Vísir - 01.10.1964, Page 9

VlSIR . Fimmtudagur 1. október 1964.
Verkamannaflokkurinn norski
beið alvarlegan kosningaósigur
í sveitarstjórnarkosningum

mánudaginn fóru fram sveit
arstjómarkosningar i mikl-
um hluta Noregs. Úrslit þessara
kosninga kunna að benda til
þess, að öld Verkamannaflokks
ins í Noregi sé að verða úti.
Kom í ljós f kosningunum, að
Verkamannaflokkurinn tapaði
verulega atkvæðafylgi, meðan
borgaraflokkamir einkum Kristi-
legi flokkurinn, Miðflokkurinn
og Vinstri flokkurinn juku fylgi
sitt verulega.
Meirihlutaaðstaða Verka-
mannaflokksins hefur verið svo
naum f Noregi, að telja má víst,
að flokkurinn tapi, ef hann hlyti
slfkt fylgistap í næstu þingkosn
ingum.
Hér skulu nú raktar nokkuð
norskar blaðaumsagnir um þess
ar kosn'ingar, en þær sýna betur
en nokkuð annað, hve þýðingar
mikil þessi kosningarúrslit eru
talin:
Verdens Gang
segir:
„Kosningar þessar geta orðið
upphafið að raunverulegri breyt
ingu í norskum stjórnmálum og
þær hljóta að verka mjög hvetj-
andi á andsósfalísku flokkana
við næstu Stórþingskosningar.
Að vfsu táknuðu Stórþings
kosningarnar breytingu að því
leyti, að Verkamannaflokkurinn
missti þá þingmeirihluta sinn,
en þar sem hinn sósíalíski þjóð
flokkur kom þá fram á sviðið
tókst þeim í sameiningu að
mynda þingmeirihluta og saman
uku þeir jafnvel fremur atkvæða
fylg'i sitt. Þannig leit myndin út
nokkuð öðmvísi þá. Nú gegnir
allt öðm máli, nú em sósíalísku
flokkamir greinilega á undan-
haldi og andsósfalísku flokkarn
ir sækja greinilega mjög á.
Það er auÖVelt að finna orsak
ir fyrir þessu. Það eru þær af-
hjúpanir á stjórnarstörfunum,
sem gerðar hafa verið að undan
förnu. Menn héldu eftir
bæjarstjórnarkosningarnar í
fyrrahaust, að það hefði engin
áhrif haft, en nú er augljóst, að
traust manna á þessari stjórn
er að þverra.
Dagbladet í Oslo
segir:
Kosningarnar em mikill ósig-
ur fyrir Gerhardsen. Það er eng
Gerhardsen for-
sætisráðherra
varS miSur sín
yfir hinni óglæsi
legu frammi-
stöSu flokks
síns og neitaSi
aS gefa umsögn
um máliS.
in furða þó Haakon Lie (einn af
foringjum Verkamannaflokks-
ins) hafi verið hræddur við úr-
slit þessara kosninga. Úrslitin
em slík, að þau verka sem van-
traust á Verkamannaflokkinn.
í hverju sveitarfélagi á fætur
öðru hefur Verkamánnaflokkur-
inn tapað vemlegu fylgi og
þetta gerist um allt land, bæði
í austurhlutanum, suðurhlutan-
um, vesturhlutanum og norður-
hlutanum. Nú verður forusta
Verkamannaflokksins að setjast
við 0'» fara að íhuga, hvernig
á þessu fylgistapi standi. Ætli
hún neyðist þá ekki á endanum
til að viðurkenna það sem allir
vita.
Verkamannaflokkurinn hefur
setið of lengi við völd. Kjósend
urnir em tortryggnir vegna þess
sem hefur komið í ljós síðustu
þrjú árin og auk þess beinlínis
þreyttir á einsflokkskerfinu.
Blaðið lýsir síðan úrslitum í
einstökum landshlutum og bætir
við: — Verkamannaflokkurinn
hefur sýnt enn einu sinni að
hann kann ekki að taka ósigri.
