Vísir - 08.09.1965, Qupperneq 7

Kl I
V1SIR. Miðvikudagur 8. september 1965
Áfram skal stefnt

þegar litið er um öxl til
ársins 1964, verður eigi
sagt, að það hafi verið
skógræktinni neitt sér-
stakt happaár að því er
varðar vöxt og veðurfar.
Hins vegar má og með
sanni segja, að óhöppin
hafi einnig í öllu veru-
legu sneitt hjá garði.
Verður niðurstaðan sú, þegar
allt er metið, sem að höndum
bar, að þeir, sem að skógræktar-
málunum vinna, geti eigi annað
sagt en að áfram hafi miðað á
marga lund, þrátt fyrir frekar
óþénugt veðurfar, og trjávöxtur
v'ða orðið 1 góðu meðallagi. Er
það og aðalatriðið, að áfram þok
ist og mun það eigi síður eiga
við um skógrækt en annað, að
sígandi lukkan sé bezt.
A sviðj skógræktarmálanna al
mennt er þó skylt að geta
tveggja merkisatburða. Var ann
ar sá, að hafin var að Mógilsá
bygging tilraunastöðvar í skóg-
rækt, og er hún reist fyrir fé
norsku þjóðargjafarinnar. Hinn
var ágætar heimsóknir norska
skógræktarmanna, sem hér
unnu hörðum höndum að gróð-
ursetningu víðsvegar um landið
í samvinnu við starfsmenn
Skógræktar ríkisins og skóg-
ræktarfélaganna. Auk þess
komu hingað í kynnisferð ýmsir
forráðamenn norska skógrækt-
arfélagsins til þess að sjá af
eigin raun, hvað hér væri gert
í skógrækt. Minnist ég frá þeirri
komu orða norsks skógareig-
anda, er lét svo mælt í samfylgd
minni um Hallormsstaðarskóg
og Haukadalshlíðar, að ársvöxt
ur á þeim slóðum væri engan
veginn lakari en á sambærileg-
um stöðum í hans eigin landar
eign heima í Noregi. Gat ég
þessa vegna þeirra íslendinga,
sem enn standa í þeirri trú, að
tilgangslaust sé að stunda skóg
rækt hér á landi.
En þetta fylgir mannlegu eðli
að láta ekki sannfærast nema
menn geti þreifað á naglaförun
um, eins og Tómas postuli forð
um, og tjáir ekki um slíkt að
sakast. Hér á landi verður það
tíminn og framvindan, sem end-
anlega vinnur bug á vantrúnni
á gildi skógræktarinnar. Þegar
fagur skógur stendur þar, sem
nú eru plöntur, er varla skjóta
toppsprotum sínum úr grasi, þá
verða sjálf trén skýrasta dæmið
og úrslitasönnunin.
Gömul vantrú
Það er þv£ engin ástæða til
þess að æðrast út af þesari ís-
lenzku vantrú, þótt hún kunni
að valda nokkrum töfum, og
hún er reyndar engan veginn
þjóðlegt fyrirbæri. Sömu sögu
er að segja frá sjálfu skógrækt
arlandinu Noregi. Þar hristu
menn höfðu og hlógu vestan
fjalls er norskir skýjaglópar,
eins og þeir voru kallaðir tóku
upp á þeirri fásinnu um s.l. alda
í/iit eö sróðursetia greni í grýtt
ar hlíðar og skógarlaus hæða
drög Vestur-Noregs. Reyndin
varð hins vegar sú, að ungu
plönturnar urðu að gildum skógi
er síðar meir varð grundvöllur-
inn og fyrirmyndin þegar hafizt
var handa á þessum slóðum um
skipulagða skógrækt með rífleg-
um tilstyrk ríkis og sveitafélaga,
en henni er ætlað það hlutverk
að treysta og festa í sessi byggð
ina í þesum landshlutum. Þykir
Norðmönnum svo mikið við
liggia, að skóggræðslan þarna
hefur verið rekin af þvi kappi,
að lokið er gróðursetningu í
mörg þau landsvæði, sem heppi
legust eru talin til þessarar rækt
unar.
Hér á landi verður án efa
vorra og fátæktarbasli þeirra,
beri að halda í því horfi, sem
hiin er í, til þess að gera hana
að eins konar söluvöru og fram-
færslueyri þjóðarinnar. Er það
ugglaust sjónarmið út af fyrir
sig og í samræmi við nektar-
sölusýningar nútímans. En gegn
ræktun skóga hér eru slík rök
haldlaus. Stórbrotinni náttúru-
fegurð landsins er engin hætta
búin þótt þúsundir hektara þess
séu klæddir skógi. Sh'k ræktun
mun aðeins skapa fjðlbreytilegri
náttúrufegurð og sterkari and-
stæður gróðurs og auðnar. þetta
verður augljðst, þegar þso er
haft £ huga, að öræfi og herang-
ur spenna nú greipar um þrjá
fjórðu hluta landsins. Ættu jafn
vel tilfinninganæmir fagurker-
ar menningar vorrar að geta not
Hákon Guðmundsson , yfirborgardómari, formaður Skóg-
ræktarfélags fslands hefur ritað merka og timabæra hug-
vekju um gildi skógræktar og framtíð hennar hér á landi.
