Alþýðublaðið - 22.07.1966, Blaðsíða 7

Böðvar Guðmundsson:
í MANNABYGGÐ
Reykjavík, Heimskringla
1966. 72 bls.
FYRRI LJÓÐ Böðvars Guð-
mundssonar, sem birtust í bók
1964, voru þeirrar tegundar sem
nefna mætti „norrænukveðandi,”
jafnvel „norrænudeildarkveðandi.”
Höfundur sem svo kveður leggur
alla stund á að hagnýta sér mennt-
un sína í„fræðunum,” fornu skáld-
skaparmáli og bókmenntum; hann
vill kveða stillt og viturlega und-
ir þessu lagi um sinn eigin tíma
og tilfinningar. Og yfir bók Böð-
vars Guðmundssonar sveif andi
tveggja skálda, sem kannski var
ekki tiltökumál, þeirra Guð-
xnundar Böðvarssonar og Hannesar
Péturssohar; það mátti víst ætt-
færa flest ef ekki öll kvæðin til
annars hvors þeirra. Austan Eli-
voga nefndist þessi fyrsta bók
Böðvars. Nú er blaðinu snúið við
í nýrri ljóðabók og áherzla lögð
á það með heiti hennar. í manna-
byggð nefnist bókin. Og hún er
einkum áhugaverð fyrir þá við-
leitni sem þar er til að efla sér
eigin talandi, kveða undir eigin
lagi — eða lagleysu heldur en
ekki.
í mannabyggð skiptist í þrjá
kafla og nefnist sá fyrsti Hug-
vekjur, annar Söngvar, þriðji
Kvæði. Böðvar kveður nú í manna-
byggð, og hann vill flytja ádeilu,
hafa erindi fyrir mönnum; hug-
vekjur hans mættu allt eins kallast
ádrepur, og fleira er í þeim dúr
síðai-. Ein hugvekjan fjallar til að
mynda um Rétt íslendinga; niður-
lag hennar er svona:
Og þar kom um síðir að ég
andvarpaði
út í nóttina: Kæra nótt, getið
þér
sagt mér hvað er eiginlega réttur
íslendinga, þjóðarrétturinn?
og svarið:
Hangikjöt er þjóðarréttur ís-
lendinga.
Fyrst er kindinni slátrað
síðan er kjötið reykt
þá soðið og étið með kartöflu-
jafningi
gott er að hafa rauðkál og laufa-
brauð með.
Það skal éta á jólum
og við önnur hátíðleg tækifæri.
Einnig við jarðarfárir
og fer mjög vel á því.
Aðrar hugvekjur Böðvars fjalla
um íslendinga búsetta erlendis,
bókmenntaáhuga, framtíðar-
drauma íslendings; hann kveður
um það hve mikið þurfi til að
við verðum bifreiðir, og yrkh'
oss hvöt að hætta skítkasti, sem
ekki sé til neins, en kasta grjóti
i staðinn. Ádeiluaðferð hans er
fólgin í hálfkæringi, ruglandi,
spotti; hann hefur gaman af að
snúa út úr, stæla og skrumskæla
orðafar annarra skálda. Þetta get-
ur tekizt dável; það er einatt
broddur í orðum Böðvars og
stundum næsta biturlegur. En það
er engu líkara en hann hafi ekki
enn náð valdi á aðferð sinni, hag-
nýtt til hlítar hagmælsku sína
sem er umtalsverð, bæði 1 lausu
máli og bundnu. Einatt er bendi-
fingur augljós í ádrepunum og
hillir undir hvunndagslegan siða-
boðara að baki hans; en bein boð-
un lætur Böðvari enn sem komið
er síður en ekkj. Þetta er aug-
Ijóst af ýmsum hugvekjunum, en
sést bezt af kvæði sem nefnist
Þjóðarþankar; þar fer jafnvel
kveðandin úr skorðum:
Ég veit ekki neitt
sem er aumara, andstyggilegra
en íslendingurinn, sem flúði
heimabyggð sína
til framandi landa
og felur þjóðerni sitt
og fyllir lygi og níði
í galtóma sál.
Beztur er Böðvar þar sem hann
nær nokkrum léttleik á flugnum,
gjarnan í lausrímuðum kvæðum
með meiri og minni hliðsjón af
fyrri kveðskap. Hér er til að
mynda Það sem hann las á útsýn-
isskífunni við Almannagjá, hagan-
legt kvæði þó ekki sé það í stóru
broti:
Hér uppi á kletti
stóð Þorgeir á þingi
þarna í hylnum var konunni
drekkt.
Sjá, þar á bletti
af blásvörtu lyngi
borðar nú krummi og ungjóðið
frekt.
Þarna hjá ánni
er þjóðlé&ur, staður •• rðítf í.
þar hvíla Einars og Jónasar bein
og hér uppí gjánni
í myrkrinu, maður,
máluðu kömmarnir landráð á
stein.
Hugljúfi granni
ef hefurðu næði
hugsa þá um það og fjölskylda
þín
hálfpart í gamni
hálfpart í bræði
að hérna sleit lýðveldið barns-
skónum sín.
