Dagblaðið Vísir - DV - 16.08.1988, Page 12

12
ÞRIÐJUDAGUR 16. ÁGÚST 1988.
Utlönd
Þrettán skólabörn
látast í rútuslysi
Björg Eva Erlendsdóttir, DV, Osló:
Fimmtán létust og a.m.k. átta slös- með þrjátíu og fimm farþegum ók á
uðust alvarlega þegar sænsk rúta klettavegg við fjallveg við Máböda-
Björgunarfólk vinnur hér að því að færa slasaðan bílstjórann úr brakinu. Fimmtán létust í þessu mesta rútuslysi
í Noregi I fjöldamörg ár. Simamynd Reuter
len á vesturströnd Noregs í gær-
kvöldi.
Þrettán þeirra látnu eru sænsk
börn úr nágrenni Stokkhólms. Þau
eru úr tólf ára bekk og voru í skóla-
ferðalagi með foreldrum sínum og
einrnn kennara.
Rútan var á leið út úr jarðgöngum
við Mábödalen við Eidíjörd þegar
bílstjórinn missti stjórn á bílnum og
skall á klettaveggnum á miklum
hraöa. Trúlega hafa bremsurnar á
rútunni bilaö. Ekki hefur þó verið
unnt að tala við bílstjórann eftir slys-
ið þar sem hann er alvarlega slasað-
ur. Fjórir farþeganna eru enn í lífs-
hættu.
Rútan, sem var af eldri geröinni,
eyðilagðist algerlega og erfitt var að
ná fólkinu út úr brakinu. Sjúkrabílar
komu á slysstað löngu eftir að slys-
ið átti sér stað en 70 kílómetrar
eru til Odda, sem er næsti kaupstað-
ur.
Vegimir, þar sem slysiö átti sér
stað, eru með þvi versta sem gerist
í Noregi, mjóir og krókóttir en ferða-
mannastraumur er mikill í héraöinu.
Þeir -særðu og látnu hafa nú verið
fluttir á sjúkrahús í nágrenninu,
flestir til Bergen. Þar er allt fáanlegt
læknalið og hjúkrunarfólk komið á
neyðarvakt og sérstök móttökudeild
mun taka á móti aðstandendum
bamanna sem koma frá Svíþjóð í
dag.
Þetta er stærsta rútuslys í Noregi
eftir stríð en mörg minni slys og
óhöpp hafa átt sér stað á þessum
slóðum.
Tre-
holt-
mal-
inu
lokið?
Björg Eva Eriendsdóttir, DV, Osló:
Mál njósnarans Ame Treholt
veröur ekki tekið upp að nýju
fyrir hæstarétti í Noregi. Ákvörð-
unin um þetta var tekin í gær og
var kærunni frá verjanda Tre-
holts, Arne Haugestadt, endan-
lega vísað frá.
Þar með er dýrasta og umfangs-
mesta máli sem farið hefur í gegn
um norskt réttarkerfi loksins lok-
ið. Aðalpersónan, Treholt sjálfur,
verður að sætta sig við að afþlána
dóm fyrir landráð sem hfjóðaði
upp á tuttugu ár.
Fjögur og hálft ár eru nú liðin
frá því að Arne Treholt var hand-
tekinn á flugvellinum í Osló.
Sækjendur í Treholt-málinu
em að vonum ánægöir meö úrslit
hæstaréttar en veijandinn segir
að niðurstaðan sé ógnun við rétt-
arfar og lýöræði í landinu. Hann
segir að lögfræðingar bæði í Dan-
mörku og Svíþjóð vinni aö þvi að
undirbúa jaröveginn til þess aö
koma Treholt-máhnu fyrir
mannréttindadómstólinn í Stras-
bourg vegna brota á mannrétt-
indum.
Refsistigareikningurinn
Gizur Helgason, DV, Reersnæs:
Vestur-Þjóðverjar nota refsistiga-
kerfi til að reyna að beijast fyrir
bættri umferðarmenningu í
landinu. Tillitslausir ökumenn og
aðrir ökuníðingar geta ekki bara
greitt sektir sínar þegjandi og
hJjóðalaust og síöan gleymt mál-
inu. Þeir koma til með að hafa
hangandi yfir sér þá hótun að ef
þeir ekki bæti ráð sitt í umferðinni
missi þeir ökuleyfið.
Stjómsýslustöðvar v-þýska um-
feröarráðsins eru í landamæra-
borginni Flensborg. Þar em þrjátíu
milljón bílar skráöir í risavöxnum
tölvum. Auk þess er sérhver. öku-
leyfishafi skráður í tölvumar
ásamt tilheyrandi athugasemdum
eða „reikningi“. Vestur-Þjóðveijar
kalla þetta stigareikninginn.
