Dagur - Tíminn - 20.09.1996, Qupperneq 4

16 - Föstudagur 20. september 1996
jOctgur-Œmrixm
llmBúdcdcuiót
Af skóreimamorðmgjum
BJóhannes
Sigurjónsson
Bónda nokkrum varð það á
á dögunum að drepa ref
og kjafta síðan óskamm-
feilinn frá í fjölmiðlum. Og
skipti engum togum að ein alls-
herjar hystería varð laus með
þjóðinni við þessi válegu tíðindi.
Tófuvinir landsins, sem allt í
einu virðast telja tífalt félagatal
Hins íslenska tófuvinafélags,
hafa riðið röftum í ræðu og riti
og skvett úr skálum reiði sinnar
yfir bónda, sem eins og bændur
tíðka gjarnan þegar þeir fyrir
tilviljun mæta tófum á förnum
heiðum, drap tófuna.
Bændur á íslandi hafa sem
sé um árabil drepið þær tófur
sem þeir hafa til náð, með öll-
um tiltækum tólum og aðferð-
um. Þeir hafa drepið tófurnar
af því að tófurnar drápu lömbin
bændanna og bændur vilja
sjálfir verða þeirrar ánægju að-
njótandi að fá að drepa sín
lömb og éta eða selja öðrum til
matar.
Af svipuðum hvötum, þ.e.
efnahagslegum, drepa æðar-
bændur minka, sjómenn seli,
fiskverkendur svartbaka og
kjúklingabændur rottur.
En reyndar er það e.t.v. ekki
fyrst og fremst drápið á um-
ræddri tófu sem svo hrottalega
hefur farið fyrir brjóstið á dýra-
vinmn, heldur drápsaðferðin,
„modus operandi" eins og Agat-
ha Christie hefði orðað það.
Bóndi var sem sé svo fyrir-
hyggjulaus í göngutúr sínum
glaðlegum með kærri íjölskyldu
að vera ekki gyrtur skotvopn-
um. Og hann brást við eins og
byssulausir bændur gera alla-
jafnan, er þeir af tilviljun rekast
á tófur í sínum labbitúrum í
náttúrunni og vilja vinna á dýr-
inu, að hann notaði það sem
hendi var næst, í þessu tilfeUi
eggjagrjót og það djöfullega fót-
heftandi morðtól, skóreimar
konu sinnar!
Vissulega er hægt að styðja
þá lífsskoðun að það sé ekki fal-
legt að drepa skepnur, og allra
síst skepnur sem enginn hefur
lyst á að leggja sór til munns.
En skepnur eru drepnar hér á
landi í massavís, ekki síst
skepnur sem með líferni sínu
skaða hagsmuni mannskepn-
unnar eða geta með dauða sín-
um aukið á hagsæld manna
með einum eða öðrum hætti.
Um það gætu vitnað milljónir
sauðkinda ef þær mættu mæla
og hefði ekki þegar verið slátr-
að í áranna rás.
Og skepnur hafa hingað til
ekki verið spurðar hvort þeim
hugnast betur að vera skotnar,
svæfðar eða höggnar í hel með
eggjagrjóti eftir að hafa verið
fótheftar með skóreimum eigin-
kvenna. Sjálfsagt láta þær sér
slíkt í léttu rúmi liggja, enda
niðurstaðan sú sama í öllum til-
fellum - endanleg.
En ef menn á annað borð
vilja mótmæla harkalegri með-
ferð á skepnum, þá eru tilefnin
legíó á degi hverjum í landinu
og skóreimamorð eins bónda á
einni tófu tæpast þess virði að
tala um, hvað þá að steypa
stömpmn yfir í allsheijar for-
dæmingu. Það er t.d. næsta víst
að tófan sem féll fyrir hendi
bóndans með skóreimarnar,
hefur átt miklu hupplegri og
hamingjuríkari ævi frammi í
heiðanna ró en þúsundir refa
og minka, sem frá blautu loð-
dýrsbeini hafa þurft að dúsa í
mðþröngum búrum til dauða-
dags. Þar er sannarlega iila far-
ið með skepnur og meiri ástæða
tfi mótmæla en í þessu einstaka
tilfelli.
Og í smnar hefur verið held-
ur illa farið með þann fagra og
skynsama fisk laxinn, úr
hverjum er vísvitandi murkuð
líftóran á sem allra lengstum
tíma og þykir karlmannlegt. Og
þegar fiskurinn hefur verið
píndur sem lengst, er honum
veitt náðarhöggið með þar til
gerðu barefli, já og nota bene,
þegar slíkt er ekki tiltækt, með
eggjagrjóti!
Og hvað um litlu og ljúfu
húsamýsnar sem kjarkaðar og
borubrattar húsmæður leiða í
viðurstyggilegar ostagildrur, ell-
egar lúberja til dauða með
kústsköftum og rabarbarasultu-
sleifum? Hvar eru málsvarar
músanna, hví láta þeir ekki í
sér heyra í hæstaréttum fjöl-
miðlanna?
Nei, viðbrögðin við margum-
ræddu tófudrápi eru auðvitað
afar íslensk, sem sé með ólík-
indum. Því flest er landsmönn-
um betur gefið en að grunda
málin, gaumgæfa þau frá öllum
hliðum og setja í samhengi við
það sem sambærilegt gerist í
samfélaginu. Dæmigerð þjóðleg
viðbrögð eru allajafnan að
rjúka upp með offorsi og út-
húða öllu og öllum að algjör-
lega óathuguðu máli. Sem sé
hin góðkunna vesturheimska
aðferð að skjóta fyrst og spyrja
svo.
