Dagblaðið Vísir - DV - 30.07.1982, Qupperneq 6

6
DV. FÖSTUDAGUR 30. JULI1982.
íslenzkfr adilar duglegir
vid að ljá farartæki undir
hergögn á síðastliðnn ári
— Arnarflug, Cargolux, Eimskip og Flngleiðir
meira og minna bendluð við vopnaflutninga
Argentínsk herþota ræðst á brezka freigátu. Gerðu eldsneytisgeymar, sem Cargolux flntti, herþotunni kieift að
ráðast á freigátuna? Eða logar í freigátunni af völdum eldflaugar sem dótturfyrirtæki Cargolux flutti til Argentinu?
Þann 24. október árið 1980 hóf DC-8
þota sig á loft af flugvellinum í Nimes í
Suður-Frakklandi. Tók hún stefnu í
austurátt. Ákvörðunarstaður var
Teheranílran.
Þetta var vöruflutningaþota. Um
borð voru hergögn til islömsku
byltingarstjómarinnar í Iran, stjórnar
Khomeinis erkiklerks.
Hergögnin samanstóðu af 250 hjól-
böröum undir Phantom-orrustuþotur,
vél í Scorpion-skriödreka, vél í M48
skriðdreka og varahlutum í M60
skriðdreka. Hafði þessum hergögnum
verið safnað saman í Nimes. Hjól-
barðamir höfðu verið keyptir og fluttir
frá Israel á mjög leynilegan hátt.
Hlutimir í skriðdrekana höfðu veriö
keyptir frá ítölskum vopnasala í
Mflanó.
Vopnaflug í heimsfréttum
Flug þetta komst í heimsfréttirnar
tíu mánuðum síðar. ABC-sjónvarps-
stöðin í Bandarík junuin skýrði frá her-
gagnaflutningum Israelsmanna til
stjórnarinnar í Teheran.
Fréttir þessar vöktu mikla athygli í
Bandaríkjunum. Bandaríkjamenn
voru nefnilega ekki hrifnir af því að
þeirra gömlu bandamenn, Israelar,
skyldu vera að útvega Khomeini og fé-
lögum hergögn. Mikill kuldi ríkti á
milli klerkastjórnarinnar og Banda-
ríkjamanna, sérstaklega eftir gíslatök-
una í sendiráöi Bandaríkjanna í
Teheran.
Fréttir þessar vöktu einnig mikla
athygli uppi á Islandi, ekki vegna þess
að Israelsmenn skyldu vera að útvega
írönum vopn heldur vegna þess að mál
þetta tengdist Islendingum. Flugfélag-
iö sem vopnin flutti var nefnilega
Cargolux, félagið sem Loftleiðir höfðu
á sínum tíma komið á fót og Flugleiöir
áttu nú fjórðung í. Ennfremur störfuöu
margir Islendingar hjá Cargolux, sér-
staklega flugmenn. Auk þess sitja Is-
lendingar í æðstu stöðum innan fyrir-
tækisins.
Frétt ABC-sjónvarpsstöðvarinnar
varð til þess aö íslenzk blöð fóru að
grafast nánar fyrir um málið. Hringt
var í Einar Olafsson, forstjóra Cargo-
lux, og hann spuröur um þetta.
Magnús Torfi Olafsson f jallaði um her-
gagnaflutningana í pistli í Helgarpósti.
Helgarpósturinn fylgdi þessu svo eftir
með samantekt úr fréttum banda-
rískra og brezkra blaða auk þess sem
rætt var við Pierre Salinger, frétta-
stjóra hjá ABC-stöðinni, en hann haföi
staöiö á bak viö fréttina.
I viötölum viö íslenzk blöð neitaði
Einar Olafsson því að Cargolux hefði
flutt hergögn í umræddri ferð. Hér
hefði verið um aö ræða aðallega dekk
og Jaguarmótora. Því hefði veriö um
venjulega vöruflutninga að ræöa, enda
vamingurinn skilgreindur á farm-
skjölum.
