Dagur - 02.02.2000, Page 8

Dagur - 02.02.2000, Page 8
8- MIDVIKUDAGUR 2. FEBRÚAR 2000 ro^tr Xfc^MT MIÐVIKUDAGUR 2. FEBRÚAR 2000 - 9 FRÉTTA SKÝRING Áfram sameiningabylgj a Samþjoppim í sjávar- útvegi fylgir að kvót- inn færist á sífellt færri hendur, Sérfræð- ingar spá því að þessi þróun haldi áfam iim sinn, en eru ekki á einu máli um gildi laga sem takmarka kvótaeign fyrirtækkja við 10% af heildar- aflahlutdeild í þorski og ýsn og 20% í öðr- um fisktegundum. Guðbrandur Sigurðsson, fram- kvæmdastjóri UA, segir erfitt að meta enn sem komið er hvort sameining IS og SÍF hafi verið til hagsbóta fyrir alla aðila en Ijóst sé að ÍS hafi verið komið í erfiða stöðu, en með því að sameinast SÍF hafi fyrirtækið fengið byr í seglinn. „Það er erfitt að segja til um það hvort framundan séu stórar sameiningar í sjávarútveginum. Dæmið um Isfélagið og Vinnslu- stöðina segir manni að þrátt fyrir allt sé ekkert öruggt fyrr en hlut- hafafundur tekur á málinu. Það kom ekki svo mjög á óvart að sú sameining skyldi ekld takast. Eg tel að mikilvægasta sameiningin á síðasta ári hafi verið stofnun Hraðfrystihússins-Gunnvarar, sem er mjög öflugt fyrirtæki, sem er einmitt það sem ísafjarðar- djúpið þarf. Básafell var mjög skuldugt fyrirtæki þegar það var stofnað og eru síðan svo óheppn- ir að á lyrstu tveimur starfsárun- um minnkar rækjukvótinn úr 75 þúsund tonnum í 20 þúsund tonn. Það ráða ekki allir við slíka ágjöf. Þær sameiningar sem við hjá UA höfum staðið í á árinu munu vafalaust skila þeim aðil- um ávinningi sem að þeim stóðu,“ segir Guðbrandur Sig- urðsson. Hann segir aðspurður um ótta heimamanna á Raufarhöfn og Hólmavík við að risinn ÚA gleypi þá og heimamenn standi uppi at- vinnulausir sé ástæðulaus. En það sé hins vegar ekki hægt að gera það ómögulega, aldrei sé hægt að halda uppi óarðbærri vinnslu á þessum stöðum. ÚA hafi þó meiri möguleika til þess að gera góða hluti á Raufarhöfn en Jökull hafði áður vegna meiri þekkingargrunns og fleira fólks sem að málunum kemur. Það sama séu uppi á Hólmavík t.d. með styrkingu rækjuvinnslunnar. Samningaslit í Eyjum ekM eðlileg Gunnar Svavarsson, forstjóri Sölumiðstöðvar hraðfrystihús- illll IIIII Við sjávarsíðuna. Allt í sjávarútvegi er breytingum undirorpið og hefur fyrirtækjum í greinni fækkað stórlega, en ekki síður smábátasjómönnum. anna, segir sameiningu ÍS og SÍF auðvitað vera stærstu og kannski merkilegustu sameininguna í sjávarúveginum á árinu 1999, en hún sé rökrétt framhald atburða- rásar og þróunar sem átti sér stað þegar þessi félög fóru að vinna sem sjálfstæð hlutafélög á mark- aði frekar en lokaðir klúbbar framleiðenda. „Atburðarásin á Vestfjörðum er mér efst í huga að öðru leyti og það kom í ljós að félögin í annari samsteypunni voru mjög illa far- in, þ.e. í Básafelli, en hins vegar tel ég Hraðfrystihúsið-Gunnvör eiga sér góða lífsvon. Það kom Guðbrandur Sigurðsson: Samein- ingar munu skila sér tii þeirra sem að þeim stóðu. mér á óvart að sameiningin í Eyj- um skyldi ekki takast úr því sem komið var, en það kom mér ekki á óvart að það ferli skyldi fara af stað. Eg held að það hafi ekki ver- ið neinar eðlilegar forsendur að baki þess að slíta þeim viðræðum, kannski tilfinningamál og við- skiptamál á öðrum sviðum sem ekkert hafa að gera með rekstur