Dagur - 01.04.1999, Side 10

10- FIMMTUDAGUR 1. APRÍI. 1999
FRÉTTASKÝRING
ro^ir
Vændi á íslandi er
staðreynd, en telst vera
einstaklingsbundið og
að mestu án hórmang-
ara. Talið er að þrjú til
fimm pútnahús séu
rekin í Reykjavík. Al-
gengt er að eiturlyfja-
neytendur fjármagni
neysluna með vændi.
Talsmenn nektardans-
staða segjast viðhafa
strangar reglur. Borgin
kallar eftir löggjöf frá
Alþingi og ríkisstjóm.
Ný skýrsla um vændi í Reykjavík
hefur litið dagsins Ijós og er eftir
þau Bjarka Frey Gunnarsson fé-
lagsfræðinema og Heiðu Dögg
Liljudóttur mannfræðing, en
skýrslugerðin var styrkt af Nýsköp-
unarsjóði námsmanna. Skýrslan er
hvorki yfirgripsmikil né strangvís-
indaleg, enda unnin á takmörkuð-
. um tíma og byggir fyrst og fremst á
viðhorfum sérfræðinga og vændis-
konu, sem kölluð er María.
Saga Maríu er athyglisverð, ekki
síst fyrir þær sakir að hún segist
selja blfðu sína fyrir 30 til 35 þús-
und krónur hvert skipti og að þrátt
fyrir það sé eftirspurnin gífurleg.
Til vitnis um það segist hún hafa
sett fjórar auglýsingar í einkamála-
dálka og að yfir 100 manns hafi
hringt, þar af aðeins einn í öðrum
tilgangi en að verða sér úti um
vændisþjónustu.
Rætt var við Gísla Stefánsson
dagskrárstjóra á Vogi. Taldi hann
að vændi væri aðallega stundað af
ungum vímuefnaneytendum í
þeim tilgangi að fjármagna eigin
neyslu. Honum hafði borist fregn-
ir af unglingum allt niður í 16 ára
sem selt höfðu Iíkama sinn fyrir
vímuefni. Hann sagði að stúlkur
væru þar í miklum meirihluta en
þó væri einnig vitað til þess að
strákar hefðu stundað vændi.
Gísli taldi vændi á Islandi ekki
skipulagt að miklu Ieyti, en að
skipulagningin væri þó að aukast.
Þijú til fLnun þekkt
vændishús
Einnig var Ieitað til Karls Steinars
Valssonar hjá forvarnardeild Iög-
reglunnar. Hann gat aðeins nefnt
tvö nýleg tilvik um vændismál á
vettvangi laganna. Hann tók undir
að vændi tengdist helst vímuefna-
heiminum, en var ekki sammála
Gfsla hvað aukna skipulagningu
vændis varðar. Hann vildi þvert á
móti meina að vændi væri alls ekki
skipulagt (skipulagning væri ekki
möguleg sökum smæðar landsins)
og að það væri ekki að aukast.
Starfskona Stígamóta telur að
vændi sé afar útbreitt á íslandi og
þá sérstaklega í Reykjavfk. Orsakir
þess að konur Ieiðist út í vændi
eru oftast nær annaðhvort vímu-
efnaneysla eða fjárhagsörðugleik-
ar. Þetta skarast augljóslega mjög
mikið þar sem vímuefnaneysla
kostar mikla peninga. Vettvang
vændis sagði Stígamótakona vera
breiðan á Islandi. Hún sagðist
hafa haft spurnir og bein afskipti
af vændi allt frá óskipulegu og til-
viljanakenndu vímuefna-
vændi/fjárhagsnauðarvændi, sem
færi fram í gegnum óformlegt net
kunningja og neyslufélaga til
vændishúsa. Vændishús sagði
hún vera minnst þrjú sem hún
vissi af. Þar að auki hefði hún haft
afspurn af tveimur í viðbót. Það
var athyglisvert í þessu samhengi
að hún talaði sérstaklega um að til
staðar væri vændishús sem ein-
göngu er rekið af konum sem eru
af asísku bergi brotnar. Einnig
kom fram í viðtalinu að nokkrir
kráareigendur hér í borg hefðu
milligöngu um að útvega körlum
kynferðislega þjónustu.
