Dagur - Tíminn - 24.09.1996, Qupperneq 2

Jlagur-'ðlœmm
2 - Þriðjudagur 24. september 1996
Heiti Potturinn
Iheita pottinum var um lítið
annað rætt en vaxtahækk-
un Seðlabankanns. Voru menn
á einu máli um að nú væri
fengin endanleg sönnuu þess
að stjórnarherrarnir væru ger-
samlega dottnir úr tengslum
við lífið í landinu. Hvar er þessi
þennsla sem þeir eru svo
hræddir við? Eru það bíla-
kaupin sem mest eru upp á
krít? Eru það utanlandsferðim-
ar sem aðeins hluti lands-
manna getur veitt sér? Það er
ekki öll vitleysan eins.
w
Iheita pottinum bárust leik-
húsmál einnig í tal en nú
mun vera að störfum nefnd hjá
Leikfélagi Reykjavíkur sem
undirbýr hátíðahöld vegna
væntanlegs stórafmælis fé-
lagsins. í nefndinni eru allir
fyrrum leikhússtjórar LR undir
forsæti fyrrum forseta íslands,
Vigdísar Finnbogadóttur.
Spurningin sem menn vilja fá
svar við er sú hvort Viðar Egg-
ertsson sé í nefndinni.
Ef einhver stétt kom vel út
úr launadeilu ríkisins og
heimilislækna á dögunum þá
voru það hjúkkur. Allt í einu
þurftu þær að gera mikið af
þvf sem læknar höfðu áður
gert og núna þegar læknar
koma aftur til starfa eru þær
ekkert endilega á því að ganga
aftur til baka. Þær benda rétti-
lega á að ef þær gátu þetta
meðan á uppsögnum stóð þá
geti þær það áfram. Þetta gæti
líka komið sér vel í næstu
kjarasamningum hjúkrunar-
fræðinga. í pottinum fylgjast
menn spenntir með framhald-
inu.
Rafiðnaðarsambandið
Reykjavík
Seðlabankinn hefur
vaxtasvipuna á loft
Guðmundur Gunnarsson
formaður Rafiðnaðar-
sambands íslands telur
ekki ólíklegt að framkomin
vaxtahækkun Seðlabanka sé
liður í þeirri viðleitni stjórn-
vaida að nota vextí og
kannski seinna meir ein-
hverja skatta sem skiptimynt
í komandi kjarasamningum.
Nema ef vera skyldi að Seðla-
bankinn og stjórnvöld sé með
þessu að sýna vaxtasvípuna
með þeim skilaboðum til
verkalýðsfélaga að halda sig
á mottunni í kröfugerðum
sínum, ella muni launafólk fá
vaxtahækkun í bakið.
Formaður Rafiðnaðarsam-
bandsins segir að þótt félags-
menn hefðu getu til þess að
loka fyrir starfsemi orkufyrir-
tækja og fjarskipta með verk-
föllum og fjármagnað þær að-
gerðir með 200 miljón króna
verkfallsjóði, þá hefði niður-
staðan á kjaramálaráðstefnu
RSÍ í Ölfusborgum um sl. helgi
verið í þá átt að stígandi lukka
væri best í þessum efnum. í því
sambandi horfa menn m.a. til
þess að ná fram 15% - 18%
kaupmáttaraukningu á næstu
þremur til fjórum árum. Sú
stefna er svipuð þeirri og raf-
iðnaðarmenn lögðu áherslu á
við gerð núgildandi kjarasamn-
inga. Til kynna þetta sjónarmið
og heyra í almennum félags-
mönnum vítt og breitt um land-
ið, hefur RSÍ boðað til funda-
herferðar sem gefst í Keflavík á
morgun, miðvikudag.
Guðmundur segir að það
sjóði á félagsmönnum úti í
ráðamenn þjóðarinnar sem
klifa sífellt á því að launafólk
verði að sýna ábyrga afstöðu í
sínum kröfum á sama tíma og
þeir skara eld að sinni köku og
m.a. með 60 þúsund króna
hækkun mánaðarlaun sl. haust.
