Dagur - 24.02.2001, Blaðsíða 7

LAUGARDAGUR 24. F E B R Ú A R 2001 - 31
DMptr.
RITS TJÓRNARSPJALL
ELIAS
SNÆLAJVD
JÓNSSON
SKRIFAR
Þaö stefnir í verulegar pólitískar
hræringar næstu mánuðina.
Framundan er flokksþing
Framsóknarfokksins meö æsi-
legu varaformannskjöri og vænt-
anlega hressilegum umræðum
um stöðu flokksins í stjórnar-
samstarfinu og afstöðuna til að-
ildar að Evrópusambandinu.
Að því loknu nálgast sá tími
þegar umsamin uppstokkun
verður gerð á stjórnarheimilinu,
en hún kann að leiða til nokk-
urra mannabreytinga í ráðherra-
stólunum síðar á þessu ári.
Þá eru einnig verulegar vanga-
veltur í gangi urn hvernig staðið
verður að næstu borgarstjórnar-
kosningum í Revkjavík, bæði af
hálfu aðstandenda R-listans og
hjá sjálfstæðismönnum.
Allt þetta, og flugvallarkosn-
ingin í næsta mónuði, gefur fullt
tilefni til að ætla að ýmissa
merkra tíðinda sé að vænta af
hinum pólitíska vettvangi næstu
vikur og mánuði.
Það verður eitt helsta átakamál flokksþings Framsóknarflokksins að velja eftirmann Finns Ingólfssonar i embætti varaformanns, og þar með hægri hönd
formannsins, Flalldórs Ásgrímssonar.
Varaformaimsslagurinn
Fyrir nokkrum mánuðum var al-
mennt álitið að umræður um
Evrópustefnuna og um áhrif
stjórnarsamstarfsins á fylgi
Framsóknarflokksins yrðu meg-
inmál flokksþingsins sem hefst
eftir tæpar þrjár vikur. Nú er
hins vegar ljóst að átök um eftir-
mann Finns Ingólfssonar sem
varaformanns verða öðru fremur
í brennidepli á flokksþinginu.
Það er reyndar nokkur nýjung
í Framsóknarflokknum að fram
fari opinber kosningabarátta um
kjör til æðstu embætta. Síðast
þegar gengið var til slíkra kosn-
inga hafði Finnur betur í slag rið
Siv Friðleifsdóttur, núverandi
umhverfisráðherra, um varafor-
mennskuna í flokknum, en þau
voru tvö í kjöri. Nú stefnir í fleiri
framboð til varaformanns.
Guðni Ágústsson, landbúnaðar-
ráðherra, og Olafur Örn Har-
aldsson, alþingismaður, eru báð-
ir opinberlega komnir í fram-
boðsslag, en líkur eru á að fleiri
bætist í hópinn. Sérstaklega þyk-
ir sennilegt að Jónína Bjartmarz,
sem kom inn á þing við afsögn
Finns Ingólfssonar, eða Siv Frið-
leifsdóttir bjóði sig fram. Það
verður því hart tekist á um þessa
einstaklinga, og þá í leiðinni um
þær að sumu leyti ólíku stefnuá-
herslur sem þeir eru fulltrúar
fyrir.
Að sjálfsögðu er alltof snemmt
að fullyrða um úrslit varafor-
mannskjörsins, ekki síst þar sem
öll framboð eru ekki enn komin
fram. Hitt má þó ljóst vera að
Guðni Ágústsson hefur mjög
sterka stöðu. Þar kemur margt
til. Flann hefur þótt standa sig
vel sem ráðherra, og reyndar bet-
ur en ýmsir áttu von á. Hann er
ófeiminn við að sýna á sér mann-
legar hliðar í fjölmiðlum, er ein-
lægur og kann að slá á létta
strengi þegar það hentar. Og
hann virðist í góðu jarðsambandi
við flokksmenn. líka þá sem hafa
áhyggjur af því að Framsóknar-
flokkurinn hafi of ríka tilhneig-
ingu til að gleyma gömlu hug-
sjónunum.
