Dagur - Tíminn - 14.09.1996, Blaðsíða 11

Jkgur-Œmttrtn _______________________________________________ Laugardagur 14. september 1996 - XI
MINNINGARGREINAR

börn: Gunnar Helga, sem býr í
Hafnarfirði og á 2 börn, og Pór-
unni, sem er ekkja og á tvo syni
og er búsett í Bandaríkjunum.
Ég kynntist Ásólfi fyrst í Ása-
skóla haustið 1926. Ég var þá 10
ára og var að hefja skólanám, en
hann var 11 ára og var að hefja
annað ár sitt í skólanum. Hann
var þegar orðinn foringi í hópn-
um, þroskamikill með frjálslega
framkomu, en einstaklega hjálp-
fús og viljugur að uppörva okkur,
sem vorum í fyrsta sinn að fara
að heiman. Systir hans, Sólveig,
kom þarna með honum, jafnfeim-
in og við hin, sem vorum að
byrja, en strax tók ég eftir því,
hve kært var með þeim systkinun-
um og mun það hafa haldist fram
til þessa, þó að kjörin og um-
hverfið yrðu ólík.
Æskuárin urðu farsæl og veittu
okkur ágætan þroska, bæði and-
lega og hkamlega. Ég man að
Ásólfur var óvenju bráðþroska og
var strax um fermingu orðinn
með karlmannsgetu til allra
verka. Honum var létt um að
vinna og létu vel öll sveitastörf.
Hann varð fljótt úrvalssmali og á-
gætur íjallrnaður, enda var hann
alla tíð einstaklega ósérhlíflnn
maður. Hann undi vel sínum hag
heima á Ásólfsstöðum og hann fór
á bændaskólann á Hvannéyri þeg-
ar hann var 18 ára og lauk bú-
fræðiprófi tvítugur að aldri. Faðir
hans hafði á þessum árum gifst
aftur og fannst þá, að hann væri
ekki tilbúinn að láta af hendi bú-
skaparaðstöðu til handa Ásólfi, og
réði hann sig þá að Blikastöðum
sem starfsmaður. Ásólfur taldi
alla tíð, að hann hefði lært mikið
af því að starfa við Blikastaðabú-
ið, en nú varð fljótt ljóst að mikil
þörf var orðin á því að Ásólfur
sneri heim aftur, þar sem heimilið
og búið þurftu á honum að halda.
Pað biðu hans einnig íjölmörg
störf að eflingu félagslífs í sveit-
inni, hjá ungmennafélaginu og í
Hreppakórnum, en Ásólfur hafði
bæði mikla og góða tenórrödd
eins og faðir hans, og hefði trú-
lega getað lagt fyrir sig störf á
þeim vettvangi. En hugurinn
sveigðist frekar að bústörfum og
öllu sem gæti stuðlað að aukinni
hagsæld sveitunganna.
Á þessum árum fóru þau systir
mín, Ragnheiður, og Ásólfur að
kynnast betur, og það leiddi til
þess að þau giftust árið 1942 og
hófu þá búskap á hálfri jörðinni á
móti Páli. Síðar kom bróðir hans
Stefán á jarðarhluta föður þeirra,
eins og áður er getið.
Ásólfur og Ragnheiður fengu
fljótt mikil verkefni að leysa við
búskapinn. Þau lögðu mikla á-
herslu á rekstur kúabúsins, en í
fjárræktinni, sem Ásólfsstaðir
hentuðu vel til, voru fjárpestirnar
farnar að grassera, svo að þangað
var ekki lengur mikla hagsæld að
sækja. Rekstur gistihússins var að
sjálfsögðu erfiður, þar sem starfs-
tíminn var skammur hvert ár, en
þó oft inn á milli miklu meira að
sinna en tök voru á að gegna,
nema með óheyrilegu vinnuálagi.
Samt varð gistihúsið á Ásólfsstöð-
um mjög vinsæl stofnun, enda
leysti það brýnan vanda á þeim
árum, þegar samgönguerfiðleikar
gerðu mikið tilkall til sh'krar fyrir-
greiðslu á þessum stað.
