Dagur - 25.08.1999, Blaðsíða 7

I’RIDJUDAGU R 25. ÁGÚST 1 999 - 7
p p «> v :»lí vi fv . ?r iinanrimviuw - ð

ÞJÓÐMÁL
Gegn byggðaröskun
Grundvallarmarkmið sveitarfélaga á starfssvæði Eyþings er að skólastarfá svæðinu verði eins og best gerist í
öðrum landshlutum og kappkostað verði að auka námsframboð til að efla atvinnulífið.
Á aðalfimdi Eyþings
(Samtaka sveitarfé-
laga í Eyjafjarðar- og
Þingeyj arsýslum),
sem haldinn var í
Grímsey fyrir helgi,
var m.a. til umræðu
sérstök aðgerðaráætl-
uu til að efla starfs-
svæði Eyþiugs og
hamla gegn neihvæðri
^y^öaþróun.
Það var starfshópur á vegum
Rannsóknastofnunar Háskólans
á Akureyri sem tók þessa áætlun
saman og átti áætlunin- að taka
mið af þingsályktunartillögu um
stefnu í byggðamálum fyrir árin
1998-2001 og skýrslu Atvinnu-
málanefndar Akureyrar um
stefnumótun í atvinnumálum.
Aðalfundurinn afgreiddi ekki að-
gerðaráætlunina en samþykkti að
veija 3 milljónum króna til frek-
ari útfærslu hennar. Hér á eftir
fara nokkrir kaflar úr þessari
áætiun. Millifyrirsagnir og upp-
setning er á ábyrgð blaðsins og
rétt er að undirstrika að hér er
um umræðuskjal að ræða.
Hlutverk Eyþings
Fljótlega eftir að vinnuhópur
RHA hóf störf varð Ijóst að mikil-
vægt væri að skilgreina hvert
framtíðarhlutverk Eyþings væri,
þar sem samtökin eru stödd á
tímamótum. Eftir nokkrar um-
ræður varð niðurstaða hópsins að
æskilegast væri að framtíðarhlut-
verk Eyþings yrði fjórþætt og er
þá tekið mið af hlutverki sam-
bandsins samkvæmt lögum þess.
* I fyrsta lagi að hafa heildar-
sýn yfir málefni svæðisins og
marka heildarstefnu...
* I öðru lagi verði Eyþing hags-
muna- og þrýstiaðili gagnvart rík-
isvaldi og öðrum sveitarfélögum
til að hrinda stefnumörkuninni
og uppbyggingu Eyjafjarðar- og
Þingeyjarsýslna í framkvæmd.
* í þriðja Iagi beiti Eyþing sér
fyrir umræðu og úttekt á hag-
kvæmni þess að sameina sveitar-
félög í Eyjafirði og Þingeyjarsýsl-
um...
* I fjórða lagi að Eyþing hugi
að þeim breytingum sem
framundan eru á kjördæmamörk-
um og komið verði á öflugu sam-
starfi við Samband sveitarfélaga á
Austurlandi.
Markmið í alvinmmiálum
I ljósi þess að öflugt og fjölbreyti-
Iegt atvinnulíf er ein grundvallar-
forsenda þess að byggð eflist utan
höfuðborgarsvæðisins er það höf-
uðmarkmið í atvinnumálum að
efla grunngerð atvinnulífs á
Norðurlandi eystra og skapa fjöl-
breyttari atvinnutækifæri en nú
bjóðast. Það er talið afar brýnt til
þess að ungt, vel menntað fólk
kjósi að starfa á svæðinu... Til
þess að skapa fjölhæfari atvinnu-
líf á Norðurlandi eystra og efla
svæðið þarf m.a. að huga að eftir-
töldum þáttum:
Launaþróun: Mikil umræða
hefur verið um lakari launakjör á
Norðurlandi eystra samanborið
við höfuðborgarsvæðið. Þessi
umræða er einn fjölmargra þátta
sem hvetur fólk til að flytja suður
til Reykjavíkur og nágrannasveit-
arfélaga. I því ljósi er mikilvægt
að Eyþing beiti sér fyrir rannsókn
þar sem gerður verði samanburð-
ur á launum á Norðurlandi eystra
og á höfuðborgarsvæðinu. Ef
rannsóknin leiðir í ljós mikinn
launamun skoði Eyþing, í sam-
vinnu við aðila vinnumarkaðar-
ins, hvaða leiðir séu færar til að
hækka laun í kjördæminu á
næstu árum.
Líftæknifyrirtæki: Eyþing, í
samvinnu við atvinnuþróunarfé-
lög á svæðinu, kanni möguleika á
því að stofna líftæknifyrirtæki í
kjördæminu í samvinnu við Há-
skóla Islands, Háskólann á Akur-
eyri, heilbrigðisstofnanir og líf-
tæknifyrirtæki.
Tölvutækni- og hugbúnaðar-
gerð: Ein vaxtargrein framtíðar
er tölvutækni- og hugbúnaðar-
gerð. í því ljósi beiti Eyþing sér
fyrir stofnun hugbúnaðarfyrir-
tækja í samvinnu við HA, bæjar-
félög á svæðinu, atvinnuþróunar-
félög og einkafyrirtæki.