Vændi staðreynd og
eftirspurnin mikil
Bragi Freyr tekur það fram í sam-
tali við Dag að þau Heiða Dögg
vilji ekki gera of míkið úr vægi
skýrsiunnar. „Þetta er lítil skýrsla
sem var unnin á takmörkuðum
tíma, þar sem mestur tíminn fór í
að leita að viðmælendum með tak-
mörkuðum árangri. Hún segir ým-
islegt um vændismarkaðinn en
kannski minna um vændiskonur.
Það má segja að út úr þessu komi
staðfesting á að vændi sé til staðar
og að eftirspurnin sé nokkur. Þá
virðist vændið vera að miklu leyti
óskipulagt og einstaklingsbundið,
þannig að sjaldgæft sé að þriðji að-
ili sé að hagnast á þessum við-
skiptum. Jafnvel þó að þriðji aðili
komi við sögu, t.d. kunningi eða
vinur, þá virðast þeir yfirleitt ekki
miðla á milli gegn greiðslu."
Þýðir þetta þá ekki að vændið á
íslandi sé innan ramma gildandi
laga, sem heimila vændi ef ekki er
um aðalstarf að ræða og enginn
hórmangari er til staðar? „Jú, það
má segja það. Lagatextinn er það
loðinn að í raun er vændi ekki
bannað nema sem viðurværi og ef
kona skúrar einn dag í viku þá má
gera hitt með. Vændi á Islandi
virðist annars fyrst og fremst
óskipulagt og á einhvern hátt tengt
skemmtanaiðnaðinum og stefnu-
mótalínunum,“ segir Bjarki Freyr.
Nektarbúllumai segjast hafa
strangar reglur
Asgeir Davíðsson, veitingmaður í
nektardansstaðnum Maxim’s (sem
áður hét Hafnarkráin) segir það
sína skoðun að það sé á almanna-
vitorði að greiði gegn greiða hafi
tíðkast um langt skeið á Islandi.
„Eg hef trú á því að það sé vændi
stundað á Islandi eins og hvar
annars staðar. Eg hef hins vegar
litla trú á þvf að það sé mikið um
vændi í kringum þessa nektar-
dansstaði. Ástæðan er einfaldlega
sú að það er yfirleitt reynt að passa
mjög vel uppá þetta og þá einmitt
út af þeirri umræðu sem átt hefur
sér stað. Til að halda uppi aga hjá
þessu fólki sem er að vinna hjá
manni verðum við að hafa reglur,
því annars færi þetta úr böndum
og þá yrði vafalaust eitthvað farið
að fikta með vændi.“
Leggur Ásgeir sínum stúlkum til
einhverjar reglur? „Já, ég er með
reglur og ef upp kemst um vændi
þá eru þær sendar beinustu Ieið úr
landi aftur. Eg get ekki verið að
skipta mér að landslögum hvað
þetta varðar og set þetta upp sem
reglur hússins. Það hefur enn ekki
komið upp neitt slíkt mál hjá mér,
en þá er þess að gæta að ég hef
ekki verið lengi í þessu. Eg veit til
undirfATaí
Nokkuð virðist um að nektardansmeyjar setji jafnframt biíðu sína.
þess að á öðrum strippstöðum
hafa komið grunsemdir um vændi
og stúlkur verið sendar úr landi.
