Dagur - 01.12.1999, Blaðsíða 6

6 - MIDVIKUDAGU R 1. UESEMBF.R 1999
ÞJÓÐMÁL
Útgáfufélag: dagsprent
Útgáfustjóri: EYJÓLFUR SVEINSSON
Ritstjóri: ELÍAS SNÆLAND jónsson
Adstoðarritstjóri: birgir guðmundsson
Framkvæmdastjóri: marteinn jónasson
Skrifstofur: strandgötu 3i, akureyri,
GARÐARSBRAUT 7, HÚSAVÍK
OG ÞVERHOLTI 14, REYKJAVÍK
Símar: 460 6ioo 0G soo 7080
Netfang ritstjórnar: ritstjori@dagur.is
Áskriftargjald m. vsk.: 1.900 KR. Á mánuði
Lausasöluverð: íso kr. og 200 kr. helgarblað
Grænt númer: 800 7080
Netföng auglýsingadeildar: greta@dagur.is-augl@dagur.is-gestur@ff.is
Símar auglýsingadeildar: (reykjavík)563-i615 Ámundi Amundason
(REYKJAVÍKJ563-1642 Gestur Páll Reyniss.
(AKUREYR 1)460-6192 Karen Grétarsdóttir.
Simbréf auglýsingadeildar: 460 6161
Símbréf ritstjórnar: 460 617i(akureyri) 551 6270 (reykjavík)
Heimastjóm á N-Mandi
í fyrsta lagi
Á morgun, fimmtudag, mun nýskipuð heimastjórn á Norður-Ir-
landi koma saman í fyrsta sinn. Þetta verður fyrsta heimastjórn-
in í aldarfjórðung í héraðinu, og í henni eiga sæti bæði kaþólsk-
ir menn og mótmælendur. Þetta eru stórmerkileg tíðindi og ein-
hver áþreifanlegasta vonin um að til friðar gæti dregið á svæð-
inu eftir áratuga stríðsástand og bræðravíg. Hinn mikli meiri-
hluti Norður-íra, sem þráir ekkert heitar en frið og eðlilegt líf
getur öðrum fremur þakkað tveimur mönnum að þessi áfangi
náðist nú. Það er fyrst og fremst bandaríska sáttasemjaranum
George Mitchell og nú síðast breska Irlandsmálaráðherranum,
Peter Mandelson.
1 öðru lagi
Hin nýja heimastjórn hvílir á afar brothættum stalli og það þarf
ekki mikið út af að bera til að allt fari í bál og brand að nýju.
Við slíku er að búast eftir allt sem á undan er gengið, enda hef-
ur stríð undangenginna áratuga hoggið með einum eða öðrum
hætti beint eða óbeint inn í líf nær allra Qölskyldna héraðsins.
Uppsafnaðri tortryggni og hatri verður ekki eytt á einni nóttu,
hversu sterkur og almennur sem friðarviljinn er. Því munu augu
heimsbyggðarinnar jafnt sem írsks almennings hvíla á liðs-
mönnum IRA, en friðarferlið allt og heimastjórnin veltur á því
að þeir standi við Ioforð um að afhenda yfirvöldum vopn sín.
1 þriðja lagi
Við því er að búast að öfgahópar muni nú reyna að nýta sér
hversu viðkvæmt málið er og reyna að sprengja það aftur inn í
fortíðina. Olíklegt er þó að slíkt takist að þessu sinni. Fyrir því
eru tvær samvirkandi ástæður. I fyrsta lagi er heimastjórnin
raunveruleg heimastjórn, þar sem hinni nýju stjórn verður feng-
ið forræði á mikilvægum sviðum. Og í öðru lagi er samsetning
heimastjórnarinnar sjálfrar þannig, að allir hafa þar sanngjarna
aðkomu, jafnt harðlínumenn sem hinir hófsamari. Þannig er
búinn til raunverulegur farvegur til að leysa mál eftir pólitísk-
um leiðum - sem er gríðarlega mikilvægt á stað þar sem til-
hneigingin hefur verið að „leysa mál“ með vopnum.
