Skjöldur - 16.06.1924, Síða 2

SKjOLDUR
Simskeyti
frá Frjettastofunni.
F.ak klantí.
7. júní. Millerand hefir skoraö á Herriot að mynda raðuneyti
en hann neitað. Míllerand tilkynti því næst að hann muni ekki
beygja sig undir kröfur Herriot og ekki segja af sjer forsetaem-
bætti, en þvert á móti halda uppi landslögum.
10. júní. Frakkaforseti hefir árangurslaust skorað á ýmsa leið-
toga frjálslyndu flokkanna að mynda stjórn, eii þeir neita allir.
11. júní. Fyrverandi fjármálaráðherra Ftancois Marsal hefir
myndað ráðuneyti í Frakklandi, hiutverk þess er einungis að upp-
losa boðskap forseta, þar sem hann tjáist aðeins vilja samvinnu viÖ
þingiö á stjórnskipulegum grundvelli Gangi atkvæðagreiðsla neðri-
deildar á móti forseta segir hann af sjer, og kallar þá forseti öld-
ungadeildarinnar saman þjóðþing í Versailles 13. júní til að kjósa
forseta.
12. júní. Umræðum umdoðskap forsetans var frestað í öldunga-
deildinni með 154 atkv. gegn 144, en neitað að ræða um hann f
neðri deildinni með 329 utkv. gegn 214. Forseti tilkynti þvínæst
að hann segði af sjer og Marsallstjórnin sagði einnig af sjer.
13. júní. þjóðtundur kom saman í dag til þess aö kjósa for-
seta, Paul Painleve fyrv. forsætisráðherra er einn í kjöri. Millerand
er fluttur burtu úr forsetabústaðnum.
Bretland.
7. júní. Heilbrigðismálaráðherrann enski lagði fram í þinginu í
fyrradag húsabyggingaáætlun stjórnarinnar. Er þar ráðgert að byggja
2,500,000 hús. Kostnaðurinn er áætlaður 1400 milj. sterlingspunda.
Bein útgjöld ríkisins verða þannig 34 milj. ár ega næstu 15 ár.
Neðri málstofan samþykti frumvarpið samdægurs.
10. júní. Járnbrautarverkamenn í London hafa gert verkfall og
eru því samgöngur mikið til stöðvaðar.
Noregur.
7. júní. Norskir kaupmenn hafa ákveðiö að senda sjerstakan
verslunarfróðan mann til íslands
Þýskaiand.
10. júní. Kommúnistar hafa gert róstur i landdögunum í Thú-
ringen, Mecklenburg, Sachsen og Svood. Lögreglan varð að skakka
leikinn.
Albanfa
11. júní. Uppreisn i Albaníu, ríkísstjórnin flúin.
Rúmenfa
11, júní. Fregnin frá Rúmeníu um yfirgang hersins er borintil
baka.
Olympfulelkarnlr
12. júní. Uruguay vann knattspyrnuna á Olympíuleikunum.
Japan.
12. júní. Gremja Japana til Bandaríkjanna út af fólksinnflutn-
ingsbanninu fer stvaxandi, kaupbann hefir verið lagt á vörur frá
Bandaríkjunum.
Innlendar frjettlr.
7. júní. Ritstjöraskifti urðu að ,Vísi“ í dag. Páll Steingríms-
son tekur við ritstjórninni og verður jafnframt eigandi ásamt Möller
og Jóni Sigurpálssyni afgreiðslumaani.
11. júnf. Góð fjenaðarhöld en þurkatíð á Suðurlandi.
Fjögur mislingatilfelli hafa komið fyrir í Reykjavík.
13. júní. Reikningur Eimskjpafjelagsins þetta ár sýnir hreinan
arð 43,820 kr.
Jóhann þorkelsson dómkirkjuprestur hefir sagt af sjer.
Síra þorsteinn Benediktsson á Lundi er nýdáinn.
