Dagur - 10.10.1998, Blaðsíða 4

20 - LAUGARDAGUR ltO . O KT Ó BER’ 199 0
Dggjwr
í

ÞJOÐLEIKHUSIÐ
Sýnt á stóra sviði
ÓSKASTJARNAN
- Birgir Sigurðsson
í kvöld Id. - sud. 11/10.
Ath. takmarkaður sýningafjöldi.
SÓLVEIG
- Ragnar Arnalds
Frumsýning Id. 10/10 uppselt
- 2. sýn. fid. 15/10 örfá sæti laus
- 3. sýn. föd. 16/10 Uppselt
BRÓÐIR MINN
LJÓNSHJARTA
- Astrid Lindgren
á morgun kl. 14:00 örfá sæti laus
- sud. 11/10 kl. 14:00
örfá sæti laus
- sud. 18/10 kl. 14:00
nokkur sæti laus
Sýnt á litla sviði
kl. 20:30
GAMANSAMI
HARMLEIKURINN
- Hunstadt/Bonfanti
- Id. 10/10.
Sýnt í Loftkastala
kl. 20:30
LISTAVERKIÐ
- Yasmina Reza
- föd. 16/10
ath. takmarkaður sýningarfjöldi.
Sala áskriftarkorta
stendur yfir.
Innifalið í áskriftarkorti eru 6
sýningar. Almennt verð áskrift-
arkorta er kr. 8.700
Ellilífeyrisþegar og öryrkjar
kr. 7.200
Miðasalan er opin mánud.
- þriðjud. 13-18, miðvikud.
- sunnud. 13-20.
Símapantanir frá kl. 10 virka
daga í síma 551-1200.
«
S LEIKFÉLAG l
REYKJAVÍKUR
BORGARLEIKHUSIÐ
KORTASÖLU LÝKUR 15. OKT.
Stóra svið kl. 20:00
GREASE
eftir Jim Jacobs og Warren Casey
í dag lau. 10/10, kl. 15.00, uppselt
í kvöld lau. 10/10, kl. 20.00, uppselt
lau. 17/10, kl. 15.00, örfá sæti laus
lau. 17/10, kl. 20.00, örfá sæti laus
lau. 24/10, kl. 15.00
lau. 31/10, kl. 15.00
Munið ósóttar pantanir
Stóra svið kl. 20:00
SEX í SVEIT
eftir Marc Camoletti
Sun. 11/10, uppselt
fös. 16/10, uppselt
lau. 17/10, kl. 23.30, uppselt
lau. 24/10, uppselt
lau. 31/10, uppselt, sun. 1/11
Litla svið kl. 20.00
OFANUÓS
eftir David Hare
Sun. 11/10, uppselt
fös. 16/10, sun. 18/10
Stóra svið kl. 20:00
ÍSLENSKI
DANSFLOKKURINN
NIGHT, Jorma Uotinen
STOOLGAME, Jiri Kylián
LA CABINA 26, Jochen Ulrich
3. sýning fim. 15/10
4. sýning sun. 18/10
5. sýning fim. 22/10
Takmarkaður synmgafjöldi.
Miöasaian er opin daglega
frá kl. 13 -18 og fram að
sýningu sýningadaga.
Símapantanir virka daga frá kl. 10.
Greiðslukortaþjónusta.
Sími 568 8000 fax 568 0383
MENNINGARLÍFIÐ í LANDINU
bókam
Elias Snæland
Jónsson
ritstjóri
HILLAN
Rushdie á svið
Eitt sinn líkti Salman Rushdie sögunni um
„fatwa“ múslima gegn sér við Iélega skáld-
sögu. „Og það er alveg hræðilegt að vera fast-
ur í vondri skáldsögu," bætti hann við. Nú er
hann opinberlega
Iaus úr henni eftir
samkomulag írönsku
og bresku rfkisstjórn-
anna á dögunum og
er smám saman að
reyna að taka upp
venjulegri lífshætti en
dauðadómurinn hef-
ur leyft honum allan
síðasta áratug. Það
gerist hins vegar að-
eins í áföngum.
Þannig nýtur hann
enn sem fyrr strangr-
ar öryggisgæslu
bresku lögreglunnar
hvert sem hann fer.
