Dagur - 24.06.1998, Síða 11

Thgtr
- HÞIÐVÍKUDAGlMHi 2 4 . J Ú N4 • 1-9 *8 -11
FRTFNDAR 7ttir 1

„Kína er úlfur,
en eldd lamb“
Zhu Rhongji, forsætisráðherra Kína, á góðri stund í Bandaríkjunum
snemma í vor. Nú er Bill Clinton á leið til Kína.
í viðtali við Los Ang-
eles Times segir kín-
verski útlagiim Wei
Jingsheng að stefna
Vesturlandanna gagn-
vart Kína sé kolröng.
Kínverski andófsmaðurinn Wei
Jinsheng var gerður brottrækur
frá Kína þann 16. nóvember síð-
astliðinn og býr nú í útlegð í
Bandaríkjunum. Hann hefur
gagnrýnt stefnu Bandaríkjanna
og Evrópuríkja gagnvart Kína, og
telur áhrifaríkara að einangra
Kínverja í samfélagi þjóðanna
heldur en að efla samvinnu við
þá. Blaðamaður bandaríska dag-
blaðsins Los Angeles Times
ræddi við Wei í tilefni af Kínaför
Bills Clinton, forseta Bandarfkj-
anna, sem hefst á morgun,
fimmtudag.
Los Angeles Times: Clinton
forseti fullyrti nýlega að þegar
lientur að Ktna þá „myndi öryggi í
heiminum ehki aukast við það að
velja einangrun frekar en sam-
vinnu, heldur yrði heimurinn
óöruggari fyrir vikió. “ Ertu sam-
mála þessu?
Wei Jingsheng: „Þessi rök
ganga þvert á sannleikann. Tök-
um sem dæmi nágranna sem
lemur konuna sína. Ef margir
nágrannar reyna að einangra
hann, þá gæti hann komist að
þeirri niðurstöðu að þeir séu að
einangra hann vegna þess að
hann lemur konuna sína. Og þá
hættir hann því. Clinton segist
ekki ætla að einangra Kína, en
með því er hann aðeins að veita
einræðisstjórninni frekari hvatn-
ingu.“
L.A.T.: Mikill þrýstingur er á
ríkisstjóm Clintons frá Banda-
ríkjamönnum sem telja að við-
skipti og verslun hyggi upp lýð-
ræði í Kína. Viltu segja eitthvað
um þessa kenningu?
Wei Jingsheng: „Þessi kenn-
ing er tóm vitleysa. Eg myndi
spyrja þá sem hafa þessa af-
stöðu: Var það viðskiptaaðlögun
sem færði Bandaríkjunum lýð-
ræði? Þarna voru engin tengsl á
milli. Var það, að opna fyrir við-
skipti og efla tengsl, það sem
þurfti gagnvart Hitler á fjórða
áratugnum r Og það sama gegn
Japönum á þeim tíma? Hvað var
það sem hlaust af viðskipta-
tengslum? Svo sannarlega ekki
lýðræði."
L.A.T.: Hvað er það sem virkar
helst á Ktna, urnbun eða refsi-
vöndur?
Wei Jingsheng: „Það eru ýms-
ar leiðir til staðar í hvaða menn-
ingarsamfélagi sem er til þess að
refsa fólki. Samfélög hafa haft
ýmis ráð til þess að knýja þá, sem
gera slæma hluti, til þess að end-
urskoða afleiðingar þess sem
þeir hafa gert. Það sem ríkis-
stjórn Clintons þarf að sannfær-
ast um er að lö'na er úlfur, en
ekki lamb. Ef úlfinum er gefið
meira kjöt, þá breytir hann ekki
hegðun sinni.“
L.A.T.: Hvaða skref ættu
Bandaríkin að taka til þess að fá
önnur ríki til þess að hætta að
fæða úlfinn?