Birtist ritgerð þessi í ársriti Skógræktarfélagsins sem kom út
nú í vikunni. Vísir birtir þessa ágætu grein hér, þvl hún á
erindi til mjög stórs Iesendahóps.
sömu sögu að segja, þegar stund
ir lfða og ungu trén, sem nú eru
gróðursett, hafa með reisn sinni
og vexti sannað tilverurétt sinn
og vaxargetu £ fslenzkri mold.
Er þvf þó ekki gleymt, að 'í
mörgu erum við enn á tilrauna-
skeiði og eigum margt ólært.
Hefur eigi enn unnizt tfmi til
þess að kanna til hlítar, hvaða
trjátegundir og kvæmi henta
bezt í hverju héraði. Þá er það
einnig f deiglunni og til athugun
ar, hvaða hérað ber að velja sér
staklega til skógræktar.
En þegar svara skal þeirri
spurningu, hvort skógar geti
vaxið á íslandi, skipta þessi
rannsóknaratriði ekki meginmáli
í þeim efnum talar lerkiskógur-
inn á Hallormsstað alveg skýru
máli. Hann sýnir og sannar, að
með vali réttra trjátegunda eru
hér fyrir hendi augljósir mögu
leikar til hagnýtrar skógræktar,
bæði til viðarframleiðslu og
þeirra nota annarra, sem skóg-
ar færa hverri þeirri þjóð, sem
leggur stund á ræktun þeirra.
Er gróðurleysi gæði?
Það er svo annað mál, sem
hver og einn hefur frelsi til að
vega og meta í eiginn huga hvort
íslendingar eigi að hagnýta land
sitt til þeirrar rætkunar, sem
völ er á. Heyrast stundum f því
sambandi raddir er kveða f þeim
tón, að nekt landsins og gróður
leysi séu gæði, sem eig' megi
fara forgörðum. Berangur þessi
eigi að vera aflið,- sem dragi
hingað í hundraðatali ferðalanga
frá öðrum löndum. Nekt
íslands, sem hlotizt hefur af
dæmigerðri rányrkju forfeðra
ið svefns um nætur, þótt grænir
skógar rísi £ nokkrum héruðum,
því að enn yrðu þó eftir vökufús
um huga þeirra til svölunar enda
lausar auðnir, fjöll og jöklar til
hvfldar og hressingar frá ys og
þys borga og þéttbýlis.
Hvort sem menn kjósa sér mál
stað auðnarinnar eða ræktunar-
innar, verður þó eigi komizt
framhjá þeirri staðreynd, að
gróðurinn og þá einnig trjágróð-
urinn er undirstaða alls lífs á
jörðu hér. En vitund þess hlýtur
að leggja þá skyidu á herðar
Hákon Guðmundsson,
yfirborgardómari.
hvers og eins að leggja fram
sinn skerf gróðri jarðar til við-
halds og þroska í orði eða verki
— eftir lífsaðstöðu hvers og
eins.
— Skjólgjafi manna og
dýra
Við, sem að skógrækt stönd-
um og skipum okkur til starfs i
skógræktarfélögunum, höfum
kosið að leggja gróðriruim lið.
Að sjálfsögðu teljum við okkur
ekki vera öðrum ræktunarmönn
um fremri. Fn við höfum valið
okkur það hlutverk að efla og
auka gróður landsins með þvf að
gróðursetia tré og rækta skóga
með þeim hætti, sem hver okkar
getur við komið. Þetta gerum
við vegna þess, að við teljum
þessa ræktun hér á landi sem
annars staðar miög m.ikilvæga
fyrir Iff og byggð í landinu —
ræktun sem sé í senn sjálfsögð
og nauðsyrdeg — bæði vegna
þeirra afurða, sem skógurinn
, getur fært þjóðarbúinu, þegar
hann hefur náð þroska, og svo
vegna þess þýðingarmikla hlut-
verks ,er hann gegnir sem skjól-
gjafi annars gróðurs, manna og
dýra og uppspretta margs konar
Við gróðursetjum plöntur og
ræktum skóga vegna þess, að
það er þjónusta við lífið, til nyt-
semdar fyrir fólkið, er landið
byggir og þær kynslóðir, sem
eiga að erfa landið. Við gróður-
setjum vegna þess, að við viljum
láta jörðina eldast til bóta og
af því, að við teljum hverri kyn
eftir Hákon
Guðmundsson
yfirborgardómara
formann .
