Dagblaðið Vísir - DV - 20.11.1991, Blaðsíða 24

24
MIÐVIKUDAGUR 20. NÓVEMBER 1991.
Smáauglýsingar - Sími 27022 Þverholti 11
L JÓSRITU NARVÉLAR
OPTíMA
ÁRMÚLA 8 - SIMI 67 90 00
Motaðar Ijósritunarvélar. Höfum til sölu
nokkrar góðar, notaðar ljósritunar-
vélar. Hafðu samband eða líttu inn.
TELEFAX
ÁRMÚLA 8 - SÍMI 67 90 00
Faxtæki I úrvali, fyrir heimilið og
vinnustaðinn, verð frá 32 þús. án vsk.
Hafðu samb. eða líttu inn í Ármúla 8.
Nýkomið úrval af kveninniskóm úr ieðri.
Verð kr. 1.145 og 1.280.
Skóverslun Þórðar, Kirkjustræti 8,
sími 91-14181, Ecco, Laugavegi 41, s.
91-13570, Skóverslun Þórðar, Borgar-
nesi, s. 93-71904. Póstsendum.
Verðandi mæður. Erum með mikið
úrval af tískufatnaði fyrir verðandi
mæður frá stærðinni 34. Tískuversl-
unin Stórar stelpúr, Hverfisgötu 105,
Rvík, sími 91-16688.
Ævintýralegt úrval af sloppum og hand-
klæðum fyrir alla fjölskylduna. 10%
jólabónus. ARRI, bað- og saunavörur,
Faxafeni 12, Rvík, sími 673830.
BÍLASPRAUTUN
IÉTTINGAR
Varmi
Auðbrekku 14, sími 64-21 -41
Dráttarbeisli, kerrur. Dráttarbeisli með
ábyrgð (original), ISO staðall, ásetn-
ing á staðnum, ljósatenging á dráttar-
beisli og kerrur, allar gerðir af kerrum
og vögnum, allir hlutir í kerrur, kerru-
hásingar með eða án bremsa. Áratuga
reynsla. Póstsendum. Opið alla laug-
ardaga. Víkurvagnar, Dalbrekku, s.
43911 og 45270.
Hjónafólk, pör og einstakl. Öll stundum
við kynlíf að einhverju marki, en með
misjöfnum árangri. Við gætum stuðl-
að að þú náir settu marki. Hér eru
nokkrar ástæður fyrir því að þú átt
erindi við okkur: • I lættulaust. kynlíf
• Einmanaleiki •Tilbreytingarleysi
• Getuleysi *Vantar örvun Vertu vel-
komin(n) í hóp þúsunda ánægðra við-
skiptavina okkar. Við tökum vel á
móti öllum. Ath. allar póstkröfur dul-
nefndar. Opið 10-18 virka d. og 10 14
lau. Erum á Grundarstíg 2, s. 14448.
Fjarstýrðar flugvélar, næstum því til-
búnar til flugs, mótorar, fjarstýringar
og allt til módelsmíða. Mikið úrval.
Póstsendum. Tómstundahúsið, sími
91-21901.
■ Húsgögn
Veggsamstæöur úr mahónii og beyki.
Verð kr. 49.500 samstæðan og kr.
39.500 hvít. 3K húsgögn og innrétting-
ar við Hallarmúla, næst fyrir ofan
Pennann, sími 91-686900.
Nýkomnar skápasamstæður frá Þýska-
landi í svörtu og furu. Verð frá 78.990
stgr. Visa og Euro raðgreiðslur.
Nýborg hf., Skútuvogi 4, sími 812470.
Möppuhillur — Bókahillur
fyrir skrifstofur og heimili.
Eik, teak, beyki, mahogni,
og hvítar með beykiköntum.
3K húsgögn og innréttingar við
Hallarmúla, næst fyrir ofan Pennann,
sími 91-686900.
Endurski
*
í
■ Bátar
Hausttilboð.
V-7 dýptarmælir, 8 litir, 6" skjár,
hagstætt verð. Visa og Euro.
Friðrik A. Jónsson hfi, Fiskislóð 90,
sími 91-14135.
■ Bílar til sölu
Citroén GSA special '86 til sölu, mjög
góður bíll, með mikið endurnýjað í
vél, vetrar- og sumardekk, útvarp og
segulband, skoðaður ’92, mjög góður
staðgreiðsluafsláttur. Góður í snjóinn
í vetur. Upplýsingar í síma 91-626042
. eftir kl. 17.30.