Hann segir að þetta fari afar
ílla í félagsmenn og því hefðu
þær raddir heyrst á kjaramála-
ráðstefnunni að það væri raf-
iðnaðarmönnum
fyrir bestu að
gera slífiðnaðar-
mönnum fyrir
bestu að gera
slíkt hið sama.
Það hefði hins-
vegar ekki orðið
niðurstaðan þótt
næg tilefni væru
til að gera það
með vísun til þess
sem ráðamenn
þjóðarinnar hafa
aðhafst í sínum
kjaramálum.
-grh
Guðmundur Gunnarsson
formaður Rafiðnaðarsambands
ísiands:
Stígandi lukka er best í kjara-
málum þótt rafiðnaðarmenn
geti lokað orkufyrirtækjum og
skrúfað fyrir fjarskipti með
verkföllum og fjármagnað þau
með vænum verkfallsjóði.
Úr Djöflaeyjunni, sem sýna á í byrjun október.
Fræðslu-
miðstöð
um 5 millj-
ónir
Kostnaður vegna undir-
búnings stofnunar
Fræðslumiðstöðvar
Reykjavíkur vegna yfirtöku
grunnskólans nemur tæplega
4,9 mil|jónum króna, sam-
kvæmt yfirliti borgarhagfræð-
ings í Reykjavík, vegna fyrir-
spurnar borgarfulltrúa Sjálf-
stæðisflokksins.
Kostnaðurinn er í grófum
dráttum sundin-liðaður þannig
að kostnaður vegna verkefnis-
stjóra á árunum 1995 og 1996
er rösklega 3,8 milljónir hvar af
rúmlega 2,5 milljónir eru laun
og launatengd gjöld. Kostnaður
vegna nýs fræðslustjóra á tíma-
bilinu apríl—júní var 810 millj-
ónir.
Djöflaeyja á
réttum tíma
Fyrirtæki Friðriks Þórs
Friðrikssonar, íslenska
kvikmyndasamsteypan,
varð fyrir nokkru tjóni um helg-
ina þegar brotist var inn í húsa-
kynni fyrirtækisins á Hverfis-
götu. Þaðan var stolið tölvu
með mikilvægum göngum í
tengslum við nýjustu mynd
Friðriks, Djöflaeyjuna, sem fyr-
irhugað er að frumsýna í byrj-
un október. Að sögn starfs-
manns á skrifstofu Kvikmynda-
samsteypunnar er talíð líklegt
að unnt verði að frumsýna
myndna á fyrirhuguðum tíma
þótt ekki náist í gögnin. -BÞ
FRÉTTAVIÐTALIÐ
Hjúkrunafræðingar styrkjast
Ásta Möller
formaður Félags íslenskra
hjúkrunarfrœðinga
Uppsagnir lækna
styrktu hjúkrunarfræðinga
faglega
*
nýútkomnu Tímariti hjúkrunarfræð-
inga ræðir formaður félagsins, Ásta
Möller, um þau áhrif sem uppsagnir
heilsugæslulækna höfðu á störf hjúkrun-
arfræðinga. Sem kunnugt er jókst álag á
þá til mikilla muna þegar læknar hurfu
frá störfum. Ásta varpar í pistli sínum
fram nokkrum hugmyndum varðandi
breytingar á skipulagi heilbrigðiþjónustu
sem hún segir „hafa fengið vængi“ þegar
röskun varð á starfsemi heilsugæslu-
stöðva.
- Telur þú að verkfallið hafi orðið til
þess að styrkja stöðu hjúkrunarfræð-
inga?
„Það sem ég á við er, að alltaf þegar
verður röskun á störfum vegna
verkfalla, uppsagna eða einhvers slíks,
þá verður það tilefni til þess að endur-
skoða vinnubrögð. Þarna dettur heii sétt
út og sama gerðist í verkfalli sjúkraliða
árið 1994. I báðum þessum tilvikum
standa hjúkrunarfræðingar einir eftir til
að leysa úr þeim verkefnum sem fyrir
liggja. Þeir ná annari yfirsýn yfir þau
störf sem liggja fyrir og meiri viðsýni. Af-
leiðingin er sú að þeir styrkjast í sínu
hlutverki. Meðan á uppsögnum lækna
stóð voru t.d. hjúrunarfræðingar sums
staðar einir um að stýra heilsugæslu-
stöðvum og sáu að þeir gátu alveg gert
það. Allt sem breytir út af vananum ger-
ir það að verkum að fólk fer að skoða
hiutina upp á nýtt, til hagsbótra fyrir
heilbrigðisþjónustuna.