Tæknigarður: Eyþing, í sam-
starfi við bæjarfélög, atvinnuþró-
unarfélög og fyrirtæki, kanni
möguleika á því að reisa tækni-
garð til að skapa ákjósanlegt
starfsumhverfi í hátæknigrein-
um.
Fjarvinnsla - gagnagrunnar:
Eyþing kanni möguleika á því að
efla fjarvinnu á Norðurlandi
eystra... Erlendis er gert ráð fyrir
að 10-15% starfsfólks geti unnið
fjarvinnu á landsvísu. Um þessar
mundir eru um 15.000 einstak-
lingar á vinnumarkaði á Norður-
landi eystra og 10-15 af hundraði
þess er 1.500-2.250 störf. Raun-
hæft væri því að stefna að um
500 störfum í fjarvinnu á starfs-
svæði Eyþings í náinni framtíð.
Til að efla fjarvinnu vinni Ey-
þing að því að hvetja fyrirtæki til
að flytja símsvörun og aðra þætti
til Norðurlands eystra og unnið
verði að því að tryggja góða að-
stöðu fyrir fjölskyldur (fjarskipti,
húsnæði og leik- og grunnskóla,
verslun og þjónustu) þannig að
sérmenntað fólk kjósi sér búsetu
á svæðinu...
Alimuin efling atvinnulifs
...Til að efla samskipti norð-
Ienskra fyrirtækja við útlönd
kanni Eyþing möguleika á því að
auka þekkingu fyrirtækjastjórn-
enda í erlendum tungumálum,
fjarskiptatækni, Iögum og reglu-
gerðum helstu viðskiptalanda, við
færslu tollskýrslna o.fl.
Kannaður verði grundvöllur
fyrir starfsemi alþjóðlegrar við-
skiptamiðstöðvar á Akureyri.
Hlutverk hennar yrði að efla við-
skipti milli Norðurlands og út-
landa. Stofnað yrði eignarhalds-
félag um rekstur viðskiptamið-
stöðvar, sem yrði hlutafélag fjár-
festa og fyrirtækja.
Unuið verði að stofnim
s j álfs eignar stofnunar
með þátttöku sveitarfé-
laga, atvinnufyrirtækja
og hagsmunaaðila, sem
hafi það að markmiði
að efla og auka fjöl
breytni í framhalds-
skólanámi.
Eyþing beiti sér fyrir því að
norðlenskir fjárfestar verði hvatt-
ir til þess að fjárfesta á Norður-
landi eystra í stað þess að flytja fé
sitt suður til höfuðborgarsvæðis-
ins...
Þjónusta við aldraða
Eyþing stuðli að því að sveitarfé-
lög á Norðurlandi eystra hugi
mjög að þjónustu og aðstöðu fyr-
ir eldra fólk. Það getur í senn
treyst byggð á svæðinu og eflt
margvíslega þjónustu.
Nærvera eldra fólks skapar
margvíslega þjónustu. Verslun
dafnar þegar fólki íjölgar, ferða-
þjónusta gæti aukist, þar sem
eldra fólk hefur mikinn tíma til
ferðalaga eftir að launavinnu Iýk-
ur, hið sama á við um persónu-
lega þjónustu af ýmsu tagi, svo
sem hár- og fótsnyrtingu, nudd,
sjúkraþjálfun o.fl. sem myndi
færast í vöxt sem og heilsugæsla.
Loks má nefna að líkur eru á að
sí- og endurmenntun eldra fólks
muni aukast í framtíðinni þegar
fólk kemur til með að lifa lengur
við tiltölulega góða heilsu.
Mikilvægast er þó fyrir byggða-
þróun að skyldmenni séu búsett í
sama landsfjórðungi þannig að
eldra fólk þurfi ekki að flytja suð-
ur til barna sinna þegar ellin fær-
ist yfir, eða öfugt...
Skólastarf
Grundvallarmarkmið sveitarfé-
laga á starfssvæði Eyþings er að
skólastarf á svæðinu verði eins og
best gerist í öðrum Iandshlutum
og kappkostað verði að auka
námsframboð til að efla atvinnu-
lífíð.
Eftirfarandi þættir eru leiðir
að þessu marki:
* Gerð verði tilraun til að skýra
mun á milli grunnskóla höfuð-
borgarsvæðis og Norðurlands
eystra á niðurstöðum samræmdra
prófa og með hvaða hætti úr megi
bæta. I slíkri athugun verði ljósi
varpað á mönnun skólanna, að-
búnað, hvatningu foreldra og ytra
umhverfís, framkvæmd prófanna
og fleiri þætti er áhrif kunna að
hafa...
* Eyþing leiti leiða, í samvinnu
við Háskólann á Akureyri, til að
styrkja stoðir Ieik- og grunnskól-
anna með fjölþættu námsfram-
boði fyrir starfsfólk þeirra. Sveit-
arfélög komi á umbunarkerfí fyr-
ir starfsmenn Ieik- og grunnskóla
er sækja sér aukna menntun. Þá
kanni Eyþing möguleika á því að
fjölga nemendum við kennara-
deild Háskólans á Akureyri til að
draga úr kennaraskorti á Norður-
landi eystra.
