Dagur - 20.05.1998, Qupperneq 6

6 MIÐVIKUDAGUR 20. MAÍ 1998

ÞJÓÐMÁL
Útgáfufélag: dagsprent
Útgáfustjóri: eyjólfur sveinsson
Ritstjórar: stefán jón hafstein
ELÍAS SNÆLAND JÓNSSON
Aðstoðarritstjóri: birgir guðmundsson
Framkvæmdastjóri: marteinn jónasson
Skrifstofur: STRANDGÖTU 31, AKUREYRI,
GARÐARSBRAUT 7, HÚSAVÍK
OG ÞVERHOLTI 14, REYKJAVÍK
Símar: 460 6ioo OG 800 7080
Netfang ritstjórnar: ritstjori@dagur.is
Áskriftargjald m. vsk.: 1.680 KR. Á MÁNUÐi
Lausasöluverð: 150 KR. OG 200 KR. HELGARBLAÐ
Grænt númer: 800 7080
Simbréf auglýsingadeildar: 460 6161
Símar auglýsingadeildar: CREYKJAVÍK)563-i6is Ámundi Ámundason
CAKUREYRD460-6191 G. Ómar Pétursson
OG 460-6192 Gréta Björnsdóttir
Netfang auglýsingadeildar: omar@dagur.is
Sfmbréf ritstjórnar: 460 617icakureyri) 551 6270 creykjavíK)
Þegar þú ert bjargarlaus
1 fyrsta lagi
Fyrir nokkrum vikum héngu tveir starfsmenn Dags og sam-
ferðarmaður þeirra eins og apar - öfugir í rólum - inni í bíl-
flaki. Allt var á haus, þeir sjálfir og bíllinn. Sá fjórði lá saman-
hnipraður í drasli. Glerbrot og brak á víð og dreif yfir hið norð-
lenska harðfenni; kuldagjóstur og fjúk inn um brotnar rúður;
hálfrokkið inni í samanklesstum bílnum. Hann var gjörónýtur
eftir veltu. Síðar taldi tjónaskoðunarmaður að kannski væri
afturhlerinn heill, en hann væri það eina. Þeir sem héngu
þarna inni voru búnir að kynnast því af eigin raun sem allir
eiga að vita: beltin bjarga.
1 öðru lagi
Sá fjórði í hópnum sat óspenntur afturí. Honum sagðist svo
frá eftir óhappið að sér hefði virst sem bíllinn hefði farið 15-
20 veltur - ekki eina, tvær eða þrjár sem mun nær sanni. Fé-
laginn hentist stjórnlaus til í bílnum og hafnaði að lokum í aft-
urrúðu sem brotnaði í mask. A meðan sátu hinir fastir í sæt-
um sínum og högguðust varla meðan bíllinn snérist á vegin-
um, lagðist á hliðina þegar hann lenti öfugur í snjóruðningi,
rann tugi metra og endaði loks á þakinu. Þá var allt ónýtt sem
áður var bíll, þrír ómeiddir, en sá sem sat við hlið ökumanns
handleggsbrotinn eftir að dyrabúnaður gekk inn. Þetta heitir
að sleppa vel.
í þriöja lagi
Þessi stutta saga er sögð til að minna ökuþóra sumarsins á að
það er ekkert vit í að aka án þess að spenna beltin. Stutt eða
langt, hægt eða hratt. Ekki bara í framsæti. Höggin og hættan
í aftursæti eru alveg jafn borðleggjandi ef eitthvað fer úrskeið-
is. Og þetta eitthvað sem fer úrskeiðis er því miður ekki und-
ir eigin snilld komið að afstýra - þótt margir telji svo. Umferð-
arslysin að undanförnu eru voldug viðvörun. Þegar sumarferð-
irnar heljast eiga allir að vera með beltin spennt. Þegar mað-
ur getur ekkert gert sjálfur, geta þau bjargað.
Stefán Jón Hafstein.
Málið tekið upp?
Garri gerir þá kröfu að ríkis-
lögreglustjóri og allt hans
starfsíið víki sæti og að Iög-
reglumál gegn Garra, sem
skrifuð var um skýrsla hjá
embættinu, verði tekið upp.
Það er nauðsynlegt að breyta í
verulegum atriðum skýrslunni
sem skrifuð var um málið og
það þarf að taka til sérstakrar
rannsóknar tvo lögregluþjóna
sem þóttust góðir með sig að
hafa gómað Garra í
því sem þeir sögðu að
væri lögbrot. Oll með-
ferð málsins hjá lög-
reglunni var með
þeim hætti að eins-
dæmi hlýtur að telj-
ast. Augljóst er að lög-
reglan hefur í níðings-
legu samsæri sínu
gegn Garra gert sér far um að
draga fram allt í málinu sem er
óhagstætt honum.