eða efnahag fyrirtækjanna. Við höfum lagaramma um stærð fyr- irtækja hvað varðar kvótaeign, þ.e. 20% þakið, sem við þolum illa á íslandi en það hefur ekki verið vandamál í öðrum löndum, sem ekki eru eins háð sjávarút- Gunnar Svavarsson: Sameining SÍF og ÍS merkiiegust. vegi og við, sérstaklega í mörgum byggðarlögum á landsbyggðinni," segir Gunnar Svavarsson. Töluverð áhrif Sigurður B. Stefánsson, forstöðu- maður Verðbréfamarkaðar ís- Iandsbanka, VÍB, telur að sam- einingaferlið á síðasta ári f sjávar- útveginum hafi haft töluverð áhrif á verðbréfamarkaðnum þó sjávarútvegsfyrirtækin hafi að meðaltali setið eftir í þeirri miklu hækkun sem varð á síðasta ári. Fá þeirra hafi hækkað, Grandi sé þó undantekning, en gengi bréfa fyrirtækja í loðnu- og síldar- Sigurður B. Stefánsson: Hagræðingabylgja áfram í 3 ár. vinnslu hafi lækkað og vísitalan hafi ekki breyst í tvö ár. „Sameiningarnar hafa þau áhrif hins vegar að reksturinn verður verðmætari, framtíðarverðmæti arðsins eða teknanna sem þau skila verður hærra. Þetta mun koma betur fram á þessu ári. Það að hagræðingin í sjávarútveginum skili ekki meiru í hækkun gengis hlutabréfa kemur ekki á óvart. Starfshópur á vegum sjávarút- vegsráðherra skilaði skýrslu um framleiðniaukningu í sjávarútvegi á árunum 1974 til 1995 þar sem árleg framleiðniaukning var um 3% allan tímann, sem er alveg Arthur Bogason: Sameining er ekki lausnarorð. óskaplega hátt á svo löngu tímabili, og allar vísbendingar benda til þess að hún hafi haldið áfram síðan, og jafnvel í enn meira mæli. Það er mikil gróska í íslenskum sjávarút- vegi. Reynslan kennir manni að það er erfitt að spá yfir um tfma- setningar vegna sameininga út- gerða og því er erfitt að segja til um þróunina á þessu ári. En sé horft til næstu þriggja ára er víst að þessi hagræðingabylgja mun halda áfram og það er langt í land með að hún hafi runnið sitt skeið á enda. Kvótaþak mun ekki hafa hamlandi áhrif á þetta ferli, en setja þak á vissa hluti, enda íslenskur sjávar- Pétur Bjarnason: í sjávarútvegi er stórrekstur hagkvæmur. útvegur í fremstu röð,“ segir Sig- urður B. Stefánsson. Sameming ekkert lausnarorö „Viðskiptaumhverfið er það breytt að stórar sameiningar hafa minni áhrif nú en þær höfðu fyrir tiltölu- lega fáum árum síðan. Einokun SIF á saltfiskmarkaðnum er liðin tfð og því hafa mínir skjólstæðing- ar valkosti. Allur kvóti á litlum skipum og bátum er í hættu með- an kerfið er opið og það á ekki að steypa ólíkum útgerðarkerfum saman. Á tímabilinu frá 1. janúar 1991 til 1, september 1994 hurfu allt að 700 smábátar úr útgerð og fjöldinn allur af vertíðarbátum og það var eingöngu vegna þess að stórútgerðin var að sanka að sér aflaheimildum til að setja á skipin sín. Megnið af smábátunum var eyðilagður eða seldur úr landi en kaldhæðnin er sú að þeir sem eru að þrauka áfram eru jafnvel að Ieigja heimildirnar til baka inn í þennan flota af þessum stóru aðil- um. Sameining er því ekkert lausnarorð fyrir sjávarútveginn, þó ágæt dæmi séu til um það,“ segir Arthur Bogason, formaður Lands- sambands smábátaeigenda. Sameiningar leyfa meiri hagræðingar Pétur Bjarnason, framkvæmda- stjóri Fiskifélags Islands, segir engan vafa á því að sameining SIF og IS sé stærsta og áhrifaríkasta sameiningin á árinu 1999. Þar hafi