Fölsuð farmskjöl
I frétt ABC sagði hins vegar aö farm-
skjölin hefðu veriö fölsuð meö vitn-
eskju spilltra franskra yfirvalda. I
farmskjölunum segði að um væri að
ræða dekk undir loftpressur, varahluti
í dráttarvélar og flutningabíla og vélar
í Jaguarbíla.
Brezkt blað hafði áður upplýst að vél
í Scorpion-skriödreka væri í raun
breytt Jaguarvél.
I viðtali við Helgarpóstinn segir
Pierre Salinger það vel hugsanlegt að
Cargolux hafi ekki vitað annað en það
sem stóð í farmskjölunum f ölsuðu.
Umræöan á Islandi um flutninga
þessa var fyrir tæpu ári, um mánaða-
mótin ágúst-september 1981.
Cargolux hafði áður verið bendlað
við vafasöm viðskipti. Vorið 1981
skýrði Dagblaöið frá umfjöllun banda-
rískra blaöa af sérkennilegum
viöskiptum með Hercules-her-
flutningavélar. Gaddafi Líbýuleiðtogi,
einn mest hataði maöur í Bandaríkjun-
um, hafði snúiö á Bandaríkjamenn
með því að komast yfir Hercules-vél.
Að sögn bandarísku blaðanna fór
Gaddafi þannig að: Hann lét Cargolux
kaupa Hercules-vél fyrir sig í Kanada.
Cargolux neitaöi því að hafa keypt
flugvélar fyrir Gaddafi.
Sagt var aö Gaddafi hefði eingöngu
gert þetta til að stríða Bandaríkja-
mönnum. Hann haföi pantaö Hercules-
vélar en Bandaríkjaforseti hefði komiö
í veg fyrir afhendingu þeirra. Því hefði
Gaddafi farið aðra leiö til að útvega
sér Hercules.
I viðtali við Tímann fyrir nokkrum
dögum segir Einar Olafsson, forstjóri
Cargolux, aö viðhaldsdeild félagsins
hefði ekki misst nein verkefni síöan i
fyrra, „þegar Bandaríkjastjóm setti
okkur stólinn fyrir dymar vegna
Líbýumannanna, sem við vorum að
vinnafyrir”.
Ekki skýrir Einar nánar hvaö hann
eigi við en trúlegt er að stóllinn hafi
verið settur f yrir dymar vegna Hercul-
es-viðskiptanna.
Hvað voru íslenzk
fyrirtæki að gera?
Umræðan í fyrrahaust um hergagna-
flug Cargolux varð til þess að menn
fóru að spá í íslenzk flutningafélög,
bæöi flugfélög og skipafélög. Orðrómur
var nefnilega á kreiki um að fleiri
heföu fengizt við flutninga af þessu
tagi.
Sögusagnir um vafasama vopna-
flutninga íslenzkra aöila em reyndar
alls ekki nýtilkomnar. Fyrir mörgum
árum gengu oft sögur af einstökum ís-
lenzkum skipaeigendum sem spurðu
ekki um farminn, svo framarlega sem
viðunandi greiðsla væri í boði fyrir
flutninginn.
Næstu fréttir af vopnaflutningum ís-
lenzkra aðila birtust í Vísi í október í
fyrra. Sagði Vísir frá grunsemdum um
vopnaflug Amarflugs fyrir Líbýu.
Arnarflugsmenn harðneituðu hins veg-
ar.
Á daginn kom þó að Vísir hafði haft
rétt fyrir sér. Frá vopnaflugi Arnar-
flugs verður skýrt frá nánar síðar í
þessari grein.
Dagblaðið birti í byrjun nóvember,
nokkrum dögum eftir frétt Vísis af
Arnarflugi, forsíöufrétt af Flugleiða-
þotum og daginn eftir forsíðufrétt af
skipi Eimskipafélags Islands.
„Flugleiöaþotur flytja vopn til
Saudi-Arabíu” stóð í fyrirsögn Dag-
blaösins 3. nóvember 1981. Daginn eftir
var fyrirsögn á aðalfrétt blaðsins:
„Laxfoss í flutningum fyrir líbýska
herinn”.
