Vísir - 22.06.1967, Blaðsíða 8

8
i
VÍSIR
Dtgefandi: Blaðaútgáfan VlSIR
Framkvæmdastjóri: Dagur Jónasson
Ritstjóri: Jónas Kristjánason
Aðstoðarritstjóri: Axei Thorsteinsson
Fréttastjóri: Jón Birgir Pétursson
Auglýsingastjóri: Beigþór Úlfarsson
Auglýsingar: Þingholtsstræti 1, símar 15610 og 15099
Afgreiðsla: Túngötu 7
Ritstjóm: Laugavegi 178. Simi 11660 (5 línur)
Áskriftargjald kr. 100.00 á mánuði innanlands
I iausasölu kr. 7.00 eintakið
Pientsmiðja Vfsis — Edda h.f.
Plastöldin
gíðustu tvo áratugina hefur hagnýt efnafræði tekið
stökkbreýtingum. Á engu sviði hagnýtra vísinda hafa
verið meiri framfarir á þessum tíma en í framleiðslu
gerviefna. Og vísindamenn vænta enn stórkostlegri
framfara í gerviefnaframleiðslu á næstu árum og ára-
tugum. Þessi efni eru oft kölluð plastefni, en í raun-
inni er um margvísleg gerólík efni að ræða. Þróunin
hófst með framleiðslu nælons rétt fyrir síðari heims-
styrjöldina og gervigúms á stríðsárunum. Verulegur
skriður komst svo á þessar rannsóknir eftir síðari
heimsstyrjöldina.
Þessi nýju gerviefni eða plastefni eru ólík hinum
dauðu efnum, sem áður voru þekkt. Þeim svipar
miklu fremur til lífrænna efna. Þau eru mjög flókin að
gerð og byggð á kolefnissamböndum eins og lífræn
efni. Enda er farið að nota þessi efni í vaxandi mæli
í læknisfræði. Líffærahlutar eru framleiddir úr plasti.
Unnið er að uppgötvun plasthúðar, er geti komið í
stað mannshúðar, og heilla líffæra úr gerviefnum.
Þegar hafa verið framleidd efni, sem hafa ótrúlega
eiginleika. RTV er gegnsætt gúm, sem breytist ekk-
ert og hleypir ekki hita í gegnum sig, þótt það sé hit-
að upp í fjórfalt bræðslumark stáls. Lexon er gegn-
sætt plast, jafnsterkt stáli. Einn dropi af Eastman-
plastlími þolir hálfs tonns teygingu. Framleiddar hafa
verið silikon-himnur, sem sía súrefni frá vatni og sjó,
þannig að menn munu geta gengið um án súrefnis-
tækja á hafsbotni. Þannig má lengi telja.
Vísindamenn telja, að enn furðulegri árangurs sé
að vænta á næstu árum og áratugum. Þá komi til sög-
unnar plastsíur, sem vinni drykkjarvatn úr sjó; þvotta
efni til að hreinsa hættuleg efni úr blóði manna; plast-
filmur, sem rúmi 13 milljónir bóka í sex skjalaskáp-
um; gervikjöt og önnur matvæli; plasthimnar yfir
heilar borgir; og margvísleg, ódýr byggingarefni úr
plasti. Frá þessum ævintýraheimi er sagt í nýútkom-
inni bók á íslenzku : „Gerviefnin“, í alfræðasafni Al-
menna bókafélagsins. Vafasamt er, að önnur eins
furðusagnabók hafi verið gefin hér út, og er þar þó
aðeins verið að segja frá staðreyndum.
Plastöldin er að hefjast. Augljóst er, að gerviefn-
in munu ryðja mörgum eldri efnum úr vegi. Fatnaður
verður úr gerviefnum, hús og húsbúnaður, götur og
atvinnutæki einnig. Menn kunna að líta misjöfnum
augum á þessa þróun, en hún virðist óumflýjanleg.
Veröld okkar verður orðin plastveröld eftir nokkra
áratugi, hvort sem mönnum líkar betur eða ver.
Meira að segja maðurinn verður að nokkru leyti
úr plasti, því plastlíffæragerð mun taka skjótum fram-
förum. Og nú segjast plastefnafræðingamir ætla að
framleiða líf úr gerviefnum. Því má taka undir það,
sem segir um þessa vísindamenn í lokaorðum „Gervi-
efnanna": „Hann er kominn inn yfir landamæri ó-
þekktra vfsindaheima, þar sem víðáttan er ^mælan-
leg“.
V 1SIR . Fimmtudagur 22. júní 1967.
Herþotan Mirage III
í hinni nýafloknu styrjöld ísra-
1 elsmanna og Araba kcan styrk
leiki ísraelska flughersins mjög
á óvart. Engan óraði fyrir því,
að Israelsmenn myndu geta ger
eytt flugher Arába á nokkrum
klukkustundum og að þvi loknu
hafa einir öll völd i lofti. Þar
með gátu þeir haldið uppi lát-
lausum árásum á herdeildir Ar-
full hlaðnar tæp 12 tonn, geta
flogið lágflug með 1490 km.
hraða á klukkustund og með
rúmlega tvöföldum hraða hljóðs
ins (Mach 2.15) í 11 km hæð.
