Dagur - Tíminn Reykjavík - 12.04.1997, Síða 2

Laugardagur 12. apríl 1997-11

jDagur-Ctmmtt
Freyja Jónsdóttir
skrifar
Þann 17. maí 1830 kaupir
Jón Árnason bæ Gríms
Árnasonar sem nefndur
var Ofanleiti og var þar sem
Ingólfsstræti 7, 7 a og 7 b eru
nú. Bærinn Ofanleiti var seldur
á uppboði eftir að Grímur
drukknaði ásamt ileiri mönnum
veturinn 1830. Jón Árnason var
jafnan kallaður Jón í Ofanleiti.
Seinni kona hans var Guðrún
Vigfúsdóttir og kom eignin í
hennar hlut þegar Jón lést árið
1849.
Árið 1875 fer Ofanleiti á
uppboði sem haldið var eftir lát
Guðrúnar Vigfúsdóttur. Þá
kaupir eignina Jón Guðmunds-
son, en hann lést 1878. Þegar
Ofanleiti var selt eftir lát hans
kaupa eignina Guðmundur Sig-
urðsson verslunarmaður og
Magnús Magnússon steinsmið-
ur. Pcir rifu torfbæinn 1896 og
byggðu þar húsið sem enn
stendur.
Jón Árnason í Ofanleiti var
Reykvíkingur, kjarkmaður og
valinkunnur sómamaður. Hann
stundaði sjóróðra eins og títt
var um menn á þessum tímum.
Veturinn 1844 var Jón á skipi
sem réri frá Vogunum. Þann
20. mars var veðurútlit fremur
ískyggilegt og um morguninn
var hik á mönnum að fara á
flot. Það var þó úr að flestir eða
allir bátar sem gerðir voru út
frá Vogum réru, en seinna en
venjulega. Undir kvöld skall á
með ofsaveðri af suðaustri og
var þungt að sækja á móti rok-
inu til lands. Jón Árnason og
menn hans voru með þeim síð-
ustu sem snéru til lands. Er
þeir komu í Vogavík heyrðu Jón
og menn hans hróp að baki sér
utan úr sortanum og snéru við.
Komu þeir að fljótlega að bát á
hvolfi sem komin var að því að
sökkva. Á kili bátsins héngu
tveir menn og var þeim báðum
bjargað.
Fyrir þetta björgunarafrek
Jóns og hans manna voru veitt
heiðursverðlaun. Nokkrum
árum áður hafði Jón bjargað
tveimur mönnum úr sjávar-
háska undan Álftanesi. Sagt er
að Jón hafi ekki verið margorð-
ur um afrek sín frekar en ann-
að sem hann lét gott af sér
leiða. Fyrri kona hans var Guð-
björg Jónsdóttir, hún þótti mikil
myndar- og dugnaðarkona.
Mannmargt var í heimili þeirra
hjóna Jóns og Guðbjargar, og
sagt var að frúin hafi ekki talið
eftir sér að taka sjúklinga á
heimilið og hjúkra þeim þar.
Jón og Guðbjörg eignuðust
nokkur börn og mun sauma-
konan Gróa vera þekktust
þeirra.
Guðbjörg Jónsdóttir lést
1846.
Seinni kona Jóns Árnasonar
var Guðrún Vigfúsdóttir frá
Vigfúsarkoti, hún þótti mikilhæf
kona.
Árið 1896 Var torfbærinn rif-
inn og byggt á lóðinni timbur-
hús sem enn stendur. Þetta er
parhús, sennilega það fyrsta í
Reykjavík. Magnús Magnússon
steinsmiður átti suðurendann
en Guðmundur Sigurðsson
norðurenda hússins.
Fyrsta brunavirðingin var
gerð í ágúst 1896 og er húsið
eins á öllu húsinu þó ekki sé
getið um það í brunavirðingu.
Sama herbergjaskipan er í báð-
um hlutum hússins og tveir
skápar á aðalhæðinni. Kjallara
er lýst eins og á númer 7.