Rifflar og skotfæri
með Flugleiðaþotum
Dagblaðið upplýsti aö tvær Flug-
leiðaþotur heföu frá því í marz 1981
farið ellefu ferðir meö vopn milli
Evrópu og Saudi-Arabíu. Farmurinn
hefði verið rifflar og skotfæri fyrir
M48 skriödreki. Þaft kom i heimsfréttum að Cargolux hefði flutt vél í slíkan skrið-
dreka fyrir klerkastjómina i tran.
Hinn þekkti sjónvarpsfréttamaður Pierre Salinger. Hann stjómaði þætti ABC-
stöðvarinnar um vopnaflutningana.
vamar- og flugmálaráðuneyti Saudi-
Arabíu.
Tvær DC-8 þotur Flugleiöa voru
notaðar viö flutningana, TF-FLC og
TF-FLE. Bandaríska flugfélagið Over-
seas National Airlines hafði þotumar á
leigu frá Flugleiðum og vom íslenzkar
áhafnir ekki á þeim.
1 samræmi við lög sóttu Flugleiðir
um leyfi til samgönguráðuneytisins
fyrir þessum flutningum og gerðu um
leið grein fyrir farminum í hverri ferð.
Veitti ráðuneytið leyfi án nokkurra
athugasemda.
Flugleiðaþoturnar flugu meö riffl-
ana og skotfærin frá Luton í Englandi
og Vín í Austurríki til Saudi-Arabíu.
Aldrei fékkst hins vegar á hreint
hvort Laxfoss, skip Eimskipafélags Is-
lands, hefði flutt vopn. Það lá hins veg-
ar fyrir að hluti farmsins, meginhluti
að sögn tveggja heimildarmanna Dag-
blaðsins, heföi verið merktur „Libyan
ArabArmed Forces”.
Talsmenn Eimskipafélagsins harð-
neituðu því að um vopnaflutninga hefði
verið að ræða. „Ekki var talað um
neina vopnaflutninga í leigusamn-
ingi,” sagöi deildarstjóri hjá Eimskip
viðDagblaðið.
Grunsamlegir kassar
og gámar um borð
í Laxfossi
Skipstjórinn á Laxfossi sagði það af
og frá aö um vopnaflutninga heföi
veriö að ræða. Hann treysti sér þó ekki
til að segja mikið um innihald grun-
samlegra gáma og kassa sem fluttir
voru. Taldi þó að í sumum gámanna
hefðu verið varahlutir í Caterpillar-
vinnuvélar. ,
Umrædd sigling Laxfoss var frá
hafnarborginni Chioggia á Italíu til
Misurata í Líbýu. Laxfoss hafði í júlí í
fyrra siglt frá Islandi til Ravenna á
Italíu, sem er skammt frá Rimini, með
fiskimjöl. Að því búnu sigldi Laxfoss til
Chioggia. Þaðan hélt skipið 8. ágúst til
Líbýu.
Farmurinn mun hafa verið steypu-
styrktarjám, nokkrar litlar steypu-
hrærivélar, en auk þess lokaðir kassar
og átta innsiglaðir gámar. Heimildar-
menn Dagblaösins sögðu hvern gám
hafa vegið aUt að 23 tonnum.
Viðtakandi farmsins í Líbýu var ekki
herinn heldur ítalskt verktakafyrir-
tæki, ImpregUa.
Því er ekki aö neita að CaterpiUar-
skýringin minnir nokkuð á skýringar
Cargolux-manna á farminum frá Nim-
es í Frakklandi til Teheran. Cargolux-
menn töluðu um Jaguar-mótora, þegar
í raun var um aö ræða skriðdrekamót-
ora, og loftpressuhjólbarða þegar um
dekk undir orrustuþotur var aö ræða.
Það er vel hugsanlegt og reyndar
mjög Uklegt að Eimskipafélagsmenn
hafi ekki haft hugmynd um hvað í raun
var í kössunum grunsamlegu og gám-
unum. Hafi á annaö borð verið hergögn
í þeim er líklegt að reynt hafi veriö aö
leyna því sem frekast var kostur,
farmskjöl fölsuð og einhver miUiliöur
hafður sem viðtakandi, í þessu tilviki
hugsanlega fyrirtækið Impreglia.