Birgir Guðmundsson
Tanni - in memoriait
Látinn er í Reykjavík í hárri
elli, hundurinn Tanni. Tanni
var lengst af æviskeiði sínu ís-
lenski forsætisráðherrahund-
urinn, en náði því jafnframt í
æsku að vera borgarstjóra-
hundur Reykjavíkur. Tanni var
af tegundinni scheffer og varð
fljótt landsþekktur fyrir eig-
anda sinn, sem var enginn
annar en Davíð Oddsson.
Tanni komst þó snemma í fjöl-
miðla vegna eigin verðleika
líka, því hann var af hrein-
ræktuðu kyni og um það leyti
sem hann kom til Davíðs geis-
aði í þjóðfélaginu mik-
il umræða um skyld-
leikaræktun scheffer-
hunda á íslandi. Var
þá oft vísað til Tanna
og bent á að hann væri
með lafandi eyrna-
brodda, sem væri ekki
eðlilegt á hreinræktuð-
um scheffer. En Tanni
lét þetta umtal ekki á
sig fá, enda lafði ekki stórlyndi
hans heldur stóð það fyrir
sínu.
Virk þátttaka
Tanni var enginn venjulegur
hundur og hann er eini hund-
urinn á íslandi, sem tók virkan
þátt í íslenskum stjórnmálum
á eigin forsendum. Þótt Lucy,
hundur Alberts Guðmunds-
sonar, hafi orðið fræg á sínum
tíma og haft óbein áhrif á
stjórnmálabaráttuna, þá var
það ekki vegna virkrar þátt-
töku hennar sjálfrar. Davíð
Oddsson mun hins vegar hafa
lýst þvi einhvern tíma yfir, að
hann ráðgaðist gjarnan við
Tanna þegar þeir væru tveir
saman og Davíð þurfti að taka
mikilvægar pólitískar ákvarð-
anir. Fylgdi sögunni að þeir fé-
lagar Tanni og Davíð væru
jafnan sammála. Einhverjir
munu halda því fram að Davíð
V
hafi verið að gera að gamni
sínu þegar hann upplýsti um
þetta, en Garri á erfitt með að
skilja hvers vegna svo ætti að
hafa verið. Ymis stórmenni
veraldarsögunnar haíá jú gert
húsdýr að ráðgjöfum sínum þó
þeir menn séu að öðru leyti
ekki endilega á sömu línu og
Davið - svo sem Carigúla
Rómarkeisari sem studdist við
heilræði hests.
Friðrik mikli og
Davíð
Oftar er þó vitnað til
annars stórmennis
mannkynssögu nnar
þegar menn ræða um
pólitískt mikilvægi
Davíðs og Tanna. Það
er Friðrik mikli,
Prússakeisari. Það var
einmitt Friðrik mikli
sem lét þau fleygu
ummæli falla, að því
betur sem hann kynntist
mönnunum því betur kynni
hann að meta hundinn sinn.
Ymsir stjórnmálaskýrendur
hafa gripið til þessarar samlík-
ingar þegar þeir útskýra ann-
ars vegar stöðu Davíðs í Sjálf-
stæðisflokknum og hins vegar
það hve mikils hann mat
hundinn sinn. Þannig hefur
Tanni með beinum og óbein-
um hætti verið hluti af þjóðfé-
Iagsumræðunni síðastliðinn
áratug eða rúmlega það, sem
er afar sjaldgæft um húsdýr á
Islandi. Erfitt er að sjá að
nokkur hundur muni geta
komið í stað Tanna, en þó
þætti Garra skiljanlegt ef for-
sætisráðherra fengi sér nýjan
ráðgjafa, sem gæti þá verið
einhver sjálfstæðismaður eða
þá annar hundur. Guð blessi
minningu stjórnmálahundsins
Tanna. GARRI
Davíð og Tanni á
góðum degi.