I febrúar 1950 er búið að
dýpka kjallara á 7 a, hann er
steinsteyptur og múraður í hólf
og gólf. Kjallarinn var notaður
undir iðnaðarstarfsemi og forn-
bókasölu. Þar var hitaveita,
rafmagn og sími. Einnig hafði
verið komið fyrir baðherbergi
með steypibaði og handlaug.
Árið 1926 byggði Magnús S.
sonur Magnúsar steinsmiðs sér
hús á lóðinni. Það var hlaðið úr
múrsteini, múrsléttað með
mænisþaki klæddu bárujárni,
einlyft með risi og kjallara.
Múrsteinana steypti Magnús
sjálfur með syni sínum. Magnús
var prentari og vann lengi í
Gutenberg og var auk þess
rúma tvo áratugi sýningarstjóri
í Gamla Bíói. Magnús bjó í hús-
inu til dauðadags en eftir það
afkomendur hans. 1988 fer
húsið úr ættinni þegar Róbert
Glad og Hrafnhildur Hafberg
kaupa það af dánarbúi Guðrún-
ar Magnúsdóttur en hún var
dóttir Magnúsar S. Magnús-
sonsr prentara. Róbert og
Hrafnhildur eru að gera húsið
upp af miklum myndarskap og
nýta sér leyfi sem var fyrir
hendi frá byggingu hússins um
að það mætti vera tveggja
hæða.
Ingólfsstræti 7 a eiga þau Ei-
ríkur Ágúst Guðjónsson og
Oddný Kristjánsdóttir en þau
keyptu það af aíkomendum
Magnúsar steinsmiðs uppúr
1980. Númer 7 er í eigu Félags
starfsfólks í veitingahúsum.
Búið er að skipta um glugga í
öllu húsinu og færa í sitt upp-
runalega horf og einnig er búið
að klæða það allt að utan. Við-
gerð innan húss er langt komin.
Fyrir nokkrum árum var
ætlun borgaryfirvalda að þessi
hús yrðu látin víkja fyrir nýjum
byggingum. En eigendum hús-
anna tókst með hjálp sagnfræð-
inga og húsafriðunarmanna að
koma í veg fyrir að skaðinn
skeði. Mikil saga er til um Of-
anleiti, en ekki er hæt að gera
henni full skil í blaðagrein, hér
hefur aðeins verið tæpt á því
helsta.
Heimildir frá Árbæjarsafni, Borgar-
skjalasafni og Þjóðskjalasafni.
Ingólfsstræti 7,
7 A og 7 B.
mundsdóttir ekkja, 62 ára fædd
í Kálfastrandarsókn og Margrét
Kristjana Marisdóttir vinnu-
kona, 35 ára fædd í Staðarhóls-
sókn.
Guðmundur Sigurðsson var
lengi verslunarmaður hjá Smith
í Hafnarstræti.
Árið 1913 eru þrjú heimili í
Ingólfstræti 7 og 7 a. Þá búa á
númer 7 Guðmundur Sigurðs-
son og kona hans Ragnheiður
Árnadóttir ásamt dætrum sín-
um Elínu og Láru sem var fædd
27. júlí 1891. í Ingólfsstræti 7
a, áttu heima; Magnús Magnús-
son og kona hans Magnhildur
Magnúsdóttir, þar áttu einnig
heima Sigríður Ólafsdóttir
lausakona, fædd 16. maí 1878
að Bessastöðum Miðfirði. Á
öðru heimili á 7 a, bjuggu;
Snorri Ólafsson, fæddur 24.
janúar 1850 á Neðravatni í
Grímsnesi, Guðrún Jónsdóttir
kona hans, fædd 12. maí 1845
á Fremri - Hálsi í Kjós og upp-
eldisdóttir þeirra Guðríður Jós-
efsdóttir, fædd 9. apríl 1896 í
Reykjavík.