En það er yfirleitt bara grunur, því
það er erfitt að útiloka að stúlk-
urnar hitti stráka, fari út að borða
með þeim og svo framvegis. Það
má síðan ekki gleyma því að lögin
banna ekki beinlínis vændi ef það
er haft sem aukavinna og enginn
er að miðla. Sem mér finnst ann-
ars vera mjög góð lög og vildi ekki
sjá breytingar á þeim.“
Ásgeir segir að hann sé sammála
því að opinbert eftirlit eigi að ríkja
með að ólöglegt vændi eigi sér ekki
stað. „Hins vegar held ég að það sé
staðreynd að veitingamennirnir
sjálfir passa nokkuð vel uppá þessa
hluti. Eg hef heyrt um einstök til-
vik og að stúlkum hafi verið vísað
úr landi, en ég hef enga trú á að
vændi sé viðvarandi á þessum
strippstöðum. En kannski má
segja að vændi sé teygjanlegt hug-
tak. Hvað er það annars þegar
menn fara á veitingahús, bjóða
konum upp á glas og mat og fá síð-
an að sofa hjá þeim - er ekki alveg
eins hægt að kalla það vændi í
víðri skilgreiningu?" spyr Ásgeir í
Maxim’s.
Vændi þarflaust vegna
frjálslyndis kvenna?
Baldvin Samúelsson framkvæmda-
stjóri nektardansstaðarins Vegas
ber mjög á sama veg og Ásgeir
kollegi hans. „Eg get alveg 100%
fullyrt að það er ekki stundað
vændi inn á Vegas og við höfum
aldrei stuðlað að slíku. Við erum
með þetta skýrt og skorinort í okk-
ar reglum að ef það kemur upp til-
vik um vændi þá eru stelpurnar
umsvifalaust sendar heim. Við vilj-
um ekki taka þátt í slíku. Maður
hefur hins vegar heyrt ýmsar sög-
ur, sem maður veit ekki hvort rétt-
ar eru eða rangar, grobbsögur frá
einstaklingum sem segjast hafa
fengið þjónustu hjá einhverjum
veitingastöðum í borginni. Eg
hugsa að talsvert sé um slíkar
skrök- og ýkjusögur."
Baldvin telur að sögurnar um
símalínuvændi séu einnig ýktar,
enda um mjög nýja atvinnugrein
að ræða. „Það er auðvitað ekki
hægt að segja að það selji engin
kona sig, það væri heimska. En
það þýðir ekki að menn eigi að
rjúka upp með boð og bönn gegn
tilteknum veitingastöðum. Menn
verða bara að sætta sig við að eró-
tískir strippstaðir, símalínur og
ýmislegt annað sem ekki þykir fint
afspurnar í þjóðfélaginu er komið
til að vera á Islandi. Eg ætla ekki
að svara fyrir aðra staði, sem eins
og mannfólkið eru misjafnir, en
fullyrði að hér á Vegas er vandlega
passað upp á hlutina, ekki síst í
ljósi þess að fjölmiðlaumræðan
hefur ekki verið hliðholl okkur.
Þess vegna erum við mjög harðir á
þessu.“
Baldvin segir það sína skoðun að
skipulagt vændi geti vart þrifist á
Islandi að ráði. „Það yrði allt of
dýrt fyrir hinn almenna Jóa Jóns
að kaupa og þess gerist ekki held-
ur þörf. Islenskt kvenfólk er frekar
frjálslynt, skulum við segja."
Tvískiiiniingui og hræsni
Félagsmálaráð hefur það sem af er
þessu kjörtímabili ekki fjallað
formlega um málefni nektardans-
staðanna, en Helgi Hjörvar, for-
maður ráðsins, er formaður starfs-
hóps borgarráðs um stefnumótun í
málefnum vínveitingahúsa og þar
hefur málið verið nokkuð til um-
ræðu.
„Við gerðum samþykkt um að
borgarstjóri tæki upp viðræður við
ráðuneyti félags- og dómsmála um
reglur um starfsemi þessara staða.
Ég held að það sé kannski stærsti
gallinn í þessu að það hefur verið
mikill tvískinnungsháttur og
hræsni í gangi. Þessir staðir hafa
starfað undir merkjum listdans,
sem menn tala um og flissa eins og
smástelpur þegar þeir hafa sleppt
orðinu. Allir vita að það er blekk-
ing. Það sem við teljum nauðsyn-
Iegt að gera er að horfast í augu
við að svona starfsemi er hingað