Tilefnislaus ráðherrasldpti
Stjórnmálalífið er gegnumsýrt af
ráðherrasýki, sem alltof margir
pólitíkusar þjást af. Ráðherra-
dómur er markmið út af fyrir sig
sem oftar en ekki þjónar þeim
tilgangi einum, að fullnægja
metnaðargirnd einstaklinga.
Hvort ráðherrar eru starfi sínu
vaxnir eða vinni þjóðinni gagn
með upphefð sinni er aukaatriði.
Það sést til dæmis á þeim
skringilegheitum, að gengið er út
frá því sem vísu að einhver kjör-
dæmi eða landshlutar eigi rétt á
ráðherrasætum. Þá á kvenþjóðin
að eiga sína ráðherra og þá vænt-
anlega karlþjóðin sína.
En það er til nokkurs að vinna
að komast í ráðherrastól, því
þegar setu þar er lokið tryggir
bræðralag flokksforingja þeim
sem vilja notaleg embætti.
Þessa dagana stendur yfir
rimma um ráðherrastól, sem satt
hest að segja er ráðandi öflum í
þjóðfélaginu ekki til sóma. Ryðja
á Páli Pétut-ssyni út úr ráðimevli-
'.iMódTífj' ,Yf/1 'Vr! -'"ý'níqtA
félagsmála, að því er sýnist í
þeim tilgangi einum að hleypa
öðrum þingmanni að. Enginn ef-
ast um að Páll er dugandi maður
í starfi og hefur gegnt embætti
sínu með sóma. Hann
er umdeildur eins og
aðrir ráðamenn, en er
flestum fimari að
bera af sér lögin þegar
að honum er sótt.
Lélegt yfirvarp
Sjáanlega er ekkert
það í embættisfærslu
Páls Péturssonar sem
réttlætir að honum sé
vikið úr starfi, ef
hann sjálfur kýs að
halda áfram að stýra því ráðu-
neyti sem honum er trúað fyrir.
Heilsufar hans er haft að yfir-
varpi, sem kann að vera heldur
léleg afsökun fyrir embættis-
missi.
Hundruð Islendinga hafa
gengist úifdir
Páll Pétursson, félags-
málaráðherra.
.m
og gerð var á Páli sl. vor. Lang-
flestir þeirra hafa náð góðum
bata og eru heilsubetri og færari
um að takast á við tilveruna en
árin á undan, jiegar heilsunni
hrakaði allt fram að
nauðsynlegri aðgerð.
Ingibjörg Pálma-
dóttir ætti að geta
upplýst þingflokk
sinn um frábæran
árangur heilbrigðis-
kerfisins á sviði
hjartalækninga og
hve vel er fylgt eftir
með eftirþjálfun og
viðhaldi heilbrigðis
þeirra sem hljóta
bata. Rétt er það að
Páll ráðherra var heldur framlág-
ur skömmu fyrir og eftir hjarta-
skurð, en það eru allir sem gang-
ast undir slíka aðgerð. Efast má
um hvort það hafi verið rétt
ákvörðun að Ieggja út í stranga
kosningabaráttu þegar þannig
"áéáúrl
ridir satns kóhar að'gérð' stóð á. En það cr engin áfsökún
kaíifc.dé\íiáö[?. 'riúómfáfu Vjtí1 tttúféö'fzfttoVrflrriú iTg'oIriiiííAiír
fyrir að dæma hann úr leik þegar
heilsan batnar og þrekið eykst.
