Dagur - 02.09.1999, Page 2

?*.'*? I ft. *; *j v -k t' *\ i ?, . *: ‘i V* *’ fi \1 ‘f \t ! i
2 - FIMMTUDAGUR 2. SEPTEMBER 199^
FRÉTTIR
Giftingar aftur
konmar í tísku
Um ijórðimgi fleiri pör
efndu til brúðkaups í fyrra
en Jþrein árum áður og búist
er við að árið 2000 verði al-
gert metár í giftingum.
Fara verður tuttugu ár aftur í tímann til
að finna eins margar hjónavígslur á Is-
landi eins og í fyrra, þegar 1.530 pör létu
pússa sig saman, um 30 á viku að meðal-
tali, samkvæmt tölum Hagstofunnar.
Flestar urðu giftingar í Islandssögunni
1.890, á árinu 1974. Þeim fækkaði síð-
an jafnt og þétt allar götur til ársins
1990, þegar aðeins um 1.150 pör gengu
í hjónaband - og varð að fara fjóra áratugi
aftur í tímann til að finna svo fáar gifting-
ar, en þá var þjóðin Ifka næstum helm-
ingi fámennari. Giftingum fór svo aftur
að ijölga, fremur hægt fram á miðjan
áratuginn. En síðustu þrjú árin hefur
hjónavígslum fjölgað um ijórðung (og
hlutfallslega úr 4,6 upp í 5,6 á hveija
1.000 íbúa).
Sjö giftingar sama daginn
Og langsamlega flestir, eða 5/6 allra
brúðhjóna láta gefa sig saman í kirkju.
Blaðamanni Dags, sem býr í grennd við
Háteigskirkju finnst hann t.d. hafa heyrt
brúðarbjöllur hljóma þaðan á klukkutíma
fresti flesta laugardaga í sumar. Og Helgi
kirkjuvörður staðfestir að þetta er ekki
svo fjarri lagi. I sumar hafi alla jafna ver-
ið frá 4 og upp í 6 giftingar á laugardög-
um; oftast á klukkutíma fresti; það íyrsta
klukkan eitt og það síðasta klukkan sex.
Og eitt sinn 7 giftingar sama daginn.
Pantanir fyrir árið 2000
„Já, ég hef orðið var við þessa fjölgun - en
sýnist þó að öll met munu verða slegin
árið 2000. Það eru gífurlegar pantanir
fyrir árið 2000,“ sagði séra Vigfús Þór
Amason. „Við Grafarvogsprestar vorum
á fundi í morgun og sáum allt í einu að
við kæmumst ekkert í sumarfrí að ári ef
við ákveðum það ekki nú þegar.“ Margir
prestar búist nánast við biðröðum í öllum
kirkjum næsta sumar.
Gifting með glæsibrag í tiskn
En af hveiju þessi mikla Ijölgun? Eru
brúðkaup komin í tísku, eða hefur bless-
að góðærið gert fólki auðveldara að gifta
sig með þeim glæsibrag sem marga
dreymir um? Séra Vigfús Þór telur ástæð-
urnar af ýmsum toga. Það sé í tísku um
þessar mundir að gifta sig með glæsibrag.
I annan stað virðist fólk í auknum mæli
að átta sig á þeim réttindum sem gift fólk
hefur umfram sambúðarfólk, m.a. til
bóta og arfs þegar eitthvað alvarlegt
kemur fyrir - og raunar einnig við skiln-
að. Mjög mikið sé um giftingar fólks sem
þekki hvort annað ansi vel og hafi oft
langa sambúð að baki. Séra Vigfús Þór
segir lítið um brúðhjón um tvítugt, en
25-30 ára aldurinn mjög algengan.