Skógræktarfélags
íslands
slóð skylt að skila henni frjó
samri og betri í hendur þeirrar
næstu.
„Glöggt er gestsaugað," segir
máltækið og oft sér aðkomumað
urinn það, sem .heimamanninum
er dulið. I bréfi, sem einn af
forvígismönnum norska skóg-
ræktarfélagsins ritaði mér eftir
heimkomuna, segir hann meðal
annars:
„Frá sjónarmiði okkar, sem af
eigin raun þekkium þann mis-
mun, sem er á loftslagi og mögu
leikum til búskapar f skóglaus-
um og skógivöxnum héruðum
Noregs, virðist það augljóst, að
naumast sé hægt að vinna að
framgangi mikilvægra máls fyr
ir búsetu í landi ykkar en skóg-
rækt. Megi allar góðar vættir
styrkja ykkur og styðja í því
þýðingarmikla starfi.*
Ný átök.
Þetta er góð ósk og fögur og
ég flyt hana hér með skógrækt-
armönnum og þeim öðrum, sem
þetta lesa. Megi hún verða okk
ur öllum aflgjafi til nýrra á-
taka og hvatning til ótrauðrar
baráttu og starfs fyrir það mál-
efni, sem skógræktarfélögin
hafa helgað krafta sína.
Það er svo okkar að finna
leiðirnar og leysa úr læðingi
þau öfl, sem duga til þess að
hrinda í framkvæmd og gera að
veruleika óskir okkar um skóga
til nytja og yndisauka, hvort
heldur við veljum þeim stað á
Fljótsdalshéraði, f Haukadal, á
Vestfjörðum, á Norðurlandi eða
f Borgarfirði.
En hvar sem við berum niður
er það aðalatriðið ,að unnið sé
af skipulögðum áhuga, notuð sú
þekking^ sem þegar er völ á og
stöðugt horft fram til sóknar.
Með því kveðum við vantrúna f
kútinn, vekjum að nýju gróður
í hrjóstrum og holtum, klæðum
landið f nýjan og arðvænan
búning.

Haustslátrun hefst um miðj
un september
Yfir 3000 dilkum slúfruð frú
því sumurslútrun hófst
Haustslátrun hefst undir
miðjan þennan mánuð og stefnt
að því að haustverðið á slátur-
afurðuni verði ákveðið fyrir
byrjun haustslátrunar að vanda.
Samkvæmt upplýsingum frá
Framleiðsluráði landbúnaðarins
í sl. vikulok búið að slátra um
3000 dilkum (eingöngu dilkar
eru teknir til sumarslátrunar),
þar af um 1350 hjá Sláturfélagi
Suðurlands hér. Einnig hefur
sumarslátrun verið hjá Kaup-
félagi Borgfirðinga, Borgamesi
og Verzlunarfélagi Borgamess
sama stað og sumarslátrun
mun vera að byrja hjá kaupfé
laginu á Akranesi. Slátrað er 1
samræmi við eftirspurn og fer
kjötið því beint f kjötbúðirnar.
Slátmnin hófst 18. þ.m. eða 4
dögum síðar en í fyrra. Eftir-
spurn’in hefur verið nokkuð góð
Fé það, sem siátrað hefur verið
er allt úr heimahögum, eða nær
allt.
Ekki era leitir hafnar enn, en
þó er farið að rétta á stöku stað
og er það fé sem sótt hefur ver
ið upp fyrir afréttagirðingar og
safnast þar saman og hreyfir
sig ekki, þótt haglaust sé orð-
ið. Þetta fé er svo flutt f he’ima-
haga eða á tún. M.a. sóttu
Hreppamenn fé upp fyrir afrétta
girðingu nú í vikunni.
Góðir haga munu hafa verið
á afréttum í sumar sunnanlands
og vestan a.m.k. og vonir
standa til, að dilkar verð'i sæmi
legir f haust. Þó er þess að geta
að hret komu óvanalega
snemma eða f ágúst, á þeim
tíma, sem dilkar era enn að
safna holdum, en dilkar gætu
eitthvað bætt við sig f góðum
heimahögum og á túnum fram
að haustslátrunartíma.
Slátrað verður hjá Sláturfé-
lagi Suðurlands á 8 stöðum:
Rvk., Selfossi, Djúpadal, Hellu,
Kirkjubæjarklaustri, Vfk I Mýr
dal, Melasveit og Laugarási í
Biskupstungum.