Dagur - Tíminn Akureyri - 22.01.1997, Síða 4

16- Miðvikudagur 22. janúar 1997
IQítgur-®immn
UmBúdciíauót
Orð geta sprungið
húsfólks einmitt allt of mikið af
orðum gagnrýnenda, þótt ég
trúi varla að frábærir leikarar
Þjóðleikhússins séu svefnlausir
um nætur af gagnrýni Jóns Við-
ars, jafn mikinn byr og þeir
hafa hjá áhorfendum. Ef svo er
þá þurfa þeir á sálrænni sjálf-
Einhvern veginn
finnst mér þessi síð-
asta lota fjalla dálítið
um hefnd. Nú á að slá
rækilega til baka
styrkingu að halda. Einhvern
veginn finnst mér þessi síðasta
lota íjalla dálítið um hefnd. Nú
á að slá rækilega til baka. Jón
Viðar hefur oft, því miður fyrir
hann, valið óheppileg orð um
einstaka leikara og listamenn.
Þessi orð hans hafa afhjúpað
ákveðna mannfyrirlitningu og
dónaskap, sem afskaplega erfitt
er að kyngja fyrir hvern sem er.
Fyrir bragðið missa aðrar vel
hugsaðar og ígrundaðar skoð-
anir hans á leiklistinni marks,
því auðvitað ratast honum oft
satt orð á munn. Maðurinn er
ekki skyni skroppinn. Jón Viðar
er alltaf að biðja um dæmi um
sinn dónaskap gagnvart leikur-
um. Það er best ég taki nú
dæmi um óheppilegt og meið-
andi orðalag Jóns Viðars, sem
kannski jaðraði við atvinnuróg
og var mér skylt.
Óþarfa árásir
Það var þegar hann gagnrýndi
sýningu mína hjá Leikfélagi
Reykjavíkur, „Hvað dreymdi
þig, Valentína?" sem honum
fannst á flestan hátt með því
allra versta sem hann hafði séð
í háa herrans tíð. Allt í lagi með
það, en í hroka sínum og
hneykslan gerði hann sig sekan
um dónalega og óþarfa árás á
unga leikkonu sem var að stíga
sín fyrstu spor á leiksviði Borg-
Hlín
Agnarsdóttir
skrifar
Já, það er erfitt að vera ís-
lendingur og mega aldrei
segja neitt án þess að allt
fari á annan endann í litla lág-
reista þjóðfélaginu. Stefán
Baldursson grunaði ekki að
hann kastaði sprengju í 100 ára
afmæli Leikfélags Reykjavíkur
þegar hann líkti leiklistargagn-
rýni Jóns Viðars í sjónvarpinu
við eiturúðun og hönd dauðans.
Margir hafa hneykslast á Stef-
áni fyrir að velja þetta tilefni og
auðvitað mátti hann búast við
því að fjölmiðlarnir kæmust í
feitt þegar önnur eins orð voru
látin falla.
„Hvað sem öðru líður vil ég
biðja menn / að fara varlega
með orð / þau geta sprungið“
kvað Sigfús Daðason og það eru
orð að sönnu. Umræða liðinnar
viku um leiklistargagnrýni
ijallar öllu fremur um að menn
fari varlega með orð. Leikhús-
Þegar öllu er á botn-
inn hvolft þá stjórn-
ast tilfinningar leik-
húsfólks einmitt altt
of mikið af orðum
gagnrýnenda
fólk hefur alltaf kvartað yfir
sínum gagnrýnendum, sérstak-
lega ef það fær vonda dóma fyr-
ir verk sín. Ein af ástæðunum
er náttúrulega
sjálfhverfa list-
greinarinnar
sem í hlut á. Út-
lit og persónu-
legir hæfileikar
leikarans eru
verkfæri hans.
Fáir listamenn
eru jafn við-
kvæmir fyrir
sjálfum sér og
leikarar og leik-
stjórar. Það er
sama hvað þeir
segja, þeir eiga
í flestum tilvik-
um mjög erfitt
með að aftengja
sig tilfinninga-
lega frá því sem
þeir hafa verið
að fást við.
