Vísir - 23.08.1963, Side 9

V1SIR . Föstudaginn 23. ágúst 1963.
*
Jndó-Kína dregur enn að sér
athygli umheimsins. Inn.an-
landsstyrjöld hefur geisað þar
nær óslitið frá lokum heims-
styrjaldarinnar. Árið 1054 var
samið þar vopnahlé og landinu
skipt upp milli kommúnista og
andkommúnista í Norður- og
Suður-Vietnam. En stríðið hélt
áfr.am eftir sem áður, kommún-
istamir sem réðu ríldum í
norðurhluta Iandsins hafa bæði
fengið vopn og stríðsanda frá
Peking og haldið áfram ár eftir
ár að læða skæruliðaflokkum
sínum gegnum frumskóga og
fjöll til að halda uppi hemaði
f suðurhluta landsins. Um tíma
höfðu þeir mikinn hluta landsins
á sínu valdi, en ástandið hefur Hinn sterki maður Suður-Vietenam, Ngo Dinh Diem,
f hópi hermanma sinna.
CÖTUM SAICOH
þó lagazt verulega á síðustu
tveimur árum og valda þvf bæði
breytingar, sem gerðar hafa
verið í þjóðfélagsháttum f sveit-
unum og ný hernaðartækni, þyr-
ilvængjur hafa reynzt mikilvirkt
og óvænt vopn í skæruliða-
hernaði.
□
j Suður-Vietnam hefur ríkt
harður og einbeittur maður
að nafni Ngo Dinh Diem. Hefur
hann haldið stjórn uppi með
stálaga og einræði. Enginn get-
ur að vísu ætlazt til þess, f
landi sem er jafn hrjáð af styrj-
öldum og Suður-Vietnam, að
þar sé komið snögglega á fót
fullkominni lýðræðislegri stjórn
á vestrænan mælikvarða. Samt
hefur Ngo Diem oft þótt ganga
furðu langt í einræðishneigð
sinni og valdníðslu. Hafa hinir
bandarísku ráðunautar hans
stöðugt verið að krefjast þess
af honum, að hann lagfæri
stjórnarfarið, en ekki hafa þeir
treyst sér til að styðja neinn
annan til valda gegn honum.
Ngo Diem er hinn sterki mað-
ur Suður-Vietnam og það hefur
komið í ljós, að ekki hefur
reynzt auðvelt að steypa honum
frá völdum. Hafa herforingja-
hópar þó gert tilraunir til þess,
en orðið að lúta í lægra haldi
fyrir krafti hans og stálvilja.
Eitt sinn höfðu uppreisnar-
flokkar m. a. umkringt höll hans
og höfðu þar ofurefli liðs, en
hann stjómaði sjálfur vörn líf-
varðar síns og hélt það út, þar
til liðsauki hafði borizt.
Ngo Diem getur vart talizt
bandarískur leggur. Þó hann
njóti mikillar hernaðaraðstoðar
frá Bandaríkjunum, hefur hann
jafnan farið sínu fram og bar-
izt gegn íhlutun hinna banda-
rlsku ráðunauta.
□
IJrann hefur verið sakaður um
að halda uppi fjölskyldu-
ríki, hann hafi skipað bræður
sína og frændur í æðstu emb-
ætti og sagt er að mikil fjár-
málaspilling sé meðal þessa
hóps. Fjölskyldumeðlimir fái
hjá honum einkaleyfi og einka-
rétt til verzlunar og atvinnu-
rekstrar á ýmsum sviðum og
maki krókinn.
Ngo Diem og hin valdamikla
fjölskylda hans hefur því eign-
azt fjölda óvina í þessu ,litla
og styrjaldarhrjáða þjóðfélagi.
Þvl hafa alltaf verið nóg efni
andúðar og haturs á honum og
óánægjan með spillinguna hef-
ur soðið undir niðri. En allar
mótaðgerðir andstæðinganna
hafa strandað á því, að svo virð-
ist sem enginn annar finnist I
landinu nógu öflugur til að
halda uppi sterkri stjórn á
neyðartlmum.
