Dagblaðið Vísir - DV - 28.05.1985, Blaðsíða 14

14
Útgáfufélag: FRJÁLS FJÖLMIOLUN HF.
Stiórnarformaður og útgáfustjóri: SVEINN R. EYJÓLFSSON.
Framkvæmdastjóriogútgáfustjóri: HÖRÐUR EINARSSON.
Ritstjórar: JÓNAS KRISTJÁNSSON og ELLERT B. SCHRAM.
Aðstoðarritstjórar: HAUKUR HELGASON og ELÍAS SNÆLAND JÓNSSON.
Fréttastjórar: JÓNAS HARALDSSON og ÓSKAR MAGNÚSSON.
Auglýsingastjórar: PÁLL STEFÁNSSON og INGÓLFUR P. STEINSSON.
Ritstjórn: SÍÐUMÚLA12—14. SÍMI 684411. Auglýsingar: SÍÐUMÚLA 33. SÍMI 27022.
Afgreiðsla, áskriftir, smáauglýsingar, skrifstofa: ÞVERHOLTI11. S(MI 27022.
Sími ritstjórnar: 686611.
Setning, umbrot, mynda-og plötugerö: HILMIR HF., SÍÐUMÚLA12.
Prentun: Árvakurhf., Skeifunni 19.
Áskriftarverð á mánuði 330 kr. Verö í lausasölu 30 kr.
Helgarblaö35kr.
Dagsbrún má ekki ráða
Dagsbrún má ekki fá aö ráða ferðinni í kjaramálum í
þetta sinn. Tilboð Vinnuveitendasambandsins er miklu
hærra en verkalýðsforingjar höfðu vænzt. Þetta kemur
fram í ummælum margra þeirra í fjölmiðlum. Því þjónar
ekki hagsmunum verkafólks, að tilboðinu sé hafnað, án
þess að samningaviðræður fari í gang. Tilboð Vinnu-
veitendasambandsins er gott fyrsta skref í samningum.
Stjórn Dagsbrúnar tekur þann kostinn að hafna
tilboðinu án þess að bjóða upp á samninga. Stjórn Dags-
brúnar segir: „Tilboð VSl gengur út frá því, að kaup-
máttarskerðing undanfarinna tveggja ára verði óbreytt
næstu tvö ár. Engin kaupmáttartrygging er í tilboðinu. . .
Með tilboði þessu er lokað á alla möguleika félaga til sér-
samninga... Dagsbrún telur tillögu VSl óaðgengi-
lega. . .”
Þetta segir stjórn Dagsbrúnar. En hafa verður í huga,
að tilboðið er lagt fram, áður en kjarasamningar eru
uppsegjanlegir. Deilt er um, hvaða kaupmáttur felst í
tilboðinu, þannig að munar fáeinum prósentum. Vinnu-
veitendasambandið telur sig ekki geta gengið öllu lengra.
Þrengt sé að fyrirtækjunum, svo að þau þoli ekki miklu
meira. En vafalaust getur Vinnuveitendasambandið
samt komizt eitthvað lengra. Þetta eru ekki úrslitakostir.
Því er rétt, að samningaviðræður fari í gang á þessum
grundvelli.
Leysa þarf Guðmund J. Guðmundsson, formann Dags-
brúnar og Verkamannasambandsins, úr fjötrum róttækl-
inga. Fram kemur hjá Vinnuveitendasambandinu, að
unnt gæti orðið að semja við einhver landssamböndin,
jafnvel þótt Verkamannasambandið stæði utan við — í
bili. Hitt er líklegra, að takist öðrum landssamböndum að
laga tilboðið, yrði Verkamannasambandið að koma á
eftir. Verkamannasambandið er klofið eins og fram kem-
ur í ummælum sumra forystumanna þar. Guðmundur J.
óttast, að róttæklingarnir taki Dagsbrún af honum. En
hann mundi mjög hressast, ef einhver landssambönd
kæmust verulega áfram í viðræðum nú.
Við vitum, að kaupmátturinn fer minnkandi. Verði
beðið til hausts, mun kaupmáttur verða kominn um fjögur
prósent — eða meira — niður fyrir það, sem hann var
fyrir ári. Þetta verður að hindra. Því þarf samninga í
sumar, sem tryggi kaupmáttinn.
Alþýðubandalagið er einnig klofið í afstööu til samn-
inga nú. Þetta kemur fram í ummælum ýmissa alþýðu-
bandalagsmanna í verkalýðshreyfingunni. Guðmundur Þ.
Jónsson, formaður Landssambands iðnverkafólks, segir
til dæmis í DV: „Þetta er reyndar meira en ég hafði búizt
við, að minnsta kosti í kauptölum. Við þurfum að líta á
þetta betur, áður en við komum með fullmótaða skoðun á
þessu tilboði.”
Nú reynir á verkalýðshreyfinguna og einnig á ríkis-
stjórnina. Samkvæmt tilboð VSl yrðu samningar
uppsegjanlegir 1. desember í ár og 1. júní á næsta ári,
færi verðbólga yfir ákveðin mörk og kaupmáttur þar með
niður fyrir viss mörk. En aðgerðir ríkisstjórnar, svo sem
lækkun skatta og úrbætur í húsnæðismálum, yrðu
metnar, eins og sjálfsagt er. Steingrímur Hermannsson
forsætisráðherra sagði í viðtali við DV á föstudag: „Ég
geri ráð fyrir því, að ríkisstjómin verði tilbúin að ræöa
við aðila vinnumarkaðarins á þessum grundvelli.” For-
sætisráðherra virðist ætla sér hlutverk sáttasemjara, og
er þá betra, að hann valdi því. Ríkisstjómin bar ekki
síður ábyrgð en aðilar vinnumarkaðarins á því, hve illa
tókst til í síðustu kjarasamningum. Haukur Helgason.
