Dagur - 10.01.1998, Qupperneq 5

Xfc^wr
LAUGARDAGUR 10. JANÚAR 1998- 21
LÍFIÐ t LANDINU
k. a
Sjálfur vinn ég best þegar allt
er í rugli í einkalífinu. Þá mæti ég
í leikhúsið með mikilmennsku-
bijálæði. (Hlátur). Manneskjan er
svo órökrétt. Þess vegna held ég
að það sé ekkert nýtt að Hamlet
sé átta\'illtur.“
Er það þess vegna sem þú vilt að
hann t'myndi sér aðeins að hann
sjái föður sinn en lætnr hann
aldrei sjá vofuna „t alvöru“?
„Mér finnst miklu líklegra að
þessi sýn sé innra með honum.
Það að hafa Hóras blindan styrkir
þá hugmynd. Hamlet þykist hafa
séð vofuna, en hvernig er það í
andaglasi? Þú sérð ekkert. Við-
kvæmt fólk sér allskonar hluti, en
aðeins innra með sér. Eg tek líka
mjög afgerandi afstöðu til Hóras-
ar. Við skulum bara játa að þetta
er leiðinlegasta hlutverkið í sýn-
ingunni. Ég verð því að reyna að
finna eitthvað spennandi verkefni
fyrir leikarann að fást við.“
Var eina lausnin að hafa hann
hlindan?
„Nei, nei. En það styrkti þá
hugmynd að sýnin væri innra
með Hamlet. Þetta þróaðist ein-
hvern veginn svona á æfingatím-
anum, ég er ekki með neina bók-
menntalega skýringu. Hins vegar
er hlutverk Hórasar í þessu verki
mjög skrýtið. Hann var með
Hamleti í skóla í Vittenberg. Ég
velti þessu fyrir mér fram og til
baka: Það er Hóras sem æsir vof-
una upp í Hamleti. Ef ég væri
Fortinþras og hataði ekkert meira
en Danmörku, m}Tidi ég reyna að
hefna pabba míns og ná því aftur
sem tekið var af honum. Þar sem
búið er að koma í veg fyrir að ég
ráðist á landið myndi ég reyna að
fá upplýsingar um stöðu mála
innan frá. Og helst myndi ég
reyna að eyðileggja óvininn innan
frá. Svo ef ég væri Fortinbras þá
myndi ég senda mann á Vitten-
berg til að kynnast Hamleti og
ávinna sér traust hans. Og hveij-
um er betur hægt að treysta en
blindum manni? Það eru því heil-
miklar pælingar á bakvið það að
hafa Hóras blindan.
Það sem vakir fyrir mér er að
loka ekki á hlutina heldur opna
fyrir kanala svo áhorfendur geti
fantaserað um sýninguna. I lokin
hefði ég getað látið Hóras taka
eru hægari og ljóðrænni á meðan
mínar eru meira rock’n roll.
Rokktónlist og kvikmyndir eru ef-
laust sterkustu áhrifavaldarnir í
lífi manns, ef við erum að tala um
miðla. Svo auðvitað nota ég þá
hluti sem hafa einhverja merk-
ingu fyrir mér, en ekki eitthvað
sem ég held að aðrir muni sætta
sig við.“
Þú hefur engar áhyggjur af því
hvað öðrum muni finnast?
„Ég get það ekki. Það væri mjög
auðvelt að sleppa því að nota
Prodigy og hafa ekkert nema
fiðlutónlist og selló. Ég hefði al-
veg getað sett upp miklu sléttari
og felldari sýningu. En kannski er
ég ekki í svo ólíkri stöðu og strák-
urinn sem sýningin fjallar um.
Það er allt á fullu hérna inni.
(Hann vísar fingri á gagnauga).
Og það verður að fá að koma eins
og það er, án þess að ég reyni að
slípa það of mikið til.“
Það er Itka meira spennandi að
hafa sýninguna ...
svolítið villta. Og ekki með
alltof hreinum línum."
Eiga eldurinn og vatnið að und-
irstrika það?
„Það er bara á milli okkar
Vytautasar. Hann kom með hug-
myndina að vatninu í borðunum.
Sumir hafa borið það saman \ið
Skækjuna og sagt að þetta væri
sama vatnssullið. (Skellihlátur).
En vatn er einfaldlega eitt af
megin öflunum í lífinu. Og svo er
það líka fallegt! (Þögn). Mér
finnst miklu meira gaman að gera
svona sýningu en Hárið sem allir
eru sammála um að sé skemmti-
leg. Það færir manni svo mikla
orku.“
Verkið sjálft?
