Vísir - 11.06.1968, Side 9

VlSIR . Þriðjudagur 11. júní 1968.
9

TTver sem um veginn fer og
lítur heim að Borg í Mikla-
holtshreppi gefur því gaum að
þar hefur hönd og hugur, þeirra
er býlið hafa setið, skapað höf-
uðból til nytja framtímafólki
kunni það með að fara og vel
að virða.
Mörgum mun koma í hug, að
þama standi að baki átak
margra kynslóða, og þannig hafi
býlið þróazt til bættra hátta.
Ekki er þó lengra eftir að leita
en svo, að flest mun hafa til
frama vaxið I ljósi nýrrar aldar.
\ sgrímur Þorgrímsson er Borg
firðingur og Mýramaður að
kyni, ekki þó þann veg að
hann væri til mikils auðs borinn
fremur hitt að kynfylgja hafi
verið kjarkur og athafnalöng-
un.
Foreldrar hans, Þorgrlmur
Ólafsson og Soffía Jóhannes-
dóttir voru lengi vinuhjú hjá
Asgrími Jóhannessyni og Guð-
„Eina sögu gæti ég sagt um ferð mína yfir skarðið, sem kann
að Ííta út sem kynjasaga“.
ar eða kannski fleiri ferðir um
Kerlingarskarð við flestar þær
aðstæður ,sem mislynd veðrátta
lands okkar lætur ferðamönn-
um í té.
Eina sögu gæti ég sagt um
ferð mína yfir skarðið ,sem
kann að líta út sem kynjasaga,
því að á þeim atburði get ég
enga skýringu gefið og einskis
varð ég var, hvorki heyrði
né sá.
Haustið 1920 fór ég lausríð-
andi til Stykkishólms og hafði
tvo hesta. Þar dvaldist mér
fram til kl. 10 að kvöldi. Þetta
var rétt fyrir veturnætur, rign-
ingatíð, drungi í lofti og dimmt
yfir. Um kvöldið gekk á vestan
krapaveður og festi aðeins í
tinda.
Ég held sem leið liggur suö-
ur og fer af baki við svonefnt
Grettistak. Það er rétt neðan
við innri sneiðina norðan við
rætur Kerlingarfjallsins. Þarna
hef ég hestaskipti og hugsa á
þá leið að ekki muni ég verða
meira en klukkutíma yfir
fjallið að Hjarðarfelli, þvl ég
hugðist fara greitt.
„ÉG STÓÐ VIÐ ÞAÐ AÐ VINNA
AF MÉR UPPELDIÐ
rúnu Eyleifsdóttur. Þau bjuggu
á Staðarbakka í Helgafellssveit'
og víðar.
— Þú vildir ef til vill vera
svo vingjamlegur að bregða
upp fyrir mig svipmyndum úr
lífi þínu Ásgrímur?
— Þar er nú ekkert stórbrot
ið að sjá — Móður mína missti
ég tíu ára gamall og faðir minn
drukknaði árið eftir. Þau höfðu
þá um skeið verið búsett í Ögri
Sumarið sem ég var á 9. ári, var
ég sendur að Staðarbakka og
skyldi sitja kvíaær, en mér leidd
ist svo mikið að senda varð mig
heim. Móðir mín tók vel á móti
mér, en lét mig lofa þvi að
standa mig betur næst, enda fór
það svo, að til hennar átti ég
ekki afturkvæmt síðara sumar
ið. Þá bað ég þess að fá að vera
áfram á Staöarbakka og hét því
að vinna af mér uppeldið. Viö
þetta stóð ég og var þar til 18
ára aldurs. Ásgrímur og Guðrún
voru þá orðin gömul. Gestur
Guðmundsson fórstursonur
þeirra, var þá aðalmaðurinn, en
gerði laust við að sinna því sem
með þurfti og var oft í ferðalög
um. Ég var þama í nokkuö
góðum skóla. Náttúran kenndi
fékk ég snemma að vera sjálf-
ráður og þótti takast furöanlega
Séra Sigurður Gunnarsson
fermdi mig og gaf hann mér á
hálfa pappfrsörk þá einu for-
skrift sem ég hef fengið um dag
ana, enda aldrei verið vel skrift
lærður.
Eftir að ég fór frá Staðar-
bakka átti ég tvö ár lögheimili
hjá Ólafi Guðmundssyni, sem
þá bjó í Drápuhlíö og átti fyrir
konu Kristínu dóttur Stefáns á
Borg í Miklaholtshreppi. Þessa
tvo vetur var ég fjárgæzlumaöur
hjá Stefáni á Borg, kom þar
sunnudaginn fyrstan f jólaföstu
1913. Anna dóttir hans varð svo
kona mín og hér hef ég átt
heima síðan 1915. Búskap byrj
uðum við 1916 eftir að hafa gift
okkur 17. júní það ár.
rT,únið gaf þá af sér nær þrjú
kýrfóður að öðm leyti var
heyfengur tekinn af óræktuðu
landi frekar grasgefnum bithaga
hér og þar. Áveitur voru nokkr
ar, en öll hús að falli komin.
