Dagur - Tíminn - 14.09.1996, Blaðsíða 10

X - Laugardagur 14. september 1996
Ilagur-CEíntinn
MINNINGARGREINAR
Asólfur Pálsson fæddist í
Reykjavík 10. júní 1915,
hann lést á Borgarspítal-
anum 2. september 1996. For-
eldrar hans voru Páll Stefáns-
son, f. 16.12. 1876, d. 6.8. 1947,
bóndi á Ásólfsstöðum og kona
hans Guðný S. Jónsdóttir, fædd
15.11. 1878 að Núpi í Berufirði,
d. 15.1. 1933. Alsystkini Ásólfs
voru Gunnar Páll, f. 15.5. 1911,
d. 19.4. 1933; Guðrún Helga, f.
29.10. 1913, d. 20.1. 1941; Sól-
veig Þrúður, f. 24.8. 1916;
Katrín, f. 1.10. 1918, d. 15.6.
1966; Stefán, f. 13.2. 1920, d.
30.1. 1989. Hálfsystkini Ásólfs
eru Þórunn, f. 30.8. 1935, og
Gunnar Helgi, f. 18.3.1941.
Ásólfur giftist 9.7. 1942
Ragnheiði Gestsdóttur frá Hæli,
f. 7.2. 1918, dóttur Gests Einars-
sonar bónda á Hæli, f. 2.6. 1880,
d. 23.11. 1918, og konu hans
Margrétar Gísladóttur, f. 30.9.
1885, d. 7.6. 1969. Börn Ásólfs
og Ragnheiðar eru: Margrét, f.
12.5. 1943, gift Þorsteini Hall-
grímssyni, börn þeirra eru
Gunnar Örn og Kristín Aranka;
Guðný, f. 2.1. 1945, gift Óttari
Proppé, d. 11.9. 1993, synir
þeirra eru Hrafnkell Ásólfur og
Kolbeinn; Sigurður Páll, f.
14.10. 1948, giftur Hrafnhildi
Jóhannesdóttur, börn þeirra eru
Jóhannes Hlynur og Ragnheiður
Björk; Gestur, f. 9.5.1953, giftur
Þórunni Hjaltadóttur, börn
þeirra eru Ragnheiður, Hjalti og
Haukur Már.
Ásólfur varð búfræðingur frá
Hvanneyri 1934. Hann hóf bú-
skap á Ásólfsstöðum árið 1942
og bjó þar til dauðadags, að
undanskildum 7 árum sem hann
bjó í Reykjavík vegna veikinda.
Jafnframt búskap rak hann
gistihús á Ásólfsstöðum frá
1942 til 1952. Ásólfur gegndi
ýmsum trúnaðarstörfum fyrir
sveit sína og sat m.a. í hrepps-
Ásólfur Pálsson
nefnd, sóknarnefnd og Þjórsár-
dalsnefnd. Útför Ásólfs verður
gerð frá Stóra-Núpskirkju í dag,
laugardaginn 14. september, og
hefst athöfnin kl. 14.00.
Ásólfur Pálsson bóndi á Ásólfs-
stöðum í Þjórsárdal lést 2. sept-
ember sl., rúmlega 81 árs að
aldri. Hann var fæddur á Elliða-
vatni 10. júní 1915, þar sem for-
eldrar hans bjuggu þá, en tveggja
ára flutti hann með þeim að As-
ólfsstöðum. Þar hófu búskap árið
1873 amma hans og afi, Stefán
Höskuldsson, sem fæddur var á
Ásólfsstöðum, en hann lést árið
1882. Móðir hans giftist aftur
1887 og hjá móður sinni, föður og
síðar stjúpa ólst Páll upp með
systkinum sínum á mannmörgu
heimili og rómuðu stórbýli. Árið
1917 bauðst Páli föðurleifðin, Ás-
ólfsstaðir, til ábúðar, þar sem
móðir hans og stjúpi voru farin að
eldast, en Ásólfsstaðirnir voru
það erfið jörð, að þar þurfti helst
að vera fólk sem gæti tekist á við
erfiðar smalamennskur og stund-
að beitarbúskap í ríkum mæli.
Páll Stefánsson var fertugur
þegar hann flutti heim aftur að
Ásólfsstöðum með konu sinni
Guðnýju Jónsdóttur, ættaðri úr S.-
Múlasýslu, og 4 ungum börnum.