„Já, en ekki síður ólík viðbrögð
fólks við sýningunni. Ég vissi al-
veg hvað ég var að gera. Þegar ég
læt Hamlet koma upp úr gröfinni
með míkrófón og plastpoka strax í
upphafi er búið að bijóta ísinn og
þá má eiginlega gera hvað sem er.
Með því að nota míkrófóninn
legg ég áherslu á hvað þetta er
dapurlegt. Hann er alveg rosalega
reiður, öskrar í míkrófóninn en
það er enginn til að hlusta á
hann.“
Varstu lengi að leita að lausn-
um?
Það er hægt að sjá þetta sem ég er að tala um á Kaffibarnum. Þangað inn koma
ungar stelpur og kannski mánuði eftir að þær komu fyrst eru þær komnar með
litað hár og heimingur karimanna búinn að ieika sér að þeim. Ég heid það
eigi líka við um Ófelíu.
gleraugun niður framsviðs, og þá
væri þetta mjög skýrt: Hann var
allan tímann að plotta. En ég geri
annað. Ég Iæt hann snúa sér við,
henda byssunni frá sér og taka
gleraugun niður á leiðinni út. Og
þú ferð að velta því fyrir þér hvort
það geti verið..? En nei, sýningin
er búin og þetta er bara leikari á
leiðinni út.“
Rokk og ról
Eg giska á að þú hafir orðið fyrir
áhrifum frá Rimasi Tuminasi?
„Já. Ekki þó þannig að ég hafi
áhuga á að stæla hann. Enda eru
sýningarnar okkar gerólíkar. í lans
„Við vorum þrjá mánuði að
vinna sýninguna. Ég gekk ekki að
neinu vísu í verkinu og var eigin-
lega ekld búinn að ákveða neitt
fyrirfram. Ég var auðvitað búinn
að lesa verkið og pæla í því og var
kominn með hugmyndir. Ungum
leikstjórum hættir oft til að
ákveða of mikið áður í staðinn
fyrir að mæta á fyrstu æfinguna
með allt opið og þora í hlutina. Ef
þú ert búinn að njörva of mikið
niður er hætta á að þér takist ekki
að vinna með leikurunum. Hitt er
miklu meira spennandi og virkar
hvetjandi á mig.“
„Þú ert gagnslaus! Það verður
aldrei neitt úr þér!“ öskraði
skólastjóri framhaldsskóla í
Leeds á Englandi á Harry
nokkurn Patterson, ungan nem-
anda sem hrökklaðist skömmu
síðar frá námi aðeins fimmtán
ára gamall.
Ekki reyndist þessi skólamað-
ur sannspár. Síðustu áratugina
hefur Patterson nefnilega verið
einn afkastamesti og auðugasti
metsöluhöfundur Breta. Hann
hefur sent frá sér 59 skáldsögur
undir þekktasta höfundarnafni
sínu - Jack Higgins. Sú nýjasta,
The President’s Daughter, kom
út seint á nýliðnu ári.
Sló í gegn á fmuntugsaldri
Það reyndist Patterson eða
Higgins hins vegar ekkert auð-
velt að finna „köllun" sína.
Hann greip í margs konar störf
eftir að skólanáminu Iauk svo
brátt og gegndi síðan herþjón-
ustu. Þegar hann kom úr hern-
um 21 árs að aldri ákvað hann
að mennta sig frekar. Honum
tókst að ljúka prófi utan skóla,
meðfram mikilli vinnu, og fékk
síðan starf sem kennari.
Þá þegar hafði hann sent frá
sér fyrstu spennusöguna. En til
að byrja með skiluðu þær litlum
tekjum. Það var ekld fyrr en
fyrsta tilboðið barst frá kvik-
myndaframleiðendum að Jack
Higgins fór að sjá peninga að
ráði. Sjálfur segir hann það hafa
verið ótrúlega heppni að einmitt
hans saga skyldi verða fyrir val-
inu. Hann var fertugur þegar til-
boðið kom og það trj'ggði hon-
um jafngiidi þriggja ára kenn-
aralauna.
Tveimur árum síðan keypti
MGM réttinn á sögunni The
Wrath of God fyrir verulega fjár-
hæð. Higgins hætti að kenna og
hefur lifað af ritstörfum síðan.