Árið 1958 veiktist Ásólfur af
alvarlegum kransæðasjúkdómi og
varð að leggja niður að vinna erf-
iðisvinnu. Tók hann þá til þess
ráðs, að bregða búi á Ásólfsstöð-
um og flytja með fjölskylduna til
Reykjavíkur, þar sem honum tókst
að fá létt störf að vinna, eftir því
sem heilsan leyfði honum. Sem
betur fer, þá fór heilsan batnandi
og árið 1965 afréðu þau að flytja
aftur að Ásólfsstöðum, því að
þangað leitaði hugurinn alla tíð
og ekki síst á vorin. Hann tók þeg-
ar til starfa við að undirbúa bygg-
ingu nýs íbúðarhúss, og síðan tók
hann að sér ýmis störf, sem þá
var verið að vinna að í sveitinni,
en þá stóð yfir virkjun Pjórsár við
Búrfell og mikla vinnu að fá og við
margvísleg störf. En hugurinn
stefndi alltaf að bústörfum og um
1970 réðist hann í að byggja stórt
fjós og hlöðu rétt hjá nýja húsinu.
Þessa vinnu þoldi hann nú ekki
allt of vel, og 1976 lét hann son
sinn, Sigurð Pál, taka við jörðinni
og búinu, en fékk sjálfur ásamt
Ragnheiði konu sinni vinnu við
virkjunina í Búrfelli.
Asólfur var sextíu og eins árs
þegar hann hætti að búa og fékk
jörðina í hendur syni sínum, Sig-
urði Páli. Ásólfur hafði skilað
miklu bóndastarfi, bæði með föð-
ur sínum og systkinum og mest
þó með konu sinni og börnum.
Hann hafði tekið mikinn þátt í
margvíslegum félagsmálastörfum,
verið formaður Búnaðarfélags
Gnúpverja, verið í hreppsnefnd,
Guðmunda Margrét Guð-
mundsdóttir fæddist í
Reykjavík 19. mars 1908,
en fluttist barnung með foreldr-
um sínum til Vestmannaeyja.
Hún lést í Borgarspítalanum 4.
september síðastliðinn. Foreldr-
ar hennar voru Guðmundur
Magnússon, húsasmíðameistari
í Vestmannaeyjum, f. 05.09.
1877, d. 21.09.' 1959, og Helga
Jónsdóttir, kona hans, f. 19.01.
1874, d. 19.10. 1947. Systkini
Guðmundu voru Karl, f. 04.05.
1903, d. 10.05. 1993, Jón, f.
15.07. 1905, d. 04.03. 1972, og
Dagmar, f. 23.06. 1914, sem bú-
sett er í Vestinannaeyjum.
Guðmunda giftist 23. septem-
ber 1932 Þórarni Stefánssyni,
kennara á Laugarvatni, f. 17.
maí 1904, og áttu þau þar heim-
ili í 40 ár, en fluttu þá til
Reykjavíkur og hafa síðustu 9
árin búið að Dalbraut 20. Börn
þeirra eru: Erna Helga, f. 08.07.
1933, gift Daníel Emilssyni og
eiga þau þrjú börn: Hafstein,
Þór og Helgu. Stefán Guðmund-
ur, f. 09.12. 1934, kvæntur Láru
Kristínu Samúeisdóttur og eru
börn þeirra fjögur: Þórarinn,
Ragnhildur, Margrét og Lára.
Barnabarnabörn þeirra Guð-
mundu og Þórarins eru nú
þrettán.
Útför Guðmundu Margrétar
fór fram frá Áskirkju s.l.
fimmtudag.
Guðmunda Margrét ólst upp í
Vestmannaeyjum, seinni upp-
vaxtarárin til heimilis að Goða-
landi þar sem faðir hennar
starfrækti einnig trésmíðaverk-
stæði. Hún var góðum gáfum
gædd og hlaul þá bóklegu
menntun, sem þar var hægt að
fá. Ekki var um fjölbreytilegt
gegnt forðagæslu og verið í sókn-
amefnd í áratugi og formaður
hennar um árabil. Vafalaust var
Ásólfur einn mesti félagsmálafor-
kólfur sveitarinnar, og hjálpsemi
og aðstoð við alla sem áttu í erfið-
leikum var honum í blóð borin. ■
Ásólfur hfði alla tíð í mjög far-
sælu hjónabandi og þrátt fyrir
margháttaða erfiðleika, þá var
heimili þeirra Rönku og Ása alltaf
glaðvært og veitti öllum sem þar
dvöldu skjól, hlýju og öryggi. Að
sjálfsögðu var Ranka systir mín
alltaf eins og klettur sem allir gátu
treyst og leitað til, en Ásólfur
veitti konu sinni og börnum mikið
ástríki og öllum á heimihnu lét
hann vináttu sína í té og aðstoð,
ef með þurfti. Þau hjónin nutu
mikils barnaláns. Þau eignuðust
Qþgur börn, sem öllum hefur
vegnað vel í hfinu. Elst er Mar-
grét, fædd 1943, starfar á skrif-
stofu Flugleiða, gift Þorsteini Hall-
grímssyni verkfræðingi og eiga
þau 2 börn. Þá er Guðný, fædd
1945, fulltrúi Heilbrigðiseftirhts-
ins, ekkja eftir Óttar Proppé, fv.