Þær geta fariö til árásarferða
ailt að 900 km. leið og til flug-
orrustu allt aö 1200 km. leið og
náð til heimaflugvallar aftur.
Þeim er flogið af einum manni
aba og skriðdrekasveitir, þann
ig að flutningaleiðir Egypta á
Sinai-skaga líta út eins og lang-
ir og mjóir brotajámshaugar og
opnir kirkjugarðar. Flugvellir
Egypta í rústum og hundruö
MIG-21 herþota í smábútum á
víð og dreif. Þær komust ekki
ainu sinni á loft og reyndi því
lítt á gæði rússneskrar flugvéla
smíði eða hæfni egypzkra flug-
manna. En hver vom þessi ógn
arvopn ísraelska flughersins,-
sem svona eftirminnilega sönn-
uðu hæfni sína til gereyðingar í
nútíman hemaði?
Flugvélar israelska flughers-
ins em af gerðinni Dassault
Mirage III-CJ, smíðaðar hjá hin
um þekktu og stóru flugvéla-
verksmiðjum Avions Marcel
Dassault 1 Saint-Cloud i Frakk-
Iandi, sem framleiðir bæði far-
þega og herflugvélar auk eld-
flauga. Aðalframleiðslan er nú
orrustu- og árásarþotan Mirage
III, hljófráa sprengjuþotan Mir-
age IV og Fan Jet Falcon, sem
er 10—12 sæta, tveggja hreyfla
farþegaþota ætluð forstjómm
stórfyrirtækja og sem einkaflug
vél auðjöfra. Undirbúin er smíði
á Mirage III-V ormstuþotu,
sem lendir og tekur á loft lóð-
rétt eins og þyria og Mercure,
sem er 40—56 sæta farþegaflug
vél ætluð fyrir stuttar flugleiöir.
I samvinnu við Sud Aviationflug
vélaverksmiöjumar, sem smíða
Caravelle, era Dassault-verk-
smiðjumar einnig viðriðnar
smíðina á Concorde, hinni nýju
hljóðfráu farþegaþotu Breta og
Frakka.
Mirage III-CJ herþoturnar,
sem Frakkar seldu ísraelsmönn-
um em hvort tveggja í senn
ormstuþotur og árásarþotur á
skotmörk á jörðu niðri. Sem
ormstuþotur eru þær vopnaðar
einni stórri eldflaug undir búkn-
um, tveim minni eldflaugum
undir vængjunum og tveim 30
mm byssum. Sem árásarþotur
eru þær vopnaðar áðum*fndum
byssum, tveim 500 kg. sprengj-
um eða eldflaug undir búkn-
um og allt að 72 sprengjurakett
um undir vængjunum. Þær vega
og eru því búnar fullkomnustu
rafreiknum til sjálfvirkrar skot
niðunar, stefnumiðunar og
sprengjufellinga og eru auk
þess búnar tvöföldu fjarskipta-
kerfi, radar og nýjustu loftsigl-
ingatækjum.
Hver flugvél af þessari gerð
kostar sennilega um 3 milljónir
dollara, verð eldflauga og vopna
ekki meðtalið. Alls hafa veriö
framleiddar 244 flugvélar af
gerðinni Mirage III-C og eru
flestar þeirra í notkun hjá
franska flughemum, en einnig
hafa verið seldar 16 til Suður-
Afríku. Israelskl flugherinn hef-
ur keypt 72 Mirage III-CJ þotur
frá Frökkum sfðan 1963 og
kunna Arabar án efa de Gaulle
litlar þakkir fyrir að hafa selt
Israelsmönnum þær. Sjálfir
fengu þeir MIG-21 þotur hjá
Rússum og hefur ekki komið
mikil reynsla á þær enn í stríöi,
þótt þær séu notaðar í æ rik-
ari mæli í Vietnam. Að dómi
fæmstu manna, ættu þær þó
ekki að vera mikið síðri Mirage
III-C, en nákvæmar tölur um
flughraða, flugþol og vopn em
ekki fáanlegar. Viðbúið er, að
Arabar fái nýjar sendingar af
MIG-21 þotum frá Rússum og
láta þá ef tll vill ekki taka sig
í sænginni næst, þvf enginn þarf
að halda, að þessar þjóðir geti
lifað sem góðir grannar. Má þá
sjá hvor stendur sig betur Mir-
age III eða MIG-21 í því göfuga
hlutverki að eyða milljónaverð-
mætum og drepa fólk. GHÓ
Áhyggjufullir stjórnmálumenn
Stjórnmálamenn hafa áhyggjur þungar og stórar um þess-
ar mundir, þar sem horfast verður S augu við það, að ekkl
verði unnt að ná friósamlegu samkomulagi i<m deilur Israels
og Arabaríkjanna. Iyndin er af George Brown atanrikis-
ráðherra brezku stjómarinnar, sem situr aufeafund Allsherj-
arþingsins, og Dean Rusk utanríkisráðherra Bandaríkjanna,
sem frestaði ferð til Saigon í Suður-Vietnam vegna fundarins.
b lataíiiii-aMiÉBi i"