Ekki tekið við
ábendingum
Þessi ótrúlega hlutdrægni
kemur til dæmis fram í orða-
lagi og efnistökum í skýrsl-
unni. Ekkert tillit hefur verið
tekið til tillagna Garra um
hvernig skrifa eigi skýrsluna og
hvernig tekið skuli á málum
þrátt fyrir að Garri sé mjög
frambærilegur íslenskumaður
og vanur því að setja saman
texta. Orðalag eins og „hinn
grunaði kveðst" ...þetta og
hitt, er til dæmis afar ósmekk-
legt og Garri hefði frekar kos-
ið að þarna yrði notað orðalag
eins og „hinn góðkunni pistla-
höfundur kveðst" eða eitthvað
í þá áttina. En ekkert tillit er
tekið til þess frekar en annars.
Eins er auðvitað fráleitt að
Garra sé stillt upp eins og
sakamanni, sem hafi átt að
V
vita að svona lagað geri menn
einfaldlega ekki. Garra hefur
aldrei verið sagt að þessi til-
tekna hegðun væri ólögleg eða
ekki við hæfi. Hafi Garri gerst
sekur um lögbrot eða ósæmi-
legt athæfi Iiggur sökin ekki
hjá honum heldur öllum hin-
um, sem ekki sögðu honum
frá því að þetta eða hitt gerðu
menn einfaldlega ekki.
Hinir líka
Loks má benda á að í
þessari Iögreglu-
skýrslu er ekki eitt
aukatekið orð um
það að Garri er síður
en svo eini lögbrjót-
urinn í þessu landi.
Að þeir eru margir
sem gerst hafa brotlegir sem
ganga um í þjóðfélaginu án
þess að hafa fengið á sig
skýrslu. Ef Garri á að fá
skýrslu er algjört lágmark að
allir þessir aðilar fái á sig
skýrslu líka. En til viðbótar
öllu þessu, sem væri auðvitað
nægjanlegt til þess að lög-
regluyfirvöld í öllum sið-
menntuðum ríkjum féllu frá
málinu, þá kemur í ljós að lög-
reglumaður sem var á vakt á
stöðinni kvöldið sem lögreglu-
mennirnir gómuðu Garra íyrir
meint lögbrot er systursonur
ömmubróður frænda síns og
því eru vaktbræður þessa
manns augljóslega algerlega
óhæfir í málinu. Það er því
ekki nema um eitt að ræða og
það er að senda lögregluna
eins og hún leggur sig í leyfi
vegna vanhæfis í málinu, end-
urupptaka málið og fá ferska
aðila til að dæma í því. Eða
finnst þér það ekki Sverrir?
GARRI.
Á íií) láta ríkisendur-
skoðunda og alltstarfs-
fólk hans víkja við upp-
töku á máli Sverris Her-
mannssonar?
Stcingrímiir J. Sigfússon
þitigmaðurAlþýðubandalags
„Ég sé nú
tormerki á
því að skipta
um Ríkis-
endurskoð-
un í einstök-
um málum.
Mér finnst
mikið nær að
koma Lands-
bankamálinu og tengdum mál-
um í sjálfstæðan óháðan rann-
sóknarfarveg, til dæmis með því
að skipa rannsóknarnefnd skv.
heimildarákvæðum í stjórnar-
skrá. Þá koma mál Sverris og
önnur tengd mál, einsog til
dæmis Lindarmálið, lóðamál
framsóknarmanna og allt heila
klabbið til sjálfstæðrar óháðrar
skoðunar."
Rannveig Guðmundsdóttir
formaður þingflokks jajnaðarmanna.
„Ég fæ ekki
séð hvernig
Ríkisendur-
skoðun getur
tekið upp
einstök mál
ef allt starfs-
fólk stofnun-
arinnar á
jafnframt að
víkja. Að mínu mati biður maður
annað hvort um endurupptöku
Ríkisendurskoðunar á grundvelli
gefinna upplýsinga og þess sem
nýtt er í málinu - eða maður fær
nýja aðila, undir öðrum for-
merkjum, til þess að skoða málið
hlutlaust. Ég tel fulla ástæðu til
að skoða ýmsa þætti betur í
þessu stóra máli, en þá þarf fag-
fólk undir öðrum formerkjum að
koma til.“
Skyldi ekki tvöfalt siðgæði vera
helmingi meira en einfalt sið-
gæði? Svo virðist að minnsta kosti
vera af orðanna hljóðan. I þeim
mikla orðabelg um siðlegt og ósið-
Iegt athæfi, sem nú tröllnður allri
þjóðmálaumræðu leitast þeir við
að vera hvað engilhreinastir sem
þjakaðir eru af tvöföldu siðgæði.