* I ljósi mikilvægis menntunar
í nútímasamfélagi verði kannaðar
leiðir til að auka skólasókn ein-
staklinga í framhaldsskólum á
svæðinu og fjölga þeim sem ljúka
viðurkenndum námsáföngum.
* Unnið verði að stofnun sjálfs-
eignarstofnunar með þátttöku
sveitarfélaga, atvinnufyrirtækja
og hagsmunaaðila í kjördæminu,
sem hafi það að markmiði að efla
og auka fjölbreytni í framhalds-
skólanámi á svæðinu og stuðla að
auknum tengslum atvinnulífs og
skóla. Stofnunin falast eftir því
við menntamálaráðuneytið að yf-
irtaka rekstur framhaldsskólanna
fjögurra í kjördæminu.
* Stuðlað verði að stofnun öfl-
ugra og vel tæknivæddra náms-
brauta á sviði upplýsinga- og
tölvutækni við framhaldsskóla
kjördæmisins og Háskólann á Ak-
ureyri með það að markmiði að
efla nýsköpun í atvinnulífí á sviði
upplýsingatækni og hugbúnaðar.
Sveitarfélög á Norðurlandi eystra
standi fast við bak HA í þeirri við-
leitni skólans að mæta síaukinni
eftirspurn í fjarnám.
* Leitað verði samstarfs við
Háskólann á Akureyri og Tækni-
skóla Islands um að skólarnir
vinni í sameiningu að aukinni
fjölbreytni tæknináms á fram-
halds- og háskólastigi í kjördæm-
inu.
* Stofnuð verði endur- og sí-
menntunarmiðstöð Norðurlands
í samstarfí sveitarfélaga, skóla og
atvinnulífs. Markmið og hlutverk
slíkrar stofnunar skal vera að efla
framboð hvers konar endur- og
símenntunar sem víðast á Norð-
urlandi og veita þjónustu við að
skipuleggja námstilboð er mætir
aðstöðu og þörfum einstaklinga
og fjTÍrtækja.
Heilbrigðismál
...Eyþing beiti sér fyrir því að haf-
in verði kennsla í ljósmæðrafræð-
um við Sjúkrahúsið á Húsavík og
FSA. Nú þegar eru á svæðinu
mjög hæfir einstaklingar sem
geta hafíð kennslu. Hægt væri að
kenna í samstarfi HA og HÍ með
fjarkennslu.
* Eyþing beiti sér fyrir því að
sjúkrafiugvél verði staðsett á
Akureyri til öryggis fyrir íbúa
landsbyggðarinnar, sem búa við
skerta bráðaþjónustu sé miðað
við aðstæður á höfuðborgarsvæð-
inu, þar sem neyðarbíll með
lækni eða þyrla er til taks. Skipu-
Iag sjúkraflugs er í molum og
miðast allt við Reykjavík sem
miðstöð. Þessu þarf að breyta.
Reka þarf sjúkraflugvél frá Akur-
eyri, sem hægt er að senda á
Norðvesturland og Austurland
með skömmum fyrirvara, en ein-
nig til Grænlands. Félag lands-
byggðarlækna sem og mörg sveit-
arfélög á Vestur-, Norður- og
Austurlandi hafa öll lýst því yfír
að þau telji að sjúkraflug eigi að
reka frá Akureyri. Tilkoma slíkrar
vélar myndi bæta bráðaþjónustu
mikið við fólk á landsbyggðinni
og efla bráðaþjónustu FSA og
þar með renna styrkari stoðum
undir starfsemi sjúkrahússins.
* Styrkja þarf starfsfólk í heil-
brigðisþjónustu til sí- og endur-
menntunar til að koma í veg fyrir
faglega einangrun.
* Heilbrigðisstofnanir á Norð-
urlandi eystra með FSA í farar-
broddi taki forystu í fjargreiningu
röntgenmynda og í almennri
læknisfræði og verði leiðandi í
fjargreiningu á íslandi.
* Eyþing stuðli að því að
kennsla í heimilislækningum
hefjist á Norðurlandi eystra.
Það er ljóst að þeir háskóla-
menntaðir einstaklingar sem læra
á Iandsbyggðinni eru Iíklegri til
að setjast þar að. A svæðinu er
góð heilsugæsla sem getur kennt
heimilislækningar og þann hluta
sem heimilislæknar þurfa að taka
á sjúkrahúsi er hægt að kenna á
FSA og Sjúkrahúsinu á Húsavík.
* Brýnt er að stórbæta sam-
göngur milli Akureyrar og Aust-
ur- og Vesturlands. Nær allar
samgöngur í Iandinu miðast við
að farið sé til Reykjavíkur. Þessu
verður að breyta svo að hægt sé
að veita höfuðborgarsvæðinu
samkeppni í þjónustu. Hér er
mikilvægt viðfangsefni fýrir Ey-
þing.