Wei Jingsheng: „Þegar ég hitti
Clinton forseta, þá bar Sandy
Berger (öryggisráðgjafi Banda-
ríkjanna) þessa sömu spurningu
undir mig. Hvað myndi Kína
gera, ef við blasti að önnur ríki
þeittu það efnahagslegum refsi-
aðgerðum? Hvaða úrræði hefði
Kína þá önnur, en að breyta sér?
En nú fara Kínverjar til Evrópu
með lista yfir þær vörur, sem þeir
Wei Jingsheng.
ætla að kaupa, og þurfa peninga.
Hvaðan eiga þeir peningar að
koma? Frá Bandaríkjunum.
Bandaríska ríkisstjórnin stjórnar
því ekki hvað bandarísk fyrirtæki
eða kínversk fyrirtæki gera. En
Kínverjar einoka og stjórna þeim
viðskiptum. Peningar sem þau
viðskipti gefa af sér verða notuð
til samninga við Evrópuríki. Evr-
ópuríkin breyta svo mannrétt-
indastefnu sinni (gagnvart Kína)
strax og þau sjá nokkrar milljón-
ir dollara.
Bandaríkin veita þannig fé til
Kínveija. Kína notar peningana
til þess að kaupa evrópskar vörur
og klýfur þar með samstöðu
Vesturlanda. Bandaríkin eiga þá
ekkert val annað en að Iáta und-
an með stefnu sína.“
L.A.T.: Ef efnahagskreppan í
Asíu kæmi yfir Kína, myndi
stjómin í Beijing þá neyðast til að
gera breytingar li'kt og gerðist t
Indónestu?
Wei Jingsheng: „Eg óska þess
ekki að alvarleg efnahagskreppa
verði í Kína, vegna þess að ég
held að það myndi einfaldlega
hafa í för með sér miklar hörm-
ungar fyrir kínversku þjóðina og
gæti ekki fært kínversku lýðræð-
ishrej'fingunni mikið. En við vilj-
um heldur ekki að ríkisstjórnir
Vesturlanda hlaupi til Kína til að
styðja einræði kínverska Komm-
únistaflokksins og tryggja völd
hans.
Margir Kínverjar, búsettir í
Kína, telja að stór hluti þeirra
vandamála, sem þeir þurfa að
glíma við, séu bein afleiðing af
stjórn kínverska Kommúnista-
flokksins, þannig að til þess að
lausn finnist á þessum vanda-
málum, þá verður það kerfi að
líða undir lok og Iýðræðiskerfi að
skjóta rótum. En Vesturlandabú-
ar, þeir líta þetta allt öðrum aug-
um - þeim sýnist þörf á að fara til
Kína og tryggja stjórn kínverska
Kommúnistaflokksins þar nægi-
legan stöðugleika, sem myndi
síðan leysa öll önnur vandamál.
Að þessu leyti eru þessi tvö sjón-
armið algjörlega andstæð.“
- Los Angeles Times
HEIMURINN
Jámbrautafyrirtækið vissi um gall-
auu fyrir slysið
ÞYSKALAND - Þýska járnbrautafyrirtækið Deutsche Bahn, sem sér
um rekstur ICE-hraðlestanna í Þýskalandi, vissi um galla í hjólabún-
aði lestanna áður en járnbrautarslysið við bæinn Eschede varð ný-
lega, en þar létu 100 manns lífið. Virt rannsóknarstofnun í Þýska-
landi, Fraunhofer-Institut, skýrði frá því í gær að árið 1998 hafi
stofnunin bent á að hætta væri á að járnhringir, sem smeygt er upp
á sjálf hjól lestarinnar, geti brotnað við slit, en það var einmitt brot-
inn járnhringur sem olli slysinu í Eschede. Forsvarsmenn járnbraut-
anna hafa hins vegar haldið því fram að ekkert hafi verið vitað um
þessa hættu fyrir slysið.
Harðar efnahagsaðgerðir í
Rússlaudi
RÚSSLAND - Sergei Kirijenkó, forsætisráð-
herra Rússlands, tilkynnti á ríkisstjórnarfundi í
gær að gripið yrði til harðra og óvinsælla að-
gerða til þess að vinna bug á þeim alvarlegu
efnahagserfiðleikum sem landið á við að stríða.
