Dagur - 22.11.1997, Blaðsíða 4

IV- LAUGARDAGVR 22. NÓVEMBER 1997
SÖGUR OG SAGNIR
L
Thypr

Leyndardómar Vatnajökuls, eftir Hjörleif Guttormsson
og Odd Sigurðsson, er ætluð fólki á öllum aldri sem
kynnast vill undraveröld þessa stærsta jökuls Evrópu
og afkimunum í skjóli hans. Bókin varpar ljósi
á þann hluta íslandssem er í örastri mótun
og nú dregur að sér athygli mannanær og fjær.
Hér er á ferðinni kjörgripur fyrir alla þá er unna
íslenskri náttúru.
Fæst í bókaverslunum
% umland allt.
Verð kr. 5.990,- m. vsk.
ynáarmmttr Vatnnjökah
..-
HAGYRÐINGAR
Sérkort Stöðvar 2
Stöð tvö matar sjálfan
Satan siðum glatandi,
útbýr flatan eyðsluhvatann
okkur platandi.
Magnús H. Gíslason skrifar
Þrítugur
Strandapóstur
Strandapósturinn, ársrit Átt-
hagafélags Strandamanna, hefur
nú komið út í 30 ár. I ávarpi for-
manns ritnefndar, Þorsteins
Ólafssonar, í síðasta hefti ritsins,
greinir hann frá því að aðal
hvatamaður að stofnun þess hafi
verið Þorsteinn Matthíasson frá
Kaldrananesi. Getur þess og, að
þeir Jóhannes Jónsson frá Aspar-
vík og Ingólfur Jónsson frá
Prestsbakka hafi alla tíð verið
ötulir stuðningsmenn ritsins en
þeir eru nú báðir látnir. I ávarpi
Þorsteins Matthíassonar í fyrsta
heftir ritsins segir m.a. svo: „Það
er von þeirra, sem að ritinu stan-
da, að það geti orðið tengiliður
milli fólksins heima og heiman. -
Brugðið upp svipmyndum
horfinna tíma og líðandi stund-
ar.“ Hefur Pósturinn jafnan ver-
ið trúr þessu hlutverki.
I framhaldi af ávarpi Þorsteins
segir Guðrún Steingrímsdóttir,
formaður Átthagafélags
Strandamanna í Reykjavík, frá
starfsemi þess á árinu 1996 en
þá fór félagið m.a. til Græn-
lands. Margrét G. Sverrisdóttir
fræðir okkur um starfsemi kórs
Átthagafélagsins á starfsárinu
1995-1996.
Að venju segir Stefán Gísla-
son, sveitarstjóri á Hólmavík,
„Fréttir að heiman 1996“. Þar
greinir Stefán frá árferði í hérað-
inu, landbúnaði, fiskvinnslu og
útgerð, öðrum atvinnumálum,
mannfjölda, íþróttum, skólamál-
um, vegagerð, byggingum, öðr-
um framkvæmdum o.fl. Er yfirlit
þetta allt hið fróðlegasta.
Georg Jón Jónsson á Kjörseyri
rekur sögu Riishússins á borð-
eyri, sem Pétur Eggertz lét bygg-
ja 1862. Húsið hefur nú góðu
heilli verið endurbyggt.
Gísli Jónsson, fyrrum mennta-
skólakennari á Akureyri, er mik-
ill fróðleiksbrunnur um manna-
nöfn, svo sem kunnugt er. Hann
ritar í Strandapóstinn „Um nöfn
Strandamanna frá 1803-1845
og að nokkru leyti til okkar
daga". Er þetta fyrri hluti grein-
arinnar og vel að verki staðið hjá
Gísla svo sem vænta mátti. -
Kristján Ólafsson frá Sandhól-
um „rekur minningar frá sumr-
inu 1952“ en þá bjó Kristján á
Þórustöðum og var Jóhannes úr
Kötlum nágranni hans um 6
vikna skeið. „... og mikið var
notalegt þegar skáldið kom út á
tröppurnar og kallaði á okkur í
kaffið og heitar pönnukökur. Þá
vildi teygjast úr kaffitímanum
við skemmtilegar sögur því Jó-
hannes var mesti æringi".
f skemmtilegri grein, Mennta-
veginum, segir Sverrir Guð-
brandsson frá Heydalsá frá dvöl
sinni í Héraðsskólanum á Reykj-
um í Hrútafirði en Sverrir kom í
skólann haustið 1939. - Bjöm
Björnsson, bóndi og hagyrðingur
á Klúku kvæntist hátt á fertugs-
aldri Helgu Zakaríasdóttur, sem
var 18 árum yngri og átti með
henni 17 böm. Geri aðrir betur.