Óstuð Framsóknar
Engin ástæða er til að ráðherrar
verði mosavaxnir í stólum sínum
og gjarnan má skipta oftar um
fólk í þeim embættum en raun er
á. En það verður að gerast með
siðlegum hætti, en ekki aðeins
vegna þess að einhvern annan
langar í stjórnarráðið, og ekki
eru boðaðar neinar breytingar í
félagsmálavafstrinu. Engin
dæmi munu um það að ráðherra
hafi orðið að víkja vegna afglapa
í starfi eða vanhæfni, sem stund-
um hefði kannski verið ástæða
til. Þeir hafa hætt að eigin ósk
eða vegna stjórnarskipta.
En stuðið á Framsóknar-
flokknum um þessar mundir er
með þeim hætti, að hann virðist
gera sjálfum sér flest til bölvunar
og er nú upplagt að bæta gráu
ofan á svart og reka dugandi ráð-
HéVráf1 lJ G®8“ esDlnetnæv unum
1 'i)óó\go '' iÓd‘/?/ibn'o1ór! ' n?liön<
rD^ir
snurt m
svairad
Eiga íslendingarað styðja
kröfurum afnám ríkis-
styrkja í landbúnaði líkt
og í sjávarútvegi?
(ísland berst íyrir því á
fundi Alþjóða viðskiptastofn-
unarinnar í Seattle í Banda-
ríkjunum að ríkisstyrkir í sjáv-
arúrvegi í heiminum verði
afnumdir.)
Sigurgeir Hreinsson
fonnaðurBúnaðarsambands
Eyjafjatðar.
„Nei, en ef
stuðningur væri
allsstaðar afnum-
inn og jafnframt
virkt eftirlit með
hreinleika fram-
leiðslunnar
ásamt eðlilegri
byggðastefnu væri fróðlegt að sjá
hvað yrði.“
Jón Bjamason
þingmaðurVG.
„Sjávarútvegur er
víða rekinn sem
alþjóðleg at-
vinnugrein og lýt-
ur þeim lögmál-
um og því ekki
hægt að setja
jafnaðarmerki
milli hans og íslensks landhún-
aðar. Gagnrýnt er að stjórnunar-
gerðir, hvort sem þær eru ríkis-
styrkir eða aðrar leiðir sem
stjórnvöld hafa, hvetji til ofnýt-
ingar stofna og slæmrar um-
gengni f hafinu. Það rýrir nátt-
úruauðlindir okkar til komandi
kynslóða og slíkt inngrip í Iíf-
keðjuna ber okkur að fordæma
og forðast og starfa eftir öðum og
skynsamlegri leiðum."
Jón Magnússon
lögmaðurog varafonnaðurNeytenda-
samtakanna.
„Þegar Islending-
ar setja fram
kröfur um að af-
nema ríkisstyrki f
sjávarútvegi þá
eiga þeir sjálfir að
ganga á undan
með góðu for-
dæmi og afnema styrkina sjálfir
með því að leggja niður gjafa-
kvótakerfið. Síðan er það einnig
tvímælalaust hagsmunamál
neytenda.að afnumdar verði all-
ar sölutakmarkanir hvort heldur
er á landbúnaðar-, sjávarútvegs-
og iðnaðarvörur. Og til þess að
vera sjálfum sér samkvæmir eiga
íslendingar einnig að afnema
ríkisstyrki til annarra atvinnu-
greina, svo sem Iandbúnaðar."
Valgerður Sverrisdóttir
þingmaðurFramsóknarflokksins.
„Þetta eru algjör-
lega ósambæri-
legir hlutir og við
íslendingar mun-
um að sjálfsögðu
halda áfram að
veita styrki til
Iandbúnaðar,
eins og aðrar þjóðir gera sem við
berum okkur saman við. Enda
held ég að í dag sé orðin nokkuð
góð sátt um það meðal lands-
manna að rekinn sé öflugur land-
húnaður á íslandi. Það er ekki
einungis til þess að skapa at-
vinnu til sveita, heldur er það líka
ríkur þáttur í!bkkár ménnirióúv*:7
-iV/ýWlijtföL1 rlHdTÍHÖle