Dagur - 24.06.1998, Side 6

t
6 - MIÐ VIKJUOA G VR~2 4 . bÚNÍ - 1990
ÞJÓÐMÁL
Útgáfufélag:
Útgáfustjóri:
Ritstjórar:
Aðstoðarritstjóri:
Framkvæmdastjóri:
Skrifstofur:
Símar:
Netfang ritstjórnar:
Áskriftargjald m. vsk.:
Lausasöiuverð:
Grænt númer:
Símbréf auglýsingadeildar:
Símar auglýsingadeildar:
Netfang auglýsingadeildar:
Sfmbréf ritstjórnar:
DAGSPRENT
EYJÓLFUR SVEINSSON
STEFÁN JÓN HAFSTEIN
ELÍAS SNÆLAND JÓNSSON
BIRGIR GUÐMUNDSSON
MARTEINN JÓNASSON
STRANDGÖTU 31, AKUREYRI,
GARÐARSBRAUT 7, HÚSAVÍK
OG ÞVERHOLTI 14, REYKJAVÍK
460 6100 OG 800 7080
ritstjorj@dagur.is
1.680 KR. Á MÁNUÐI
150 KR. OG 200 KR. HELGARBLAÐ
800 7080
460 6161
(REYKJAVÍK)563-1615 Ámundi Ámundason
(AKUREYRIJ460-6191 G. Ómar Pétursson
OG 460-6192 Gréta Björnsdóttir
omar@dagur.is
460 617KAKUREYRI) 551 6270 (REYKJAVÍK)
Alþýðubandalagið á tímamótuin
I fyrsta lagi
Er ekki hreinlegast og æskilegast að Alþýðubandalagið geri
upp við sig hvoru megin hryggjar það liggur í samfylkingarmál-
unum? Hingað til hefur það borið kápuna á báðum öxlum af
skiljanlegum ótta við klofning flokksins. Þann ótta viðrar Hjör-
leifur Guttormsson í grein í blaðinu í gær, og flokksbróðir
hans Ari Skúlason framkvæmdastjórnarmaður svarar í annarri
grein: „Eg hlakka mikið til að fá einu sinni skýrar línur innan
flokksins... Málamiðlanir sem allir túlka út og suður ganga
ekki til lengdar. Þær geta orðið til þess að minnihluti, sem hef-
ur hátt, getur gíslað stóran meirihluta."
í öðru lagi
Staðreyndin er sú að Alþýðubandalagið er þegar klofið, ekki að
forminu til, en í veigamiklum málum: Auðlinda- og sjávarút-
vegsmálum, utanríkismálum, samfylkingarmálum. Er það
verðugasta verkefni íslenskra vinstristjórnmála að halda uppi
merki Alþýðubandalagsins í næstu kosningum, þegar það
merki skýrir hvorki né skerpir vitund kjósenda um raunveru-
lega kosti íslenskra stjórnmála? Dæmi: er sjávarútvegsstefna
Alþýðubandalagsins „róttæk vinstristefna“?
í þriðja lagi
Fullkomin málefnaleg samstaða næst ekki í hugsanlegri sam-
fylkingu, frekar en hún næst í þeim stjórnmálaflokkum sem
þegar starfa. Hins vegar er morgunljóst að fjölmargt fólk í
mörgum flokkum telur að meginstraumur félagshyggju- og
vinstrimanna geti runnið um einn farveg; það fólk telur höfuð-
mál að samfylkja um stefnu og leið til að komast til áhrifa í ís-
lenskum stjórnmálum. Sem þýðir uppstokkun á núverandi
flokkakerfi. Út á þá uppstokkun gengur samfylkingarhug-
myndin - til að kjósendur fái raunhæfan kost og val um það
hver fer með stjórn landsins.
Alþýðubandalagið fær nú erfitt og vandasamt verkefni; mikil
er ábyrgð þeirra sem vilja fara samfylkingarleiðina, en hvað má
segja um hina sem hóta öllu illu á vinstri væng íslenskra
stjórnmála?
Stefán Jón Hafstein.
Þegnskyldu-Össur
Garri hefur miklar áhyggjur af
uppsögnum hjúkrunarfræð-
inga. Eitt er nú að allt stefnir í
að frænka gamla sem verið hef-
ur á stofnun og notið um-
hyggju verði send heim. Garri
þekkir af gamalli reynslu að
það þýðir að hann verður að
taka sér frí úr vinnunni, og
sennilega konan líka. Kannski
sumarfríið fari í að hugsa
um gömlu konuna. Svo
er líka Ijóst að inngróna
tánöglin á frúnni verður
ekki tekin í sumar eins
og til stóð, ekkert nema
bráðnauðsynlegar að-
gerðir segja þeir í frétt-
unum. Þannig að Garri
má líka búa við geð-
vonskuköst hennar milli þess
sem frænka kallar á kútinn.
Sjálfsagt hefði þetta verið þol-
anlegt ef Garri hefði komist í
göngudeildarviðtölin sín á geð-
deildinni en það stefnir allt í að
svo verði ekki.