Matthildur Sverrisdóttir hefur
skráð ýmsn fróðleik um Björn,
kryddaðan kveðskap eftir hann,
eftir frásögn ömmmu sinnar,
Guðrúnar Finnbogadóttur, son-
ardóttur björns. - Jakob J.
Thorarensen, fæddur 1830,
fluttist 16 ára gamall með for-
eldrum sínum norðan úr Eyja-
firði vestur til Reykjarfjarðar og
gerðist þar umsvifamikill at-
hafnamaður. Halldór Jónsson
frá Asparvík hefur skráð ýmsan
ffóðleik um Jakob, eftir Gísla
Guðmundssyni frá Gjögri.
Haraldur Stígsson frá Horni á
tvær greinar í Strandapóstinum.
Fjallar hin fyrri þeirra um feð-
gana frá Höfn í Hornvík, Betúel
Betúelsson, sem bjó í Höfn frá
1895-1934 og syni hans, Sölva
og Sumarliða. Þótti Betúel um
margt hinn merkasti maður og
skemmtilega sérkennilegur.
Sölvi var elstur 11 systkina,
maður ágæta vel að sér þótt
engrar nyti hann skólagöngu.
Sumarliði var einsetumaður á
Höfn árum saman en fluttist að
lokum til Reykjavíkur. I seinni
greininni segir Haraldur frá
Guðmundi B. Albertssyni
(Gumma Ben.), sem fæddur var
á Hesteyri 1901. Þegar hann
varð að flytja þaðan fór hann til
ísafjarðar. Af Gumma Ben. er
mikil saga. „Kjörorð hans var að
sigra eða falla með sæmd. Upp-
gjöf kom ekki til greina," segir
Haraldur Stígsson.
í apríl 1979 fór Guðmundur
G. Jónsson, Munaðarnesi, fót-
gangandi úr Hrafnsfirði yfir í
Furuíjörð og þaðan að Munað-
amesi á Ströndum. Með í för
voru Samúel bróðir Guðmundar
og Birgir sonur hans. Var þetta
hin mesta þrautaganga svo sem
ffásögn Guðmundar í Stranda-
póstinum ber Ijósastan vott um.
- „Það er ekki vandalaust að
mæla fyrir minni karla, eins og
eg var dæmd til að gera,“ segir
Jóna Vigfúsdóttir frá Stóru-
Hvalsá. Mér sýnist að henni hafi
þó tekist það meira en þokka-
lega. - Vilmundur Hansen segir
frá þjóðtrú í Árneshreppi og tel-
ur „lífsþrótt þjóðtrúarinnar í Ár-
neshreppi vera afleiðing ein-
angrunar sveitarinnar,
hijóstrugrar náttúru og þrjósku
Strandamanna." Vilmundur seg-
ir okkur einnig nokkrar mergjað-
ar veiðisögur af Jóni Jens Guð-
mundssyni að Munaðarnesi,
sem á níræðisaldri stundar
minkaveiðar „af kappi". Ágústa
Eiriíksdóttir frá Dröngum rifjar
upp minningar um bemskujólin
og Guðmundur P. Valgeirsson á
Bæ í Trékyllisvík segir frá vin-
áttutengslum þeirra Magnúsar
Magnússonar bónda í Krossnesi
og víðar og Jóns Péturssonar í
Stóru-Ávík og hvernig sameigin-
legur sjávarháski treysti þau
bönd.
Ljóð eru í Póstinum eftir þau
Jóhannes Jónsson, Inga Karl Jó-
hannesson, Jóhannes úr Kötl-
um, Harald Stígsson og Jónu
Vigfúsdóttur. Myndir eru margar
og er þetta á alla grein hinn
prýðilegasti Póstur.
Strandapóstinum fylgir að
þessu sinni höfundatal hans allt
frá upphafi, tekið saman af Þóri
Daníelssyni, sem ritar aðfaraorð.
Skiptist það í þrjá hluta: A) Efn-
isyfirlit hvers árgangs. B) Höf-
undar í stafrófsröð, og C) Rit-
nefndir Strandapóstsins.