verið farið út úr hugarfarinu að vera með sérgreindar vörur til að selja. Það hafi verið greinilegt á ræðu Gunnars Arnar Kristjánsson- ar, forstjóra SÍF, á aðalfundi Sam- taka fiskvinnslustöðva að þeir mundu starfa á breiðara sviði en verið hafi til þessa, fyrst hafi það verið saltfiskur, síðan frystur og ferskur fiskur og nú unnar sjávar- afurðir undir eigin vörumerki. Þetta sé löngu tímabær breyting í athöfnum og hugsunarhætti sem Pétur segist treysta SIF-mönnum vel til að útfæra. „I þessari grein er stórrekstur hagkvæmur og þessar sameiningar hafa fært menn í þá stöðu að geta leyft sér hagræðingar. Ég er ekki eins viss um að hafi verið í öllum tilfcllum. Það er gott fyrir greinina í heild að fyrirtækin verði stærri og öflugri en kvótaþakið mun hafa hamlandi áhrif í framtíðinni," seg- ir Pétur. „Það er mín prívatskoðun að svona kvótaþak sé ekki skyn- samleg ráðstöfun, og hafi aldrei verið það. Við erum í stöðugt al- þjóðlegri heimi í þessum sjávarút- veginum og við munum koma til með að etja kappi við miklu stærri aðila og ég hef því miklar efasemd- ir um að við eigum að tryggja að menn verði litlir í svoleiðis baráttu. Elckert af þeim sameiningum sem áttu sér stað á síðasta ári komu mér á óvart þó þessar sameingar séu erfitt dæmi í framkvæmd, mik- ið um tortryggni á báða bóga og til- finningasemi. Þessi þróun mun halda áfram á þessu ári í svipuðu mæli, og ég tel að í dag séu nokk- ur fyrirtæki af þeirri stærð sem er ekki hagkvæm í rekstri. Gengi sjáv- arútvegs verður misjafnt á árinu, t.d. á ég ekki von á að verð á mjöli og lýsi hækki neitt stórkostlega og ekki heldur rækjan. En að öðru leyti eru ýmsar forsendur til þess að Iíta björtum augum til framtíð- arinnar og sókn á fjarlægari mið aukist," segir Pétur Bjarnason. Hræringar í sjávarutvegi Talsverðar hræringar urðu í sjávarútvegi á síðasta ári og þær hafa haldið áfram það sem af er þessu ári. Hér á eftir fylgir annáll sam- eininga í sjávarútvegi. SÍF og ÍS sameinast Með sameiningu SÍF og IS varð til stærsta fyrirtæki landsins sem velta mun um 50 milljörðum króna á þessu ári og er risi á fisksölumarkaði í heiminum og því eru tækifærin sem hinu nýja fyrirtæki bjóðast mý- mörg. Styrkur fyrirtækisins mun fyrst og fremst felast auk stærðar- innar í áreiðanleika og þjónustu. Burðarás Burðarás, eignarhaldsfélag Eimskips hefur mjög fjárfest í sjávarútvegi og er talið vera sjötti stærsti kvótaeig- andi landsins ef eignarhluti í fyrir- tækjum er talin sambærilegur í kvóta þeirra. Um helgina keypti svo Burðarás 10% hlut í Nasco og Skag- strendingur 15% hlut en Burðarás á m.a. 34% hlut í Skagstrendingi, 39% hlut í ÚA, 28% hlut í Haraldi Böðv- arssyni og 24% hlut í Síldarvinnsl- unni auk smærri hluta. Samið hefur verið um kauprétt á 26% viðbótar- hlut í Nasco en útgerðin á 13 rækju- veiðitogara á Flæmingjagrunni og í Barentshafi. ÚA færir verulega út kvíamar Tímamót urðu á árinu í eignarhaldi á Útgerðarfélagi Akureyringa er Ak- ureyrarbær seldi megnið að hluta- bréfum bæjarins í fyrirtækinu fyrir 1,2 milljarða króna en nafnverð var 183,6 milljónir króna. ÚA hefur stækkað gríðarlega á árinu og eru tvö langstærstu útgerðarfyrirtæki landsins staðsett á Akureyri, þ.e. ÚA og Samherji. ÚA keypti hlut í Jökli á Raufarhöfn árinu og í lok ársins