Samningar eru komnir á milli útgerðarmanna og sjómanna á
sílbveiðunum. Lágmatk hásetakaups er 250 kr. og 5 aura á tunnu
matsveinakaup 330 kr., æfðra kyndara 324 og óæfðra 290.
Mislingarnir breiðast út en hægt,
stöðum, sem auk þess var lóðs,
skotttilæknir og formaðnr. Um
hann orti Jón skáld Torfabróðir:
þá er hann Bjarni á Búastöðum
bátsformaður, Lóðs í menntum
listafróður, Liðsemdari í nauðum
góður. — Heilu sveitar hann rná
játa höfuðprýðí, Uppbygging í
alla staði, Að honum látnum
verður skaði. - í sklpstjóra-
stúkunni áttu þeir um skeið sæti
Morten, fyrrt niaður Jóhönnu
Rod í Frydendal, Anders As-
mundsen og Lars Tranberg (fað-
ír Jakobs Tranberg).
Niðri í kirkjunni var hurð fyr-
ir hverjum stóli og kerta pípa á
hverjum. Salir svonefndir, með
miklum útskurði, voru tveir niðri
sinn hvoru megin milli kórs og
kirkju, milli tveggja glugga. Átti
fjölskylda prestsins sæti í syðri
salnum, en sýslumaðúr og versl-
unarstjóri áttu sæti í salnum
norðanmegin. Tvær stúkur voru
sín hvoru megin altaris. Sat
klerkur í þeirri syðri, en sú
nyrðri notuð til geymslu fyrir
kirkjuáhöld t. d skírnarfoniinn.
Ræðustó'linn stóð í kórdyrum
þar sem skírnarfonturinn er nú.
I kórnum, sinn hvoru megin, voru
myndir af postulunum útskorn-
um eftir Ámunda Sigurðsson
snikkara á Tjörnum. Síðast muna
men« til þeirra, að þeir hrökl-
uðust úr kórnum og voru á
hrakningi á haustmannaloftinu,
og er talið víst að sumir afþeim
hafi verið á báli brendir ein-
hverntíma á hinum *ldsneytis-
lausu dögum Vestmannaeyja.
Af munutn kirkjunnar skal sjer-
staklega getið aunarrar klukk-
unnar, sem þar er nú. í presta-
sögum Jóns prófasts Halldórsson-
ar í Hítardal segir svo: „.. hið fyrra
ránið í Eyjunum, sem sá eng-
elski sjóreifari Jón Gentilmann
gerði anno 1614. Sá Jon rænti
stóru klukkunni frá Landakirkju
og flutti fram á England; en eft-
ir dráp hans og hans fylgjara,
ljet Englands konungur (Jakob)
senda hingað klukkuna til
Landakirkju aftur þrem árum
síðar, því á henni stóð hverrí
kirkju á íslandi hún tilheyrði á
íslandi.* —
Eftir þessu að dæma átti það
að vera sama klukkan, sem send
var hingað aftur, en svo er þó
ekki. heldur hefir konungur lát-
ið gera aðra klukku þrem árum
síðar eða 1617 og sent hana
hingað. Getur hver sem vill
sannfærst um þetta, með því að
ganga upp í turninn á kirkjunni,
því að á annari er einmitt enska
nafnið á Vestmannaeyjum (West-
mannoe) og ártalið 1617. En hitt
er dálítið elnkennilegt hvernig
klukkan hefír sloppið fram hjá
ránshöndum Tyrkja er þeir
brendu Landakirkju 1627. — Er
tvent til þess, aö annaðhvort hafl
Tyrkir ekki hirt um að höggva
hana niður af ramböldunum, og
klukkan þolað hitann af því
kirkjan hafi vcriö lítil, eða þáað
Eyjabúar hafi af heilagri vand-
lætingu bjargað klukkunni úr
kirkjunni og falið í jörðu, því að
þess eru dæmi hjer á Iandi þeg-
ar kirkjur hafa komist í háska
hafa menn teflt á hið ýtrasta að
bjarga skrúða þeirra og klukk-
um. — Umhverfis kirkjuna var
jafnvel (grindverk) girðing úr
trje í fyrstu. Og þótt undarlegt
megi virðast, og næsta ósenni-
legt, Ijet Abel sýslumaður eitt
sinn klæða austurgafl kirkjunnar
með timbri utan á steininn. Var
það liggjandi klæðning og átti að
vera til hlífðar fyrir sjódrifl og
rigningu. — Sá sem ljet breyta
A’-nl Jónsson
trjesmiður
Ný'endugötu 21 — Reykjavík
Selur allskonar hurðir og giugga
og margt tleira til húsagerðar
ásamt húsgögnuin —- eí'tir pöntun.
