Dagur - Tíminn Reykjavík - 02.04.1997, Qupperneq 10

22 - Miðvikudagur 2. apríl 1997
IDagur-(Etnmm
RADDIR FOLKSINS
Vondir staðir í slæmum niáluni
Enn einu sinni erum við
minnt á það ófremdar-
ástand sem ríkir í málefn-
um fanga á íslandi og martröð
margra sem þar lenda. Hvað
veldur? Jú, aðstandendum of-
býður og segja hingað og ekki
lengra. Takið eftir, aðstandend-
ur. Það eru semsagt ekki endi-
lega þeir sem upplifa af eigin
raun einangrunina, lítilsvirð-
inguna, afskiptaleysið, niður-
læginguna og mér liggur við að
segja mannvonskuna sem hér
viðgengst í fangelsum, heldur
aðstandendurnir sem óbeint
upplifa aðstæðurnar sem eru í
aðstöðu til að tjá sig opinber-
lega eða treysta sér tU þess.
Staðreyndin er nefnilega sú að
flestallar umkvartanir innan
fangelsismúranna fara inn um
eitt og út um annað hjá þeim
sem ábyrgð eiga að bera á
rekstrinum og þurfa sífellt að
hlusta á „jaml og juð“ fanganna
sem koma og fara, flestir eftir
stutta viðdvöl. Það virðist sem
sagt varla ástæða til að gera
veður út af málum sem hægt er
að hundsa í svo og svo langan
tíma, jafnvel þó þau komi
reglulega upp aftur og aftur
með nýjum föngum.
Það virðist sem kaldhæðni
úttektarfangelsi hér á landi get-
ur talist mannlegt og ólíklegt til
mannskemmda. Er hér átt við
Kvíabryggju, sem er einskonar
sveitasetur þar sem menn geta
stundað launaða vinnu, holla
hreyfingu undir berum himni
og búið við það sem kalla mætti
þokkalegar og heimilislegar að-
stæður miðað við stöðu sína. Á
þennan stað fara hinsvegar að-
eins menn með það sem kallað
er lengri dóma. Skítt með hina.
Allir í einum graut
Til marks um ástandið má
t.a.m. geta þess, að í fangelsinu
á Akureyri eru nú vistaðir í ein-
um graut óharðnaðir unglingar
innan við tvítugt, menn að taka
út einhverjar vikur vegna sekta,
forhertir barnanauðgarar og
gæsluvarðhaldsfangar. Hvernig
getur það staðist í nútíma þjóð-
félagi að menn í sektarúttekt,
varðhaldi, gæsluvarðhaldi, 30
daga úttekt eða t.d. 8 mánaða
fangelsi búi allir við nákvæm-
lega sömu aðstæður innan múr-
anna í einum graut hafandi
ekkert fyrir stafni annað en að
velta sér upp úr vandamálum
hvers annars. Vera síðan læstir
inni í klefum sínum í 10 klst. á
sólarhring í daunillri og ryk-
hluta til verið lýst hér að fram-
an, þó margt verði auðvitað
ósagt í svo stuttri grein sem
þessari.
huga. Á sama tíma og stjórn-
kerfið bruðlar með almannafé í
þessum málaflokki, búa full-
frískir,
Meiri
steypa
Fangelsisyfir-
völd eru auðsjá-
anlega höfuð-
laus, úrræða-
laus og metnað-
arlaus her illra
íjárfesta á veg-
um almennings
í þessu landi.
Meiri steypa,
öflugri rimlar,
hærri veggir,
fleiri fangaverð-
ir og stjórnend-
ur, sérfræðing-
ar sem aldrei
sjást nema úr
neyð er örugg-
lega ekki það
sem í þessum
málaflokki
vantar, heldur
aukin áhersla á
mannlega þátt-
inn. íslensk fangelsi eru úrelt,
mannskemmandi fyrirbæri sem
verður bókstaflega að endur-
skoða með framtíðarmarkmið í
vinnu-
_ T , i , , fúsir einstak-
lSU, hvevt getct pct lingar læstir í
búrum, bjarg-
arlausir og
engum til
gagns, síst af
öllu sjálfum
sér.
