Vísir - 21.12.1964, Blaðsíða 8

i
V I S I R . Mánudagur 21. desember 1964.
VISIR
Otgefandi: Blaðaútgáían VlSIR
RJtstjóri: Gunnar G. Schram
ASstOðarritstjóri: Axel Thorsteinson
Fréttastjóran Þorsteinn Ö. Thorarensen
Björgvin Guðmundsson
Ritstjómarskrifstofur Laugavegi 178
Auglýsingar og afgreiðsla Ingólfsstræti 3
Askriftargjald er 80 kr á mánuði
! lausasölu 5 kr. eint. — Sími 11660 (5 línur)
Prentsmiðja Visis — Edda h.t
Misskilningi eytf
$ú ákvörðun ríkisstjórnarinnar að lækka álagningu í
iöluskattsins um Vz% var tekin til þess að eyða þeim
nisskilningi, sem kom upp við umræður um frumvarp-
ð hjá þingmönnum Alþýðubandalagsins að með sölu-
kattsfrumvarpinu hefði ríkisstjómin gengið á gefin
iforð júnísamkomulagsins. Forsætisráðherra kvað á-
tæður þessarar tillögu þær að samningsaðilar Alþýðu-
ambandsins hefðu skilið samkomulagið þannig að ef
iðurgreiðslur yrðu auknar á árinu til þess að halda
erðlagi niðri, þá yrði það gert án þess að nýir skattar
/rðu á lagðir í því tilefni. Hins vegar hefði engin slík
/firlýsing verið gefin af hálfu ríkisstjórnarinnar. En
orsætisráðherra kvaðst hafa sannf ærzt í viðræðum um
ð forystumenn A. S. í. væru í góðri trú um sinn
kilning. Því hefði ríkisstjórnin viljað sýna það með
ækkun skattsins að höfuðnauðsyn sé að hvorugur að-
ili hafi ástæðu til að ætla að reynt sé að hlunnfara
nann í málinu.
■ \ "*1™ . r**■».. .,SJ...
|>að kom fram í þeim umræðum sem fram fóru eftir
tessa yfirlýsingu forsætisráðherra að fulltrúar Alþýðu-
sambandsins sem á þingi sitja, töldu þessa breytingu
drengskaparbragð og ættu því fullyrðingar um að með
söluskattinum hafi júnísamkomulagið verið svikið nú
að vera úr sögunni. Er það mikils virði þegar haft er
í huga að í vor standa nýir heildarsamningar aftur
íyrir dyrum. Tilgangur ríkisstjómarinnar með sölu-
skattsfrumvarpinu hefur aldrei verið sá að klekkja á
verkalýðssamtökunum eða launþegum landsins, eins
og bezt kemur í ljós af þessari lækkun skattsins. Hér
er einungis verið að gera nauðsynlega og óhjákvæmi-
lega ráðstöfun, sem miðar að því að halda vísitölu og
verðlagi í landinu niðri. Er vandséð að hvaða leyti það f
getur verið launþegum til ógagns.
Efling Efnahagsbandalagsins
það voru mikil tíðindi er samkomulag tókst í síðustu- /
vikii innan Efnahagsbandalagsins um kornverðið. Með
því er stærsta ágreiningsmálið innan bandalagsins úr
sögunni. Við borð lá að bandalagið sundraðist vegna
þessa máls, en nú er það samhentara og sterkara en
nokkru sinni fyrr. Afleiðing þess er að nágrannaríkin
ern nú þegar tekin að endurskoða afstöðu sína til
bandalagsins. í Danmörku eru uppi um það háværar )
raddir að Danir kanni aftur leiðir til aðildar að banda- 1
laginú. Benda dönsk blöð á að Fríverzlunarbandalagið y
gegni ekki því meginhlutverki sem tryggi framtíðar i1
viðskiptahagsmuni landsins. Má fullvíst telja að bæði /i
aðild Englands og EBE og Norðurlandanna komi senn
aftur á dagskrá. Með slíkum viðræðum munum við
íslendingar vel fylgjast þótt engar ákvarðanir í þessum
efnum séu nú tímabærar. En kjarni málsins er sá að
til lengdar getum við ekki verið með öllu án tengsla
við viðskiptaheildir álfunnar.