Eitt af því sem
Rushdie gat leyft sér
á dögunum var að
vera viðstaddur frum-
sýningu á leikgerð
sem byggir á barna-
sögu sem hann skrifaði í felum og kom út
árið 1990 - „Haroun and the Sea of Stories"
(hún hefur komið út á íslensku hjá Máli og
menningu undir nafninu Harún og sagnahaf-
ið). Tveir kunnir Ieikhúsmenn í London, Tim
Supple og David Tushingham, sömdu Ieikrit-
ið sem Tim Supple leikstýrir fyrir enska þjóð-
leikhúsið.
Ævintýraferð
Barnasagan er ævintýri um heim sagnanna.
Söguhetjan er ungur drengur, Harún, sem
leggur upp í Iangferð til þess að bjarga föður
sínum, Rashid, með því að gefa honum aftur
hæfileikann til að segja sögur.
Sagan lýsir þessari ævintýraferð þar sem
Harún hittir margar sérstæðar persónur. Að
lokum tekst honum ætlunarverk sitt.
Salman Rushdie; enn í strangri gæslu.
Leikgerðin er mjög trú sögunni. Sýningin
hefur fengið góðar viðtökur gagnrýnenda,
enda Tim Supple kunnur fyrir að finna
snjallar leiðir til að setja þekktar barnasögur
á svið.
Bók ii ni lífið í felum
Margir bíða spenntir eftir því að Rushdie
sendi frá sér bók um líf sitt í felum fyrir hugs-
anlegum morðingjum heittrúarmúslima.
Fram hefur komið að Rushdie hefur hald-
ið dagbók allan þennan áratug. „Með þeim
hætti hef ég átt samtöl við sjálfan mig um
það sem gerst hefur. Stundum punkta ég nið-
ur einstök atriði. Stundum velti ég hlutunum
rækilega fyrir mér á pappírnum. Einhvern
tíma mun ég nota þessa dagbók sem grunn
að bók,“ sagði hann í viðtali allnokkru áður
en Bretar gerðu
samkomulagið við
Irani.
Og hann bætti við:
„Mér hefur verið það
alveg Ijóst allan tfm-
ann að þetta verður
ekki skáldsaga. Það
er vegna þess að hið
mikilvægasta við alla
þessa atburðarás er
að hún er sönn.“
Enii í hættu
Margir velta því fyrir
sér hversu öruggur
Rushdie geti verið
um líf sitt þrátt fyrir
samkomulagið við
írönsk stjórnvöld.
Breska lögreglan hef-
ur til dæmis lítið
breytt gæslu sinni;
að þeirra mati er Rushdie enn í lífshættu,
þótt hún kunni að vera minni en áður. Lög-
reglumenn fylgja honum því enn hvert sem
hann fer.
Það liggur fyrir að írönsk stjórnvöld ógna
honum ekki lengur. Hins vegar eru vafalaust
margir öfgasinnaðir múslimar sem enn Iíta á
Rushdie sem réttdræpan og sem um leið telja
það sér til sáluhjálpar að ráða hann af dög-
um.
Sjálfur segist Rushdie hins vegar vera
ákveðinn í að færa líf sitt smám saman í eðli-
legt horf og einbeita sér að þvf að skrifa f
friði.
Harún er kominn á svið enska þjóðleikhússins.
Er sannlelkimnn
ekki afturvirkur?
Lögreglustjórinn
JÓHANNESAR- í Reykjavík sat
fyrir svörum í
Þjóðarsálinni á
dögunum. Til
hans hringdi
meðal annarra
maður sem hafði
lent í því saklaus,
að fá sekt og
refsipunkta hjá
lögreglunni sem
komið hafði að
bifreið hans þar sem henni var
lagt ólöglega. Málið snérist um
það að eigandinn var ekki sjálfur
á bifreiðinni þegar lögbrotið átti
sér stað en sektin var sjálfkrafa
stíluð á hann. Og þar sem öku-
maðurinn var erlendis og eigand-
inn löghlýðinn þá fór hann og
borgaði sektina og vildi nú að
refsipunktarnir sem hann fékk
að ósekju yrðu færðir yfir á þann
sem brotlegur var.
Lögreglustjórinn taldi öll tor-
merki á að hægt værí að fá fram
leiðréttingu á þessu máli nema
þá að fara dómstólaleiðina. Þar
sem sektin væri þegar greidd og
refsipunktum úthlutað þá væri
þetta erfitt viðureignar nema
fara í mál og fá hið sanna fram
fyrir dómi.
