Dagur - 27.04.1999, Qupperneq 7

T^ur
ÞRIÐJUDAGUR 27. APRÍL 1999 - 7
ÞJÓÐMÁL
Saimgiml
BALLPÓR
ASGRIMS-
SON
UTANRÍKISRÁÐHERRA
SKRIFAR
Við ný aldamót er staða íslend-
inga meðal þjóða heims mjög
góð og möguleikar okkar til að
ná enn betri árangri eru miklir
verði rétt á málum haldið.
Sú merkilega staða er þó uppi
í íslensku samfélagi að nokkur
mál sem afar miklu skipta falla
ekki undir þær pólitísku megin-
iínur um hægri, vinstri og miðju
heldur liggja þvert á þessar línur
og allir flokkar eru sammála um
að víðtækri sátt verði að ná um
lausn þeirra.
Allir stærstu flokkarnir hafa
lagt áherslu á orðin sátt og sann-
girni í þessu efni, enda eru þessi
mál þannig að vandinn sjálfur
tengist ósætti og ranglæti í hug-
um fólks.
Vandasom mál
Hér er um afar vandasöm og
stundum flókin mál að ræða og
því er auðvelt að skapa tor-
tryggni og togstreitu milli
manna, byggðarlaga og hópa í
þjóðfélaginu með óvönduðum
málflutningi, upphrópunum og
yfírboðum.
Mér sýnist á málflutningi
frambjóðenda í þessari kosninga-
baráttu að þrátt fyrir töluverða
spennu sem ávallt fylgir kosning-
um hafi flokkar einsett sér að
taka af ábyrgð og málefnalega á
þessum málaflokkum. Enginn
virðist ætla að falla í þá gryfju að
grafa sig niður í skotgrafir sem
ekki verður komist uppúr að
kosningum loknum. Aherslu-
munur er þó nokkur sem eðlilegt
verður að teljast.
Kvótakerfid
Á árunum upp úr 1980 blasti
hrun við íslenskum sjávarútvegi.
Þar sem hann er undirstaða alls
efnahagslífs í landinu var
ástandið mjög alvarlegt og fram-
tíðarhorfur þjóðarinnar dökkar.
Augljóst var að takmarka varð
sókn í minnkandi fiskistofna og
ná fram betri nýtingu. Kvóta-
kerfið var sett á með þessi sjón-
armið í huga.
Allir stjórnmálaflokkar sem
fulltrúa hafa átt á Alþingi síðan
hafa borið ábyrgð á þessu kerfí í
lengri eða skemmri tíma, nema
Kvennalisti. Aldrei hefur verið
vilji til að leggja það niður og þá
ekki heldur, þegar Framsóknar-
flokkurinn var utan ríkisstjórnar
á árunum 1991-1995.
Menn geta hver fyrir sig gert
úttekt með því að skoða umfjöll-
un þá og nú, um stöðu sjávarút-
vegs í dag og árin áður en kvóta-
kerfið var sett á. Á kerfinu eru
hins vegar gallar og þeir helstir
að mikill og óeðlilegur hagnaður
verður eftir hjá þeim sem eru að
hætta í greininni og selja veiði-
heimildir sínar.
Við framsóknarmenn viljum
endurskoða skattareglur um
söluhagnað á veiðiheimildum úr
auðlind sem þjóðin á og leita
leiða til að taka á þessum vanda.
Nokkur önnur atriði þarf að taka
til endurskoðunar og breytinga
t.d. byggðasjónarmið, framsals-
„Við framsóknarmenn viljum endurskoða skattareglur um söluhagnað á veiðiheimildum úr auðlind sem þjóðin á og leita leiða tii að taka á þessum
vanda, “ segir Halldór Ásgrímsson í grein sinni.
reglur og nýliðun í greininni.
Þjóðin á það hjá stjórnmála-
mönnum allra flokka að þessu
verki verði lokið af heilindum og
drengskap og pólitísk skamm-
tímamarkmið látin lönd og leið
meðan þau eru Ieyst. Um þenn-
an mikilvæga málaflokk verður
að ríkja sem mest sátt.
Nýting og náttúra
Framfarasókn aldarinnar er
órjúfanlega tengd betri mögu-
leikum landsmanna til nýtingar á
auðlindum lands og sjávar. Næg-
ir þar að nefna vélvæðingu báta-
flotans, virkjanir fallvatna og hit-
ans í iðrum jarðar.
Tæknivædd fískiskip og gjöful-
ar auðlindir sjávar ásamt hreinni
ódýrri, vistvænni orku til að hita
og Iýsa hýbýli landsmanna og
keyra vélar atvinnulífsins hafa
verið grundvöllurinn undir sókn
sem fært hefur okkur í fremstu
röð meðal þjóða heims.
Enn hefur aðeins hluti virkjan-
legrar orku verið nýttur og alveg
er ljóst að á næstu árum er frek-
ari ávinningur landsmanna í
launum og kjörum almennt und-
ir því kominn að áfram verði
unnið í þeim málum.
