Dagblaðið Vísir - DV - 09.01.1984, Qupperneq 12

SI
12
Frjálst.óháð dagbJað
Útgáfufélag: FRJÁLS FJÖLMIDLUN HF.
Sfiórnarformaður og útgáfustjóri: SVEINN R. EVJÓLFSSON.
Framkvæmdastjóri og útgáfustjóri: HÖRÐUR EINARSSON.
Ritstjórar: JÓNAS KRISTJÁNSSON og ELLERT B. SCHRAM.
Aöstoóarritstjóri: HAUKUR HELGASON.
Fréttastjórar: JÓNAS HARALDSSON ogÓSKAR MAGNUSSON.
Auglýsingastjó<ar: PÁLL STEFÁNSSON og INGÓLFUR P. STEINSSON.
Ritstjórn: SIDUMULA 12—14. SÍMI 86A11. Auglýsingar: SiÐUMULA 33. SÍMI 27022.
Afgreiösla, áskriftir, smáauglýsingar, skrifstofa: ÞVERHOLTI11. SÍMI 27022.
Sími rifstjómar: 86611.
Setning, umbrot, mynda-og plótugerð: HILMIR HF„ SÍÐUMULA 12. P rentun:
Árvakur hf., Skeifunni 19.
Áskriftarverðá mánuði 250 kr. Verð í lausasölu 22 kr.
Helgarblað25kr.
Sveitarfélögin svikust um
Sveitarfélögin í landinu, meö Reykjavík í broddi fylk-
ingar, hafa ekki lagt sitt af mörkum í baráttunni viö verö-
bólguna. Sérstaklega hafa þau svikizt um að svíöa fjár-
hagsáætlanir sínar til aö halda niðriskattbyröi ársins.
Munurinn á framgöngu ríkisins annars vegar og sveit-
arfélaganna hins vegar kemur vel fram í þeim hundraös-
hluta skatta, sem mönnum er ætlað aö reiöa fram í svo-
nefnda fyrirframgreiðslu opinberra gjalda á fyrri hluta
ársins.
Niðurstööutölum f járlaga ríkisins hefur veriö haldiö svo
mikið niðri, aö ríkinu heföi nægt 57% fyrirframgreiðsla.
Sveitarfélögin þurfa hins vegar 68% í sína hít, svo aö
millileiðin upp á 63% varð fyrir valinu.
I meöförum fjárlagafrumvarpsins var áætluö tekju-
hækkun manna milli ára lækkuö úr 20% í 16%, sem er
mun nær réttu lagi. Þjóðhagsstofnun gerir einmitt ráð
fyrir, aö atvinnutekjur og ráöstöfunartekjur hækki um
16% milli ára.
I þessum tölum er gert ráð fyrir ótryggu launaskriði.
Stofnunin gerir ekki ráö fyrir, aö kauptaxtar hækki nema
um 13% milli ára. Margir munu ekki geta reiknaö meö
neinu launaskriöi ofan á þá prósentutölu.
Hér er rétt að minna á, að þessi hækkun kauptaxta
milli ára er aö mestu leyti þegar komin fram. Þjóöhags-
stofnun reiknar aðeins með 4% hækkun yfir áriö í heild.
Af þessu má ljóst vera, aö þeir, sem ekki njóta launa-
skriös að ráði eöa tilfærslu skattbyrðar frá láglaunafólki
til hálaunafólks, munu bera nokkru þyngri skatta til ríkis-
ins á þessu ári en á hinu síðasta.
Munurinn er þó svo lítill, aö ekki er hægt aö neita því,
að ríkisstjórnin hefur með fjárlögum sínum gert mark-
vissa tilraun til að hlífa hart leiknu láglaunafólki viö auk-
inni skattbyrði ofan á aörar kárínur vetrarins.
Grimmdin í niöurskuröi ríkisútgjalda átti sér enga
hliðstæðu í fjárhagsáætlunum sveitarfélaga. Sveitar-
stjórnarmenn veinuðu um slæma afkomu sveitarsjóða,
sen höfðu færri orð um slæma afkomu heimila útsvars-
greiöenda.
Ef útsvarsbyröi hefði átt að veröa óbreytt milli ára,
hefði álagningarprósentan oröiö aö lækka úr 11,9% í 9,5%
eða úr 11% í 9%, svo að algeng dæmi séu nefnd. Mjög
fá sveitarfélög lækkuðu sig og ekkert í þessummæli.
I Reykjavík verður útsvarsprósentan í ár 11% og í
flestum öðrum sveitarfélögum Reykjavíkursvæðisins
veröur hún 10,5%. Yfirleitt eru þetta sömu tölur og í fyrra
og jafngilda verulega þyngdri útsvarsbyrði á þessu ári.