En gott og vel, skóreima-
bóndinn hefur verið ákærður og
málið mun hafa sinn gang. En
vonandi verður þetta ekki
fyrsta ákæran af þessu tagi og
þeir sem kærðu verða örugg-
lega samkvæmir sjálfum sér og
halda áfram að kæra dýraníð-
inga hvar sem til þeirra spyrst,
þar með talda laxveiðimenn,
meindýraeyða og síðast en ekki
síst, hinar hroðalegu músmyrð-
andi húsmæður þessa lands.
GARRI
Að breytast í græníriðung
Morgunblaðið ymprar á
athyglisverðu máli í
leiðara í gær þar sem
lagt er út af því að íbúar Sand-
gerðis gerðu hvað þeir gátu til
að koma villtum hval út úr
höfninni hjá sér í stað þess að
drepa einfaldlega skepnuna og
nýta sér til matar. „Þetta minn-
ir frekar á viðbrögð almenn-
ings í ríkjum, þar sem hvalirn-
ir eru taldir friðhelgar skepnur
og eins konar tákn viðkvæmrar
náttúru og umhverfis, en á við-
horf gamallar hvalveiðiþjóðar,"
segir Moggi.
Garri var satt að segja far-
inn að hafa nokkrar áhyggjur
af því að einhver þjóðarum-
skiptingur væri farin að byggja
þetta land. Þjóðin sem fyrir að-
eins örfáum árum hataði fátt
meira en Grænfriðunga virðist
nú vera að breytast í einn alls-
herjar grænfriðung. Hvala-
skoðun er að leysa hvalveið-
arnar af hólmi sem atvinnu-
grein. Eftir eitt eða tvö ár mun
andstaðan við hvalveiðarnar
ekki koma frá meira eða
minna spilltum fulltrúum smá-
ríkja í Alþjóða hvalveiðiráðinu,
heldur frá ferðamálafrömuð-
um á íslandi, sem munu benda
á að hvalaskoðun sé að skapa
margfalt fleiri störf og fæða
fleiri munna en takmarkaðar
hvalveiðar muni nokkru sinni
geta gert. Slík efnahagsleg rök
fyrir því að gerast grænfrið-
ungur eru skiljanleg og mjög í
ætt við þjóðareðlið sem býður
að menn séu til viðræðu um
allt, ef neftóbak og brennivín
er f boði.
Dýraníðingsfrétt
En skörin er heldur betur farin
að færast upp í bekkinn í
grænfriðun þjóðarinnar þegar
kemur að því að drepa tófur.
Bóndi í Svarfaðardal norður
mun á dögunum hafa drepið
tófu með þeim verkfærum sem
hendi voru næst, skóreim og
steini. Slíkur hversdagslegur
atburður varð af einhverjum
ástæðum að fréttaefni á frétta-
stofu Ríkisútvarps á Akureyri,
sem sá að úr málinu mátti búa
til dýraníðingsfrétt, sem þeir
og gerðu. Það var sem við
mannin mælt að þjóðin gekk af
göflunum í hneykslan yfir að
verið væri að drepa litlar sætar
tófur með svo frumstæðum
hætti. Hefur einna helst heyrst
að atgangur bóndans hafi ver-
ið nánst afbrigðilegur. Lengst
hefur gegnið í þeim efnum for-
maður Tófuvinafélagsins, sem
hefur raunar sjálfur þá óaf-
brigðilega áhugamál að safna
spendýratippum og stoppa þau
upp. Tófuvinátta þjóðarinnar
er, eins og hvalaástin, nýr eig-
inleiki, sem þó er erfiðara að
skýra en breyttar áherslur í
hvalamálum. Engin efnahags-
leg rök eru fyrir tófuvináttu
eins og eru fyrir hvalavináttu.
Svo virðist sem þjóðin hafi ein-
faldlega tekið grænfriðun sína
svo alvarlega að úr því græn-
friðunin næði til hvala yrði hún
líka að ná til refa. Þetta er þó
mikill misskilningur því það er
einmitt aðaismerki grænfrið-
unar eins og hún hefur birst á
undanförnum árum að vera
ósamkvæm sjálfri sér. Þannig
hafa þeir Grænu gjarnan ein-
beitt sér að smærri málum
eins og hvalveiðum á meðan
önnur og stærri mál eins og
mengun eru látin liggja á milli
hluta.
Siggi var úti
Þjóðin getur því vel snúist gcgn
hvalveiðum án þess að snúast
gegn svarfdælskum bónda fyrir
það eitt að drepa einhverja
tófu. Garri mælir með því að
menn haldi sig alfarið við efna-
hagslegu rökin í þessum mál-
um, enda vandséð hvar menn
annars enda. Hvað t.d. með
gæsaskytturnar, sem þessa
dagana eru þúsundum saman
að murka lífið úr gæsunum og
öndunum eftir að hafa aðeins
hálfdrepið fuglana með byss-
unum sínum? Ætlar jijóðin að
úthrópa þær? Nú ríöur á að
rifja upp vísurnar úr visnabók-
inni, um hann Sigga sem þorði
ekki heim, og reyna að sjá fyrir
sér hvað litla fallega tófan,
sem menn eru að vorkenna
gerir við litlu lömbin þegar
hún læsir skoltunum í snopp-
una á þeim og nagar til kveij-
andi dauða. Garri.