Fleiri Kvía-
bryggjur, eða
skapandi
vinnustaðir
hljóta hljóta að
vera framtíðin,
enda örugg-
lega margvís-
legir möguleik-
ar fyrir hendi
hvað varðar að
snúa bruðli og
niðurrifi í
vinnu og upp-
byggingu öllum
til góðs.
Ef þú eign-
ast hvolp, 2ja
fangar sem saeta
illri meÖferÖ skotiÖ
sínum mdlum. Jú,
til almennings-
dlitsins, enda
kannski betur til
þess fallnir en
hundarnir, sem
mallausir eru bara
skotnir fyrir
óceskilega hegÖun.
til 3ja mán.
gamlan og ætlar að gera úr
honum glaðan og gefandi fjöl-
skylduvin, þá byrjar þú varla á
að loka hann afskiptalausan
inni í 2 fermetra búri fyrsta
æviárið, enda yrðir þú senni-
lega lögsóttur fyrir athæfið af
dýraverndarsamtökunum. Nú,
hvert geta þá fangar sem sæta
illri meðferð skotið sínum mál-
um. Jú, til almenningsálitsins,
enda kannski betur til þess
fallnir en hundarnir, sem mál-
lausir eru bara skotnir fyrir
óæskilega hegðun. Búið mál.
Því miður virðist ekkert
benda til þess að raunhæft sé
unnið að úrbótum til lengri
tíma litið. Þeir sem upphfa
eymdina af eigin raun tjá sig
ekki af ýmsum ástæðum, og
hinir sem aldrei kynnast kerfis-
skítnum og telja sig þar af leið-
andi enga ábyrgð bera á honum
og nenna því engan veginn að
moka út.
Hér vantar hrausta menn
með öflugar skóflur, sem láta
verkin tala.
Meira seinna.
„Moli.“
Séð inn í fangaklefa í Ríkisfangelsinu á Akureyri.
örlaga eða bara óopinber
stefna yfirvalda, að þeir sem
taka út stystu dómana eru verst
settir hvað úrbætur varðar. Það
er ekkert fyrir þá gert og enn
síður á þá hlustað. Það virðist
ekki taka því. Þessir einstak-
lingar eru vistaðir í nánast ein-
angrun, með enga útivistar eða
líkamsræktar kosti, enga fé-
lagslega eða fjárhagsiega að-
stoð, enga aðstöðu til náms eða
námskeiða, semsagt enga iðju
eða starfsmöguleika. Og þeir
sem sitja af sér sektardóma
sem geta verið nokkrir mánuðir
fá ekki einu sinni þessar skitnu
300 kr. pr. dag sem fangar al-.
mennt annars fá. Til hvers og af
hverju 300 krónur á dag?
Kannski svo hægt sé að segja
að menn séu á opinberu fram-
færi og skuli bara halda kjafti,
liggja á meltunni og horfa upp í
loft í svo og svo marga mánuði
eftir atvikum.
Þeir sem til þekkja, geta bor-
ið vitni um það að aðeins eitt
mettaðri grjótholu, með margra
mánaða gömul, slitin og götótt
rúmföt og eina bjöllu til að
hringja ef eitthvað bjátar á, og
algerlega undir hælinn lagt
hvort verðinum á vakt þóknast
að fylgja manni á hlandskálina
áður en neyðin sendir allt í
ruslafötuna eða þaðan af verra.
Þeir sem kvarta yfir svefnleysi
fá bara pillur og þeim mun
fleiri sem hávaðinn úr öflugum
hljómtækjum ágerist því auðvit-
að hefur hver sinn smekk svo
allt endurkastast í ærandi sí-
bylju um hljóðbært og tómlegt
grjótið, allan sólarhringinn.
Maturinn er yfirleitt góður.
Búið. Finnst mönnum það rétt-
læta eitthvað. Á sama tíma og
90% fanga bæði geta og vilja
vinna að einhverju er ekkert
gert með það. Hvað skyldi hver
fangi svo kosta þjóðfélagið t.d.
á mánuði í úttekt. Örugglega
einhver 3-400 þúsund með öllu.