Gömlu hjónaböndin bresta
Lögskilnaðir hafa aðeins einu sinni á ára-
tugnum orðið færri en í fyrra, eða 484 -
auk 2ja samvistarhjóna. En 1991 héldu
t.d. um 550 hjón hvort í sína áttina. At-
hyglisverðasta breytingin er þó á lengd
hjónabandsins við skilnað. Á 8. áratugn-
um varð meira en þriðjungur allra hjóna-
skilnaða eftir aðeins 1-5 ára hjúskap,
sem þá var algengasta Iengd hjónabands
við skilnað. Á 9. áratugnum skildu flestir
eftir 6-9 ár. En framan af þessum áratug
var Jangalgengast að hjón hafi verið gift í
20 ár eða lengur, sem átti við í fjórðungi
tilfella. Og síðustu árin hefur hlutfallið
enn hækkað og nálægt 30% skilnaða orð-
ið eftir meira en 20 ára hjónaband. Séra
Vigfús Þór telur að aukið sjálfstæði
kvenna geti m.a. átt þama hlut að máli.
Og fólk álíti nú auðveldara að búa eitt út
af fyrir sig en áður var. — HEI
í heita pottinum ræða menn
nú bensín hækkanirnar og eru
fúlir. Mótoristamir í hópnum
vilja íyrir alla muni herða á
baráttunni gegn skattlagningu
bensíns og vilja styðja FÍB í
þeirri viðleitni. 1 þvi sambandi
hafa memi fagnað því að til liðs
við FÍB mun nú vera að ganga
Stefán Ásgrímsson sem mun
ritstýra blaði samtakanna Ökuþór. Stefán hefur
verið blaðamaður á DV og áður á Tímanum og
eins og einn pottverjinn orðar það þá ætti að
„muna um nagla eins og Stefán"...
Veiðimenn í pottinum hafa
miklar áhyggjtn af friðunarað-
gerðum á rjúpu og telja að ráð-
herra kunni að grípa til að-
gerða, annað hvort með stytt-
ingu veiðitíma eða lokunar á
svæðum. Rjúpnavinir pottsins
telja hins vegar nauðsynlegt að
ganga talsvcrt langt í friðun-
inni. í vikunni var tilkynnt um
friðun á helsingja í Skaftafcllssýslu og í pottin-
um segja inenn það aðeins vera upptakt að því
sem koma skal hjá Siv Friðleifsdóttur umhverf-
isráðherra. Hún muni flj ótlcga tilkynna uin frið-
unaraðgerðir á rúpu á Suð-vesturhominu...
Stefán
Ásgrímsson.
í pottinum heyrist nú að rikis-
stjómin sé búin að ná lendingu
í bankamálunum og samstarf-
ið sé óðum að komast í samt
lag eftir nokkra snarpa jarð-
skjálftakippi. Finnur og Davíð
em sagðir sammála um þá út
færslu að selja í einu lagi tii
margra aðila og fresta sölunni
ekki. Útfærsluna á þó eftir að
finna en í pottinuin er fullyrt að menn séu
komnir út af hinu pólitíska jarðskjálftasvæði...
FRÉT TA VIÐTALIÐ
EinarRafn
Haraldsson
á Egilsstöðwn, formaðurfélagsins
„Afl fyrirAusturland“
Stofnaðvarsl. laugardagá
AusturlandifélagiðAfl Jyrir
Austurland til þessaðhvetja
stjómvöld til þess að hvika í
engu frá virhjunaráformum
norðan Vatnajökuls og stór-
iðjuáReyðarfirði
Markmiðið er uppbygging
iðnaðar og atvinnu
Austfirðingar fjölmenntu á fundinn sem hald-
inn var á Egilsstöðum og virtist ríkja mikil ein-
ing meðal þeirra 700 fundargesta sem hann
sóttu. Fundarmenn virtust sammála um að
blása ætti til nýrrar sóknar í atvinnumálum
Ijórðungsins inn í nýja öld. Einar Rafn Haralds-
son, formaður hins nýja félags, var inntur svara
við því hvort nauðsynlegt hefði reynst að stofna
félag til þess að fylgja eftir áðurnefndum mark-
miðum.
