Dagur - Tíminn Akureyri - 21.03.1997, Side 4

16 - Föstudagur 21. mars 1997
Jlagur-'3Iœrám
Hver hefur bestan rass?
Svo var skrifað undir en síðan strokað út.
Illugi
Jökulsson
skrifar
?mmmmmmmmmmm'^^^^
gærkvöldi var í sjónvarpinu
viðtal við Dagsbrúnarmann
sem hafði tekið þátt í því að
fella kjarasamninga sem stjórn
félagsins, eða samninganefnd,
var nýbúin að gera. Hann lýsti
því yíir að sennilega hefðu það
bara verið mistök af stjórninni
að samþykkja þennan samning
og hann talaði um hversu
þreytandi og lýjandi væri samn-
ingaþrefið þegar aðstæður
væru eins og nú; hann talaði
um þrjátíu klukkustunda samn-
ingafund og ekki væri skrýtið
þótt eitthvað léti undan.
Og auðvitað er það ekkert
skrýtið. hað er aftur á móti
stórskrýtið af hverju málin hafa
endilega þurft að þróast svona -
að samningar kunni að ráðast
af því hver hefur bestan rass til
að sitja sem lengst og meðvit-
und til að vita hvað er verið að
skrifa undir. Öll verkalýðsfélög-
in hafa haft lausa samninga í
óratíma en ekkert verið ljáð
máls á neinum viðræðum, ekki
fyrr en farið var að hóta verk-
föllum og verkföll reyndar haf-
in.
Úreltar aðferðir
Það er þess vegna svolítið
hlægilegt að hlusta á hinn
þungbúna Þórarin V. Þórarins-
son lýsa því hversu mikill
ábyrgðarhlutur það sé hjá
verkalýðsfélögunum að ætla sér
í verkfall og skemma fyrir fyrir-
tækjunum sem veita fólkinu
vinnuna. Kippa undan þeim
rekstrargrundvellinum, gott ef
ekki. Kannski það sé beinlínis
stefna vinnuveitenda að hafa
þetta svona, allt á síðustu
stundu, allt á suðupúnkti, allir
fundir endalausir, þangað til
talsmenn verkalýðshreyfingar-
innar gefast upp og skrifa undir
bara eitthvað til að losna.
Að minnsta kosti virðast hafa
verið gerð einhver mistök og
lýsa því kannski fyrst og fremst
hvað þær aðferðir sem brúkað-
ar eru til að semja um kaup og
kjör í þessu landi eru úreltar;
þessir maraþonfundir í þessu
illþolandi karphúsi og mikið á
ég erfitt með að trúa því sem
maður gengur nú undir manns
hönd við að reyna að sannfæra
mig um, allt frá Birni Grétari
Sveinssyni til Davíðs Scheving
Thorsteinssonar, sem sé að
þarna sé oft svo voðalega gam-
an. Hvað á að kalla það annað
en einhvers konar mistök
sprottin af úrellum vinnubrögð-
um og óhóflegum þrýstingi þeg-
ar stór hópur í samninganefnd
Dagsbrúnar skrifar undir
samning við vinnuveitendur en
fáeinum klukkustundum
seinna, þegar þessir samninga-
nefndarmenn hafa sloppið
„Fyrirtœkin sem Þór-
arinn segir svo strang-
lega að haji bara alls
ekki efni á sjötíu þús-
und króna lágmarks-
launum eru því olíufé-
lögin og Eimskip.
stundarkorn út úr fýlunni í
karphúsinu og haft tóm til að
líta aðeins framan í óbreytta og
óþreytta félaga sína, þá greiða
þessir sömu samninganefndar-
menn atkvæði gegn samningun-
um sem þeir sjálfir voru rétt að
ljúka við að skrifa undir?
Sjötíu þúsund kallinn
Finnst ykkur þetta alminlegt,
lesendur góðir?
Eða þá þegar formaður í
Dagsbrún, sem hefur sett upp
þá hógværlegu kröfu að lág-
markslaun félaga skuli vera
sjötíu þúsund krónur á mánuði
en margoft lýst því yfir að frá
þeirri hógværlegu kröfu verði
alls ekki hvikað - þegar altso
formaðurinn í Dagsbrún semur
sig léttilega frá þessari kröfu og
svo þegar samningarnir eru
felldir, þá lýsir Halldór Björns-
son því hvað eftir annað yfir að
hann sé mjög undrandi á því
hversu fast félagar sínir hafi
viljað halda í þennan sjötíu þús-
und kall. Það er eiginlega ekki
hægt annað en vera mjög undr-
andi á svona vitleysu; þetta er
svona eins og ef prestur í stól
lýsir því yfir að hann sé mjög
undrandi á þvf að einhverjum
skuli detta í hug að halda boð-
orðin tíu.