Ef framsóknarkonum tekst að
sameinast um framboð einnar
konu á móti Guðna Ágústssyni,
kann að reynast mjótt á munun-
um í varaformannsslagnum. Ef
ekki, þá á Guðni sigurinn vísan.
Tómanunið eftir Finn
Það er út af fyrir sig athyglisvert
að Finnur Ingólfsson skuli enn
setja mark sitt á umræður og
átök innan Framsóknarflokksins,
þótt það sé einungis með brott-
hvarfi sínu, og til marks um
hversu sterk staða hans var inn-
an flokksins. Þannig blandast
átökin um eftirmann Finns í
embætti varaformanns að vissu
leyti inn í ágreining um hvernig
fylla eigi leiðtogasæti hans með-
al framsóknarmanna í höfuð-
horginni.
Ymsir framsóknármenn hafa
haft miklar áhyggjur af stöðu
tlokksins í höfuðborginni. Eftir
brotthvarf Finns á flokkurinn í
Reykjavík engan ráðherra, né
heldur mann í æðstu forystu
flokksins. Það er því kvartað yfir
áhrifaleysi í landsstjórninni.
Á sama tíma vilja sumir flokks-
menn halda því fram að flokkur-
inn líði fyrir það að vera í sam-
starfi innan R-listans í borginni
vegna þess að athyglin beinist að
hinum sameiginlega meirihluta
en ekki að Framsóknarflokknum
sem slíkum. Þetta er þó á mis-
skilningi byggt. Framsóknar-
menn í Reykjavík hafa aldrei í
sögunni haft þvíh'k áhrif á stjórn
borgarinnar og einmitt í valdatíð
R-listans. Án þátttöku í því sam-
eiginlega framboði hefði Fram-
sóknarflokkurinn einfaldlega
verið jafnáhrifalaus um stjóm
borgarinnar síðustu kjörtímabil-
in og alla áratugina þar á undan
þegar flol vkurinn átti cinn, tvo
eða jafnvel þrjá valdalausa borg-
arfulltrúa í stjórnarandstöðu.
Flokkurinn væri engan veginn
sterkari í Reykjavík þótt hann
hefði verið einn á báti í borgar-
málunum hin síðari ár og þannig
án áhrifa á stjórn borgarinnar.
Hinn er auðvitað rétt að áhrif-
in á landsstjórnina eru mun
minni eftir að Finnur Ingólfsson
flutti sig yfir í Seðlabankann, og
framsóknarmenn í Reykjavík
eiga ekki sem stendur neinn
ótvíræðan leiðtoga sem er í stakk
búinn til að breyta því. Þess
vegna er lagst af vaxandi þunga á
Halldór Ásgrímsson, formann
flokksins, að Hytja sig um set og
skipa efsta sætið í öðru hvoru
Reykjavíkurkjördæmanna í
næstu þingkosningum. Það
kæmi á óvart að sú yrði ekki nið-
urstaðan.
„Ýmsir fxainsokiiar
iii íh ín haía haft mikl-
ar áhyggjur af stöðu
flokksins í höfuð-
horginni. Eftir hrott-
hvarf Finns á flokk-
uriiin í Reykjavík
engan ráðherra, né
heldur mann í æðstu
forystu flokksins.
Það er jiví kvartað
yfir áhrifaleysi í
landsstjóminni.46
Framsóknarráöherramir
Það liggur fyrir að stjórnarflokk-
arnir munu ræða um breytingar
á ríkisstjórninni á þessu ári. Um
það var samið í stjórnarsáttmál-
anum og málin hafa reyndar
þegar komið til tals meðal æðstu
forystumanna.
Enn er of snemmt að segja til
um hversu víðtæk mannaskiptin
verða \ ið þessa endurskoðun. Eins
er óljóst hvort stjórnaiiiðar hyggjast
nota tækifærið til að breyta skipt-
ingu ráðuneyta niilli flokkanna.
Hjá Framsóknarflokknum er
mest óvissa um framtíð tveggja
ráðherra, þeirra Ingibjargar
Pálmadóttur og Páls Pétursson-
ar.
Ingibjörg tók að sér eitt erfið-
asta ráðuneytið, heilbrigðis- og
tryggingamálin, og það tók hana
eðlilega nokkurn tíma að ná tök-
um á þeim fjölbreytta og viða-
mikla málaflokki. Staða hennar
hefur mjög styrkst í tímans rás.