Sennilega myndu ýmsir hugsa sig
um tvisvar áður en þeir flyttu á
afdalajörð, að mestu án vegasam-
bands, frá góðbýlinu á Elliða-
vatni, rétt við vaxandi markað
fyrir búvörur í Reykjavík, sem óx
á þeim árum hratt, frá því að vera
dálítill kaupstaður í umsvifamikla
hafnarborg, þar sem allir þræðir
viðskiptah'fsins tengdust og vax-
andi stjórnsýsla tók á sig nýtísku-
legri blæ með hverju árinu sem
leið. En Páll þurfti ekki að hugsa
sig um, því að með því að fá ábúð
á Ásólfsstöðum í Þjórsárdal sá
hann fyrir sér, að allir draumar
og vonir hans myndu þar með
Ásólfsstöðum
rætast, því að engin jörð hefði
upp á það að bjóða sem Ásólfs-
staðirnir buðu fram: óvenjulega
veðursæld, fremur grasgefin tún
og sæmilegar engjar, þó að und-
anfæri væri ekki mikið, úrvals
beitaraðstöðu, þó vandnýtt væri í
hörðum veðrum og snjóþungum
vetrum.
Og svo er það ótalið sem ef til
vill hefur vegið þyngst í öllum
samanburði. Hvergi er fegurra
bæjarstæði en á Ásólfsstöðum, og
birkiskógurinn, sem óx heim að
bæ og um alla hlíðina fyrir innan
bæinn, ómaði af fuglasöng, eink-
um á vorin, og veitti fólki og fén-
aði skjól, þegar óveður gerðu
annars alla útivist erfiða og fénaði
leið illa á bersvæði, en þá var oft
dýrmætt afdrep og skjól í birki-
skóginum og einkum í jaðri hans.
Og svo voru það æskuminning-
arnar frá Ásólfsstöðum, sem gott
var að hugsa til. Hann hafði átt
þar góðan uppvöxt hjá mikilhæfri
móður, Helgu prestsdóttur frá
Stóra-Núpi, sem sá sem þetta rit-
ar minnist sem tilkomumikillar
skörungskonu. Föður sinn missti
Páll aðeins fimm ára gamall, en
börnin voru þrjú: Jón, síðar prest-
ur en dó ungur, Guðrún, síðar
húsfreyja í Galtafelli, og svo Páll.
Móðir hans giftist aftur dugnaðar-
manni, Stefáni Eiríkssyni frá Ár-
hrauni, og eignuðust þau tvær
dætur: Stefaníu, sem giftist Bjarna
Jónssyni frá Galtafelli, og Krist-
ínu, síðar húsfreyju í Ásum. Þessi
systkinahópur var einstaklega
glæsilegur og var Ásólfsstaða-
heimilið á þeim árum rómað fyrir
reisn og myndarskap, en jörðin
var erfið og þar þreifst enginn
nema að leggja hart að sér.
Páll hóf bústörfin af miklum
krafti og bætti húsakost og jók
túnræktina, bætti slægjulöndin og
stækkaði búið. Á Asólfsstöðum
urðu því fljótt mikil umsvif, stórt
bú, á sjötta hundrað fjár, 6-8
mjólkurkýr og 10-15 brúkunar-
hestar. Hér var því mikil vinna af
hendi leyst, en allur fénaður var
afurðasæll, enda eru beitargæði
hér meiri en til þekkist annars
staðar hér um slóðir. En á Ásólfs-
stöðum varð brátt mikil gestnauð,
því að marga fýsti að sjá hina
eyddu byggð í Þjórsárdalnum,
dalnum þar sem hetjur og glæsi-
menn fornaldarinnar eins og
Hjalti Skeggjason á Skeljastöðum
og Gaukur Trandilsson á Stöng
riðu þá um héruð með alvæpni og
öflugt fylgdarlið.
Þegar Páll hafði búið á Ásólfs-
stöðum í 10 ár, sá hann sig til-
neyddan að byggja gistihús með
10-15 rúmum og auk þess veit-
ingaaðstöðu fyrir ferðafólk. Var
gistiaðstaða þessi starfrækt í full-
an aldaríjórðung og bjargaði það
mörgum ferðamönnum frá full-
komnum vandræðum, þar sem
vegasamband var jafn vont og
það var á þessum tímum. Mér er
þetta heimili Páls og Guðnýjar
mjög minnisstætt frá því að ég var
að alast upp. Páll var sjálfur ein-
staklega glæsilegur maður, meðal-
maður á hæð en teinréttur og bar
sig vel, rauðhærður með yfirskegg
Jóna Axíjörö
Fœdd 8. janúar 1934 - Dáin 26. ágúst 1996
Kallið er komið.
komin er nú stundin,
vinaskilnaðar viðkvœm stund.
Vinirnir kveðja
vininn sinn látna,
er sefur hér hinn síðsta blund.
Komið er að kveðjustund.
Kær vinkona okkar, Jóna Ax-
fjörð, hefur nú horfið á brott.
Þrátt fyrir tregablandnar hugs-
anir streyma fram minningar
um 40 ára gleðistundir sem við
vinkonurnar áttum saman í
saumaklúbbnum. Mikið var
spjallað og hlegið, saumað og
prjónað, enda allar í upphafi
með lítil börn. Ekki lét Jóna sitt
eftir figgja, og henni fylgdi alltaf
hressandi gustur og margvísleg-
ar hugmyndir.