Þessi skortur á aðhaldi og sparsemi í eigin rekstri er
sveitarfélögum landsins til skammar. Þeim ætti ekki aö
vera vandara um en ööriun aöilum þjóðfélagsins aö skera
svo niöur útgjöldin, að undan svíði.
Sem skýring á nöturlegri forystu Reykjavíkur í of
haröri skattheimtu á erfiðum tímum hefur verið nefnt, aö
borgin axli þungar fjárhagsbyröar af Grafarvogslóðum,
sem ekki hafa gengið út. Slík mistök eru náttúrlega ekki
til bóta.
Sveitarfélögum ber ekki skylda til aö fylgja ríkis-
stjórnarstefnu á hverjum tíma. En þau verða auðvitað að
sæta því, að almenningur telji þau ekki hafa staðið sig
sem skyldi, þegar allir aðrir hertu sultarólarnar.
Jónas Kristjánsson.
MSMIHAI7MAI. .eflUOAOUilAM .va
DV. MANUDAGUR 9. JANUAR1984.
Konum verður
ekkiýtt
til hliðar
Þaö var yfirlýst markmiö ríkis-
stjórnarinnar á síöasta ári, aö fjárlög
þessa árs yröu raunhæf. Eina virkilega
raunhæfa niöurstaöan, sem komist
varö aö viö lokaafgreiöslu fjárlaga,
var hins vegar sú, aö það verður halli á
ríkisbúskapnum á þessu ári. Sá halli
hlýtur aö leiöa til versnandi skulda-
stööu ríkisins, sem aftur leiöir mjög lik-
lega til meiri veröbólgu en rikisstjórn-
in hefur boöaö.
Þessi niðurstaöa er ekkert annaö en
svik við þaö fólk, sem var reiðubúið til
aö leggja á sig miklar þrengingar til
þess aö vinna aö þessu sameiginlega
markmiöi meö stjórnendum landsins,
þ.e. aö ná niður veröbólgunni. Þetta er
þeim mun meira áhyggjuefni nú, þar
sem launafólk er mjög illa undir þaö
búiö aö mæta nokkrum áföllum, miklu
verr en fyrir nokkrum mánuöum
vegna þeirra aögeröa, sem ríkisstjórn-
in hefur beitt í launamálum.
Ráð Kvennalistans orðin góð
Viö stjórnarmyndunarviöræðurnar á
sl. vori lögöum viö kvennalistakonur
til allt ööruvísi dreifingu byröanna en
valin var, þegar veröbótaskeröingin
var framkvæmd. Viö vildum láta jafna
Kjallarinn
KRISTÍIM
HALLDÓRSDÓTTIR
ÞINGMADUR SAMTAKA UM
KVENNALISTA
tekjurnar í þjóðfélaginu, hækka laun
hinna lægstlaunuðu, en láta þá betur
megandi bíöa betri tíma. Þessar til-
lögur fengu ekki hljómgrunn innan
gömlu flokkanna. Þeir sáu ekki annað
en gömlu ráöin, sömu prósentu á alla
línuna.
En betra er seint en aldrei. Nú viöur-
kenna allir, aö láglaunafólkið sé að
kikna undan byröunum, hlut þess veröi
aö rétta. Og nú eru tillögur Kvennalist-
ans allt í einu orönar góöar. Sam-
kvæmt nýjustu fréttum hugleiöir ríkis-
stjórriin nú þann kost í komandi kjara-
samningum aö hækka lægstu launin
allverulega, jafnvel um 15—30%, en
láta aöra bíða. Þaö væri viturlegt og
raunar þaö eina rétta. Eg trúi því, aö
nú sé loksins nægilega víötækur hljóm-
grunnur fyrir því að bæta hag þeirra
verst stöddu. Astandið er oröiö slíkt.
Syndir feðranna
En fólk óttast ekki aöeins rýrnandi
lífskjör á þessu nýbyrjaða ári.
Atvinnuleysisvofan er allt í einu oröin
ískyggilega raunveruleg. Einkum eru
þaö horfur og tillögur um minni fisk-
afla en áöur var spáö, sem breytt hafa
stöðunni til hins verra. 1 staö 300—320
þús. tn. þorskafla, sem spáö haföi
verið, veröum viö aö sætta okkur viö
allt aö 100 þús. tn. minna á þessu ári.
Um þaö verður ríkisstjórninni ekki
Spamaður af sölu
gróðafyrirtækis?