Hún er nú í veikingaleyfi sem
kunnugt er og innan Framsókn-
artlokksins er talið afar líklegt að
hún kjósi að draga sig í hlé sein-
na á árinu, ekki síst ef þinginu
tekst að afgreiða fyrir vorið þær
breytingar á almannatrvgginga-
löggjöfinni sem hún hefur beitt
sér fyrir.
Mikill styr stóð sem kunnugt
er um áframhaldandi setu Páls
Péturssonar í embætti félags-
málaráðherra I\rr á kjörtímabil-
inu, en þá vildu ýmsir innan
flokksins láta hann víkja. Af því
varð ekki vegna eindreginnar
andstöðu Páls og stuðnings-
manna hans. Hvort hið sama
verður uppi á teningnum núna
er óvíst.
Ef annar eða báðir þessir ráð-
herrar hverfa úr ríkisstjórninni
er Ijóst að nokkrir þingmenn
flokksins munu gera tilkall til
ráðherraembætta. Þar fara
fremstir í flokki Hjálmar Árna-
son og Kristinn H. Gunnarsson,
en einnig munu margir telja Jón-
fnu Bjartmarz eiga góða rnögu-
leika meðal annars vegna þess að
flokksforystan hefur rnikla trú á
henni. Jón Kristjánsson, sem að
öðru jöfnu ætti nánast að vera
sjálfkjörinn sem ráðherra af
hálfu framsóknarmanna, Ifður
fvrir að vera í sama kjördæmi og
formaður flokksins og kemur því
vart til álita í þessari umferð.
Hvað gerir Bjöm?
Hjá Sjálfstæðisflokknum er
Björn Bjarnason stóra spurning-
in þessa dagana. alveg sérstak-
lega eftir að fréttist af áskorun-
um um að hann yrði borgar-
stjóraefni Sjálfstæðisflokksins í
kosningunum næsta ár. Sú stað-
reynd að Björn kaus að halda
umræðunni gangandi, í stað þess
að útiloka þennan möguleika
strax, er athyglisverð staðfesting
þess að hann geti vel hugsað sér
til hreyfings.
Hér skal engu um það spáð
hvort Björn Bjarnason kýs að
taka þetta skref. Það ræðst fyrst
og fremst af tvennu. Annars veg-
ar því hvað hann sjálfur hefur
hug á að gera. Hins vegar á vilja
þeirra sem skipta æðstu forystu
Sjálfstæðisflokksins. Lykilspurn-
ingin sem þeir standa frammi
fyrir er sú hvort Björn sé h'klegri
til að „endurheimta" borgina úr
höndum Reykjavíkurlistans en
Inga Jóna Þórðardóttir eða Júlíus
Vífill Ingvarsson sem annars
kæmu helst til greina sem borg-
arstjóraefni sjálfstæðismanna.
Um þetta eru skoðanir afar
skiptar. Þótt ekki fari á milli
mála að Björn er mun öflugri
pólitíkus en Inga Jóna eða Júlíus
Vífill, telja sumir að hans tími sé
einfaldlega liðinn. Að hann muni
hvorki höfða til yngri kjósenda
né kvenna og því ekki hafa
möguleika á móti Ingibjörgu Sól-
rúnu Gísladóttur með samhent-
an R-lista á bak við sig.
Hitt er svo annað mál að fyr-
ir stuðningsmenn Reykjavíkur-
listans skiptir ekki öllu máli
hver kemur til með að leiða
lista Sjálfstæðismanna. Fjöregg
R-listans er núna í höndum
þeirra þriggja flokka sem
mynda bakland hans - Samfylk-
ingarinnar, Framsóknarflokks-
ins og Vinstrihreyfingarinnar-
græns framboðs. Þær ákvarðan-
ir sem forystumenn þessara
flokka í Reykjavík taka síðar á
árinu um framboðsmálin munu
ráða meiru um úrslit næstu
b o rga rs tj ó rn a r ko s n i n ga r e n
ákvörðun Sjálfstæðisflokksins
um borgarstjóraetni.