Á skrifstofunum vinna um eitt
þúsund manns og eru þær einn
stærsti vinnuveitandi borgarinnar.
Þarna er syndalisti sérhvers öku-
manns skráður ef hann á annað
borð hefur eitthvað á samviskunni.
Dauðaslysum fer fækkandi
Það em mörg ár síöan þetta refsi-
stigakerfi var tekið upp í V-Þýska-
landi og það hefur ugglaust hjálpað
til við að halda aftur af mörgum
ökuníðingnum. Það er og tahð ör-
uggt að fækkun dauðaslysa, sem
átt hefur sér stað í v-þýskri um-
ferö, eigi rætur sínar að rekja til
þess aöhalds sem refsistigakerfið
veitir.
Árið 1970 vora dauðaslysin nítján
þúsund á ári en em nú aðeins um
tíu þúsund á ári. Aftur á móti hefur
fjöldi árekstra aukist.
V-Þjóðverjar hafa það alveg á
hreinu hversu mörg refsistig maö-
ur fær ef maður brýtur eitthvað af
sér. Við smásyndir, eins og til
dæmis að aka aðeins hraðar en
leyfilegt er, sleppur maður með að
greiða sekt. En strax og sektin nær
upphæð sem er um 80 þýsk mörk
eða meira þá fær maöur refsistig
auk sektarinnar. Þegar refsistiga-
reikningurinn er kominn upp í níu
er send út skrifleg aövörun, ef tölv-
an segir fjórtán refsistig verður
einstakhngurinn að gangast undir
bfipróf á nýjan leik. Séu refsistigin
oröin átján missir maöur ökuleyfið
en má reyna að fá það aftur eftir
að hafa gengist undir nýtt bílpróf
sem þó fyrst má eiga sér stað að
einu til fimm árum hðnum. Það fer
allt eftir því hversu alvarleg um-
ferðarlagabrotin voru.
Fjórar milljónir ökuníðinga
í dag em skráðar fjórar milljónir
ökuníðinga í V-Þýskalandi. Þá
nafngift þurfa þeir ekki að bera
ævilangt því ef þeir brjóta ekkert
af.sér í langan tíma er refsistiga-
reikningurinn settur á núh aftur.
Það gerist að tveimur áram hðnum
ef um smáyfirsjón var að ræða en
að tíu árum hðnum ef um stórbrot
var að ræða.
„Diskó-slysin"
Eitt af stærstu vandamálum um-
ferðarinnar í V-Þýskalandi er sá
mikh fjöldi ungs fólks sem lætur
lífið eða hlýtur örkuml árlega í
umferðarslysimum. Næstum því
einn þriðji af öhum umferöarslys-
um í landinu veröur hjá urigu fólki,
á aldrinum átján til tuttugu og
þriggja ára.
Svonefnd „diskó-slys“ eru al-
gengust. Þá er ekið á allt of miklum
hraða heim frá skemmtistöðunum
og oft í kappakstri. Þess vegna tóku
V-Þjóðveijar það upp fyrir tveimur
ámm að afhenda bráðabirgða öku-
skírteini. Þessi ráðstöfun lendir
fyrst og fremst á unga fólkinu. All-
ir sem fá ökuleyfi í fyrsta sinn fá
tveggja ára reynslutíma. Á þeim
tima geta jafnvel minnstu brot á
umferðarlöggjöfinni valdið öku-
leyfismissi. Þarf þá viðkomandi að
fara í bóklegt nám aftur. Ef um al-
varlegt brot er að ræða verður við-
komandi aö fara í gegnum allt öku-
námið, verklegt og bóklegt, á nýjan
leik.
Þessar reglur hafa orsakað gjör-
breytingu á hegðun unga fólksins
í umferðinni. Enda þótt þær tölur,
sem tfitækar era, geti ekki gefið
hundrað prósent mynd af ástand-
inu hefur verið tilkynnt að slysum
hafi fækkað um tiu tfi tuttugu pró-
sent þar sem um ungt fólk er aö
ræða.
Af þeim 830 þúsundum nýrra
ökuleyfa, sem útgefin eru ár hvert,
em 8.700 eða um eitt prósent inn-
köhuð aftur. Þaö er oftast vegna
brota á hámarkshraða. Það er aðal-
lega á einu sviði sem brotum hefur
fækkað, en það er ölvun við akst-
ur. Þegar rætt er um öryggi í um-
feröinni má og geta þess í lokin að
í landi með þijátíu milljónir bif-
reiða þurfa ökumenn að koma með
bfia sína í skoðun annað hvert
ár.
ökuþórar i V-Þýskalandi fá nu refsistig fyrir hvert umferðarlagabrot.