— opið bréf til f jármálaráðhera
Ríkisstjórnin hefur aö undanförnu
gert margar tillögur um samdrátt og
sparnað á útgjöldum og rekstri ríkis-
sjóös. Þér, hr. fjármálaráöherra, hafið
haft frumkvæöi í þeim efnum og ber að
fagna þeirri viðleitni yðar, ef sústefnu-
mörkun er almenn og réttlát og getur
skapaö umtalsveröan sparnað. Hér er
um erfið og margslungin mál að ræða
bæöi er tekur til niðurröðunar forgangs-
verkefna og pólitískrar togstreitu
stjórnmálamanna og hagsmunahópa.
I þessari grein verður ekki tekið til
umfjöllunar almennar sparnaðar-
aðgeröir ríkissjóðs, þess í stað vil ég
benda yður áveigamikla tekjulind sem
getur varðað tugmilljónir króna árlega
ef rétt er að málum staðiö. Fyrir
rúmum 20 árum var fyrirtækið
Islenskir aðalverktakar á Kefiavíkur-
flugvelli stofnað, en það tók við starf-
semi bandarískra verktakafélaga
fyrir varnarliðið. Eignaskipting fyrir-
tækisins er þannig aö ríkissjóður á
25%, Reginn (SIS) 25% og Sameinaðir
verktakar 50%, en þeir síöastnefndu
höfðu starfað að verkframkvæmdum
fyrir varnarliöiö um nokkurra ára
skeið áður en umrædd sameining átti
sér stað. Eins og kunnugt er hafið þér
lagt til að ríkissjóður selji sinn eignar-
hluta í Aðalverktökum, væntanlega til
aö afla fjár með þeim hætti. Fróölegt
væri aö vita hvaöa ástæöur og hags-
munir liggja til grundvallar þessari
ákvörðunartöku yöar, hr. fjármála-
ráðherra. Nú vita það flestir að Aðal-
verktakar eru mesta gróðafyrirtæki í
landinu, enda langhæsti skattgreiðandi
hérlendis.
Kjallartnn
KRISTJÁN
PÉTURSSON
DEILDARSTJÓRI VIÐ TOLLGÆSL-
UNA Á KEFLAVÍKURFLUGVELLI
Traustur grundvöllur
Bandarísk stjórnvöld hafa í gegnum
árin tryggt þessu fyrirtæki á margvís-
legan hátt traustan fjárhagslegan
grundvöll með nægum verkefnum og
sérsamningum. Islensk stjórnvöld
hafa heldur ekki látiö sitt eftir liggja
að efla fyrirtækiö þar sem allur inn-
flutningur á vörum og tækjum þess er
undanþeginn aðflutningsgjöldum eins
og kunnugt er. Af hverju má ríkis-
sjóöur ekki græða á varnarliösfram-
kvæmdum eins og flokksbræður yðar
hjá Aðalverktökum og SIS? Hverjir
eru líklegir kaupendur að hlutabréfum
ríkissjóös í Aðalverktökum? Líklega
stærstu eignaraðilarnir hjá Aöalverk-
tökum og SIS en þó er ekki loku fyrir
það skotið að aðrir velunnarar ríkis-
stjórnarinnar fengju þar hlutdeild að.
Þetta er ekki leiðin, hr. fjármála-
ráðherra, til að afla ríkissjóði fjár og
þaö ættuö þér aö vita manna best.
Miklu vænlegra væri aö láta gera raun-
hæfa úttekt og rannsaka starfsemi
fyrirtækisins á breiöum grundvelli,
m.a. samningagerðir þeirra viö
varnarliöiö, hvaöa verðviðmiðanir eru
lagðar til grundvaliar bæöi er tekur til
útreikninga launaliða, verkhönnunar,
álagningar, umboðslauna o.fl., jafn-
framt verði kannaö hvort hinn toll-
frjálsi innflutningur tækja, efna, vara-
hluta o.fl. sé í fullu samræmi við efnis-
iista viðkomandi verksamninga viö
varnarliðið.
Varnarmáladeild utanríkisráöuneyt-
isins heimilar þennan innflutning fyrir
sérhvert verk sem Aðalverktakar eða
Keflavíkurverktakar vinna fyrir
varnarliöið meö sérstakri ástimplun
sem þannig hljóðar: „Vörur þessar
eru undanþegnar aöflutningsgjöldum,
enda sé sannaö með vottorði tollgæslu-
manna, að þær hafi verið fluttar til
varnarsvæöanna.” Einnig stimplar
ráöuneytið á gjaldeyrisumsóknir þess-
ara verktakafélaga sem viökomandi
banki samþykkir meö því skilyrði aö
varan verði einungis notuð í fram-
kvæmdir á vegum varnarliðsins og að
andvirði vörunnar endurgreiöist í
íslenskum banka í dollaragjaldeyri. I
framkvæmd er þessu hins vegar
þannig háttaö að tollyfirvöld á Kefla-
víkurflugvclli fá ekki í hendur efnis-