Intern. Cargostar 1850, árg. 1979, til
sölu, ekinn 27 þús. mílur, verð 800.000
+ vsk. Ath., minnaprófsbíll. Einnig
til sölu traktorsgrafa, Case 580 F, árg.
1981, verð kr. 1100 þús. + vsk. Uppl.
í símum 985-32550,91-44999 og 657796.
Daihatsu Rocky LA. disil ’85, ekinn 122
þús. km. Ath. skipti á ódýrari.
Bílar, bílasala, Skeifunni 7 (norðan-
megin), sími 91-673434.
Toyota Hilux EFI, árgerð ’87, til sölu,
frábært eintak með öllum sérúbúnaði,
athuga skipti - skuldabréf.
Sími 91-642190. Bílasala Kópavogs,
Smiðjuvegi 1. Verið velkomin.
■ Skemmtanir
Félagasamtök, veitingahús, stofnanir og
einstaklingar, athugið: Félag ís-
lenskra hljómlistarmanna útvegar
hljóðfæraleikara og hljómsveitir við
hvers konar tækifæri: rokk, djass,
klassík. Hringið í s. 678255 alla virka
daga frá Hl- 13-17. Faxnúmer 678215.
SMÁAUGLÝSINGASiMINN
FYRIR LANDSBYGGÐINA:
99-6272
-talandi dæmi um þjónustu!
Menning___________________pv
Nútíma
riddarasaga
Þetta er ein hinna sérkennilegu miðaldaskáldsagna ítalska höfund-
arins Calvino, birtist fyrst 1959. Hér segir frá köppum Karlamagnúsar
Frakkakeisara um 800 e. Kr. Þeir eru raunar aukapersónur í þessari
sögu en mest ber á hefðbundnum bókmenntafígúrum; hetjunni ungu
sem vill ávinna sér frægð og prinsessu, vini hans sem er í svipaöri
stöðu, en þarf að sanna uppruna sinn, og „prinsessunni” sem vill
ekki þýðast söguhetjuna enda er hún hrifm af öðrum riddara, titilper-
sónunni. Og þar kemur þaö sérkennilega við Calvino, öfgar, sem virð-
ast fyrst fáránlegar, en reynast svo vera dæmisagnakenndar. Einn
riddara Karlamagnúsar er nefnilega brynjan tóm, bókstaflega talað.
En þetta er samt sem áður persóna, sem heldur sér uppi á einum
saman viljanum. Þessi riddari er gerólíkur hinum. Þeir eru hér sýnd-
ir skv. ófegraðri mynd sagnfræðinnar, þ.e. sóðalegir, gráðugir rudd-
ar, en hann er hreinlegur, hógvær, laus við gort, en eyðileggur gobb-
sögur hinna með hlutlægum athugasemdum. Þeim þykir hann auðvit-
að hinn versti gleðispillir, en augljóslega er þetta holdtekja riddara-
hugsjónarinnar! „Holdtekja" er auðvitað ofmælt, en segjum persónu-
gervingur. Það verður mikið grín úr því þegar konur reyna að ná
ástum hans.
Hér er ekki ástæða til að rekja söguþráð, sem er reyfarakenndur
með afbrigðum. Nema hvað hér eru kunnuglegustu efni riddarasagna
og ævintýra, söguhetjan leggur í langa leit, riddari líknar lítilmögnum
og fær góð ráð frá þeim að launum, bjargar nauðstaddri konu, berst
við óargadýr og heiðingja, einkum múslíma. Persónur eru einhliða
og ótrúlegar, alveg eins og í gömlu riddarasögunum sem skráðar voru
Bókmenntir
Örn Ólafsson
á íslensku á 13. öld og síðar. En hér bregður svo við aö persónur tala
eðlilegt samtímamál og eru ófegraðar venjulegar mannverur. Þar
kemur erindi sögunnar við samtímann. Því gegn þessu eðlilega fólki
koma ómennskar hugsjónir. Þar verður sérstaklega að nefna Grals-
riddarana, sem „hreinsa sig af sérhverri ástríðu og verða smátt og
smátt alteknir af ástinni á Gralnum.” Því verða aðrir að sjá um líkam-
legar þarfir þeirra en þeir gera ekkert af persónulegum ástríðum,
aðeins fyrir hugsjónina. Hámark þess er þegar þeir eru annars hugar
að murka niður þorpsbúa sem geta ekki lengur alið önn fyrir þeim.
