ferðalögum sfn-
um, og segja jafnframt stutta
ferðasögu um leið. Þá hafa þeir
einnig fengið utanaðkomandi
fyrirlesara f heimsókn, en með-
al þeirra eru ýmsir kunnir sér-
fræðingar. Annar lítill klúbbur,
svo kallaður Fluguklúbbur tel-
ur Davíð einnig meðal meðlima
sinna. Klúbbfélagar koma saman
á vetrum með öngla, silkiþræði,
fjaðrir og fleira og hnýta
eigin silungs- og laxveiðiflugur.
Svo eru sagðar veiðisögur. „Þá
er maður með hugann við lax-
veiði allt árið.“
HÆTTA.
Kann að vera að Davíð hafi
mikið verið með hugann við
laxveiði. Eftir samtölum við
hann að dæma eru fjárhagsmál
smjörlíkisgerðanna þó alltaf
efst í huga hans, og ekki sízt
að undanförnu, er unnið var að
breytingum á verðlagsmálum
þeirra. Umræður um þau mál
gáfu honum meðal annars tilefni
Hingað til hefur það ekki
komið fyrir að bankarnir hafi
misnotað hið mikla vald, sem
þeir hafa, en hvað gæti ekki
gerzt, ef stjórnmálaflokkar and-
vígir einstaklingsframtakinu, en
hlynntir ríkisrekstri, sætu að
völdum á Islandi í nokkur ár.
Til allrar hamingju virðast lýð-
ræðisflokkarnir hafa komið
auga á þetta og eru hin nýju
skattalög stórt spor í rétta
átt.“
ENDURHEIMTU
RÉTT SINN.
Davíð trúir þvf að einstak-
lingsframtakið sé sú lyftistöng
sem þjóðfélag f örum vexti
verður að treysta á. Allt sem
háidrar framtak einstaklinga
eða gæti gert það er honum
þyrnir í augum. Sjálfur þekkir
hann nærtækt dæmi um óheil-
brigð lamandi afskipti hins
opinbera. 1 náinni samvinnu
við föður sinn, Magnús Sche-
ving Thorsteinsson, — „hann
hefur kennt mér það sem ég
veit um viðskiptamál" — og
Ragnar Jónsson, hefur Davíð
unnið sleitulaust að því undan-
farna mánuði að endurheimta
rétt smjörlíkisgerðanna til að
starfa á heilbrigðum grundvelli.
Það hefur tekizt og eftir atvik-
um er það talsverður sigur.
— á e.
eftir Ásmund Éinarsson