/jlgan sem nú hefur brotizt út
í Suður-Vietnam er fyrst
og fremst trúmáladeila, en slð-
an blandast önnur sundrungar-
efni saman við þær, allir and-
stæðingar Diems fylkja sér nú
saman til að reyna að steypa
honum.
þólskra sé hlutfallslega miklu
meiri, enda kvarta þeir yfir því
að kaþólsku kirkjunni sé gefið
tækifæri til að sækja stöðugt á
með starfsemi sinni I skólum og
sjúkrabúsum.
Sem dæmi um sérstöðu hins
kristna safnaðar nefna þeir, að
bróðir forsætisráðherrans Ngo
Dinh Huc, sem er erkibiskup
kaþólskra.manna I landinu með
aðsefur í. borginni IIué;. hafi
fengið einkaleyfi til. að flytja
inn allar kennslubækur til
landsins. Af þessu hafi hann
fengið mikinn gróða auk þess
sem þetta hafi jafngilt ritskoð-
un, aðeins bækur með kaþólsk-
um sjónarmiðum hafi fengið
inngöngu I landið. Þá segja þeir
að sveitum hersins hafi oft ver-
ið skipað að vinna að viðar-
höggi og byggingastörfum fyrir
kaþólska söfnuðinn.
Segja þeir að forréttindi ka-
hópnum miskunnarlaust með
vélbyssuskothríð. Er talið að um
tíu manns hafi látið líifð og
nokkrir tugir særzt.
Ckömmu eftir þennan atburð
sendu Búddhamunkarnir
kröfur til stjórnarinnar um trú-
arbragðafrelsi og hófu svokall-
aða bænabaráttu fyrir þvl að
stj'ófnih ' sámþykkti þær. En
tíminn leið og við mánaðamótin
hafði ekkert enn heyrzt frá
stjórninni. Þá hófu munkarnir
hungurverkfall og ólgan í land-
inu fór stórum vaxandi við það.
Ngo Diem svaraði með því að
senda til Hué herforingja sem
alræmdur var fyrir hörku.
Þann 3. júní efndu Búddha-
trúarmenn I Hué til mótmæla-
göngu. Ætluðu þeir að ganga
til aðalbænhússins, en voru
stöðvaðir af herliði. Hefur
Ngo Diem og fjölskylda hans
eru kaþólskrar trúar. Er það ár-
angur hins franska kristniboðs
I Indó-Kína, að um 10 prósent
íbúanna eða um iy2 milljón ját-
ar kaþólska trú meðan yfir-
gnæfandi meirihluti eða um 70
prósent er Búddhatrúar.
Það er mjög óalgengt að
Búddhatrúarmenn standi I trú-
máladeilum. Trú þeirra er mjög
umburðarlynd og hefur víða
blandazt heimspekikenningum
og öðrum trúarbrögðum. En
Búddhatrúarmennirnir í Viet-
nam segja, að hér hafi nú ver-
ið svo langt gengið I misrétti og
ofsóknum gegn þeim, að þeir
hafi ekki lengur getað setið hjá.
□
Ctjórnin hefur styrkt kaþólsku
kirkjuna með margskonar
hætti, veitt henni fé til bygg-
ingar kirkna og skóla. Að vísu
hafa Búddhatrúarmenn einnig
fengið miklar fjárveitingar til
að endurbæta bænhús sín, en
halda þvl fram að hlutur ka-
þólska safnaðarins I landinu
hafi gengið svo langt, að allur
almenningur, sem annars skipt-
ir sér ekki mikið af trúmálum
hafi ekki getað þolað þetta
lengur og hafi risið upp að baki
Búddhaprestanna til að mót-
mæla hróplegu ranglæti.
□
Jjannig fór ólgan meðal
Búddhatrúarmanna vaxandi
I landinu þar til það gerðist að
til átaka kom I borginni Hué
þann 8. maí s.l. Eftir það log-
aði upp úr.