Og hvað er svo fengið fyrir
þessa peninga. Jú, því hefur að
*
&
Fimm barna faðir á Akureyri hringdi og vildi
koma á framfæri meinlegum staðreyndum um
ferðamannabæinn sem Akureyri er sagður vera.
Hann vakti til að mynda máls á þeirri staðreynd
að hvorki í kaffisölunni á flugveUinum né í
sundlaug bæjarins væri hægt að greiða með de-
bet-korti. Það væri óviðunandi þjónusta.
„Síðan er afskaplega slæmt að Leikfélagið sé
ekki með neinar sýningar um páskana. Ég á von
á gestum að sunnan - og gaman væri að geta
boðið þeim á leiksýningu. Þetta árið er LA með
engar páskasýningar, sem eðlilegt væri,“ sagði
hann.
Og meira til. „Ég er sjálfur steinhættur að fara á
skíði upp í Hlíðarfjalli. Það er helmingi dýrara
að renna sér í brekkunum hjá ívari, en til að
mynda í Bláfjöllum Reykvíkinga. Úr þessu þarf
að bæta - og þetta er ekki til vegsauka fyrir
ferðamannabæinn Akureyri," sagði viðmælandi
okkar.
Böminog
ástarlífið
Tölvupóstur er til ýmissa
hluta nytsamlegur. Sér-
staklega er hann hentugur
fyrir blaðamenn sem þurfa
að skrifa pistla af þessu
tagi því af og til detta inn á
pósthólfið brandarar eða
gullkorn sem gengið hafa
frá manni til manns og
jafnvel frá landi til lands.
Ekki er annað hægt en að
brosa að ályktunum
bandarísku barnanna sem
segja sína skoðanir á hin-
um ýmsu hliðum ástarlífs-
ins:
- Hvaða kosti þurfa þeir
að hafa sem vilja vera góð-
ir elskhugar?
„Eitt sem er mikilvægt er
að kimna að skrifa ávísun.
Því jafnvel þó ástin sé heit
þarf samt að borga fullt af
reikningum."
Ava, 8 ára.
- Hvaða leiðir eru bestar
til að fá manneskju til að
verða ástfangna af þér?
„Segðu henni að þú eigir
fullt af nammibúðum."
Del, 6 ára.
„Ein leiðin er að bjóða
stúlku út að borða. Þú
verður að vera viss um að
henni þyki maturinn góður.
Mín reynsla er að frönsku
kartöflurnar virki best.“
Bart, 9 ára.
- Hvenær er í lagi að
kyssa einhvern?
„Það er aldrei í lagi að
kyssa strák. Þeir slefa yfir
þig alla. Þess vegna hætti
ég því.“
Tammy, 7 ára.
Líf sreglumar tíu
Annað sem laumaði sér ný-
lega inn á pósthólf undir-
ritaðrar eru lífsreglurnar
sem hér fylgja. Það verður
nú að viðurkennast að já-
kvæðari lífsviðhorf hafa
sést en þetta er sjálfsagt
ein leiðin til að sigla í
gegnum erfiðleikana. Regl-
urnar eru eftirfarandi:
1. Ekkert er eins auðvelt og
það virðist vera.
2. Allt tekur lengri tíma en
búist er við.
3. Ef eitthvað getur farið úr-
skeiðis mun það gerast - á
versta mögulega tíma.
4. Þegar eitthvað virðist vera
farið að ganga vel er næsta
víst að eitthvað hefur
gleymst.
5. Ekkert er ómögulegt fyrir
þann sem þarf ekki að sjá
sjálfur um framkvæmdina.
6. Þegar búið er að klúðra
hlutunum leiða tilraunir til
að bjarga málunum til enn
meira klúðurs.
7. Það er alltaf erfitt að gera
flókna hluti einfalda.
8. Það er hinsvegar auðvelt
að gera einfalda hluti
llókna.
9. Sérfræðingurinn lærir sí-
fellt meira og meira um
minna og minna og veit á
endanum allt um ekkert.
Hinn almenni fræðimaður
lærir hinsvegar minna og
minna um meira og meira
þar til hann veit ekkert um
allt.
10. Það er sama hvað
gerist. Alltaf er einhver
sem vissi að svona myndi
fara.
Umsjón: Auöur Ingólfsdóttir.