Nú seinni árin hafa þau sjón-
armið orðið meira áberandi en
áður að vernda náttúru landsins
og sumir hafa lagst gegn frekari
virkjanaáformum. Bent hefur
verið á með rökum að fegurð
landsins sé auðlind, sem auki
lífsgæði landsmanna og hafa
megi af verulegar tekjur með
aukinni komu ferðamanna til
landsins. Rétt er að staldra hér
við og vara við öfgum í þessum
málum, því okkur veitir svo
sannarlega ekki af öllum tæki-
færum til að gera líf okkar betra
og innihaldsríkara.
Ohugsandi er að búast við
þeim stórstígu efnahagslegu
framförum sem nauðsynlegar
eru til að halda okkur í fremstu
„Óhugsandi er að hú-
ast við þeim stórstígu
efnahagslegu fram-
forum sem nauðsyn-
legar eru til að halda
okkur í fremstu röð
með lífsgæði án þess
að við nýtum frekar
orkulindir okkar, en
mjög breytt viðhorf
til umhverfismála
gera það að verkum
að fara verður öðru-
vísi að og sýna meiri
aðgætni, eu þegar
efnahagsleg nauðsyn
réði að mestu ferð-
iuui.“
röð með lífsgæði án þess að við
nýtum frekar orkulindir okkar,
en mjög breytt viðhorf til um-
hverfismála gera það að verkum
að fara verður öðruvi'si að og
sýna meiri aðgætni, en þegar
efnahagsleg nauðsyn réði að
mestu ferðinni.
Sköpum samstöðu
Nauðsynlegt er að reyna ná
breiðri samstöðu um þessi mál
eins og sjávarútvegsmálin. Seint
munu þó allir verða sammála í
þessu efni en við þessi mál verð-
ur að hafa sanngirni og heiðar-
leik að leiðarljósi líkt og sjávarút-
vegsmálin. Enginn friður verður
um lausnina, nema tillit verði
tekið til þeirra meginsjónarmiða
sem hér voru greind og á sama
hátt er ljóst að ekki er hægt að
láta ítrustu sjónarmið ráða.
Til þess að mannlíf blómstri og
bjartsýni og framfarahugur ríki í
þjóðfélaginu þarf að ríkja sátt og
samlyndi meðal þjóðarinnar. Að
sjálfsögðu er fullkomlega eðlilegt
og nauðsynlegt að menn greini á
um áhersluatriði og leiðir að
markmiðum. En grundvallará-
greiningur sem leiðir til þess að
þjóðin klofnar í fylkingar dregur
úr samtakamætti hennar.
öfgar skapa sundurlyndi
Á dögum kalda stríðsins reyndist
meðalhófið mjög vandratað og
þjóðin skipti sér mjög í andstæð-
ar fylkingar til hægri og vinstri.
Pólitískum öfgum fylgja stóryrði
og stirð samskipti og skynsemin
á í vök að verjast fyrir tilfínninga-
hita og sveiflum augnabliksins.
Á því er enginn vafi að bjartsýn
og samtaka þjóð fær meira áork-
að við að byggja upp lffskjör sín
og framtíð, heldur en þjóð sem
haldin er fortíðarhyggju og neit-
ar að skríða upp úr skotgröfum
gamalla stríða. Það er því ekki úr
vegi að velta því fyrir sér hvort
öfgar hægri og vinstri sé heppi-
Iegur stökkpallur fyrir íslenskt
þjóðfélag nú við aldahvörf. Við
framsóknarmenn höfum varað
við því afturhvarfi til fortíðar
sem felst í köldu stríði hægri og
vinstri. Okkur er það efst í huga
að nota þann meðbyr sem nú rík-
ir í íslensku atvinnulífí til enn
frekari framfara og lífskjarabóta
fyrir þjóðina alla.
Forsendur framfara
Framfarir byggjast á mikilli
vinnu þjóðarinnar ásamt sam-
takamætti og stöðugleika. Ofgar
og sveiflur stefna framtíð okkar í
tvísýnu. I ágreiningsmálum er
sátta leitað á miðjunni en ekki
lengst til hægri eða vinstri. Ofg-
ar og ósveigjanleiki á báða bóga
leiða til djúpstæðs ágreinings
sem við ættum að forðast.
Á Islandi býr ein þjóð sem þarf
að taka á öllu afli sínu og sam-
takamætti til þess að nýta sér
þau tækifæri sem bjóðast í sam-
keppnisumhverfi nútímans; ein
þjóð en ekki tvær, ein til hægri
og önnur til vinstri.
Við skulum því ekki láta stríðs-
básúnur færa okkur af réttri leið
heldur halda áfram þeirri sókn
sem ævinlega hefst á miðjunni.
Og við skulum hafa í huga að
þegar sátta er Ieitað í ágreinings-
málum þjóðarinnar þá er helst
von til þess að sáttin finnist á
miðjunni.
Það er reynsla annarra þjóða.
Höfum við ekki jafnframt lært
nóg til að komast að þeirri niður-
stöðu. Með skýrri miðjustefnu er
Framsóknarflokkurinn að velja
leiðina til sátta og framfara. Nú
skiptir mestu að sem flestir verði
með í þeirri vegferð.
Með því að styðja Framsóknar-
flokkinn í kosningunum 8. maí
getur hver og einn tekið þátt í að
skapa sátt og stuðla að framför-
um.