Dagur - 12.02.1999, Blaðsíða 9

8-FÖSTUDAtíVR 12. FEBRÚAR 1999
ro^fu-

FÖSTUDAtíUR 12. FEBRÚAR 1999 -9
FRÉTTASKÝRING
Réttur almeniiings aukimi
LJ8i%; GUÐMUNDUR
P' - J RIJNAR
5 l HEIÐARSSON

| SKRIFAR
ViðamiMð lagaíriim-
varp um náttúru-
vemd. Á að auðvelda
umgengni fólks um
náttúmna. Ábyrgð
heimamaima efld.
Friðlýsing í hafi og á
hafsbotni. Jarðefna-
námum fækkað. Nátt-
úmvemdaráætlun.
Á næstu dögum mun Guðmund-
ur Bjarnason umhverfisráðherra
leggja fram á Alþingi frumvarp til
Iaga um náttúruvernd. Þarna er
um að ræða heildarlöggjöf sem
ætlað er að leysa af hólmi eldri
Iög sem að grunni til eru frá árinu
1971. Frumvarpið er að mestu
leyti byggt á tillögum nefndar
sem skipuð var í október 1996 og
Iauk störfum í desember sl.
Frumvarpið hefur verið samþykkt
í ríkisstjórn og einnig í stjórnar-
flokkunum. Hinsvegar er óvíst
hvort frumvarpið verður afgreitt á
yfirstandandi þingi vegna þess
hvað lítið er eftir af þinghaldinu.
Stefnt er að því að þinglok verði
um miðjan næsta mánuð vegna
þingkosninganna 8. maí nk.
Samstaða
Guðjón Ólafur Jónsson, aðstoð-
armaður umhverfisráðherra og
formaður nefndarinnar, segir að
samstaða hafi verið í nefndinni
um efnisatriði frumvarpsins. I
það minnsta skilaði enginn sérá-
liti, en 15 manns voru í nefnd-
inni. Þar á meðal voru fulltrúar
frá Náttúruvernd ríkisins, Land-
vernd, Sambandi íslenskra sveit-
arfélaga, Ferðamálaráði, Bænda-
samtökunum, Náttúrufræði-
stofnun, Samstarfsnefnd útivist-
arfélaga, Skógrækt ríkisins og al-
þingismenn úr stjórnarflokkun-
um og stjórnarandstöðu auk full-
trúa frá umhverfisráðuneytinu.
Maður og náttúra
Tilgangur væntanlegra laga er að
stuðla að samskiptum manns og
náttúru, þannig að ekki spillist líf
eða land, né mengist sjór, vatn
eða andrúmsloft. Þá eiga lögin að
tryggja eftir föngum þróun ís-
lenskrar náttúru eftir eigin lög-
málum, en verndun þess sem þar
er sérstætt eða sögulegt. Lögin
eiga jafnframt að auðvelda um-
gengni og kynni þjóðarinnar af
náttúru landsins og menning-
arminjum og stuðla að nýtingu
auðlinda á grundvelli sjálfbærrar
þróunar. Hins vegar breyta Iögin í
engu ákvæðum annarra laga um
vernd, friðun og veiðar á villtum
dýrum til lands og sjávar.
Guðmundur Bjarnason um-
hverfisráðherra sagði á blaða-
mannafundi í gær að á þessu
kjörtímabili hefði verið unnið að
breytingum á lögum um náttúru-
vernd. Það hefði verið ákveðið í
ljósi þeirra miklu breytinga og
umræðu sem orðið hefur í mál-
efnum náttúruverndar og um-
hverfísmála. Hann segir að frum-
varpið sé viðamikið, enda skiptist
það í 79 greinar.
Ábyrgð heimainaima aukin
Meðal helstu nýmæla og breyt-
inga í frumvarpinu frá eldri lögum
er m.a. að ábyrgð heimamanna á
framkvæmd náttúruverndarlaga
er aukin, svo og vægi og hlutverk
náttúruverndarnefnda sveitarfé-
laga. Þá er ekki gert ráð fyrir að
Náttúruvernd ríkisins lúti sér-
stakri stjórn heldur verði undir yf-
irstjórn umhverfisráðuneytisins.
Báðherra skipar forstjóra þess til
fímm ára. Náttúruvernd ríkisins
er m.a. ætlað að hafa umsjón með
rekstri og eftirliti með náttúru-
svæðum í samræmi við lög.