bæjarstjóra, og áttu þau 2 syni.
Sigurður Páh, fæddur 1948, bóndi
og vatnamælingamaður, kvæntur
starfsval að ræða fyrir ungar
stúlkur á þessum tíma, en al-
gengt var að þær sæju sér far-
borða með því að gerast hjálp-
arstúlkur á efnameiri heimilum,
sem hún og gerði. En vorið sem
hún varð 24 ára urðu þáttaskil í
hennar lífi.
Á Laugarvatni lágu leiðir
þeirra saman, ungu stúlkunnar
frá Vestmannaeyjum, sem kom
þangað á hússtjórnarnámskeið,
og unga smíðakennarans austan
af landi. Þau voru hvort öðru
ætluð — vísbending forsjónar-
innar var skírnardagur hennar,
17. maí, sem er afmælisdagur
hans. Munda og Þórarinn stigu
gæfuspor er þau bundust
tryggðaböndum 23. september
1932 og einhuga og samstíga
hafa þau leiðst um lífsins veg —
svo samofin í 64 ár að ekki
verður annars þeirra minnst
öðruvísi en að hins sé getið.
Það voru þröng húsakynni og
þægindahtil, sem þau höfðu til
umráða 11 fyrstu hjúskaparár-
in, en hamingjan heimihsfóst og
þau eignuðust sín „óskabörn" —
stúlku og dreng. Ánægjan varð
líka ómæld þegar fjölskyldan
flutti í nýtt og betra húsnæði,
kennarabústaðinn Hhð, en það-
an munu ótal margir, skyldir og
óskyldir, minnast þeirra hjóna
með hlýjum hug. Munda og Þór-
arinn hafa alls staðar og alla tíð
verið vinsæl og vinamörg og
gestrisni þeirra viðbrugðið. Hús-
bóndinn hitti ekki svo mann
utan dyra að ekki væri boðið inn
í kaffi, enda vissi hann að konan
átti alltaf jólaköku eða kleinur í
boxi og að enginn bakaði þær
betur. Hótel Hhð hefði mátt kalla
heimilið á sumrin, þegar oft var
sofið í hverju horni. Þurfti þá að
sýna mikla útsjónarsemi, ekki
Hrafnhildi Jóhannesdótfln og eiga
þau 2 börn. Yngstur er Gestur,
fæddur 1953, raffræðingur,
kvæntur Þórunni Hjaltadóttur og
eiga þau 3 börn.
Þó að Ásólfur gengi ekki heill
til skógar hin síðari ár, þá má
segja að þau hjónin hafi átt nota-
leg og friðsæl ár, eftir að þau létu
af störfum í Búrfelli og nutu þess
að taka á móti vinum og vanda-
mönnum á sínu góða heimili í fal-
lega hirtum garðinum og til allra
átta stórbrotinni náttúrufegurð.
Á liðnu vori voru 54 ár síðan
þau Ásólfur og Ragnheiður stofn-
uðu sitt heimih og alla tíð síðan
hefur heimili þeirra einkennst af
glaðværð og gestrisni. Hér að
framan var lýst nokkuð fóður Ás-
ólfs, Páli Stefánssyni, og riijuð
upp vísa úr kvæði Eiríks Einars-
sonar, sem honum var flutt þegar
hann lét af oddvitastörfum og
flutti úr sveitinni. Þetta kvæði og
þessi vísa hefði alveg eins getað
átt við um Ásólf, enda voru þeir
feðgar nauðahkir, bæði í sjón og
raun. Ásólfur hafði svo sannar-
lega „skapið í birtunni baðað, og
bjartsýnið fóstrað í þessari sveit“.
