Vísir - 08.12.1964, Side 4

'l-'f’" -'n'-oinher 1964.
S
Réttarfar speglar aldar
far hvers tíma
Viðtal v/ð Jón Björns-
son rithöfund
Jón Björnsson.
Jón Björnsson rithöfundur
hefur nýlega sent 18. skáldrit
sitt á markaðinn, en það ar
„Jómfrú Þórdís“, löng og veiga-
mikil skáldsaga um stórbrotið
efni og átakanleg örlög. Al-
menna bókafélagið er útgefand-
inn.
Vísir átt: st«tt samtv.. við
Jón í tilefm útkomu þessarar
síðustú skáldsögu hans.
— Efni sögunnar er byggt á
sannsögulegum heimildum?
— Já. Sagan gerist á árabil-
inu 160C 1618, einkum í
Skagafirði og byggist á atburð-
um, sem raunverulega gerðust.
— Þetta er ekki fyrsta sinn
sem þú sækir söguefni f íslands
söguna?
— Nei, það er satt. Eg hef
alltaf haft áhuga fyrir söju
síðar’i alda og sumar skáldsög-
urnar mínar eru byggðar á
sögulegum atvikum. f fslands-
sögunni er að finna fjölmörg
atvik og atburði — ekki sízt í
réttarfarssögu okkar — sem
leiða athyglina að sér. Ég tíl
að réttarf. ið — málaferli og
dómar — séu ein gleggsta speg
ilmy-d af aldaranda hvers tím i-
bils.
— Hver er svo uppistaðan i
bók þinni um jómfrú Þórdísi?
— Það r á segja að uppistað
an sé Viðbrögð almennings til
stóra-dóms og andúðin gegn
honum. Það er Herluf Daa sem
innleiðir pyntingar hér á Iandi
við „þrjóska delikventa“, se n
ekki fást til að játa sakir með
góðu, og í sögunni er brugðið
upp mynd af því þcgar pynting-
um er beitt í fyrsta skipti C
íslandi.
Annars snýst sagan um ásta-
mál Þórdísar og Tómasar mágs
hennr- og orðróminn sem
spinnst út af þeim. Hann verðui
svo sterkur að jómfrú Þórdís
~ér sér ekki annað fært en
sverja hann af sér. Frændi Þór-
dísar, J lögmaður á Reyni-
stað var tregur að verða vió
ósk hennar, því synjunareiðui
var ekki leyfður nema fyrir
lægi áburður éinhverrar nafi-
greindrar per inu. En síðar
skeð það örlagaríka atvik að
Þórdís elur meybarn innan hins
tiltekna tíma, þannig að um
hreint méinsæri hlaut að ve-<*
að ræða
Út af þessu spannst máia-
stapp, serr =t.óð yfir í tíu ár
og koma bar ýmsar frægur pj •-
sónur við sögu. þ. á m. Guð-
brandur biskup Jón lögmaður
og ma ir fleiri.
Megin ívafið í söguþræðinum
öllum er sponnan milli íslenzku
þjóðarin - :gr og,.dgng}?a,(.y^Jd^ns1 r|
baráttan um réttlætið og ba"-
áttan milli þessara tveggjá
andst..ðna. Slíkt réttarfar er
jafnv-’ ekki með öllu óþekkt
sums staðar enn í dag.
— Þarf maður ki að kynna
sér '.ynstrin öll nf málskjölnm
og samtíðarsögu til að skrifa
sögulegt skáldrit?
— Jú, þa“ er nauðsynle.y
„ÞVÍ GLEYMI ÉG ALDREI/#
(frásagnir af eftirminnilegum atburðum)
í þetta bindi ritar sr. Bjarai Jónsson vígslubiskup
endurminningar, Frá liðnum dögum.
Þessar skemmtilegu og fróðlegu endurminninga, allt
frá bernskudögum þar tii hann verður dómkirkju-
prestur í Reykjavík verða öllum ógleymanlegar.
Ritsafnið Því gleymi ég aldrei, 3 bindi, 60 frásagnir
af ógleymanlegum atburðum er vegleg jólagjöf við
nllpn Uppfi
KV ÖLDV ÖKUÚT GÁF AN
Loksins einnig n ðslnnni
Eftír mikla frægðarföi a IMorðurlöndum,
Þýzkalandi, Belgíu, Hollandi, Italiu og mörg-
um öðrum iöndum, hafið þér einnig tækifæri
til að hylja og hlífa stýri bifreiðar yðar með
plastefni, sem hefur valdið gjörbyltingu á
þessu sviði. Ótrúleg mótstaða. Mjög fallegt.