Þetta kemur í ljós af því, að
meðan blöð og fréttastofur gátu
náð sambandi við alla flokksfor
ingja eftir úrslit kosninganna og
fengið álit þeirra, var Gerhard-
sen hvergi við, og enginn
annar fulltrúi Verkamanna-
flokksins var fáanlegur til að
segja álit sitt. Það má segja
hvað sem menn vilja um hinn
óskeikula Verkamannaflokk okk
ar, — en eitt er víst að hann
kann ekki að bera ósigur með
karlmennsku og er þetta Ger
hardsen til lítils sóma.
Fremtiden
sem styður Verkamannaflokk-
inn segir: Það er ekki hægt að
skella skolleyrum við hinu
greinilega fylgistap'i Verka-
mannaflokksins, því að þetta
tap kemur fram í hinum ólík-
ustu sveitarfélögum um allt
land'ð. Við verðum að viður-
kenna að úrsl'itin eru varnaðar-
skot fyrir framan stefnið, ekki
nein tilviljun.
Sérstaklega virðist það ugg-
vekjandi, seg'ir blaðið að fylgis-
tapið er einna greinilegast í
stórum og vaxandi bæjarfélög-
um eins og Stavanger, Krist-
iansand og Sandnes.
Stavanger Aftenblad
segir:
Kosningaþátttakan í þessum
kosningum var talsvert lakari
en í síðustu kosningum, en
það undarlega er, að þessi lak-
ari kosningaþátttaka hittir ein-
ung'is Verkamannaflokkinn,
hann tapar verulega atkvæða-
magni, en hinir flokkarnir bæta
við sig atkvæðum þrátt fyrir
minni he'ildarhluttöku. Van-
traustið á flokknum kemur
þannig fyrst og fremst fram í
því, að margir fylgismenn hans
sitja heima. Það er sennilega
ekki mjög mikið um það að
fyrri fylgismenn Verkmanna-
flokksins kjósi aðra flokka
svona í fyrstu umferð. Spum-
ingin er aðeins, hvað þeir gera
næst, hvort þeir verða þá ekk’i
fleiri í þingkosningum á næsta
ári, sem snúast til fylgis við
h'ina flokkana.
Bergens Arbeiderblað
Blað Verkr.mannaflokksins í
Björgvin segir, að fylgismenn
málaátökum, sem nokkurn tlma
hafa orðið í norskum stjórnmál-
um. Blaðið segir að þessi hörðu
stjómmálaátök hafi kom'ið fram
í Svíþjóð í síðustu tveimur
þingkosningum og hefur sænski
Jafnaðarmannaflokkurinn staðið
áföllin af sér. Kannski eru
sænsku Jafnaðarmenriirnir dug
Iegri að kryfja málin til mergjar
og ekki hræddir við sinn eigin
skugga. Það er sundrungar-
starfið I Verkmannaflokknum,
sem nú veldur ráðleysi og á-
hugaleysi í flokknum.
Bergens Tidende
segir:
Ríkisstjórnin mun nú taka
upp stjórnarstefnu sem miðast
fyrst og fremst við að tryggja
Verkamannaflokknum sigur í
næstu kosningum 1965 og reyna
að stöðva þá þróun sem kemur
í Ijós í þessum kosningum. Slfkt
J I! -íiBinæv §o Btoíiira
Litið á það sem upphaf
þess, að Norðmenn hverfi
fró braut sósíaiismans
Verkamannaflokksins muni sjá
af þessum úrslitum, hvað mikið
sé í húfi í þingkosningunum á
næsta ári. Það er greinilegt að
við ■•‘•rfnum að mestu sl"-n-
er að vísu ekki sérlega skemmti
leg stjórnarstefna, en Gerhard-
sen og fylgismenn hans eru á-
reiðanlega nógu kaldrifjaðir til
að framkvæma hana. Það er
því sennilega rétt, að borgara-
flokkarnir geta ekki reiknað
sér öruggan sigur í þingkosn-
ingunum á næsta ári.
♦
TJrslit í bæjarstjórnarkosning-
unum nú sýna, að fylgi
Verkamannaflokksins í 36 hér-
uðum hefur m’innkað úr 55 þús.
alhv. í 45 þús. atkv. og prósent-
fylgi þeirra úr 36 í 32%.
Hægri flokkurinn hefur lítil-
lega tapað atkvæðum en er
með hærri prósenttölu vegna
minni kosningaþátttöku, hækkar
úr 15 í 16%.