Þá er Náttúruvernd ríkisins
heimilt að fela náttúrustofum og
náttúruverndarnefndum að ann-
ast almennt eftirlit með náttúru
landsins. Þá skal skipa níu manns
í Náttúruverndarráð. Þar af skip-
ar ráðherra fimm og fjóra að
fengnum tillögum frá Náttúru-
fræðistofnun Islands, Háskóla Is-
lands, Bændasamtaka Islands og
Ferðamálaráði. Þetta ráð á að
vera ráðherra og Náttúruvernd
ríkisins og öðrum stjórnvöldum
til ráðgjafar um náttúruverndar-
mál og gera tillögur til hans um
friðlýsingar og aðrar verndarað-
gerðir. Það á einnig að fylgjast
með þróun náttúruverndar á al-
þjóðavettvangi og fer með mál-
efni Friðlýsingarsjóðs.
N áttúru vemdarþing
1 frumvarpinu er einnig kveðið á
um að ráðherra skuli boða til
náttúruverndarþings að loknum
alþingiskosningum og sfðan
tveimur árum síðar. Þetta þing
verður vettvangur þeirra sem
fjalla um náttúruverndarmál, op-
inberra stofnana og frjálsra hags-
munasamtaka. Á vegum sveitar-
félaga eða héraðsnefnda skulu
starfa þriggja til sjö manna nátt-
úruverndarnefndir. Þessar nefnd-
ir eiga að vera sveitarfélögum til
ráðgjafar, stuðla að náttúruvernd
á sínum svæðum, m.a. með
fræðslu og umfjöllun um fram-
kvæmdir og starfsemi sem líkleg
er til þess að hafa áhrif á náttúr-
una. Jafnframt að gera tillögur
um úrbætur til sveitarstjórna og
Náttúruverndar ríkisins. Stofn-
unin getur einnig falið einstak-
lingum umsjón og rekstur nátt-
úruverndarsvæða að þjóðgörðum
undanskildum. Sá sem fær slíkt
leyfi getur ákveðið gjald fyrir
veitta þjónustu.
Almannaréttur rýmkaður
Þá er réttur manna til umferðar
um landið og til dvalar, eða svo-
kallaður almannaréttur, rýmkað-
ur til muna. Ráðherra segir að
það viðhorf hafi lengi verið uppi
að það þyrfti að auðvelda al-
menningi meira en verið hefur
aðgang að landinu og gera þann
rétt skýrari. Hann útilokar þó
ekki að einhverjir verði þessu ekki
sammála og þá sérstaklega úr
röðum landeigenda. Ráðherra
áréttar þó að ekki sé í frumvarp-
inu nein ákvæði sem heimila al-
menningi að ganga á friðhelgi eða
eignarrétt þeirra sem hans njóta.
I frumvarpinu er einnig að
finna ákvæði um umferð gang-
andi, hjólandi og ríðandi manna,
svo og heimild fólks til að slá upp
tjöldum, tínslu berja, sveppa,
fjallagrasa ogjurta. I þjóðlendum
og afréttum er tínsla heimil og
sömuleiðis í fjörum þjóðlenda en
á eignarlöndum er það háð leyfi
Iandeiganda. Þó er fólki heimil
tínsla til neyslu á vettvangi.
Á ferð um eignarlönd skal sýna
landeigendum og öðrum rétthöf-
um fíilla tillitssemi. Þótt fólki
verði heimilt að tjalda á óræktuðu
landi er undantekning frá því ef
tjaldað er minna en í eins kíló-
metra fjarlægð frá bústað land-
eigenda. Ekki er heimilt að tjalda
i ræktuðu landi nema með leyfi.
Þá getur landeigandi takmarkað
eða bannað að tjaldað sé þar sem
veruleg hætta sé á að það skaði
náttúru staðarins. Hafi landeig-
andi útbúið sérstakt tjaldsvæði á
landi sínu er honum heimilt að
beina fólki þangað og taka gjald
fyrir þá þjónustu sem þar sé veitt.
Þá skal ferðast eftir skipuiögð-
um stígum og vegum eins og
kostur er. Þá er fólki heimilt án
sérstaks leyfís Iandeigenda eða
rétthafa að fara gangandi, á skíð-
um, skautum og á óvélknúnum
sleðum eða á annan sambærileg-
an hátt um óræktað land og dvel-
ja þar. För um ræktað Iand er
hinsvegar háð samþykki landeig-
enda eða rétthafa lands. Þá eru
lagðar skýrari reglur um bann við
akstri utan vega en áður hefur
verið Þó er heimilt að aka slíkum
tækjum á jöklum, á snjó utan
vega svo fremi sem jörð sé frosin
og snævi þakin. Brot á þessum
lögum getur varðað allt að tveggja
ára fangelsi.