Nógu heitt á vetrum. IVógu svalt á sumrum.
Heldur útliti sínu. Svitar ekki hendur. —
Mikið litaúrval.
Sími 21874

Við samningu þessarar bókar
varð ég að kynna mér öll mál-
skjöl og önnur gögn ofan í
kjölinn og auk þess að lesa mer
m'ikið til í samtíðarsögu þessa
máls til að kynnast aldarhætc
inum og öðru, er snertir hinn
ytri búning viðfangsefnis'ins.
— Haíðirðu bókina lengi i
smíðum?
— Ég byrjaði á henn’i fyrir
fimm árum, en varð að hætta
við hana um skeið vegna ve;k-
inda. Ég lauk loks við hana :
vor.
— Hvað hefurðu skrifið
margar bækur um dagana?
— Hér hafa kom’ið út eftir
mig 18 bækur skáldsögur,
unglingabækur og leikrit. Á
dönsku hafa komið út eftir mir
3 skáldsögur og 4 unglinga-
bækur.
— Nokkuð í smíðum?
— Alltaf e'itthvað í smíðum,
en ekkert af því komið svo
langt að unnt sé að segja frá
því
Þ. j.
Hondrifin —
f'ramli at 9. síðu
„Ég vænti þess, að um málið
verði fjallað rólega og málefna-
lega í nefnd og jafnframt, að það
hljóti mikið fylgi. En það eru
þau takmörk fyrir samkomulagi
(,,forlig“), að farið hafa fram
samningaviðræður („der har
været forhandlet”) við ísland um
afhendinguna, Samkomulag, sem
stríðir gegn („hindrer”) þessum
forsendum, geta íslendingar litið
á sem rof á þessum forsendum.“
Síðar í umræðunum sagði
fræðslumálaráðherrann, að á af-
greiðslu frumvarpsins yrði að líta
í samhengi við þann dansk-
fslénzka sarrining; sem enn hefði
ekki verið nndirritaður (sbr. Berl.
Tid. 30. okt. 1964).
Þótt ráðherrann talaði gætilega.
var þó allur andinn í ræðum
hans sá, að Danir gætu ekki virt
að vettugi samkomulagið við Is-
lendinga frá 1961.
Horðurljós —
F. >. DÍS !S
segja um samband þessara fyr
irbæra í heild við sólblossa og
önnur fyrirbrigði á sólinni.
Þarna bíða mörg óleyst vanda-
mál, sem rannsaka þarf, og
verða sum þeirra tæpast skýrð
nema með hliðsjón af upplýs-
ingum sem glöggir norðurljósa
athugendur geta láti, 1 té. Sjálf
virk myndavél, sem tekur mynd
ir af öllum himninum í einu
með ákveðnu millibili get-
ur vissulega skilað betri heild-
arlýsingu af miklum norðurl. en
einstakur athugandi hefur tök á
í skrifaðri skýrslu, en þar með
er ekki öll sagan sögð. Norður-
Ijósamyndavélar geta t.d. ekki
greint hinar ýmsu tegundir
hverfulla norðurljósa (sjá síðar)
svo að öruggt sé, og mörg kvil
ljós verða óskýr eða jafnvel ó-
þekkjanleg á filmunum. Þess
vegna er nauðsynlegt, ið sjón
athuganir séu gerðar til að full
komna þær upplýsingar, sem
fást með myndatökum. Athug
andinn þarf að skrá sem ná-
jur&a
kvæmasta lýsingu á norðurljós
unum i hvert sinn. sem þau
sjást. Hann þarf að þekkja hin
ar mörgu tegundir norðurljósa
til að geta aðgreint þær fljótt
og auðveldlega. Ef skýrsiurnar
eiga að hafa vísindalegt gildi.
þurfa þær að vera gerðar sarn
kvæmt föstum reglum og á kerf
isbundinn hátt. I’ síðari h’uta
þessarar handbókar verður lýst
táknkerfi því, sem tekið hefur
verið upp með alþjóðlegri sam
þykkt.
50ítmí rafgeymar
fuilnægja ströngustu kröfum sem gerðar eru
um fvrstaflokks rafgeyma. Fjölbreytt úrval
6 og 12 volta jafnan pyrirliggjandL
SMYRðLL