Á orðum lögreglustjórans
mátti skilja að það sem einu
sinni væri komið inn i kerfið og
skrásett og staðfest í heilögum
tölvubanka, væri mjög erfitt að
Ieiðrétta eða uppræta nema með
ærnum tilkostnaði og tíma, þó
sannleikur málsins væri viður-
kenndur og öllum Ijós og allur
annar en það sem skráð væri í
tölvum dómskerfisins.
Lygtn ekki leiðréttanleg
Og þetta er ekki eina dæmið um
að sannleikurinn er sjaldan aft-
urvirkur og lygin fæst trauðla
leiðrétt. Fyrir liggur að allstór
hópur manna hefur hlotið dóm
fyrir að greiða ekki áskrift af
tímaritinu sáluga, Þjóðlífi. Viður-
kennt er af öllum málsaðilum að
a.m.k. ýmsir úr þessum hópi
voru dæmdir saklausir, þeir
höfðu aldrei beðið um eða játast
áskrift og skulduðu því ekki
neitt. En þeir voru dæmdir af því
að þeir virtu ekki formsatriði lag-
anna, mættu ekki þegar þeir voru
tilkvaddir af dómsvaldinu til að
borga eitthvað sem þeir áttu ekki
undir neinum kringumstæðum
að borga.
Þarna blífur lagabókstafurinn
og formið, sannleikur málsins er
aukaatriði. Og þar með verður
lygin sannleikur kerfisins, jafnvel
þótt kerfið viti hið sanna í mál-
inu. En sannleikurinn er því
miður ekki afturvirkur og biblí-
unni verður ekki breytt. Og virð-
ast nú Iöngu gleymd og úr gildi
fallin orð Ara hins fróða að hafa
skuli það sem sannara reynist.
Saiuileikurinn aukaatriði
Gleggsta og alvarlegasta dæmið
um að lygi fáist ekki leiðrétt er
auðvitað að finna í Guðmundar
og Geirfinnsmálum, sem okkar
Iöglærði forsætisráðherra hefur
verið að fjalla um að undanförnu
og notað hugtakið dómsmorð í
tengslum við. Hæstiréttur féllst
ekki á endurupptöku málsins fyr-
ir skömmu og byggði álit sitt á
lagakrókum og formsatriðum.
Þ.e.a.s. að nýjar upplýsingar í
málinu sem fram höfðu komið
hefðu ekki haft áhrif á dóminn á
sínum tíma, hefðu þær legið fyr-
ir þá.
Þetta er auðvitað hárrétt. Ekk-
ert hefði breytt dómsniðurstöð-
unni þá, jafnvel ekki alllur sann-
Ieikur málsins, því hann hefði
vísast stangast á við þann „sann-
Ieika“ sem rannsóknaraðilar voru
mánuðum saman að búa til og
fínpússa. En reyndar með svo Ié-
legum árangri að óskiljanlegt er
hvernig dómarar hæstaréttar
gátu fundið sekt í málinu, haf-
andi ekkert í höndunum nema
ijölmargar misvísandi játningar
sem dregnar höfðu verið til baka.
Og þeir sem dæma í hæstarétti
nú vita vel, eins og allir sem hafa
kynnt sér málsskjölin, að mann-
réttindi og rétlætið voru fótum
troðin á öllum sviðum í Guð-
mundar- og Geirfinnsmálum og
sannleikuirnn var þar í algjöru
aukahlutverki. Og sá „sannleik-
ur“ sem dómurinn byggði á var
að mestu tilbúningur rannsókn-
araðila frá upphafi til enda.
Þetta vita sem sé hæstaréttar-
dómarar mæta vel. En þeir voru
auðvitað vanhæfir til að komast
að „réttlátri“ niðurstöðu í máli
sem snerti mannorð starfsbræðra
þeirra, þó hugsanlega hafí þeir
komist að lagalega „réttri“ niður-
stöðu með því að neita endur-
upptöku. Og þetta veit hinn Iög-
lærði fosætisráðherra líka. Og
sem réttsýnum manni fellur hon-
um það væntanlega illa að á Is-
Iandi sé sannleikurinn ekld aft-
urvirkur og skipti minna máli en
Iagakrókar og formsatriði.
SPJALL
Jóhannes
Sigurjónsson
skrifar