Fyrr í samningahrinunni
hafði verið skrifað undir samn-
ing sem allir vissu að var gall-
aður, eða það hafði glóymst
eitthvað; allir sjálfsagt orðnir
úrvinda, og formaður félagsins
sem gert hafði samninginn var
líka mjög undrandi á því að fé-
lagar hans skyldu fella þennan
samning, æ, þó eitthvað hafi
gleymst, við reddum því bara
seinna.
Alltaf lítill eftirmálinn
Og bæði þessi formaður og for-
maður Dagsbrúnar komu svo
náttúrlega með hinn klassíska
eftirmála allra íslendinga sem
komast í einhvers konar valda-
stöður:
„Að þetta sé vantraust á
mig? Að ég ætti að víkja, úr því
ég er greinilega algjörlega úr
takt við þá sem ég var valinn til
að leiða? Nei, nei, er það nokk-
„Mikið á ég erfitt með
að trúa því sem maður
gengur nú undir
manns hönd við að
reyna að sannfcera
mig um, allt frá Birni
Grétari Sveinssyni til
Davíðs Scheving Thor-
steinssonar, sem sé að
þarna sé oft svo voða-
lega gaman. “
uð, ég mun náttúrlega íhuga
mína stöðu, en ég held að þetta
sé ekki svo alvarlegt. Ég mun
að sjálfsögðu gegna áfram því
mikla ábyrgðarstarfi sem mér
hefur verið falið og við skulum
bara sjá til þangað til allir
verða búnir að gleyma þessu.“
Það var líka skrýtið að heyra
til Þórarins V. Þórarinssonar
þegar hann var að lýsa sinni
djúpu sorg yfir því að Dags-
brúnarmenn skyldu ekki hafa
þekkt sinn vitjunartíma og sam-
ið frá sér sjötíu þúsund krón-
urnar eins og hann var búinn
að fá formann þeirra til að
gera, og þá var hann allt í einu
búinn að finna nýtt vopn: Dags-
brúnarmenn voru sem sé svo
vitlausir og ósvífnir að þeir
höfnuðu samningi sem hefði
fært þeim hærri prósentuhækk-
un en nokkurs staðar er verið
að semja um í nágrannalönd-
unum - er það misminni að
hann hafi sérstaklega nefnt
Norðurlöndin í þessu sam-
bandi?
Nú lét Þórarinn þess að vísu
ekki getið hversu miklu hærri
sú prósentuhækkun sem hann
ætlaði Dagsbrúnarmönnum hér
er þeim prósentuhækkunum
sem Dagsbrúnarmönnum í öðr-
um löndum er boðið upp á. Ein-
hvern veginn hef ég nú grun
um að það muni ekkert svo ýkja
miklu.
Erum við farin að
bera okkur saman við
Norðurlönd?
En það er ekki mergurinn
málsins. Skrýtnari var yfirleitt
sú staðreynd að Þórarinn skyldi
vera farinn að veifa tölum frá
nágrannalöndunum. Það hefur
nú hingað til ekki þótt góð lat-
ína hjá Vinnuveitendasamband-
inu að vera mikið að bera kaup
hér saman við önnur lönd, auð-
vitað og einfaldlega af þeirri
ástæðu að í margfrægum ná-
grannalöndunum og á Norður-
löndunum ekki síst eru laun svo
miklu hærri en hér. Það getur
sem sé verið að Dagsbrúnar-
menn og Framsóknarkonur á
Norðurlöndunum þurfi bara
ekki svo ýkja mikla prósentu-
hækkun; það getur meir en ver-
ið að almennt launafólk þar
hafi ekki þurft að taka á sig við-
líka skerðingu á kjörum sínum
og fólk hefur orðið að gera hér
á landi síðustu árin.
Kannski Þórarinn hafi líka
verið orðinn ósköp þreyttur
þegar hann gaf færi á þessum
samanburði, sem ævinlega hef-
ur verið eitur í beinum vinnu-
veitenda. Kannski þetta séu allt
saman ein stór mistök - þessi
samningalota og allt það karp
sem henni fylgir og hefði átt að
vera búið að leysa fyrir langa
löngu. Kannski erum við bara
orðin of góðu vön, eftir þjóðar-
sáttartímann, þegar verkalýðs-
hreyfingin sýndi atvinnurek-
endum stöðugan skilning;
kannski er það bara þess vegna
sem þessi vinnubrögð nú virð-
ast svona ótrúlega frumstæð og
allt stórskrýtið sem menn taka
sér fyrir hendur.
Og allra skrýtnast náttúrlega
að verkfallið sem nú er hafið,
verkfallið sem sjálfur formaður
Dagsbrúnar, misskildi svo al-
gerlega, það stendur enn sem
komið er helst á bensínstöðvun-
um og við höfnina. Fyrirtækin
sem Þórarinn segir svo strang-
lega að hafi bara alls ekki efni
á sjötíu þúsund króna lág-
markslaunum eru því olíufélög-
in og Eimskip.
Pistill Illuga var fluttur í
Morgunútvarpi Rásar 2 í gœr.