Það er því alveg rétt að ein afleiðing
uppsagna lækna var sú að hjúkrunar-
fræðingar styrktust faglega. Ég bendi
hjúkrunarfræðingum á að þeir ráði ekki
við það þegar aðrar stéttir fara í verkfall
en þeir geta ráðið því að það sé unnið já-
kvætt úr hlutunum. Þá á ég ekki við að
það séu eingöngu hjúkrunarfræðingar
sem koma vel út úr því heldur sé þetta
til hagsbóta fyrir heilbrigðisþjónustuna.
- Uppsagnirnar hafa þá kannski sýnt
fram á að það hafi verið kominn tfmi til
að endurskoða þessi mál?
„Það á alltaf að endurskoða starfsemi
heilbrigiskerfisins. Tfmarnir breytast svo
hratt og margt sem breytist á hverju ein-
asta ári og hefur áhrif á þjónustuna, t.d.
ný tækni en einnig þekking heilbrigis-
starfsmanna svo og þekking skólstæðing-
anna. Þjónustan þarf því alltaf að vera í
stöðugri endurskoðun en verkföll og
uppsagnir geta flýtt fyrir breytingum. Ég
heyri t.d. frá sjúkrahúsum að í þessari
deilu hafi orðið ákveðnar breytinmgar til
góðs á starfseminni, t.d. á móttökudeild-
um.“
- Þú óttast ekki að upp komi tog-
streita milli stétta innan heilbrigiskerfis-
ins ef staða hjúkrunarfræðinga styrkist?
„Ég held að allar fagstéttir hljóti að
horfa á breytingar út frá hagsmunum
heildarinnar, hagsmunum skólstæðing-
ana. Ef hægt er að sýna fram á að ein-
hverjar breytingar komi skólstæðingum
til góða þá á það ekki að leiða til tog-
streitu milli starfshópa. í þessari deilu
voru það hjúkrunarfræðingar sem upp-
lifðu þörfina fyrir breytingar en lækn-
arnir voru úti og upplifðu þetta ekki á
sama hátt. Það reynir því á hjúkrunar-
fræðinga að sýna fram á þörfina fyrir
breytingar.“
- Þú kemur með þá hugmynd að
kannaður verði möguleikinn á að hjúkr-
unarfræðingum verði veitt takmarkað
leyfi til lyíjaávísana.
„Hjúkrunarfræðingum var falin sú
ábyrgð að meta hvort sjúklingur ætti að
halda áfram á tilteknu lyfi, án þes að fá
völd til að taka ákvörðun um það. Þau
völd voru í höndum apótekara sem með-
al annars skrifuðu lyfseðla samkvæmt
upplýsingum frá hjúkrunarfræðingum.
Ég hef alltaf'sett fyrirvara við það að fela
fólki ábyrgð án þess að völd til þess að
framkvæma fylgi með. Þetta finnst mér
dæmigert fyrir kvennastóttir. Mór finnst
að þetta eigi alltaf að fara saman. Ef
heilbrigisyfirvöld treystu hjúkrunarfræð-
ingum til að meta þetta, af hverju er þá
ekki skrefið stigið til fulls og þeim falin
völdin til að gegna þessari ábyrgð. Það
gæti verið rétt ákvörðun af hagkvæmnis-
ástæðum að veita hjúkrunarfræðingum
takmarkað leyfi til lyfjaávísana, ekki síst
úti á landi. Hjúkrunarfræðingar meta nú
þegar þörf fyrir ýmis lyf, t.d. í mæðra-
vernd, ungbarnaeftirliti og heimahjúkr-
un.
Ég varpa þessum hugmyndum fram
til að koma af stað umræðu. Ég geri ekki
ráð fyrir að við förum í einhverja herferð
til að sækja fram í þessum málum. En
við hljótum að þurfa umræðu um þau.“
HA