Það var þvf fyrsta verkið að
reyna að hressa við kofana.
— Hve stórt var búið þá?
— Fimm til sex nautgripir og
eitthundrað og fimmtfu til tvö-
hundmð fjár.
— Hvað ber svo jörðin nú?
—Hún mun bera 16—18 naut
gripi 12—15 hross og 600—700
fjár, miðað við þann heyfeng,
sem fá má af ræktuðu landi í
sæmilegu árferði.
— Var ekki eriftt með að-
drætti?
— Jú á fyrstu árunum var
það. Akvegasamband var hvorki
við Stykkishólm né Borgames.
Tangsverzlun f Borgamesi hafði
útibú f Skógarnesi, flutti þang-
að vöm og tók afurðir vor ög
haust. Einnig verzluðum við tals
vert við Sláturfélag Suðurlands
og rákum þá fé á haustin f Borg
ames. Þau viðskipti hafa reynzt
mér einna heilbrigðust og hag-
kvæmastir verzlimarhættir f
minni búskapartíð.
— Þú byrjarir búskap á hálfri
jörðinni?
— Já, ég gekk f kaup á hálf-
lendunni fyrir 4000 krónur, og
fékk þá góðan greiðsluskilmála
en þegar Stefán féll frá varð ég
að svara út til erfingjanna og
annaö hvort að kaupa hinn helm
inginn eða gefa alveg frá mér.
Fjármunir mínir vom af skom
um skammti, svo að til kaup-
anna sá ég litil ráð. Þá var það,
að tveir gamlir menn, sem ég
aldrei vissi til að hefðu gerzt
ábyrgir buðu mér aö ganga í
ábyrgð fyrir því fé sem til þyrfti
Þessir menn voru HalldórBjama
son f Gröf og Þorgils Sigurðsson
á Kleifárvöllum. Halldór bauðst
ennfremur til að útvega mér
peninga, fékk hann þá í spari-
sjóðnum í Ólafsvík og kom með
þá til mín.
Við þetta mikla drengskapar
bragð manna fannst mér ég
' vaxa nokkuð, ekki einasta að
möguleikum til sjálfsbjargar og
athafna heldur einnig á öðm
sviði, því að þetta voru ná-
/✓
grannar mfnir, sem gjörla
þekktu mig, og þótt nú sýnist
sem um smáupphæð hafi verið
að ræða og gildi ekki mikið
vom þetta talsverðir fjármunir
þá.
Árið 1929, reisti ég fyrsta í-
búðarhúsið sem byggt var úr
steini hér f hreppnum. Efni f
það var mest hestflutt.
• VIÐTAL
DAGSINS
er v/ð Ásgrím
Þorgrímsson, bónda
á Borg i Mikla-
holtshreppi
— Kreppuárin eftir 1930 urðu
mörgum erfið?
— Já, verðið var þá lágt fyrir
allar afurðir. Það hindraði fram
kvæmdir. Að öðm leyti bjarg-
aðist allt. Fyrsta boðorð mitt i
búskapnum var að hafa nægar
heybirgðir. Annað: nógan eldi-
við. Við bjuggum upp á gamla
mátann og tókum upp mó þang
að til rafmagnið kom, sfðan
hefur það verið notað til alls.
1 þriðja Iagi: nógan mat.
— Þú hefur matinn f þriðja
sæti?
— Já, mér hefur virzt hann
koma, ef hitt hvort tveggja
væri fyrir hendi.
Tjú ert kunnugur Kerlingar-
skarði, þar kvað vera reimt.
— Ekki veit ég það, varð þess
aldrei var og kann því fátt um
að segja. En margar ferðir fór
ég um skarðið. Ég átti oftast
ferðafæra hesta og sótti því oft
lækni til Stykkishólms að vetr
inum. Býst ég við að aðeins einn
núlifandi manna eigi jafnmarg
Þegar í efri sneiðina kemur
tregðast hestarnir við að
halda áfram. Ég kunni lítt að
óttast, því eiigu þess háttar
hafði ég kynnzt og hvet því
klárana, þaö gengur, en þó með
tregðu, þar til ég kem móts við
innri dys. Þá finnst mér sem
bægja eigi hestunum til hægri
handar, en ekki verð ég var
við neitt. Ég kunni þessu illa,
og þótt það ekki væri vani
minn, sló ég f hestinn, við það
tekur hann viðbragð út af veg-
inum til hægri handar. Þetta
mun hafa verið klukkan hálf
tólf til tólf um kvöldið, en svo
dimmt var að ekki sá á klukku.