Lagði Kirijenkó fram þriggja ára áætlun þar sem
gert er ráð fyrir miklum samdrætti í ríkisútgjöld-
um og endurbótum á skattkerfinu. Meiningin Boris Jeltsín, Rúss-
er að efla iðnrekstur og lýsa óarðbær fyrirtæki landsforseti.
gjaldþrota. A sama ríkisstjórnarfundi lagði Bor-
is Jeltsín, forseti Rússlands, áherslu á nauðsyn
þess að gera róttækar og skjótvirkar breytingar á
efnahagsstefnu stjórnarinnar.
Heræfiugar í SvartfjaUalandi
JÚGOSLAVIA - Júgóslavneskar hersveitir ætla að halda þriggja daga
heræfingar í Svartljallalandi (Montenegro), sem er annað tveggja
lýðvelda sem nú tilheyra Júgóslavíu. Heræfingarnar eiga að fara fram
í nágrenni höfuðborgar Svartfjallalands, Podgorica, sem er innan við
30 km frá albönsku landamærunum.
120.000 mauns féUu í styrjöldum
Meira en 120.000 manns létust f stríðsátökum á síðasta ári, að því er
fram kemur í upplýsingum frá Rauða krossinum. Að mati Rauða
krossins eru borgarastyijaldirnar í Alsír, Afganistan, Búrúndí, Rú-
anda og Lýðveldinu Kongó þær hættulegustu sem nú geisa. Frá
miðju ári 1996 til miðs árs 1997 létust milli 50.000 og 100.000 í
borgarastyrjöldinni í Saír, eins og lýðveldið Kóngó hét þá.
Flugrán á Spáui
SPÁNN - Maður sem var truflaður á geði rændi í gær farþegaþotu af
gerðinni Boeing B-727 á Spáni. Hótaði hann því að sprengja vélina í
loft upp, en gafst upp með friðsamlegum hætti. Enginn þeirra 124
farþega og sjö manna áhafnar í vélinni varð fyrir tjóni.
Stjómarkreppa á Ítalíu?
ITALIA - Romano Prodi, forsætisráðherra Ital-
íu, barðist í gær fyrir lífi ríkisstjórnar sinnar.
Greidd voru atkvæði á þingi um útvíkkun NATO
til austurs. Kommúnistar, sem eiga hlut að sam-
steypustjórn Prodis, sögðust greiða atkvæði
gegn tillögunni, en stjórnarandstaða hægriflokk-
anna, undir forystu Silvio Berlusconi, hugðist
því aðeins greiða tillögunni atkvæði að Prodi
bæðist lausnar fyrir ríkisstjórn sína strax að at-
kvæðagreiðslu Iokinni.
Romano Prodi, for-
sætisráðherra Italíu.
Dauir greiða fyrir trassaskap Græu-
lendinga
DANMÖRK - Viðhald og endurnýjun opinberra bygginga, m.a. skóla,
sjúkrahúsa og hafnarmannvirkja, á Grænlandi er í miklum ólestri og
er nú svo komið að grænlensk stjórnvöld ráða vart \ið að Ijármagna
þær framkvæmdir sem nauðsynlegar eru, að því er danskir Ijölmiðl-
ar héldu fram í gær. Mogens Lykketoft, fjármálaráðherra Danmerk-
ur, sagði að danska stjórnin væri reiðubúin að aðstoða Grænlendinga
við þetta verkefni jafnskjótt og yfirsýn hefur fengist yfir það hve fjár-
þörfin er mikil. Martin Paldam, danskur hagfræðingur sem þekkir vel
til Grænlands, segir í viðtali við danska ríkisútvarpið að stjórnmála-
menn og embættismenn á Grænlandi hafi verið alltof uppteknir við
að útdeila sjálfum sér feitum embættum í stað þess að gera sitt til
þess að rétta við efnahag landsins.