Dagblaðið Vísir - DV - 11.08.1993, Qupperneq 15

MIÐVIKUDAGUR 11. ÁGÚST 1993
15
„Þaö er því nokkuð ljóst að til skaða
hefur verið að geyma fisk í sjónum
(„byggja upp stofninn“) samkvæmt
gögnum Hafró um nýliðun og stofn-
stærðir.“
Greinarhöfundur fullyrðir að litlir fiskistofnar hér við land, t.d. þorskur
og loðna, hafi skilað íslandsmetum í nýliðun þegar þeir hafi verið í
lágmarki.
arútvegi gleypti þá kenningu ör-
fárra fiskifræðinga að hægt væri
aö ná langtum meiri árangri með
þvi að „byggja upp fiskistofnana" -
láta fiskana stækka og búa til enn
fleiri fiska - fá svo rosalegt fiskirí
(einskonar raunvexti) síðar meir!
Hagfræðingar, sem gleyptu upp-
byggingarkenningu fiskifræðing-
anna hráa, fengu fræðimannaheit-
ið „fiskihagfræðingar" umsvifa-
laust.
Fiskihagfræðingar (nokkrir
menn) reiknuðu enn meir og með
nokkrum þríliðum til viðbótar
glumdu svo fullyrðingamar og
streymdu inn í fræðibækur; „of
stór floti“, „of mikil sókn“ og
menntun f formi fullyrðinga og
slagorða smitaði út frá sér í Háskól-
um hérlendis sem og erlendis.
Flest á röngu róli
í dag er nokkuð ljóst aö kenning-
ar þessara „fræðimanna“ hafa ver-
ið draumsýn (fallegir draumórar)
en ekki vísindi eins og sífellt er
fullyrt. Fullyrðingar sumra þess-
ara fræðimanna hafa einkum birst
í hótunum um „hrun“ viðkomandi
fiskistofns nema þeir fengju nánast
öllu ráðið með sín ófullkomnu
reiknilíkön sem eru byggð á tilgátu
um vísindakenningu - en ekki
sönnuðum vísindum!
Vitna ég í því sambandi til fyrri
skrifa um þær bláköldu staðreynd-
ir að hthr fiskistofnar hér við land,
t.d. þorskur og loðna, hafa skilaö
íslandsmetum í nýhðun þegar þeir
hafa verið í sögulegu lágmarki!
Þetta get ég rökstutt áreiðanleg-
um gögnum frá Hafró. Þrif fiski-
stofna hafa líka verið betri þegar
þeir hafa verið minni en stærri. Er
það ekki einfóld náttúruleg stað-
reynd að vel þrifnir „foreldrar" séu
líklegri til að gefa af sér sterkari
seiðaárganga en vanþrifnir og hor-
aðir?
Þannig hefur í reynd flest verið á
öfugu róU við kenningar og fuUyrð-
ingar fræðimanna um „uppbygg-
ingu“ fiskistofna til betri nytja
þeirra - ef miða á við reynsluna.
Það er því nokkuö ljóst að til
skaða hefur verið að geyma fisk í
sjónum („byggja upp stofninn")
samkvæmt gögnum Hafró um ný-
liðun og stofnstærðir. - Samt skal
tilraunastarfseminni haldið áfram,
eða hvað?
Kristinn Pétursson
Tilraunastarfsemi
Rangar forsendur
Forsendurnar í upphafi voru
rangar. Hluti stjórnmálamanna og
svokaUaðra hagsmunaaðUa í sjáv-
Kristinn Pétursson
framkvæmdastjóri
NúgUdandi lög um stjómun fisk-
veiða áttu að „stuðla að hag-
kvæmri nýtingu fiskistofna" og
„koma í veg fyrir offjárfestingu" í
sjávarútvegi, „byggja upp fiski-
stofnana" og „treysta byggð“ svo
að fátt eitt sé nefnt af þeim glæstu
markmiðum sem fuUyrt var að
biðu okkar þegar árangur stjóm-
unarinnar færi að skUa sér.
Nú hafa verkin talað og - „árang-
urinn" nánast gjaldþrota sjávarút-
vegur, byggðaröskun, Utill þorsk-
stofn og hnípin þjóð á barmi þess
að missa fjárhagslegt sjálfstæði
sitt.
-tHframbúðar?
Kjallarinn
Um kenningar
Kristins Péturssonar
Kristinn Pétursson, fiskverkandi
og fyrrverandi alþingismaður, hef-
ur undanfarið skrifað greinar þar
sem hann finnur fiskifræöi og fisk-
veiðistjórnun allt tU foráttu. Kjam-
inn í málflutningi Kristins er ekki
nýr heldur eru þar á ferðinni
gömlu grisjunarfræðin, eina ferð-
ina enn.
í leiöara DV þ. 21.7.93 rekur Ell-
ert B. Schram ritstjóri hugiiiyndir
Kristins og segir síðan:
„Kristinn Pétursson hefur marg-
oft gagnrýnt fjölmiðla og stjóm-
málamenn fyrir að kyngja rann-
sóknum Hafrannsóknastofnunar
möglunarlaust og án gagnrýni. Af
því tilefni em skoðanir hans settar
fram hér tU aö þær komist að
minnsta kosti á framfæri og það er
rétt hjá Kristni að þeim kenning-
um, sem hann hefur á fiskveiði-
stjórnun og friðun, hefur Utt sem
ekki verið andmælt. Það er ekki tU
of mikUs mælst þótt farið sé fram
á að þeim sé svarað. Þær eru ekki
vitlausari en hvað annað."