EINRÆÐUR EYÐIMERKUR-
BÍLSINS Á FJARÐARHEIÐl
Eiginlega hef ég alltaf verið
á rangri hillu í lífinu. Ég kom
ekki í heiminn til þess að flækj-
ast um íslenzkar heiðar í frosti
og fjúki í 33 ár. En það varð
hlutskipti mitt og ég veit ekki
hvort ég á að fagna því eða
harma það, þegar ég sit hér
uppi á miðri Fjarðaheiði, rúinn
öllu skarti og kominn að fótum
fram.
Það er bezt, að ég byrji á
þvi að kynna mig fyrir ykkur.
Ég er ættaður úr landi de
Gaulles, þaðan sem koníakið
og kampavínið kemur. Ég er
franskur og heiti Citroen, en ætt
mín er rússnesk. Mér var upp-
haflega ætlað það hiutverk að
þeysast með dáta Útlendinga-
hersveitarinnar, menn án for-
tíðar og án framtíðar, um auðn-
ir hinnar miklu Sahara til að
berja á Serkjum og Berbum.
Það fór þó ekki svo, að ég
sæi skarðan mánann lýsa upp
hvítar sandöldurnar í eyðimörk-
inni miklu, sem titrar af hita
á daginn. 1 þess stað hef ég séð
norðurljósin blika yfir jökul-
köldum og frosnum íslenzkum
heiðum. Glæsta einkennisbún-
inga sá ég aldrei, en þeim mun
betur snjáðar bændaúlpur.
Faðir minn er upprunninn í
hjarta Rússlands, þar sem að
sumri til eru mýrar fen og for-
æði, en rennislétt hjarn að
vetri til. Hann var af göfugum
ættum og var verkfræðingur i
hernum. Hann gekk með hug-
mynd um farartæki sem hentað'i
aðstæðum í heimalandinu, farar
tæki, sem væri bæði bíll og
skriðdreki. Svo komu bolsarnir
og öld víga og hernaðar. Faðir
minn var hvítliði og barðist
gegn hinum nýju öflum. Hann
beið ósigur, en tókst að flýja
land, og fann nýtt heimili í
Frakklandi. Og þar fæddist ég.
Hann sá, að sams konar sam-
gönguerfiðleika var við að etja
í eyðimörkinni miklu og á slétt-
unum miklu. Hann teiknaði mig
og sýndi teikningarnar Citro-
en verksmiðjunum, sem lengst
af hafa verið frægar fyrir tækni
legar nýjungar og vandaða
smíði. Og þar var teikningun-
um tekið opnum örmum og þær
kynntar fyrir franska herráðinu.
Það varð úr, að verksmiðjan
hóf framleiðslu á takmörkuðum
fjölda undrabíla til þess að
nota . í Sahara-auðninni. Og
þangað fóru allir bræður mínir.
En fyrir þremur okkar átti ann
að að liggja.
Við vorum að ytra útliti lík-
ir öðrum bílum eins og þeir
gerðust í þá daga. En í stað aft
urhjóla höfðum við gúmbelti,
breið og löng. Og í stað fram-
hjóla höfðum við skfði, sem
hjól gengu niður úr. Við höfð-
um 45 hestafla vél, sem knúði
okkur á 40 km hraða á sléttu
en aldrei minna en 12-15 km.
hraða í hvernig færð sem var,
þúfur, skorningar, lausasnjór
Og sandur. Og við tókum átta
manns í sæti.
Mér hefur skilizt, að það, sem
olli örlögum mínum, hafi verið
að Jónas nokkur frá Hriflu las
í tímaritinu Samvinnunni árið
1926, að verið væri að smíða
þessa bíla. Hann lagði sama ár
fram frv. á Alþingi um kaup á
slíkum bíl til samgöngubóta á
vetrum. Það náði ekki fram að
ganga, en í stað þess var keypt
ur bílplógur, sem átti að moka
íslenzku heiðarnar. Hann gafst
illa, mokaði snjó á báðar hliðar
en skafrenningurinn fyllti jafn-
óðum á milli, og allt var unnið
fyrir gýg.