Kristilegi flokkurinn eykur
atkvæðatöluna úr 14,452 í 15,-
829 eða úr 9,3% í 11,1%.
Miðflokkurinn eykur atkvæða
tölu sína úr 12,590 í 15,829 eða
úr 7,4% í 11%.
Vinstri flokkurinn jók at-
kvæðatölu lítillega úr 24,008
atkv. I 24,926 og hlutfallstöhma
úr 15,4% í 17,6%.
Þannig líta málin út f heiM,
eru þetta að vísu ekk'i alveg
endanlegar tölur, en mjög Htið
vantar á.
♦
JCMnna mesta athygli hafa vak-
ið ummæli stjómmála-
mannsin; Bent Röiseland, for-
ingja Vinstri flokksins sem
sagði:
— Það verður spennandi að
taka þátt í þingkosningunum á
næsta ári. Ég er mjög ánægður
með úrslit sveitarstjórnarkosn-
inganna og sérstaklega með það,
hvað Vinstri flokkurinn kemur
sterkur út úr kosningunum.
Svo virðist sem Verkamanna-
flokkurinn hafi nú missti tökin
á kjósendunum.
Skólastjórar vekja athygli
á kennaraskorti
Aðalfundur Skólastjórafélags
íslands var haldínn i Mýrar-
húsaskóla á Seltjarnarnesi laug
ardaginn 19. sept. s.l. Fundurinn
var fjölsóttur og mikill áhugi
ríkjandi. Rædd voru félags- og
skólamál. Eftirfarandi samþykkt
ir voru m. a. gerðar:
1. Fundurinn vekur athygli á
hinum mikla kennaraskorti í
Iandinu og bendir á, að mikið
vant'i enn á, að íslenzkir kenn-
arar séu launaðir til jafns við
starfsbræður þeirra á Norður-
löndum. Fundurinn leggur á-
herzlu á, að aldrei hafi verið
meir'i nauðsyn en nú, að kenn-
arastéttin geti óskipt helgað sig
kennslu- og uppeldismálum, allt
árið um kring, aukið þekkingu
sína og notið sumarleyfa, í stað
þess að eyða þeim í brauðstrit
Fundurinn bendir á þá miklu
hættu, sem af því getur stafað
fyr’ir þjóðfélagið, ef deyfð og
stöðnun á að vera ríkjandi I ís-
lenzkum skóla. og fræðslumál-
um meðan aðrar þjóðir eru sem
óðast að efla og styrkja fræðslu
mál sín. Eæ1;a þarf aðbúð kenn-
ara í skólum og stórhækka laun
þeirra, til þess að þeir geti
heilshugar tekið þátt í þróun
og uppbyggingu, kennslu-,
skóla. og uppeldismála, sem
nauðsynleg er á hverjum tima.
2. Fundurinn skorar á mennta
málaráðherra og fræðslumála-
stjórn, að stórauka fjárfram-
lög til námskeiðshalda fyrir
kennara og skólastjóra. Fundur-
inn leggur áherzlu á, að nauð-
synlegt sé að halda námskeið
á hverju ári, yfir sumartímann,
fyrir abnenna kennara, sérkenn
ara og skólastjóra og bendir á,
að taka beri héraðsskólana til
afnota I þessu skyni. Fundurinn
hvetur fræðslumálastjórn til
þess að skipuleggja og annast
sllk námskeið, og væntir þess,
að fyrstu námskeiðln verði
haldin þegar á næsta sumri.
3. Fundurinn telur, að nauð-
synlegt sé og tlmabært, að
Kennaraskólinn sérmennti sér-
staklega kennara fyrir yngri
bekkjardeild’ir barnaskólanna, þ.
e. 7, 8 og 9 ára, og verfS þá
höfuðáherzla lögð á sérmennr-
un lestrarkennara.
Þá ályktar fundurinn, að
stefna beri að þvl, hið allra
fyrsta, að kennarar eldri bekkja
deilda, þ. e. 10, 11 og 12 ára,
kenni aðeins einni bekkjadeild
dag hvem, og verði heimanám
þá að mestu fellt niður og að
sem svarax einni stuad af
starfsdegi kennarans verði vaTið
til félagsstarfa með nemendum.
/