Það er því ekki óeðhlegt að
síst meðan engin búð var á
horninu og panta þurfti ahar
nauðsynjar með mjólkurbflnum
frá Selfossi.
Síðustu 15 árin sem þau
bjuggu á Laugarvatni og barna-
börnin 7 sáu dagsins ljós hvert
af öðru, kom stórfjölskyldan
jafnan saman þar á jólum og
mæddi þá mikil undirbúnings-
vinna á ömmu á Laugarvatni
fyrir margra daga stanslaus há-
tíðahöld. Barnabömin voru líka
oft langdvölum í sveitinni á
sumrin hjá afa og ömmu. Hún
hafði lengi lítinn garð niðri við
vatn þar sem hún ræktaði eigið
grænmeti, sem bragðaðist vel
með nýjum silungi úr vatninu,
en henni var umhugað um að
fjölskyldan borðaði hollan og
góðan mat.
Þegar Þórarinn tók að sér að
sjá um símstöð staðarins og
seinna líka bóksölu, sá Munda
að mestu um reikninga og bók-
hald fyrir hvort tveggja, svo oft
var í æði mörg horn að líta.
Kom sér þá vel hvað hún hafði
okkur sem eftir hfum finnist
skyggja í sveitinni við brottför Ás-
ólfs, en þannig megum við ekki
hugsa né álykta. Sem betur fer
eru ungir menn og konur að vaxa
hér upp og taka þroska sem
munu lýsa upp umhverfi sitt, á
sama hátt og honum var svo lagið
að gera.
En við fráfah Ásólfs hafa marg-
ir misst mikið, og að sjálfsögðu
mest konan hans og börnin og aUt
vinafólkið, sem er margt og hefur
átt góðu að mæta alltaf þegar
knúið hefur verið dyra á Ásólfs-
stöðum. Ég samhryggist þeim öh-
um og skil þeirra sorg, en tel þó
að einnig sé ástæða til að hta á
Ásólf og hf hans sem ferðalag, þar
sem gleði og bjartsýni hefur mót-
að hfið og Ufsviðhörfið og gefið
samferðafólkinu aukinn kjark og
óttaleysi. Um leið og ég vil þakka
honum það sem hann hefur verið
mér og mínum, vil ég að lokum
færa fram innilegar þakkir fyrir hf
Ásólfs Pálssonar og störfm hans
ÖU.
Hjalti Gestsson
einstaklega yfirvegaða og stiUta
skapgerð. Hún heyrðist aldrei
hækka róminn, hvorki til að
skammast né taka orðið af öðr-
um, og gerði engar kröfur til
annarra en sjálfrar sín, vann
verk sín hljóð og var öðrum góð.
Hún haföi afar geðþekkt yfir-
bragð, en það var líkt og kyrr-
látum, tignum ljóma stafaði frá
henni og hún virtist ekkert
verða gömul þrátt fyrir háan
aldur — í henni blundaði aUtaf
glettin ung stúlka. Hún haföi
gaman af allri handavinnu og
vann aUt shkt af kostgæfni, enda
hafði hún ríkt fegurðarskyn og
bar heimili þeirra hjóna, bæði
austanfjalls og síðan hér í
Reykjavík, með sér hlýjan og
menningarlegan þokka.
Saga Guðmundu Margrétar
er farsæl saga um konu sem
aldrei tranaði sér fram, en á-
vann sér ást og virðingu allra
sem henni kynntust.
Fyrir réttum mánuði fóru
Munda og Þórarinn með okkur
hjónum hringferð um landið og
heimsóttum við þá m.a. æsku-
heimih Þórarins að Mýrum í
Skriðdal. Saman nutu þau
ferðalagsins til fullnustu og íjöl-
breyttrar náttúrufegurðarinnar.
Sterk mynd kemur nú fram í
hugann af þeim þar sem þau
leiddust hönd í hönd líkt og ný-
trúlofað par á sólskinsdegi í
Skaftafelli.
Ég finn til með tengdafóður
mínum, sem hefur misst elskað-
an lífsförunaut, og kveð tengda-
móður mína með þakklæti fyrir
40 ára einstaklega góð kynni,
sem aldrei bar skugga á. Við
söknum hennar öll. Blessuð sé
minning hennar.
Lára Kristín Samúelsdóttir
Guðmunda Margrét
Guðmundsdóttir