Það var árið 1929, að Geir
Zoega vegamálastjóri ákvað
að kaupa einn bræðra minna.
Það var í mikið ráðizt, þvi við
vorum dýrseldir f þá daga, mað
ur minn, enda ekkert til sparað
í vöndun. Fyrsti bíllinn reyndist
svo vel, að tveir voru keyptir
til viðbótar sama ár og hinn
fyrsti var reyndur, árttí 1930.
Við vorum sem sagt þrfr braeð-
urnir, sem fluttumst f þetta
kalda land án konfaks og
kampavíns.
Það var eftirminnileg fyrsta
stundin, þegar forsætisráðherr-
ann fór með frfðu fönmeyti
samgöngumálanefndar Alþingis
og blaðamanna f reynsluferð
um hvíta Hellisheiðina. Þessu
lýsir ísafold svo: „Óku svo allir
gestir með honum upp um fjöll
og fimindi, sumir mannavegu
en aðrir vegleysu. Snjór var
ekki nógu mikill til þess að
dæmt yrði um afrek bflsins,
en fór hiklaust yfir hvað sem
var. Þar sem skaflar voru skar
hann ekki eins djúpt og gang-
andi menn sigu skíðin að fram-
an og skriðbeltin að aftan
valda því að hann flýtur furð-
anlega yfir ófærð. Vélin hefur
svo mikið afl að bfllinn getur
farið upp snarbrattar brekkur
og verður ekki skotaskuld úr
því þótt ófærð sé.“ Já, það var
tekið vel á móti okkur.
Við bræðurnir vorum í tutt-
ugu ár einu snjóbílarnir i þessu
landi snævarins. Vetur eftir vet
ur pældum við um heiðamar og
héldum uppi samgöngum. Um
annað var ekki að ræða þá. í þá
daga voru nú engar flugferðir
til Akureyrar, og vegir voru
varla til. Það var heldur ekki
snjóleysa eins og nú er, þá sást
nú snjór, maður minn.
Við skiptum með okkur land-
inu, e'inn sá um Hellisheiðina,
annar um Holtavörðuheiðina og
þriðji fór austur á land. Þá vor-
um við nú konungar f riki okk-
ar, og það létti okkur eftir-
sjána að brakandi hita auðn-
anna suður undir miðbaug, og
glæstra einkennisbúninga erf-
ingja Napoleons.
Ég man, þegar Björn Jónas-
son á Ytri-Reykjum tók mig 2.
janúar 1931 út úr Bílasmiðjunni
þar sem gert hafði verið á mig
hús að frönsku fyrirmyndinni,
ók með mig nokkra hringi um
bæinn, fór með mig í skoðun,
sem ég stóðst auðvitað með
prýði, og við lögðum af stað
á Mosfellsheiðina. Við fórum
Þingvöll og Uxahryggi niður f
Lundareykjadal og unntum Okk-
ur ekki hvíldar fyrr en í Forna-
hvammi. Siðan héldum við á
heiðina alla leið norður á
Hvammstanga. Þar varð nú
gleði, þegar við komum, því að
við vorum með langþráðan
póstinn meðferðis.
Það var ekki í síðasta sinn,
sem ég hrærðist yfir gleði fólks
ins f dreifðum byggðurium, þeg
ar ég kom með póstinri til þess.
Helzta hlutverk mitt í tuttugu
ár var að sjá um, að pósturirin
kæmist yfir Holtavörðuheiði,
hvernig sem viðraði, Og 'menn
kunnu að meta þær umbætur. Ég
Iét aldrei neitt aftra mér frá áð
gegna þeirri skyldu minni út
í yztu æsar. og hlaut réttlátt
iof fyrir.
Að vísu var ísland áldrei
neitt, sem átti við aristólýrat
eins. og mig. En ég setti I mig
þrjózku og franskt stolt og
Sahara-auðn