Það sem er siðlegt í einum flok-
ki er ósiðlegt í öðrum og hat-
rammlega er deilt um hvorir séu
spilltari, þeir sem ákæra eða hinir
ákærðu. .
I þeirri forarvilpu siðspillingar-
innar sem ötullega er ausið úr um
þessar stundir ber þau mál sem
kennd eru við Landsbankann
hvað hæst. Þar eru ákærendur nú
ákærðir og heimtað að þeir svari
til saka fyrir þá ósvífni að saka
bankastjóra um að hafa farið
óvarlega með fé bankans í eigin-
hagsmunaskyni.
Ákærðir og ákærendur
Ríkisendurskoðandi liggur nú
Eru siunir spilltari
en adrir?
undir áburði um að hafa farið
offari í endurskoðun Landsbank-
ans, fyrir að hafa tekið sér fé með
vafasömum hætti úr hirslum rík-
isbankanna og fleiri stofnana fyrir
að sinna lögbundinni
endurskoðun. Þá er
hann sakaður um
þjónkun við þingmann
sem er duglegur að
ákæra og enn fyrir að
vera ekki fyrir löngu
búinn að klaga banka-
stjóra Landsbankans
fyrir að veiða lax og lifa
flott á kostnað bank-
ans.
Það er orðið vandlif-
að £ samfélaginu þegar
ekkert má, ekki einu
sinni að ákæra eða saka siðblint
fólk um spillingu. Það er ekkert
nýtt að vegið sé að boðberum von-
dra tíðinda og hlýtur hver sá sem
hefur slíkar fréttir að færa að vera
við þvf búinn að snúast til vamar
þegar brestur á með skæðadrífum
Sigurður Þórðarson.
flugeldasýninga.
Það eru einkenni þess volduga
upplýsingaþjóðfélags sem tölvu-
auðvaldið býr til og stjórnar, að
fæstir gefa sér tíma til að vinna úr
upplýsingum. Upp-
hrópanir eru gerðar að
staðreyndum og þeir
sem komast á hæsta
hauginn og gala hæst
vinna áróðursstríðin.
Sá einn er sigurvegari,
sem er þeim eiginleik-
um gæddur að hafa
tvöfalt siðgæði eða
margfalt miðað við
þann sem búa verður
við einfalda siðgæðis-
vitund, eða þaðan af
minni.
Tilflmiingar og vaðaU
Skoðanakannanir eru gerðar ótt
og títt um menn og málefni. Oft
er erfitt að sjá hvaða möguleika
almenningur hefur á, að mynda
sér heilsteypta skoðun á því sem
spurt er um. Oft er spurt um at-
riði sem miklu moldviðri hefur
verið þyrlað upp um og úr þeim
mekki er ekki við öðru að búast en
tilfinningavaðli fremur en rök-
studdum skoðunum.
En skoðanakannanir eru fínn
bisniss og afar upplýsingaaukandi
fyrir þá sem kunna að notfæra sér
þær. En hvort þær bæta einhverju
við almenna þekkingu er annað
mál.
Oft er tuggin upp sú þula úr
Dýragarði Orwells, að allir séu
jafnir, en sumir jafnari en aðrir.
Þetta má allt eins herma upp á
siðferðið og segja að allir séu sið-
prúðir en sumir siðprúðari en aðr-
ir. Eða þá hitt, að allir eru spilltir
en sumir eru siðspilltari en aðrir.
Það fer svo eftir smekk og inn-
ræti hvers og eins að ákvarða hvað
er siðlegt og hvað ósiðlegt. Stjórn-
málaskoðanir ráða gjarnan sið-
ferðiskenndinni og þá fer að verða
stutt í að skoðanir og fordómar
verða eitt og hið sama.
Ami Guimarsson
formaður Sambands ungraframsókn-
armanna.
„Nei, engar
þær upplýs-
ingar hafa
komið fram
sem benda
til að ríkis-
endurskoð-
andi og hans
fólk sé van-
hæft í mál-
inu. Ríkisendurskoðun hefur
verið boðberi slæmra tíðinda í
Landsbankamálinu og hefur
þurft að gjalda þess. Og það er
ekkert nýtt að menn reyni að
drepa þá sem það hlutverk hafa.“
Jón Kristjánsson
þingmaður Framsóknaifloklts.
„Ég ber fullt
traust til
Rfkisendur-
skoðunar í
hennar störf-
um og hef
ekki reynt
starfsfólk
stofnunar-
innar að
öðru en heilindum. Að öðru leyti
vil ég ekki blanda mér í þetta
mál.“