Ráðagóðux
En þegar neyðin er stærst er
hjálpin næst. Satt að segja var
Garri á hraðferð í eitt af sínum
umfangsmeiri depurðarköstum
í gærmorgun, þegar Dagur datt
inn um lúguna sem frelsandi
sólargeisli. I blaðinu var ein-
mitt fjallað um ástand mála í
heilbrigðiskerfinu og satt að
segja var Garri búinn að sjá fyr-
ir sér enn eina dómsdagslýsing-
una á því hvað væri í vændum
á sjúkrahúsum landsins. En
það var nú eitthvað annað.
Blaðið greindi frá þvf að sjálf
heilbrigðisnefnd Alþingis hefði
tekið málið til umQöllunar en í
forsvari fyrir þeirri nefnd situr
nú enginn aukvisi, þar fer sjálf-
ur Össur Skarphéðinsson. Það
hýrnaði heldur yfir Garra við
þessi tíðindi og hann rifjaði í
huganum upp hversu ötull bar-
áttumaður Össur er og hversu
úrræðagóður hann er búinn að
vera í hverri ræðunni á fætur
annarri á Alþingi í vetur. Þar
hefur sko farið karl í krapinu,
sem er eitthvað annað en heil-
brigðisráðherralufsan sem sjálf
er hjúkka og eflaust hluti af
þessu samsæri öllu gegn sjúk-
lingum.
Fulltrúar
fóLksins
Enda stóð ekki á lausn-
um hjá Össuri hinum
ráðagóða. Ef málið leys-
ist ekki „hljóta menn að
velta fyrir sér hvort
ástæða sé til að kalla Al-
þingi saman“, segir
hann. „Fulltrúar fólksins verða
á einhvern hátt að láta til sín
taka“ ef neyðarástand skapast,
er haft eftir formanni heil-
brigðisnefndar löggjafasam-
komunnar. Loksins, loksins,
segir Garri. Þar er kominn
maður sem er tilbúinn að skera
á hnútinn væntanlega með
lagasetningu á deiluna. Varla
er hann að tala um að Alþingi
komi saman til að spjalla um
deiluna!!! Össur er hér greini-
lega að opna á möguleikann á
einhvers konar lagasetningu
sem skyldar hjúkrunarfræðinga
til að vinna áfram eftir að þeir
ættu að vera hættir. Enginn úr
stjórnarliðinu hefur svo mikið
sem þorað að viðra hugmynd
um lögboðna þegnskylduvinnu
af þessu tagi, ekki einsu sinni
Björn Bjarnason yfirofursti. En
Össur þorir. Það er því með
heilum hug sem Garri styður
„Þegnskyldu-Össur" í þessu
máli, enda skelfileg tilhugsun
að eyða sumarfríinu án geð-
deildarþjónustu, með frænku
gömlu og inngróinni tánögl
eiginkonunnar. Garri.
Össur Skarp-
héðinsson.
ODDUR
ÓLAFSSON
skrifar
Hagsældin á fjármagnsmörkuð-
um er orðin slík að stórhuga at-
hafnamenn kunna sér vart læti í
viðskiptum og framkvæmdagleði.
Gróðaklíkurnar á Keflavíkurflug-
velli keppast við að skipta fjár-
munum á milli sín áður en
kompaníin verða sett á almennan
markað. Nýjasti ríkisbankinn
kaupir viðskiptavild og vörulager
Hagkaups fyrir upphæð sem duga
mun tií að eignast togaraflota
með kvóta og nú á að láta Iífeyris-
sjóði launþegafélaganna byggja
og reka risaálbræðslu á Austur-
Iandi.
Lánafyrirtæki auglýsa í gríð og
erg hve útbært þeim er fjármagn
til að þeir sem ekki eiga peninga
geti keypt sér bíla eins og þeir
sem loðnir eru um Iófana. Að
kaupa íbúð, bíl eða flott ferðalag
er ekkert mál; maður skrifar bara
nafnið sitt undir plagg og veðset-
ur tekjur sínar tvö til íjörutíu ár
fram í tímann.
Viðskiptalærðir fjármálaspek-
Ofvöxtur og liriui
úlantar rýna í talnaraðir í tölvun-
um sínum og segja stjórnmála-
mönnum sem öðrum hvar á að
Ijárfesta og hvar á að taka lán.
Sumum segja þeir Iíka hvenær er
tímabært að losa sig við eigur sín-
ar áður en þær fuðra upp í ein-
hverri hagsveiflunni.
íslensk áhætta
Samkvæmt frétt í Degi í
gær eru stjórnvöld nú að
undirbúa byggingu orku-
vers og álbræðslu fyrir
austan og er það nýmæli
nú uppi á teningnum, að inn-
lendir aðilar Qármagni og eigi
mikinn meirihluta í stórfyrirtæk-
inu. Hins vegar á Norsk Hydro að
sjá um aðföng og sölu afurðanna.
Sem sagt, ábættan verður alís-
lensk. En hvað er ein stónirkjun
og 470 þúsund tonna álver á milli
vina í góðærinu sem nú geisar á
hármagnsmörkuðum.