Hún var óvenju listræn og
flest virtist leika í höndum
hennar. Með eldingarhraða mót-
aði hún og meitlaði hina ólík-
ustu listmuni og málaði af mikl-
um hagleik bæði á tré og postu-
lín og liggja víða dýrgripir eftir
hana. Einnig skrifaði hún
barnabækur og myndskreytti
þær sjálf, og mun Dolli dropi
einna kunnust þeirra. Hún spil-
aði prýðisvel á píanó og stund-
aði píanókennslu um árabil.
Hún hélt námskeið í málun á tré
og postuh'n og um tíma sá hún
um föndurkennslu á Sólborg,
vistheimili þroskaheftra.
Undanfarin ár hefir Jóna átt
við mikla vanheilsu að stríða og
fyrir nokkrum árum flutti hún til
Reykjavíkur, enda flest börnin
hennar búsett þar.
Við söknum hennar sárt og
nú að leiðarlokum þökkum við
innilega fyrir alla þá vinsemd og
ánægjustundir sem hún veitti
okkur og biðjum góðan Guð að
styrkja hana og styðja á nýju til-
verustigi.
Börnum hennar og öllum að-
standendum vottum við dýpstu
samúð.
Saumaklúbburinn
og lítinn hökutopp. Hann var á-
gætur söngmaður og góður tæki-
færisræðumaður, en það sem ein-
kenndi hann mest var, hve háttvís
hann var og framkoman öll kurt-
eisleg og drengileg. Hann varð
oddviti sveitarinnar árið 1922 og
endurkosinn alltaf til ársins 1946,
enda þá kominn á sjötugasta árið.
í kveðjusamsæti, sem honum var
haldið, flutti Eiríkur Einarsson al-
þingismaður frá Hæli kvæði og er
þar eftirfarandi vísa, sem lýsir
Páli ágætlega og hljóðar svo:
Þú hefur skapið í birtunni baðað,
bjartsýnið fóstrað í þessari sveit.
Þú hefur gullum á geislaborð raðað,
gengið á snið við hinn myrkvaða
reit.
Guðný Jónsdóttir, kona Páls,
var fríð kona, hæglát og bauð af
sér mjög góðan þokka. Hún var
fóðursystir Ólafs Jóhanns Sigurðs-
sonar skálds og hæfileikarík kona,
eins og hún átti kyn til.
Börn þeirra Páls og Guðnýjar
urðu 6, þrír drengir og þrjár
stúlkur. Þau náðu öll fullorðins-
þroska og urðu bráðmyndarlegt
fólk, glaðlynd og skemmtileg,
enda var Ásólfsstaðaheimilið ó-
gleymanlegt á þessum árum þeg-
ar börnin voru að leggja út á lífs-
brautina, ung og falleg og með
þetta elskulega viðmót, sem fylgdi
þeim alla ævi og gerði þau að
þeim góðu samfélagsborgurum
sem þau voru.
Gunnar, sem var elstur, var
fæddur árið 1910. Hann var ein-
staklega geðþekkur ungur maður,
en hann smitaðist af berklum og
hann dó aðeins rúmlega tvítugur,
öllum harmdauði. Hann eignaðist
eina dóttur, en hún flutti til Amer-
íku og er búsett þar. Elsta dóttir-
in, Helga, giftist Gísla Eiríkssyni
bílstjóra og eignuðust þau eina
dóttur, sem býr á Breiðumýri í S.-
Þingeyjarsýslu. Helga var einstak-
lega geðþekk kona, en hún var
heilsuveil og dó aðeins 28 ára
gömul. Yngsti bróðirinn, Stefán,
var um nokkur ár starfandi lög-
reglumaður í Reykjavík, en átt-
hagarnir kölluðu á hann og hann
flutti heim að Ásólfsstöðum árið
1947 og hóf þar búskap í byrjun í
félagi við bróður sinn Ásólf, en
síðar stofnaði hann nýbýli á hálfri
jörðinni og bjó á Ásólfsstöðum til
1989, er hann lést. Hann giftist
Unni Bjarnadóttur úr Hafnarfirði
og eignuðust þau 2 syni og 2 dæt-
ur. Yngsta dóttirin, Katrín, settist
að í Bandaríkjunum og giftist
William Casy lögfræðingi. Eignuð-
ust þau ijóra syni, en hún lést
1966, aðeins 48 ára að aldri. Sól-
veig var í miðið af systrunum.
Hún er hjúkrunarkona, en giftist
Charles Wrigly, starfsmanni í ut-
anríkisþjónustu Breta, og eiga
þau 3 dætur og eru búsett í Bret-
landi og er hún nú ein á lífi af
þessum alsystkinum og er nýlega
orðin 80 ára.
Guðný húsfreyja á Ásólfsstöð-
um átti við mikla vanheilsu að
stríða síðustu árin sem hún lifði,
en hún lést árið 1933, aðeins 53ja
ára að aldri. Páll giftist síðar Þur-
íði Sigurðardóttur frá Árkvörn í
Fljótshh'ð og eignuðust þau 2