,/itburðir síðustu dagana fyrir fundinn fylltu
þolinmæðisbelg Austfirðinga. I fyrsta lagi þegar
nokkrir menn spiluðu sig fasta á Bessastaðabrú,
í öðru lagi ummæli borgarstjórans í Reykjavík
við þetta tækifæri og í þriðja Iagi hvað fór fyrir
hjartað á biskupnum vegna Eyjabakka. Ummæli
fólks í fjölmiðlum hafa verið með miklum ólík-
indum og þar vitna ég m.a. til greinar Ásgeirs
Hannesar Eiríkssonar í Degi sem er af því tagi
að okkur svíður undan vitleysunni og óréttmæt-
inu sem Jjar er farið með, en greinin var ómál-
efnaleg og rætin. Menn hafa lengi setið undir
yfirlýsingum um að Eyjabakkar væru fallegasta
svæði í heimi og þeirri ótrúlegu frekju Austfirð-
inga að ætla sér að „drekkja" Eyjabökkum. Um-
ræðan hefur ekki snúist um atvinnuuppbygg-
ingu á Austljörðum og hvort eigi að virkja held-
ur hvort sökkva eigi Eyjabökkum. Birt er falleg
mynd af Hafrahvammagljúfri sem sögð eru ná-
lægt Eyjabökkum. Hvað kemur það málinu við?
Er Siglufjörður ekki nálægt Akureyri?"
- Hefur umfjöllun fjöhniðla verið ómakleg að
ykkar mati?
„Myndbirtingar Rfkissjónvarpsins hafa stund-
um verið falskar með Ómar Ragnarsson í broddi
fylkingar. Þar eru sýndar í bland myndir frá
Eyjabökkum og öðrum svæðum sem er blekk-
ing. Það hefur verið endalaus áróður frá Ríkis-
sjónvarpinu og hart að vera launagreiðandi
þessara starfsmanna. Við getum sagt upp áskrift
t.d. að Degi ef okkur mislíkar en við sitjum uppi
með ríkisfjölmiðlana hvort sem okkur líkar bet-
ur eða ver.
Á fimmtudegi vorum við nokkrir búnir að fá
nóg og spurðum okkur hvort ekki væru einhverj-
ir ósammála þessum þvættingi. Fólk var haldið
mikilli reiði á fundinum, þessi þögli meirihluti
hér fyrir austan sem minna hefur heyrst í. Það
var afar gleðilegt að sjá Austfirðinga úr öllum
flokkum og byggðarlögum sammála, virkilega
þverpólitískt afl.“
- Hvert verður nú hlutverk þessa nýjafélags?
„Við drögum nú fram sannleikann í því
hversu margir eru á móti virkjunaráformum
með því að safna undirskriftum sem beint verð-
ur til ráðamanna. Við hvetjum einnig fólk til
þess að tjá sig með greinaskrifum."
- JVií hefur ekki verið tekin endanleg úkvörðun
um stóriðju á Reyðarfirði. Munið þið þrýsta á um
ákvörðun?
„Við munum skipta okkur af því og fylgja því
eftir að ákvörðun verði tekin um það að hér rísi
orkufrekur iðnaður. Okkar markmið eru upp-
bygging iðnaðar og atvinnu í fjórðungnum. Eg
er sæmilega bjartsýnn um það að orkufrekan
iðnað eða stóriðju verði að hafa á Reyðarfirði
innan eigi langs tíma. Það er búið að draga okk-
ur Austfirðinga á asnaeyrunum í 20 ár, fyrst
með Idsilmálmverksmiðju og Bessastaðaárvirkj-
un. Þetta hefur m.a. valdið fólksflótta úr fjórð-
ungnum enda hefur hér skort vel launuð störf
fyrir langskólagengið fólk.“ _ gg