Þeir sem hvorki þekkja til fjár-
mála né athafnalífs spyrja nú
hver annan í forundran hvað
nýjasti ríkisbankinn var að kaupa
fyrir skitna sex milljarða þegar tíl-
kynnt var með fjölmiðlastæl, að
eftirlifandi ættingjar Pálma Jóns-
sonar seldu Hagkaup og Nýkaup,
allt nema fasteignirnar.
Enginn þorir að efast
um annað en að þarna séu
fín viðskipti á ferðinni og
að rifist verði um hluta-
bréfin í vörulager og við-
skiptavild þegar þeim
verður dembt á markað-
inn, sérstaklega vegna
þess að þá verður enn eldd búið
að opna nýja klasann í Kópavogi
sem verður helmingi stærri en
Kringlan.
Óskiljanleg kreppa
En það er fjármagnsausturinn og
samkeppnin sem gildir, eins og
nútíma hagspekingar vita allt um.
Islensk álbræðsla fyrir austan
mun keppa við erlend álver fyrir
sunnan og vestan. Ef spár ganga
eftir munu enskar og norskar
verslanakeðjur hjálpa Islending-
um að keppa hvorir við aðra í
Kringlumýri og Smárahvammi.
I Asíu ríkir kreppa sem enginn
sá fyrir og enginn veit hvernig á
að bregðast við. Fjármagn, fram-
leiðsla og samkeppni var orðið
alltof mikið og fyrirtæki og gjald-
miðlar hrynja. Bankar fara á
hausinn og einstaklingar á vonar-
völ. Stjórnmálamenn og efna-
hagsráðgjafar góna eins og fávitar
á fyrirbærin og þora hvorki að
hafa uppi spádóma né bjargráð,
vegna þess að þeir botna ekkert í
hvað er að koma fyrir efna-
hagsundrin þeirra og hvernig al-
þjóðavæðing auðmagnsins fer út
úr henni.
Hitt er víst að forsjálni og hóf-
semd og að búa að sínu eru bann-
orð í samfélögum hagvaxtar. Það
vita hagspekingar vel þótt Asíu-
kreppan og afleiðingar hennar
séu lærdómi þeirra og skilningi
ofaukið.

Telurðu að Keikó muni
lifa afflutninginn, og
gerí hann það, mun
hann spjara sig á eigin
spýtur hér við land ?
Gísli Víkingsson
sjávarlíffiæðingur hjá Hajfó.
„Keikó ætti að
geta lifað þetta
af, en hann get-
ur held ég að-
eins þrifist und-
ir umsjón
manna í sjónum
hér við Iand. Eg
hef enga trú á að hann verði
nokkru sinni fær um að bjarga
sér sjálfur og enn síður að hann
aðlagist einhverjum hópi há-
hyrninga. Þetta eru mjög fastar
félagslegar einingar þessir hópar
háhyrninga. Verði hvalnum
sleppt gæti hann hugsanlega far-
ið að leika sér að trillubátum.11
Jón Kr. Guimarsson
einn veiðimamia Keiliós 1979.
„Keikó er dæmi
um sorglega
múgsefjun. Eg
óttast að dýr á
miðjum aldri lifi
elcki af þetta
brambolt. Tam-
in dýr úr dýra-
görðum lifa aldrei af í náttúr-
unni, það getur Keikó ekki held-
ur. Lifi Keikó flutninginn af bíð-
ur hans alltof kaldur sjór við
Vestmannaeyjar, hann er að
koma úr mjög hlýjum sjó, og að-
lagast aldrei þessum kulda. í
Klettsvík fauk fiskeldisstöð um
árið, það sama gæti komið fyrir
flotkvína sem sett verður upp í
Eyjum. Verði Keikó sleppt eða
hann sleppi sjálfur, þá verður
stórkostleg slysahætta af honum
við Eyjarnar."
Össur Skarphéðinsson
jislteldismaður, þingmaðurog
ritstjóri.
„Flutninginn
mun Keikó þola.
En talsverðar
líkur eru á að
hvalurinn muni
bíða skaða af
verunni í Kletts-
víkinni. Hana
gjörþekki ég af reynslu, tryggði
kvíarnar sem Isnó rak þar á veg-
um Reykvískrar endurtryggingar
og skoðaði staðinn vel. Þar eyði-
lagðist allt í einu óveðrinu."
HaHur HaUsson
talsmaðurFree Willy á íslandi.
„Lanny Cornell
er búinn að
flytja tugi há-
hyrninga áfalla-
laust. Flutning-
urinn mun
takast vel. Keikó
var í allt að 30
stiga heitu vatni í Mexíkó. En í
Oregon hefur hann verið í sjó
sem hefur verið 6 til 10 gráður.
Sjórinn við Eyjar er jafnvel hlýrri
en það. Það er engin ástæða til
að óttast þessí atriði né heldur
sjólagið. Sjókvíin verður alveg
örugg. Mildar rannsóknir hafa
verið gerðar á staðnum og niður-
stöður hagstæðar."