Skrifar á veitingastað
Higgins er afar afkastamikill
höfundur og hefur reyndar gefið
út bækur undir fleiri dulnefn-
um. Sumar bækur hans njóta
stöðugra vinst 1 1 -----
endurprentaðar. Gott dæmi um
það er The Savage Day, sem hef-
ur selst í 9 milljónum eintaka,
og svo auðvitað sagan sem gerði
hann að milljónamæringi: The
Eagle Has Landed. Það er
kannski dæmigert að breskir út-
gefendur höfðu engan áhuga á
þeirri sögu til að byrja með. Það
breyttist ekki fyrr en sagan var
gefin út í Bandaríkjunum, en
þar sló hún rækilega í gegn og
var endurprentuð 13 sinnum á
jafn mörgum mánuðum.
Langt er síðan Higgins flúði
breska skatta og settist að á Jers-
ey. Þar dvelur hann mestan
hluta ársins. Og þar skrifar
hann allar bækur sínar - á
ítölskum veitingastað! Hann
skrifar aðeins í þrjá mánuði á
ári; byijar f október og sendir
handritið frá sér fyrir áramót.
Þessa mánuði kemur hann á
veitingahúsið um hádegið og
handskrifar í tvo tíma. Fer síðan
út í bæ að útrétta, en kemur aft-
ur undir kvöld og skrifar þá í 3-4
tíma. Eftir aðeins þrjár vikur
iiggur fyrsta uppkastið að sög-
unni tilbúið - samtals um 80
þúsund orð!
Hina mánuði ársins notar
Higgins m.a. til að undirbúa
næstu sögu. Hann safnar heim-
ildum og mótar söguna í huga
sér mjög nákvæmlega áður en
hann fer að skrifa. Sagan flæðir
svo fram þegar hann tekur sér
pennann í hönd.
írskir hryðjuverkamenn
Þótt Higgins hafi fæðst í
Newcastle fyrir 68 árum bjó
hann um tíma á Norður-írlandi
á æskuárunum - nánar tiltekið í
Belfast. Hann kynntist þar hin-
um heiftúðugu átökum á milli
kaþólskra og mótmælenda; var
þannig aðeins tíu ára þegar
hann sá fyrst mann myrtan á
götum úti.
Það er því ekki að undra að
Irar koma við sögu í mörgum
bóka hans. Sú nýjasta er þannig
sjötta sagan þar sem fyrrverandi
hryðjuverkamaður, Sean Dillon
að nafni, er aðalhetjan. Sú sögu-
persóna varð til þegar höfundur-
inn varð alveg óvart vitni að árás
IRA-manna á bústað breska for-
sætisráðherrans í Downing
Stræti árið 1991.
Vart þarf að taka það fram að
fjölmargar spennusögur Higgins
hafa verið gefnar út á íslensku.
ÞJÓÐLEIKHÚSIÐ
YNDISFRÍÐ OG
ÓFRESKJAN
Laurence Boswell
Frumsýning á morgun
sud. kl. 14.00
sud. 18/1 kl. 14.00
sud. 25/1 kl. 14.00
Stóra sviðið kl. 20:00
HAMLET
eftir William Shakespeare
7. sýn fid. 15/1
örfá sæti laus
8. sýn. sud. 18/1
nokkur sæti laus
9. sýn. föd. 23/1
GRANDAVEGUR 7
Vigdís Grímsdóttir
Leikgerð: Kjartan
Ragnarsson og
Sigríður M. Guðmundsdóttir
á morgun sud.
Id. 17/1 - fid. 22/1
FIÐLARINN Á ÞAKINU
Boch/Stein/Harnick
í kvöld Id.
nokkur sæti laus
föd. 16/1 - Id. 24/1
Sýnt í Loftkastalanum
kl. 20:00
LISTAVERKIÐ
Yasmina Reza föd. 16/1
Listaklúbbur
Leikhúskjallarans
mád. 12/1 kl. 20.30
„Ærið fögur er mær sjá“ -
Dagskrá um Hallgerði
langbrók
Gjafakort er gjöf sem
gleður
Miðasalan er opin mánud.
- þriðjud. 13-18, miðvikud.
- sunnud. 13-20.
Símapantanir frá kl. 10:00
virka daga
Listaklúbbur
Leikhúskjallarans
mán. 5/1 kl. 20:30
DANSLEIKHÚS MEÐ EKKA
Hinn rammgervi kastali:
hjartað. Dans- og leiksýning.