8. maí er talinn fæðingar-
dagur Búddha og er helgi dags-
ins meðal Búddhatrúarmanna
því sambærileg við helgi jól-
anna hjá kristnum mönnum.
Stjórnarvöldin bönnuðu fjölda
samkomur á þessum degi vegna
þess að þau óttuðust ólguna
meðal fólksins. Þrátt fyrir það
söfnuðust nokkrar þúsundir
manna fyrir framan aðalhof
borgarinnar. En skömmu síðar
komu brynvarðar bifreiðir
stjórnarinnar þar að og dreifðu
því verið haldið fram, að
herliðið hafi beitt eitur-
gasi gegn hópgöngunni, en aðr-
ir halda því fram að það hafi
verið táragas. Evrópskur Iækn-
ir, sem starfaði í borginni, en
hefur síðan flutt úr landi, stað-
hæfir, að þetta hafi verið eitur-
gas, sem olli sárum á mönnum
og kveðst hann sjálfur hafa
meðhöndlað sárin.
YFIRL ÝSING
Þar sem vissir aðilar hafa
ánægju af þvl að búa til sögur,
vegna bifreiðaslyss, sem mjólk
ureftirlitsmaður rlkisins lenti 1,
þykir rétt að upplýsa það rétta
I málinu
1. Þann 15. júní s.I. var keyrt
á bifreið Mjólkureftirlits ríkisins
R-6996, Chervrolet-station, ár-
gerð 1955, á Rangárvöllum,
skammt frá Hellu.
eyði-
2. Bifreið eftirlitsins
lagðist I árekstrinum.
3. Mjólkureftirlitsmaður rikis
ins keyrði ekki bifreiðina, en
sat I framsæti hennar.
4. Mjólkureftirlitsmaður rlkis
ins var um 3 vikur á sjúkrahúsi,
vegna áverka, sem hann hlaut
1 bifreiðaslysinu.
Reykjavik, 22. ágúst 1963
Mjólkureftirlit rikisins
jþetta miskunnarleysi stjóm-
arvaldanna æsti fólkið enn
upp og I anda þessara einkenni-
legu trúarbragða var nú tekin
upp mjög óvenjuleg baráttuað-
ferð. Búddha-munkar fóm að
brenna sig lifandi á götum úti
til að mótmæla ofbeldi stjórn-
arinnar. Sá fyrsti framdi sjálfs-
morð með þessum hætti þann
11. maí, hann tók benzínbrúsa,
híellti yfir sig og kveikti
f, sfðan hafa fimm munkar farið
þessa sömu leið. Það er hörmu-
legt að heyra fréttir af þessum
eldstólpum á strætum Saigon og
má rétt Imynda sér hvflík áhrif
þetta hefur í landinu.
Hvaðnæva úr heiminum ber-
ast nú áskoranir til Ngo Diems
forsætisráðherra og létta mis-
rétti og hætta ofsóknum gegn
Búddha-trúnni. Meira að segja
sjálfur páfinn, Páll 6. hefur
skrifað honum bréf og sagt
honum að kaþólska kirkjan
vilji ekki útbreiða kristni með
slíkum aðferðum. En svo virðist
sem hinn harðskeytti Ngo Diem
taki engum fortölum. Hann er
kominn svo langt á þessarri ó-
happabraut, að hann virðist álíta
að engar sættir séu mögulegar,
ef hann gefi eftir, muni hann
falla. Og síðustu fréttir herma
að hann hafi nú gripið til ör-
þrifaráða, sent hersveitir inn í
hof Búddhatrúarmanna og fang-
elsað og handtekið munkana.
Ríkir nú algert hernaðarástand
I landinu ekki vegna styrjaldar
við kommúnista, heldur við
Búddhatrúarpresta og spá marg-
ir þvl, að þetta verði banabiti
Ngo Diems.
Þ. Th.