í mati frá 1942 er sami her-
bergjafjöldi í Ingólfsstræti 7 og í
fyrstu virðingu sem gerð var,
þrjú íbúðarherbergi, eldhús,
gangur og tveir skápar á aðal-
hæðinni, allt þiljað innan,
strigalagt, veggfóðrað og mál-
að. í rishæð, tvö herbergi og
gangur, allt með sama frágangi
eins og á aðalhæðinni. Kjallari
er undir öllu húsinu, með timb-
urgólfum, hólfaður sundur í
geymslur. Inngönguskúr er
byggður eins og húsið. Þvotta-
hús, úr steinsteypu, með járn-
þaki á borðasúð, með pappa í
milli. Inn á veggjum er binding-
ur klæddur panel að innan.
Steinsteypugólf er í skúrnum.
Hinn hluti hússins Ingólfs-
stræti 7 a, var virtur 1944. (Þar
segir að húsið sé með brotaþaki
úr bindingi klætt utan plægðum
borðum, pappa , listum og járni
á veggjum og þaki. í binding er
stoppað með marhálmi. Þak er
virt í tvennu lagi. Lýsing á eign
Magnúsar er þannig: Húsið er
byggt úr bindingi, klætt utan
borðum og pappa í milli á þrjá
vegu. Norðurgafl er milliveggur
sem skiptir húsinu í tvennt. Þak
er á súð með pappa og klætt
járni. Kjallari er undir öllu hús-
inu.
Niðri eru þrjú herbergi og
eldhús all með tvöföldum loft-
um og máluð. Einn ofn og ein
ráku dætur Guðmundar Sig-
urðssonar þvottahús. Árið 1928
var inngöngudyrum á göflum
hússins lokað og inngönguskúr
byggður austan við húsið.
í oktober 1946 fékk þáver-
andi eigandi norðurenda hús-
ins, Lára Guðmundsdóttir, leyfi
til að setja kvist á húsið og
1950 var kjallari dýpkaður í
suðurenda.
Samkvæmt íbúaskrá frá
eldavél er á hæðinni. Uppi eru
tvö herbergi, þiljuð og máluð,
þar er ein eldavél sem staðsett
er á ganginum. Grunnflötur
suðurenda er 9 x 12 álnir.
Síðan var virtur norðurendi
hiíssins, hluti Guðmundar Sig-
urðssonar: Þar segir að sá hluti.
sé einnig byggður úr bindingi,
klæddur með borðum og með
járni og pappa. Þakið járni á
súð með pappa í milli. Niðri í
húsinu eru þrjú herbergi, þiljuð
og máluð og með tvöföldum
loftum. Þar er einn ofn og ein
eldavél. Uppi eru tvö herbergi
þiljuð og máluð með einföldum
loftum. Grunnflötur hússins er
9x12 álnir.
Inngönguskúrar voru byggð-
ir 1918 við gafla hússins.
Árið 1922 var byggð
geymsla eða þvottaskúr baka til
við nyrðri enda hússins og þar
1890 eiga heima í Ingólfsstræti
7 a, Magnús Magnússon hús-
bóndi og steinsmiður, 46 ára
fæddur í Stórólfshvolssókn,
Magnhildur Magnúsdóttir kona
hans, 42 ára fædd í Reynivalla-
sókn; börn þeirra, Halldóra
Guðrún, 12 ára, Magnús, 11
ára og Þórður ( vantar aldur ),
öll fædd í Reykjavík. Einnig var
á heimilinu Jón Guðmundsson
vinnumaður, 46 ára fæddur í
Garðasókn á Álftanesi.
Á númer 7 áttu heima; Guð-
mundur Sigurðsson húsbóndi
og verslunarmaður, 36 ára
fæddur í Kálfastrandarsókn,
Ragnheiður Árnadóttir kona
hans, 41 árs fædd í Njarðvíkur-
sókn, börn þeirra sem öll eru
fædd í Kálfatjarnarsókn; Ragn-
heiður Björg, 15 ára, Sigurður,
11 ára og Elín, 3 ára. Einnig
voru á heimilinu; Elín Guð-