voru fyrirtækin svo sameinuð undir nafni ÚA. Áður hafði sameiningjök- uls og SR-mjöls runnið út í sandinn. Hólmadrangur á Hólmavík samein- aðist svo ÚA 1. janúar sl. Áætluð velta sameinaðs félags er um 6 millj- arðar króna og mun félagið þá ráða yfir 6% aflahlutdeild í úthafsrækju og 7,1% aflahlutdeild í rækju á Flæmingjagrunni, sem styrkir rekst- ur rækjuvinnslunnar á Hólmavík verulega frá því sem verið hefur. Ný- lega gekk Fiskiðjusamlag Húsavíkur frá sölu á 25% eignarhluta sínum í Laugafiski til Útgerðarfélags Akur- eyringa fyrir 35 milljónir króna og er ÚA þar með orðin eignaraðili að öllu hlutafé fyrirtækisins. Áætluð velta Laugafisks á árinu 1999 eru 330 milljónir króna og er það stærsta fyr- irtæki sinnar tegundar hérlendis. Snæfell - BGB sameinast Nýverið hófust svo viðræður milli Snæfells, í eigu KEA, og BGB um sameiningu fyrirtækjanna, en þau starfa í sama sveitarfélagi, Dalvíkur- byggð. Með sameiningunni verður kvóti félagsins um 23 þúsund tonn, sá næstmesti allra útgerða á land- inu. Sameiningin mun miðast við stöðu félaganna þann 31. desember 1999 og byggir á endurmetnu eigin fé félaganna í árslok. Skiptihlutföll munu því ekki liggja fyrir fyrr en þessum mánuði þegar búið verður að ganga frá uppgjöri reikninga fé- laganna fyrir árið 1999. Stefnt er að því að Ieggja fram samrunaáætlun um miðjan febrúar nk. og leggja síð- an tillögu um sameiningu félaganna fyrir hluthafafund í báðum félögum fyrir lok marsmánaðar. Kaup Samherja í HÞ beggja hagur Samherji keypti á árinu 40% hlut í Skagstrendingi en seldi hlutinn aft- ur á þessu ári. Eignarhlutur Sam- herja var 40,57% eða krónur 127.126.478 að nafnvirði. Kaupandi bréfanna var Kaupþing sem síðan seldi Burðarási megnið af bréfun- um. Samherji keypti svo nýlega ráðandi hlut í Hraðfrystihúsi Þórs- hafnar af Landsbankanum og Þórs- hafnarhreppi og þannig tryggði Samherji aðgang að nýtískulegri og öflugri loðnuverksmiðju á norðaust- urhorni landsins og tryggði rekstur Samlieija og HÞ. 1 gær seldi svo stærsti hluthafinn í Samheija, Þor- steinn Vilhelmsson, 21,6% hlut sinn í Samherja til Kaupþings, en hann er einn stærsti hluthafinn í Hraðfr- stihúsinu-Gunnvör, og hefur verið að fjárfesta ( SH, Fiskeldi Eyjafjarð- ar og fleiri fyrirtækjum í sjávarútvegi auk hlutar í knattspyrnufélaginu Stoke. Hlutur Þorsteins er á gengi gærdagsins 3,2 milljarðar króna. Hraðfrystihúsið-Guimvör Hraðfrystihúsið í Hnífsdal samein- aðist útgerðarfyrirtækinu Gunnvöru á Isafirði en segja má að með því hafi einnig farið undir sama hatt Is- húsfélag Isfirðinga og Frosti í Súða- vík. Sameinað starfrækir fyrirtækið öfluga rækjuverksmiðju í Súðavík, bolfiskvinnslu í Hnífsdal auk þess sem fyrirtækið gerir út sex fiskiskip. Fyrirtækið hefur yfir að ráða 6 þús- und tonna kvóta, 8% gráðlúðukvót- ans og 6% steinbítskvótans. Heildar- kvótinn er 12.500 þorskígildistonn, en 14.138 tonn að meðtöldum kvóta utan fiskveiðilögsögunnar. BásafeU Á árinu 1999 leystist Básafell á lsa- firði hins vegar nánast upp en ætl- unin hafði verið með sameiningu margra félaga að mynda öflugt fisk- vinnslu- og sjávarútvegsfyrirtæki á Vestljörðum og í þeim tilgangi voru keypt öll hlutabréf í Norðurtangan- um og Fiskiðjan Freyja á Suðureyri og Kambur á Flateyri voru sameinuð Básafelli. Kambur