Hér tapa ég allri meðvitund
og ranka fyrst við aftur um
sjöleytið næsta morgun og er
þá í Hjarðarfellssneiðarbrún,
kominn yfir fjallið. Ég er á
hestinum, hef engU tapað en
er hrollkalt. Klæðnaður minn
var þannig, að ég var I nýjum
oliufötum og leðurstígvélum vel
heldum, en þegar ég fer af baki
og stfg í fætuma, vellur vatnið
upp úr stfgvélunum, og þegar
ég athuga betur sjálfan mlg er
ég votur upp undir hendur. Eins
og í óljósum draumi get ég rifj-
að upp hvemig ferð minni um
nóttina hafi verið háttað. Ég
mun hafa farið suður milli
vatna, Baulárvallavatns og
Hraunfjarðarvatns að Baul-
árvöllum. Þar tel ég mig
hafa stanzaö, en óljóst er
mér hve lengi eða hvað ég þar
hef aðhafzt. Svo mun ég hafa
sundriðið ósinn á Baulárvalla-
vatni á leiðinni til baka, enda
sú eina skýring á því hve blaut-
ur é" var.
Þess má geta, að þegar ég
fór af stað, var ég mjög vel
fyrirkallaður, hafði sofið vel
nóttina áður. Vín bragðaði ég
aldrei og hafði einskis þess neytt
er áhrif gæti haft á mig.
Mörgum árum síðar fór ég í
veiðiferð inn í vötn og kom þá
að rústunum á Baulárvöllum.
Þar hafði ég aldrei komið fyrr
nema ef verið hefur þessa
dimmviðris haustnótt, en fannst
þó ég þekkja hvern stein f rúst-
unum og aðstæður allar sem
þaulkunnugur væri.
. Á þessu hef ég enga skýr-
13. sfða
11ESENMR
|HAFIOIIia
Lesendur blaðsins snúa sér
mjög mikið til blaösins meö
bréf sín, og hefur þátturinn
Þrándur í Götu tekið talsveröan
hluta þessara bréfa til sín. Hér
eftir munum við birta eftir því
sem ástæða er til bréf lesend-
anna og bendum viö fólki á
þennan opna vettvang fyrir
hvaöeina, sem fólk telur að rétt
sé að komi fram. Við undir-
strikum þá staðreynd, að bréf
þarf ekki að vera langloka, —
segið f örstuttu máli það sem
yður llggur á hjarta, þannig
getið þér helzt fengiö mál yðar
fram. Flest bréfanna hér í dálk-
inum í d^g eru stytt, — sum
mjög mikið, án þess þó að
melningin raskist neitt.
Ókurteisi?
.... öll þjónusta hér er satt
að segja í megnasta ólestri,
mjólkursölumál, strætisvagna-
þjónusta, vínsala, veitingahúsa-
þjónusta, það er engin kurteisi
í verzlunum, bönkum, skrif-
stofum, læknabiðstofum o. s.
frv. Mér finnst það einna líkast
þvf að mottóin séu: „Ef þú ert
ekki ánægður, þá skaltu snauta
eitthvað annað“, eða „Oní’ þig
skal það, helvízkur". Hvað eig-
um við að gera í þessu úfremd-
arástandi? — J. L.
Hiímorluusir
gugnrýnendur?
Hvernig er með þessa leik-
húsgagnrýnendur, spyr „Frum-
sýningargestur** og segir sfðan:
Ég var viðstödd frumsýningu
Leikfélagsins fyrir skömmu á
Leynimel 13. Aldrei hafa menn
hlegið jafn - dátt og innilega á
frumsýningu, - allir utan þess-
ir útvöldu gagnrýnendur, sem
eiga víst að hafa vit fyrir þjóð-
ina. Þola þeir ekki hlátur?
Verður allt að vera „ákaflega
gáfað“ fyrir þessa herra? Einn
þeirra gat að því er virtist ekki
skilið að L.R. verður að eignast
peninga til að geta rekið leikhús
og talaði um það að „þéna pen-
inga“ með lítilsvirðingu. Rit-
stjóri góður, það veitti ekki af
að athuga nánar skrif þessara
páfagauka. Fólk ætti líka að
varast að fara of mikið eftir
skrifum þeirra og leyfa sér aö
hlæja kvöldstund í Iðnó.
H-bros í strætó
.... Það er útaf fyrir sig að
löggan skuli vera farin að brosa,
— en væri ekki hægt að fá
strætisvagnstjóra til þess sama.
Það ætti ekki að vera erfiðara
að hafa svolítið léttan svip viö
stýrið, þessi fýludrungi er, þeg-
ar öllu er á botninn hvolft,
ekkert annaö en ávani. —
Bjami.
Skrílmennsku
.... Mér fannst heldur ljótt
um að litast niðri við höfn á
H-daginn og á þar við mót-
mælalýð þann, er safnaðist a<5
Nato-skipunum. Ég held að
hver heilvita maður fái ógeð
á athöfnum þessa fólks og að
málstaður þess verði allur verri
á eftir. - B. K.