Dagur - 08.10.1997, Side 7

ÞJÓÐMÁL
MIBYIKUDAGVR B. OKTÓBER 1997 - 7
Framtídarblaó -
þar sem dagur rís
Greinarhöfundur segist bíða bjartsýnn eftir róttæku og heiðarlegu biaði. Hér taka Elías Snæland Jónsson ritstjóri og Eyjólfur
Sveinsson útgáfustjóri á móti fyrstu eintökunum af Degi. - mynd: hilmar
SVAVAR
mr GESTSSON
m ALÞINGISMAÐUR
SKRIFAR

afe * á
Þegar Þjóðviljinn hætti útgáfu
var það mikið áfall fyrir lýðræð-
ið á Islandi; þá hvarf róttæk
gagnrýnin umræða út úr fjöl-
miðluninni smátt og smátt og að
Iokum þurrkaðst hún alveg út.
Bestu sprettirnir eftir það til
gagnrýninnar umræðu voru
Spaugstofu þættirnir sem voru
oft hárbeitt þjóðfélagsádeila. Það
verður líka að nefna í þessu sam-
bandi Atla Rúnar Halldórsson og
frásagnir útvarpsins af stjórn-
málum í hans tíð sem fóru ævin-
lega í taugarnar á stjórnvöldum -
líka þeim sem ég var hluti af.
Það má líka nefna í þessu sam-
hengi ágætar rispur í Alþýðu-
blaðinu undir ritstjórn Hrafns
og Ossurar. Og ég nefni líka
Vikublaðið þar sem Páll Vil-
hjálmsson fór af stað með beitta
þjóðfélagsrýni á stundum. Svo
eru til góðar einstakar greinar;
margir lausapennarnir eru góðir
og ég nefni einnig Jónas Krist-
jánsson sem oft er beittur, stund-
um of, finnst mörgum, líka mér,
en leiðarar hans eru beittustu
leiðarar íslenskra blaða. Að öðru
leyti er DV ekki ýkja gagnrýnið
blað og dálítið yfirborðslegt í
fréttatökum að ekki sé meira
sagt.
Mikið frelsi þóttust menn hafa
fundið þegar DV fór að birta
greinar eftir menn úr öðrum
flokkum: það gerir Mogginn nú
orðið b'ka, en þær breyta ekki því
að hvorugt þessara blaða er beitt
í þjóðfélagsrýni sinni. Morgun-
blaðið er stundum beitt í leiður-
um samanber nýlegan leiðara
um Hafnarhúsið eða skrif þess
um veiðileyfagjald þar sem blað-
ið er á móti Sjálfstæðisflokkn-
um; ég er þó ekki sammála þeim
skrifum ber að taka fram. En á
öðrum sviðum er Morgunblaðið
ótrúlega b'kt gamla íhaldsmál-
gagninu að undrum sætir; má
þar benda á þá þjóðhöfðingja-
meðferð sem margir þingmenn
Sjálfstæðisflokksins fá þar í sam-
anburði við aðra stjórnmála-
menn að ekki sé minnst til dæm-
is á fréttir úr borgarstjórn
Reykjavíkur sem eru eins og
fornsögur fyrir þá sem kynntust
Morgunblaðinu fyrr á árum.
Það vantar með öðrum orðum
almennilegt íslenskt blað sem
þorir að rífa kjaft, þorir að tala
þegar aðrir þegja, er ekki upptek-
ið af sjálfu sér (sem Dagur/Tím-
inn var) sem er ekki að reyna að
troða skoðunum sfnum á ein-
staklingum í vinstri hreyfingunni
upp á lesendur sína heldur er al-
mennt metnaðarmikið blað sem
setur sér það markmið að verða í
fyllingu tímans að minnsta kosti
eins stórt og Morgunblaðið. Og
þetta óskabíað mitt leggur ekki
menn í einelti; það flettir upp
málefnum, opnar sýn, er með
öðrum orðum framtíðarblað -
þar sem dagur rís.