Skipulagsáætlantr
I væntanlegum lögum er einnig
kveðið á um aðkomu náttúru-
verndaryfirvalda að gerð skipu-
lagsáætlana og breytinga á þeim,
svo og við úrskurði um mat á um-
hverfisáhrifum. Leita skal um-
sagnar Náttúruverndar ríkisins og
náttúruverndarnefnda við gerð
svæðis- og aðalskipulagsáætlana
og vegna verulegra breytinga á
þeim og við úrskurði um mat á
umhverfisáhrifum.
I frumvarpinu er einnig sérstak-
ur kafli um landslagsvernd og
fleira henni tengt. Þar eru m.a.
tilgreindar landslagsgerðir sem
njóta skulu sérstakrar verndar.
Þar á meðal eru eldvörp, gervigíg-
ar og eldhraun, stöðuvötn og
tjarnir sem eru eitt þúsund fer-
metrar að stærð eða stærri. Mýrar
og flóar sem eru þrír hektarar eða
stærri, fossar, hverir og aðrar heit-
ar uppsprettur, sjávarfítjar og leir-
ur. Þá skal sveitarstjórn leita um-
sagnar náttúruverndarnefnda og
jafnvel Náttúruverndar ríkisins
áður en veitt eru framkvæmda-
eða byggingarleyfi sem geta haft í
för með sér röskun landslags-
gerða.
\á iii u m fækkað
Ennfremur er þar að finna ákvæði
um vernd steina og fjallað um
innflutning, ræktun og dreifingu
framandi lífvera. Þá eru lagðar til
nýjar og hertar reglur um nám
jarðefna. Umhverfisráðherra segir
að þessi mál hafi ekki verið í
nógugóðu lagi, enda mikið af opn-
um námum, stórum sem smáum
um land allt. Hann segir stefnt að
því að fækka námum. I frumvarp-
inu eru m.a. ákvæði um heimildir
til efnistöku, áætlun framkvæmd-
araðila, frágang efnistökusvæða
og tryggingu fyrir honum. Jafn-
framt er Náttúruvernd ríkisins
gert að gera tillögur um frágang
efnistökusvæða sem hætt er að
nota og hafa einnig umsjón með
frágangi. Því verki skal lokið eigi
síðar en árið 2003.
I frumvarpinu er kveðið á um
það að áður en leyfi er veitt til
náms jarðefna skuli liggja fyrir
áætlun um væntanlega efnistöku.
Þar verði gerð grein fyrir magni og
gerð efnis, vinnslutíma og frá-
gangi á efnistökusvæði. Náttúru-
vernd ríkisins er heimilt að krelja
viðkomandi um tryggingu fyrir
áætluðum kostnaði við eftirlit og
frágang svæðisins. Heimilt verður
að beita dagsektum vegna tafa á
frágangi. Þá skal efnistökusvæði
ekki standa ónotað og ófrágengið
lengur en í þrjú ár.
Friðlýsing í hafi
Þá eru í frumvarpinu ákvæði um
friðlýsingar bæði einfölduð og
endurbætt. Flokkar friðlýstra
náttúruminja skiptast í fimm
flokka. Þeir eru þjóðgarðar, frið-
lönd, náttúruvætti á landi og hafí,
friðlýstar Iífverur, búsvæði og vist-
kerfi og fólksvangar. Ennfremur
er sérstaldega kveðið á um friðlýs-
ingu náttúrumynda í hafí eins og
t.d. eyjar og sker. Það nær einnig
til náttúrumynda á hafsbotni sem
mikilvægt þykir að varðveita saldr
fegurðar eða sérkenna sem skipta
miklu máli út frá vísindalegu,
náttúrufræðilegu eða öðru menn-
ingarlegu sjónarmiði að verði ekki
raskað.
Náttúruvemdaráætlim
Ennfremur er mælt fyrir um það
að umhverfisráðherra skuli leggja
sérstaka náttúruverndaráætlun
fyrir Alþingi fimmta hvert ár. Það
skal gert í fyrsta sinn á næsta ári
og á hún að vera hluti af náttúru-
minjaskrá. Umhverfisráðherra
segir að þetta nýmæli muni vænt-
anlega hafa í för með sér nokkuð
álag á starfsmenn ráðuneytisins
en þó einkum á Náttúruvernd rík-
isins. Stefnt er að því að fyrsta
áætlunin verði tilbúin á næsta ári.