Hefndin
er sæt
Þegar öllu er á
botninn hvolft
þá stjórnast til-
finningar leik-
arleikhússins, þegar hann
spurði eitthvað á þessa leið:
„Hvaðan kemur þessi stúlka,
hvað hefur hún lært og hvernig
stendur á því að hún fær að
leika hjá þessu leikhúsi?" Þetta
var algjörlega óþörf árás vegna
þess að það stóð í leikskránni
hvar menntun hennar og fyrri
störf voru og engin ástæða til
að tortryggja rétt hennar til að
taka þátt í leiksýningunni. Auð-
vitað hefur þetta særandi áhrif
og fyrstu viðbrögð manns eru
tilfinningaleg, reiði og sorg. Síð-
an breytist maður í kvikindi og
þá geta orð sprungið.
Stefán Baldursson getur ef-
laust tínt til fleiri dæmi um mið-
ur heppilegt orðalag Jóns Við-
ars um einstaka leikara, enda
varð það hann sem hóf stríðið
gegn Jóni Viðari í þetta sinn.
Eitt er víst, það borgar sig að
fara varlega með orð á íslandi,
því hér þola fæstir gagnrýni
hvort sem hún kemur að utan
í hroka sínum og
hneykslan gerði hann
sig sekan um dóna-
lega og óþarfa árás á
unga leikkonu
eða innan. Við erum alltof fá til
þess. Þá skiptir ekki máli hvort
við vinnum í leikhúsi, hjá kirkj-
unni eða Flugleiðum. Svona
getur verið erfitt að vera ís-
lendingur.
Camilla og Þórhildur
Garri sá einhvers staðar í
útlendu slúðurblaði grein
um það að breska yfirstétt-
arkonan Camilla Parker
Bowles væri sérdeilis fylgin
sér og léti helst ekki af
hendi það sem hún á annað
borð hefði komist yfir. í
þessu blaði stóð að hún
spannaði mikið svið í skap-
gerðarvíddinni, stundum
væri hún töfrandi, alúðleg
og hvers manns hugljúfi
leiftrandi af gáfum og
gjörvuleika. En um leið og
að henni
væri sótt og
reynt væri að
breyta
einhverju
sem hún teldi
til sinnar
eignar eða
yfirráða,
breyttist fas
hennar veru-
lega. Hún
yrði eins og
ljónynja sem
er að vernda
unga sína og
sýndi víg-
tennurnar svo um munaði,
þannig að jafnvel hörðustu
karlmenni hrökkluðust frá.
í skjóli Ijónynjunnar
Það var einmitt þessum eig-
inleika hennar sem var
þakkað hversu vel henni
hefur tekist að lialda í Karl
Bretaprins í gegnum öll
þessi ár. Hinn ofdekraði
drottningarsonur sækir
sjálfur í notalegt skjól ljón-
ynjunnar, því þar er svo
þægilegt að vera. Eitthvað
annað en hjá þessari Díönu
sem var slíkt barn að hann
þurfti sjálfur að standa í
eldlínunni jafnt prívat sem
opinberlega. Enda fór sem
fór.
Eftir lestur greinarinnar
í þessu útlenda blaði fór
Garri að skoða myndirnar
af Camillu sem fylgdu með.
Þessi kona kom afskaplega
kunnuglega fyrir sjónir. Allt
í einu laust niður hvers
vegna. Hún hlaut að vera
systir Þórhildar Þorleifsdótt-
ur! Ef ekki systir, þá ábyggi-
lega eitthvað meira en lítið
skyld henni .- svo sterkur
ættarsvipur er með þeim!
í skjóli íslenskrar
Ijónynju
Og ekki bara í útliti. Garri
sá fyrir sér að Leikfélag
Reykjavíkm’
væri í hlut-
verki Karls
krónprins hjá
Þórhildi og þá
kemur ein-
hvern veginn
ekki á óvart
þó menn sem
með
einhverjum
hætti sæki að
leikfélaginu
fái að kenna
á því hjá leik-
hússtjóran-
um. Jón Viðar og borgaryf-
irvöld í Reykajvík eru auð-
vitað hættulegir fjandmenn
Camillu Þorleifsdóttur. Ann-
ars vegar fyrir það að gagn-
rýna leiksýningar og hins
vegar fyrir að vilja ekki
dæla ómældu fé í leikhúsið
og ætla jafnvel að opna hús-
ið fyrir fleiri leikhópum. Og
Viðar Eggertsson - hann er
vitaskuld hin íslenska Dí-
ana!
En gamla harkaliðið sem
fyrir löngu sló eign sinni á
leikfélagið unir nú vel við
sitt. Það er nú í skjóli ljón-
ynjunnar. Hver segir svo að
slúðurblöð geti ekki verið
gagnleg til að skilja samtím-
ann.
Garri.