lagði til 2.400 tonna kvóta í pukkið. Skuldirnar voru hins vegar meiri en ráðið var við og því eru Vestfirðingar nánast á byrjunarreit gagnvart Básafelli, og tæplega það. Grandi - Ámes Grandi átti í ársbyrjun tæp 28% eignarhlut í Árnesi í Þorlákshöfn. Á árinu 1999 var eignarhlutinn auk- inn um rúm 62%, fyrir 307 milljónir króna og nam eignarhlutinn í júní- lok um 90%. Grandi á auk þess stór- an hlut í Þormóði-ramma /Sæbergi og Hraðfyrstihúsinu-Gunnvöru. Uppstokkun í Vestiiiannaeyjuin I fyrra fóru í gang viðræður um sameiningu Isfélagsins og Vinnslu- stöðvarinnar í Vestmannaeyjum og Krossanes á Akureyri og Oslands á Hornafirði og hefði þessi sjávarút- vegsrisi orðið næststærsti kvótahaf- inn með um 21 þúsund þorskígildis- tonna kvóta. Sameining var talin geta orðið gott mótvægi við SR-mjöl sem á nokkrar loðnubræðslur en gangrýnisraddir töldu það geta orðið hættulegt að eitt fyrirtæki yrði ráð- andi í fiskvinnslu og útgerð í Vest- mannaeyjum. Þetta sameingarferli var skyndilega blásið af þegar það virtist í höfn. Það voru eigendur Vinnslustöðvarinnar sem það gerðu, en Olíufélagið er þar stærsti hlut- hafinn og stjórnarformaður Vinnslu- stöðvarinnar Geir Magnússon, for- stjóri Olíufélagsins. I dag er stefnt að sameiningu Isfélagsins og Krossanes, enda er félagið stærsti hluthafinn í Krossanesi með 42% hlut. FH orðið fiskiskipalaust Árið 1996 var útgerðarfyrirtækið Höfði á Húsavík sameinað Fiskiðju- samlagi Húsavíkur. Við það komu inn í rekstur fyrirtækisins tveir tog- arar og einn rækjubátur. Þessi skip voru svo seld frá fyrirtækinu sumar- ið 1997 og einn glæsilegasti rækju- frystitogari íslenska flotans, Pétur Jónsson RE keyptur og fékk það nafnið Húsvíkingur ÞH-I. FH keypti einnig sama sumar rækju- verksmiðju Geflu á Kópaskeri, en þaö er verksmiðja sem var að miklu leyti endurbyggð árið 1996 og vinn- ur úr rúmum 2.000 tonnum af rækju á ári. Á árinu 1999 var rækju- vinnslan á Kópaskeri seld hlutafé- laginu Geflu sem er í eigu útgerðar- aðila í Oxarfirði, Oxarfjarðarhrepps, Fisldðjusamlags Húsavíkur og ein- staklinga á Kópaskeri. Einnig var Húsvíkingur ÞH seldur til Noregs. Sem kunnugt er hafa sameiningar- áform Fiskiðjusamlagsins og Ljósa- víkur í Þorlákshöfn komist í upp- nám. Búlandstindur sameinast Vísi Ltilar sameiningarhræringar voru á Austljörðum á sl. ári, nema að Bú- landstindur sameinaðist Vísi í Grindavík en undanfari málsins, þ.e. að leggja niður fiskvinnslu á Breið- dalsvík olli miklum úlfaþyt fyrir austan. Nýverið stofnuðu svo SR- mjöl og Skinney-Þinganes Á Horna- firði félag um eignarhald og útgerð á nótaveiðiskipi. Hlutafé félagsins verður 100 milljónir króna og mun hvor aðili eiga 50%. Félagið heitir Þingey og verður rekið á Hornafirði. Gert hefur verið tilboð í skip sem smíðað var í Noregi árið 1996 og hefur 950 tonna burðargetu í 6 tönkum. Kaupverð er um 640 millj- ónir króna.

x

Dagur

Direct Links

If you want to link to this newspaper/magazine, please use these links:

Link to this newspaper/magazine: Dagur
https://timarit.is/publication/251

Link to this issue:

Link to this page:

Link to this article:

Please do not link directly to images or PDFs on Timarit.is as such URLs may change without warning. Please use the URLs provided above for linking to the website.