Árni Bragason, forstjóri Nátt-
úruverndar ríkisins, segir að þessi
náttúruverndaráætlun muni
væntanlega setja alla umræðuna í
fastari far\æg. Hann býst við að
menn muni vinna skipulegar að
verndarmálum í framtíðinni en
verið hefur.
Atkvæðagreiðslan á næsta leiti
BANDARÍKIN - Allar líkur eru á því að öld-
ungadeild Bandaríkjaþings gangi til atkvæða-
greiðslu í dag um sekt eða sakleysi Clintons
forseta. Sömuleiðis er talið nánast fullvíst að
ekki sé nægur meirihluti fyrir sakfellingu,
varla einu sinni einfaldur meirihluti þar eð
nokkrir þingmenn Repúblikana hafa lýst því
yfir að þeir ætli að greiða atkvæði gegn sakfell-
ingu. Áhugi þingmanna á því að samþykkja
vítur á forsetann, þótt hann yrði ekki sakfelld-
ur, virtist einnig hafa dvínað mjög, en aukinn
meirihluta þarf til þess að ályktun þess efnis
tekin til umræðu. Réttarhöldin hafa
staðið yfir í rúman mánuð.
Bill dinton. Þótt rétt■
arhöldunum sé að
ijúka er Lewinsky-
málið væntanlega ekki verðj
úr sögunni enn.
Eldsvoði í Rússlandi
RUSSLAND - A.m.k. 19 manns iétust í gær þegar eldur braust út í
fimm hæða hárri lögreglubyggingu í borginni Samara, sem stendur
við ána Volgu í Rússlandi. 32 manns voru enn í rústum byggingar-
innar um miðjan dag í gær og óvíst hvort einhverjir þeirra væru á lífi.
200 manns var hægt að bjarga á lífi, þar af voru 33 særðir. Ekki var
talið útilokað að um íkveikju hafi verið að ræða.
Líkin verða áfram á hafsbotni
SVÍÞJOÐ - Sænska stjórnin hefur tekið endanlega ákvörðun um að
líkum þeirra, sem fórust með ferjunni Estonia árið 1994, verði ekki
bjargað af hafsbotni. Ættingjar þeirra sem fórust, sögðust hafa feng-
ið tilkinningu þess efnis. Ríkisstjórnin hafði fullvissað alla um það,
strax eftir slysið, að reynt verði að ná ferjunni upp á yfirborðið ásamt
líkum allra sem fórust, en hefur verið afar tvístígandi í málinu síðan.
852 manns fórust með ferjunni.
Alþjððlegnr hrýstingur eykst
FRAKKLAND - Alþjóolegur þrýstingur á Serba og Kosovo-Albani,
sem nú sitja að samningaviðræðum í Frakklandi, hefur aukist mjög,
en aðeins tveir dagar eru þangað til samningum á að vera lokið.
Bandaríkin ítrekuðu í gær hótanir sínar um loftárásir ef samningar
takast ekki.
BORGARSKIPULAG REYKJAVÍKUR
BORGARTÚN 3-105 REYKJAVlK • SlMI 563 2340 • MYNDSENDIR 562 3219
Sóltún 24, breyting á
skipulagi - leiðrétting
í auglýsingu birtri í Lögbirtingarblaðinu 22. janúar
1999 varðandi breytingu á deiliskipulagi að
Sóltúni 24 misritaðist að í húsinu ættu að vera
íbúðir, hið rétta er að það mun hýsa skrifstofur,
eins og glöggt kemur fram á auglýstum upp-
dráttum.
Tillagan er til sýnis í sal Borgarskipulags og
Byggingarfulltrúa í Borgartúni 3, 1. hæð, og
þangað skal senda skriflegar athugasemdir.
Kynning og skilafrestur athugasemda er til 5. mars
1999.
15-30% afsl. af legsteinum
sem pantaöir eru í febrúar
15% afsl. á skrauti og stöfum
Vestíendingar athugið!!
Einnig er sérstakt tilboð á
pökkun og flutningi (kr. 2500,-)
til ykkar af þeim steinum sem
pantaðir eru á vetrartilboði.
Hríngið ogfáið sendan bœkling
sf.
Legsremagerð Granít á netinu: www.granit.is
Hellunraum 14
220 Hafnarfjörður sími: 565 2707
I