í þessum sama skop- og hermitóni
er það sem Böðvar Guðmundsson
kveður bezt í mannabyggð: hálf-
kæringsbragurinn leyfir háði hans
að njóta sín. Þess eðlis eru „sögu-
ljóð” hans tvö í bókinni, nýtt
kvæði af Ólafi liljurós og kvæði
af ísbirni sem að vísu stendur
því fyrrnefnda að baki; og lánast
þau miklu betur en alvarlegri
ljóðræna hans í bókinni þar sem
slíkt er borið við. Má vera að hálf-
kæringstónninn lýsi bezt hug „lýð-
veldiskynslóðarinnar” og betur en
margt sem með meiri andhita er
kveðið.
Fyrir skömmu liitti ég að máli
mann sem mikið var niðri fyrir út
af 17da júní, að hann skyldi snú-
ast upp í pylsuát, drykkjuskap og
jafnvel húrra fyrir Svavari Gests,
en orð skáldanna fallin í gleymsku
og dá. Þessa manns hug orðar
Böðvar Guðmundsson í Fjallkonu-
kvæði 16da, 17da og 18da júní;
miðkaflinn er svona:
Nú er sumar,
gleðjast gumar,
gaman er — og þó
hér mætti vera meira
merkilegt að heyra,
mér er um og ó.
Og fleiri hafa víst verið að taka
í þennan streng í vor og sumar.
Hvað sem því líður: takist Böðv-
ari Guðmundssyni til frambúðar
að orða almannahug í ádrepum
sínum, áhugaverð viðbrögð við
okkar eigin ávirðingum, kann ein-
hvers að vera að vænta af kveð-
skap hans eftirleiðis. — ÓJ.
Koparpípur of
Rennilokar,
Fittings,
Ofnakranar,
Tengikranar
Slöngukranar,
Blöndunartæki,
Burstafell
byggingarvöruverzluM,
Kéttarholtsvegl S.
Siml S 88 40.
Eldhúsinnrétting frá Format.
Innflutningur eldhúsinn-
réttinga hefur lækkað
byggingarkostnaðinn
Reykjavík. — ke.
Mikið flytzt nú af erlendum eld-
húsinnréttingum til landsins. —
F o r m a t nefnist ein þeirra inn-
réttinga, sem hér eru á markaðn-
um, og eru þær framleiddar af
samnefndum verksmiðjum í
Þýzkalandi, og boðuðu umboðs-
menn þeirra blaðamenn nýlega á
sinn fund.
Hjá þeim var staddur sölustjóri
verksmiðjanna, Hans Bildat, sem
hafði komið hingað til lands til
þess að kynna sér aðstæður hér,
svo og ástæður fyrir hinum mikla
útflutningi hingað.
Format mun hafa verið fyrsta
innréttingin er hingað hefur verið
flutt inn og einnig sú mest selda,
voru td. 70 % allra innréttinga er
fluttar voru inn .í maí af þeirri
gerð. Hún er einnig í fremstu röð
í Þýzkalandi og er byggð með til-
liti til rannsókna á vinnuhagræð-
ingu og gerð með það fyrir aug-
um að létta sem mest störf hús-
móðurinnar. Innréttingarnar eru
allar klæddar vandaðasta harð-
plasti bæði utan og innan og einn-
ig er hægt að fá þær úr harðviði
með innsoðinni plasthúð. Hægt
er að draga allar hillur út og
einnig eru sérstakir innbyggðir
skápar fyrir ýmis hjálpartæki svo
sem hrærivélar o. fl. sem ná má
til á sama máta. Eldhúsbekkinn
má fá í mismunandi hæð eftir ósk-
um hvers og eins. Format hefur
framleitt eldhúsinnréttingar sl. 60
ár, en í 30 ár hafa þeir ein-
göngu helgað sig innréttingum.
Eru þeir með stærstu framleiðend-
um í V-Þýzkalandi, en Bildat,
sölustjóri, taldi þá vera fremsta
hvað gæði snerti. Format eldhúsin
eru seld til margra landa, einkum
þó til EFTA-landanna, en íslatix}
er hið eina af Norðurlöndum, sem
flytur þau inn. Sagði Bildat, að
þeim hefði ekki dottið í hug, að
reyna útflutning til þessara landa
fyrr sökum þess, hve þau hcfðu
vcrið talin standa framarlegá ' i
þessum iðnaði hingað til. Nú hefur
þetta breytzt, enda eru langflesífer
I þeirra innréttinga, sem hingað 'cÝn
fluttar frá Þýzkalandi.
í Þýzkalandi hefur fjöldafrani-
leiðsla innréttinga algjörlega fit-
rýmt handsmíðuðum innréttingubi
af þessu tagi. þar sem þær þola
ramanburð, hvað verð og g'æði
snertir.
Bildat. sölustjóri, kvaðst háfa
skoðað sig um í Revkjavík og dáð-
ist hann mjög að hinni öru uþþ-
bvgeingu. sem hér á sér stað, :sro
og hvað íslendingar vönduðu Vel
til húsa sinna utan sem inrtan.
f bví sambandi sagði hann þáð
hafa vakið athvgli sína, hve pánt-
anir frá íslandi hefðu einkcúúzt
af kröfum um hagræðíngu og þaéíg-
indi til handa húsmóðurinni. ' ;
Að lokum lösðu innflytjendui'n-
ir á það áherzlu. að mjög vséH
nauðsynlegt að öll mál væru -há-
k»æm. svo ekki þvrfti a'ð gei'3
breytingar eftir að innréttingiri
i Framhald á 15. afíiú-Ií
ALÞÝÐUBLAÐIÐ - ,22. júlí 1966