DV. ÞRIÐJUDAGUR 28. MAl 1985.
Eigum við að halda ófram að selja útlendingum útsæðið eða taka til hendinni við alvöru ræktun?
Vandi f fiskeldi
—fyrri grein—
Það vantar stefnumótun f
fiskeldismólum. Atvinnugreinin
hangir i lausu lofti, þrátt fyrir há-
stemmdar yfirlýsingar stjórnmála-
manna um að í henni sé að finna einn
af efnilegustu vaxtarbroddum efna-
hagslífsins.
Greinin hangir í lausu lofti af þvi
aö hún á hvergi heima i stjórnkerf-
inu, heyrir eiginlega ekki undir neitt
ráðuneyti og engum fjárfestingar-
sjóðum er ætlað aö sinna henni. Hún
hvílir á óstöðugum grunni af því að
þrótt fyrir allt tal og mas árum
saman hefur litið sem ekkert verið
unnið að rannsóknum og undirbún-
ingi undir aö þessi atvinnurekstur
haslaði sér völl. Greininni er hætt af
því að litlu fé og litlum mannafla
hefur verið beint í sjúkdómavarnir
og sjúkdómarannsóknir. Greinin á
örðugt uppdráttar og það kann að
verða áfallasamt i henni af því aö
ekki hefur verið sinnt um að mennta
starfsfólk til starfa í greininni.
Hvemig má þetta vera kunna
menn að spyrja eins og áhuginn er
viötækur á fiskeldinu. Eg kann i
rauninni ekkert svar við því, nema ef
vera skyldi tllsvar sem ég fékk frá
ágætum Islendingi sem lengi hefur
verið búsettur í Noregi. Ég hitti hann
í fyrrasumar og fór að spjaUa við
hann um fiskeldi, árangur Norð-
manna á þvi sviöi og hvað mér þætti
þetta efnilegur atvinnuvegur fyrir
okkur Islendinga með tiUiti tU
nóttúruaðstæðna. Þessi gamli vinur
minn svaraði að bragði: „Efnilegt
fyrir Islendinga segirðu, nei, það
held ég ekki. Fiskeldi er mikil ná-
kvæmnisvinna, en Islendingar eru
göslarar. Þetta fer i vaskinn hjá
þeim eins og annaö sem nákvæmni
og natni þarf við.” Eg verð að játa að
mér varð bilt við, fannst þetta hark a-
legur dómur og mig setti hljóðan.
Síðan hef ég stundum hugleitt þessi
orö og mér hefur orðiö hugsað til ým-
issa nýjunga sem hér hefur verið
fitjaö upp á og hvemig þar hefur
gengið á ýmsu, eins og t.d. í minka-
Kjallarinn
KJARTAN
JÓHANNSSON
ALÞINGISMAÐUR
FYRIR
ALÞÝÐUFLOKKINN
stæð á Islandi. Lítið er vitað um óhrif
þeirra á vöxt og kynþroska. Hvað um
erfðafræöflegar rannsóknir, t.d. með
tilliti tU þess hvemig göngufiskur
skflar sér? Vitneskja á þessum
sviöum öllum getur skipt sköpum
fyrir afkomu fiskeldisstöðvar. Sama
gildir um þróun fóðurgerða.
I menntunarmálum eru einu
visarnir sú þekking sem menn geta
fengið í Búnaðarskólunum á Hólum
og Hvanneyri. Það nær afltof
skammt.
Þegar kemur að fjórmögnun fram-
kvæmda verður sama undirbúnings-
leysið uppi á teningnum. Bankarnir
lána ekki ( þetta. Það eiga
fjárfestingarlánasjóðir að gera segja
þeir. En þá kemur einfaldlega upp
úr dúrnum að þaö á enginn
fjárfestingarlánasjóður að sinna
fiskeldinu. Þeir em allir í öðru og
lána bara í það gamla góða, sem þeir
hafa alltaf lánaö i og við höfum
þegar of mikið af, en ekki í nýjungar.
a „Greinin á örðugt uppdráttar og
w það kann að verða áfallasamt í
henni af því að ekki hefur verið sinnt
um að mennta starfsfólk til starfa í
greininni.,,
rækt og refarækt svo ekki sé lengra
seilst. Vorum við ekki óundirbúin
fyrir þessar nýjungar og lentum ein-
mitt þess vegna í ýmsum áföllum?
Þetta var kannski útúrdúr, en svo
mflcið er vist að ætlum við að ná
góðum árangri í fiskeldi verðum við
að sinna undirstöðuþáttum eins og
rannsóknum, menntun og sjúkdóma-
vömum og búa greininni eðlileg f jór-
festingarskilyrði.
Lítum á rannsóknarverkefni. I
þeim eru nánast engir. Sérstaða okk-
ar er ó ýmsum sviðum, t.d. í mögu-
leika á notkun varma. Harla litið er
vitað um áhrif varma ó vaxtarhraöa
nema í seiðum. Birtuskilyrði eru sér-
— Fiskeldið reynist þannig ekkert
óskabarn að því er fjárfestingarfé
varðar, hversu hástemmdar sem
yfirlýsingarnar hafa verið.
A ýmsum stöðum er til þekking í
fiskeldi, en samráðsvettvang
skortir, vettvang þar sem saman
starfa vísindamenn og þeir sem í
greininnistarfa.
Eg tel mjög brýnt að þeim gmnd-
velli undir atvinnugreininni, sem ég
hef hér rakið, verði nú þegar sinnt og
stefnan mörkuð. Um þau úrræði sem
ég tel mestu máli skipta mun ég
f jafla i seinni grein minni um þetta
mál, í DV á fimmtudaginn kemur.
Kjartan Jóhannsson.