Síml 917
kirkjunni og koma henni að mestu
í það snið, sem hún heflr nú,
var Kohl sýslumaður. um 1860.
Hanri Ijet færa gluggann upp á
austurstafninum, rífa trjeklæðn-
inguna af gaflinum og setja turn
á kirkjuna. Hann ljet taka loft-
ið burtu úr henni og setja hvelf-
inguna « staðinn, einnig ljet hann
gera svalina uppi. þeir voru
nokkru mjórri en nú, þá aðeins
einsett sætaröð. Ræðustólinn
setti hann yfir altarið þar sem
hann er nú, en setti skírnarfont-
inn á þann stað, sem ræðustóll-
inn stóð, og stendur hann þar
enn. Ræðustólinn flutt hann nið-
ur í þinghús, og muna eflaust
margir eftir honum þar. Síðasta
póst seglskipið „Sæljónið“, sem
fórst undir Svörtuloftum, flutti
hingað viðinn í kirkjuna erKohl
ljet endurbæta hana.
Hvað prestaköllunum hjer við-
víkur þá voru þau ætið tvö elt-
ir að kirkjurnar voru orðnar tvær.
það fyrirkomulag hjelst við þang-
að til árið 1837 er prestaköllin
voru sameinuð í tíð síra Jóns
Austmanns. Var síra Páll skáldi
síðastur tvíprestur hjer. En frá
1573 notuðu báðar sóknir og
báðir prestar sömu kirkjuna,
Landakirkju, sem svo var nefnd
Á Heimaey eru 5 kirkjugarðs-
stæði.
1. Undir Litiu-Löngu.
2. Á Ofanleiti.
3. Á Kirkjubæ.
4. Á Fornulöndum.
5. Austur af núv. Landkirkju.
Sjúkrahússmálið
Eitt af áhyggjuefnum fiyjabúa
undanfarin ár, hefir verið sjúkra-
húsleysið. — það er reyndar
ekki hægt að segja að hjer hafi
verið sjúkrahúslaust, en það
sjúkrahús, sem hjer hefir verið
og er, er í fyrsta lagi lítið, og að
ýmsu leyti ekki fullkomið, og í
öðru lagi er það eign útlendinga
(Frakka) og bygt með það fyrir
augum að veita hjálp útlendum
sjómönnum, sem stunda fiskveið-
ar og aðra sjómensku hjer við
iand og eiga þelr því eðlilega
forgangsrjett að sjúkrahúsÉtu.
Hinsvegar er það kunnugt að ís-
lendingar hafa haft mikil not af
þvi, og má þar um mikið þakka
einstakri lipurð hjeraðslæknisins
og hinni duglegu og samvisku-
aömu hjúkrunarkonu, sem veitt
hefir sjúkrahúsinu forstöðu, að
það hefir orðið að meira liði út-
lendum og innlendum en ella.
í stríðsbyrjun var málið kom-
ið svo lan^t á leið að hr. kon-
súll G J. Johnsen var búinn að
útvega uppdrátt og gera tilraun-