Sjálfhverfa
Þessi skírskotun til samtíma höfundar með galopalegri riddarasögu
er nokkurs konar „metabókmenntir”, þ. e. bókmenntaverkið snýst
að vissu leyti um sjálft sig. Af sama tagi er það að ýmsir kaflar hefjast
á því að söguritari segir frá sjálfum sér. En svo á að heita að sagan
sé skrifuð af nunnu, abbadísin lagði þetta erfiða verk á hana sem
yfirbót. Henni finnst þetta vera bara eins og hvert annað skítverk,
síst betra en að þræla á akrinum eða í eldhúsinu og lýsir því hvernig
hún búi söguna til af sáralítilli þekkingu og úr tilfallandi hráefni svo-
sem diskaglamri.
„Hið sama á því viö um stríð og ást; ég verö bara að reyna að
ímynda mér hvernig þetta er. Listin að skrifa sögu felst í að geta fjall-
aö um lífið í heild út frá því litla sem maöur hefur skilið af því; en
um leið og blaðið er fullskrifað tekur lífið við að nýju og það verður
deginum ljósara að maður skildi í rauninni ekki neitt.“ (bls. 61)
Frásagnarháttur er í samræmi við þessa skírskotun til samtímans.
Dregið er fram þaö sem dæmigert má teljast, en einkum þó andstæð-
ur við riddararómantík, hvort sem það er alþýðlegt, gætt hversdagsleg-
um þokka, eða þá fráhrindandi eða skoplegt. Því verður frásögnin
einkar galsafengin. Stíllinn er í samræmi við þetta, einkum ber mikið
á talmáli hjá æðstu höíðingum, Karlmagnúsi og'köppum hans. En
Arnúlfur, riddarahugsjónin persónugerð, talar auðvitað ritmál, ýmist
stirt stofnanamál, þegar hann er að úthsta málefni hersins, eða upp-
hafið mál riddarasagna, þegar hann er á eintali við hina fógru hall-
arfrú.
Sagan fjallar svo mikið um sjálfa sig vegna þess að meginandstæður
hennar eru milh bókmennta og mannlífsins. Hún sýnir að bókmennt-
afígúrur og fólk sem er eins og persónugervingar einhverrar hugsjón-
ar, sé háskalega einhliða og varla lifandi. Og í samræmi við þennan
meginanda ríkir hér frásaganargleði og gáski, sem tekur ekkert tilht
til raunsæishefða bókmennta, en þeim mun meira til sögulegra stað-
reynda.
Árni Sigurjónsson þýðir þessa sögu meira af galsa en nákvæmni,
og þannig er hann trúr anda hennar. Hann notar nokkuð orðalag
riddarasagna, svo sem eðlilegt er, en einnig má sjá áhrif Halldórs
Laxness, einkum þeirra verka sem eru um svipað efni, Gerplu, og
þýðingu Halldórs á Alexanderssögu. Síst fer verr á því og útkoman
veröur ekki aðeins eðlileg íslenska, heldur afskaplega fjörlegur og lif-
andi texti. Til undantekninga teljast hnökrar sem sanna bara að jafn-
vel þegar bókarhöfundur eða þýðandi er starfsmaður bókaútgáfunn-
ar, verða aðrir að lesa yfir texta koheganna. Það er alveg ótækt að
segja: „hesturinn getur riðið hehu dagleiðirnar” (bls. 86). Og er ekki
fulhangt gengið að þýða nafn söguhetjunnar „Rambaldo” sem Rambó?
„Jedúdamía” æpir ein persónan, og um aðra segir á ítölsku: „E
s’ingozza”, þ.e.: og hann gleypir í sig. En það má ekki minna heita
hjá Árna en: „Hann tekur nú hraustlega til matar eftir fýsi sinni."
(bls. 87). Þetta er eftir framangreindum fyrirmyndum á íslensku. En
hvað um það, eftir þessa velheppnuðu frumraun er bara að skora á
kappann að þýða sem fyrst snhldarverk Calvino Ef ferðamaður um
vetrarnótt. En þá held ég að þýðingin mætti ekki vera alveg eins frjáls-
leg.
Italo Calvino: Riddarinn sem var ekki til. (II cavaliere inesistente)
Syrtla, Mál og menning 1991,
136 bls. Árni Sigurjónsson þýddi.