Markaðsfjölniiðlar hafa enn
brugðist
Eitt af því sem fór verst með
Þjóðviljann var það þegar rit-
stjórar blaðsins fóru að nota
blaðið til að hafa áhrif á einstaka
menn og einstök málefni í Al-
þýðubandalaginu. Það var erfið-
ur tími og ég vona að enginn
flokksformaður í sögunni þurfi
að búa við annað eins og undir-
ritaður á þeim árum. En það
gæti einmitt orðið banabiti Dags
ef hann legðist í leiðangur gegn
þeim sem vilja standa að blað-
inu, þannig að Dagur yrði ekki
almennt róttækt blað heldur
blað fyrir þá sem drekka saman
rauðvín í hluta af póstnúmeri
hundrað og eitt. Með öðrum
orðum: Dagur þarf að helja sig
upp fyrir dægurþras og ríg sem
alltaf verður til alls staðar í öll-
um hreyfingum. Ritstjóri Dags
má því ekki nota blaðið gegn
þeim sem honum finnast Ieiðin-
legir í vinstrihreyfingunni né
heldur með þeim sem honum
eru sérstaklega þóknanlegir. Það
er með öðrum orðum farið fram
á það að ritstjórar Dags séu full-
komnir. Það er ekki lítil krafa en
það er sama krafan og allir les-
endur gera alltaf til allra blaða.
Þess vegna bara sanngirniskrafa.
Markaðsfjölmiðlarnir hafa
brugðist í sumar; það kemur
greinilega í ljós að markaðsfjöl-
miðlarnir eru of uppteknir við að
sinna eigendum sínum og hags-
munum þeirra. Og af sjálfum
sér. Þeir telja vænlegast að
hjakka í sama farinu; telja að þar
með geti þeir í rauninni tryggt
eigendum sínum öruggasta af-
komu. Pétur Blöndal alþingis-
maður sagði mér frá því um dag-
inn að erlendur fyrirlesari hefði
á ráðstefnu um siðferði í við-
skiptum komist svo að orði að
það væri of þröngt að taka bara
tillit til shareholders, hluthaf-
anna, það yrði að taka tillit til
stakeholders, það er þeirra sem
eiga eitthvað í húfi í sambandi
við rekstur fyrirtækisins, sem eru
viðskiptamenn þess og starfs-
menn.
Blað eins og Dagur má ekki
taka bara tillit til shareholders
hann verður að taka tillit til
stakeholders; allra sem hlut eiga
að máli. Það getur verið erfitt;
það getur til dæmis orðið erfitt
þegar eigendurnir eiga í fyrir-
tækjum sem sinna algerlega ólík-
um hagsmunum. Eyjólfur
Sveinsson á til dæmis hlut í
fjölda fyrirtækja sem fást við allt
annað en blaðaútgáfu. Þegar
Dagur hefur sýnt að hann segi
frá þeim og hagsmunatengslum
þeirra þá er hann orðinn frjáls;
þá rís loksins nýr Dagur. Þangað
til bíðum við bjartsýn. Eftir blaði
sem er róttækt og heiðarlegt.
Ávarp til íslendmga
Nytjastofnar sameign
þjóðarinnar!
íslandsmið hafa verið sameign
þjóðarinnar frá öndverðu. A
þessari öld háðu Islendingar
harða baráttu fyrir því að aðrar
þjóðir viðurkenndu eignarrétt Is-
lendinga á miðunum. Nýting
fiskimiða landsins hefur lagt
drjúgan skerf að framförum og
velsæld þjóðarinnar á 20. öld.
Með lögunum um stjórn fisk-
veiða og framsali ríkisvaldsins á
sameign þjóðarinnar til ein-
stakra manna og félaga án þess
að gjald komi fyrir, er brotið
gegn eignarrétti þjóðarinnar,
horfið frá leikreglum Iýðræðis og
jafnréttis.
Fiskimiðin eru í raun að
hverfa úr eign íslensks almenn-
ings til kvótaeigenda þrátt fyrir
þau ákvæði 1. gr. laga um stjórn
fiskveiða, að nytjastofnar á Is-
landsmiðum séu sameign þjóð-
arinnar og að úthlutun veiði-
heimilda samkvæmt Iögunum
myndi ekki eignarrétt eða óaftur-
kallanlegt forræði einstakra aðila
yfir veiðiheimildunum. Þetta
samræmist ekki hagsmunum og
réttlætiskennd þjóðarinnar né
hefð í nýtingu fiskistofna.
Sjálfstæðisbarátta 19du aldar
og sóknin til lýðveldis á fyrri
hluta 20du aldar var ekki aðeins
háð til að losna undan erlendri
áþján, heldur einnig til að losna
undan sérdrægu forréttindakerfi
fyrri alda. Frelsi, réttlæti ogjafn-
rétti allra til atvinnu, búsetu,
menntunar og velsældar hafa
verið hornsteinar íslensks samfé-
Iags. Með Iögunum um stjórn
fiskveiða er þeim hróflað en
höft, forréttindi, ójöfnuður og
ranglæti sett í staðinn. Islend-
ingar geta aldrei unað slíku til
langframa.
Við, sem setjum nöfn okkar
hér undir, skorum á alla íslend-
inga, hvar í flokki sem þeir
standa, að taka saman höndum
með okkur í samtökum til að
try'ggja að þjóðin öll njóti réttláts
arðs af sameign sinni - Islands-
miðum. Þetta verða samtök sjálf-
stæðra Islendinga sem una ekki
óréttlætinu lengur, - SAMTÖK
UM ÞJÓÐAREIGN.
Ágúst Einarsson, Reykjavík, alþing-
ismaður, Arnbjörn Gunnarsson,
Grindavík, skipstjóri, Ami Jónasson,
Garði, skipstjóri, Bárður G. Hall-
dórsson, Bessastaðahreppi, mennta-
skólakennari, Bjarni Arason, Hafn-
arfirði, hljómlistarmaður, Bjarni
Bragi Jónsson, Reykjavík, hagfræð-
ingur, Bjarni Finnsson, Reykjavík,
kaupmaður, Flosi Ólafsson, Reyk-
holtsdal, leikari, Grétar Már Jóns-
son, Sandgerði, form. Skipstjóra- og
stýrimannafél. Vísis., Guðmundur
Erlendsson, Höfn, stýrimaður, Guð-
mundur Kristjónsson, Ólafsvík, skip-
stjóri, Guðmundur Ólafsson,
Reykjavík, hagfræðingur, Gylfi Þ.
Gíslason, Reykjavík, fyrrum ráð-
herra, Halldór Bjarnason, Mosfells-
bæ, framkvæmdastjóri, Halldór Her-
mannsson, ísafirði, skipstjóri, Har-
aldur Sumarliðason, Reykjavík, for-
maður Samtaka iðnaðarins, Hólmar
Víðir Gunnarsson, Þorlákshöfn,
skipstjóri, Ingólfur Karlsson,
Grindavík, skipstjóri, Jón Arason,
Þorlákshöfn, skipstjóri, Jón Ás-
bjömsson, Reykjavík, fiskútflytjandi,
Jón Sigurðsson, Reykjavík, fyrrum
frkv.stj. Isl. járnblendifélagsins,
Jónas Árnason, Reykholtsdal, rithöf-
undur, fyrrv. alþingismaður, Karvel
Pálmason, Bolungarvík, fyrrv. al-
þingism., Kolbrún Halldórsdóttir,
ísafirði, bæjarfulltrúi, Kristinn Am-
berg, Grindavík, skipstjóri, Kristján
Kristjánsson, Akureyri, heimspek-
ingur, Lúðvík Emil Kaaber, Reykja-
vík, lögfræðingur, Markús Möller,
Reykjavík, hagfræðingur, Matthías
Bjarnason, Reykjavík, fyrrv. ráð-
herra, Njörður P. Njarðvík, Reykja-
vík, prófessor, Ólafur Hannibalsson,
Reykjavík, blaðamaður, Pétur Sig-
urðsson, Isafirði, forseti Alþýðusam-
bands Vestfjaröa, Sigríður Þorgeirs-
dóttir, Reykjavík, heimspekingur,
Sigurður R. Ólafsson, ísafirði, for-
maður Sjómannafélags Isfirðinga,
Sigurður T. Sigurðsson, Hafnarfirði,
formaður Verkamannafélagsins Hlíf-
ar, Stefán Erlendsson, Hveragerði,
stjórnmálafræðingur, Steingrímur
Hermannsson, Garðabæ, seðla-
bankastjóri, Sveinn Tryggvason,
Kópavogi, fiskverkandi, Valdimar Jó-
hannsson, Mosfellsbæ, fram-
kvæmdastjóri, Vilhjálmur Árnason,
Reykjavík, heimspekingur, Þórarinn
Eldjárn, Reykjavík, rithöfundur, Þór-
ir Sigurðsson, Akureyri, kennari við
sjávarútvegsdeild Háskólans á Akur-
eyri, Þórólfur Matthíasson, Reykja-
vík, hagfræðingur, Þorsteinn Gylfa-
son, Reykjavík, prófessor, Þorsteinn
Jóhannesson, ísafirði, yfirlæknir,
Þorvaldur Elbergsson, Grundarfirði,
skipstjóri, Þorvaldur Gylfason,
Reykjavík, prófessor.
Stofnfundur Samtaka um
þjóðareign verður haldinn á
Grand Hótel við Sigtún í kvöld,
miðvikudaginn 8. okt. 1997 og
hefst kl. 20.30. Þangað eru allir
velkomnir sem taka undir mark-
mið samtakanna.