Hér fer ritstjórinn fram á að
menn svari Kristni, og tel ég sjálf-
sagt að verða við þeim tUmælum,
enda þótt ég hljóti að benda á að
Kristni hefur margoft verið svarað
í fjölmiölum á undanfömum árum.
Málflutningur Kristins
Málflutningur Kristins byggist á
þeirri fullyrðingu að samhengið í
vexti og viðgangi þorskstofnsins sé
þveröfugt við þaö sem fiskifræð-
ingar segja. Ekki sé hægt að byggja
upp íslenska þorskstofninn með
því að draga úr veiðum um stund-
arsakir, heldur sé eina leiðin sú að
KjaUariim
Kristján Þórarinsson
stofnvistfræðingur LÍÚ
auka veiðar. Kristinn áUtur að
fiskifræðin sé rugl og óþarfi sé að
takmarka veiðar, ef ekki beinUnis
skaðlegt, og fiskveiðistjórnun sé
því ekkert annað en brot á mann-
réttindum og ofbeldi sem þurfi að
hnekkja, jafnvel með áfrýjun til
útlanda eða með borgarastyijöld á
íslandi.
Ég bendi á að málflutningur
Kristins veltur algerlega á því sem
hann segir um fiskifræðina. Ef per-
sónuleg fiskifræði Kristins fær
ekki staðist og vísindaleg fiskifræði
er rétt í aðalatriðum þá er fiskveiði-
stjórnun nauðsynleg og gífuryrði
Kristins um mannréttindabrot, of-
beldi og borgarastyijöld út í bláinn.
Án fisþveiðistjórnunar yrði þá
gengið of nærri fiskistofnunum og
stefnt í hættu þeim mannréttindum
komandi kynslóða að erfa sömu
tækifæri til auðUndanýtingar og
við fengum í arf. Við skulum því
skoða fiskifræði Kristins svoUtið
nánar.
Fiskifræði Kristins
Kjaminn í fiskifræði Kristins
kemur fram í eftirfarandi tilvitnun
í skrif hans (Mbl. 17.7.1993);
.....það sem ræður mestu um
afrakstur hafsins er fæðuframboð
og lífsskilyrði en þetta tvennt er
hvergi með í reiknilíkani Hafró
sem breytileg stærð! Veiði manns-
ins eykur fæðuframboð fyrir þá
fiska sem eftir eru og því getur
framleiðsla hafsins á fiski einungis
vaxið - sé fiskurinn veiddur."
Það er hlálegt að einmitt þau
gögn, sem Kristinn fullyrðir að séu
ekki notuð, sýna að ályktun hans
um gagnsemi aukinna veiða fær
ekki staðist. Almenn umhverfis-
skilyrði og tilviljanir virðast ráða
mestu um árgangastærð (nýUðun)
svo framarlega að hrygningar-
stofninn sé ekki orðinn hættulega
Utill. í mæUngum togararallsins fá
menn nú aUgóða vísbendingu um
stærð þorskárganga 3^1 árum áður
en þeirra fer að gæta í verulegum
mæU í afla. Þessar upplýsingar eru
að sjálfsögðu notaðar við fram-
reikninga á stærð þorskstofnsins.
Fæðuframboð ræður mestu um
vöxt fiskanna, og skiptir loðnan þar
mestu. Vitneskja um magn loðnu í
sjónum er nú notuð til að spá fyrir
um vöxt þorsks á næstu misserum.
Nú eru aðstæður þannig, og ekki
um þaö deilt, að þorskstofninn er
með allra minnsta móti og aðeins
brot af fyrri stærð. Jafnframt eru
stofnar tveggja helstu fæðudýra
þorsksins - loðnu og rækju - með
allra stærsta móti um þessar
mundir. Sjaldan eða aldrei hafa
jafnfáir fiskar verið um jafnmikla
fæðu.
Svo lengi sem ástand sjávar er
gott og fæðuframboð mikið má
vænta hárra vaxta af geymdum
þorski í sjónum. Það er því vandséð
til hvers ætti nú að grisja þorsk-
stofninn.
Að þessu athuguðu hrynur spila-
borg kenninga Kristins Pétursson-
ar.
Kristján Þórarinsson
„Ef persónuleg fiskifræði Kristins fær
ekki staðist og vísindaleg fiskifræði er
rétt í aðalatriðum þá er fiskveiðistjörn-
un nauðsynleg og gífuryrði Kristins um
mannréttindabrot, ofbeldi og borgara-
styrjöld út í bláinn.“
Meðog
ámóti
Sameining á Suóurnesjum
Fjármagn
nýtistbetur
„Suðumes
eru það svæði
á landinu sem
liggur hvað
best viö sam-
einingu, iand-
fræðilega séð.
Auk þess má
ségja að það . _ ,
ír, Jonina Guðmunds-
mikla sam- ,
starf sem er dottir’ formaður
með þeim 7 bæiarráðs í Keflavík
sveitarfélögum sem Suöurnes
byggja sé ákveðinn og góður und-
anfari sameiningar.
Menn hafa séð að með sam-
starfi nýtist fjármagn sveitarfé-
lögunum betur og því þá ekki að
stiga skrefið til fulls og sameinast
í stóra einingu sem er i stakk
búin til að veita íbúum sínum enn
betri þjónustu.
Stærri sveitarfélög eru for-
senda þess að flutningur ríkis-
stofnana verði til þeirra. Nú hef-
ur komið fram tillaga um flutning
nokkurra stofnana út á land og
allra til hinna stærri sveitarfé-
laga; t.d. er tillaga um að Land-
helgisgæslan flytjist til Keflavík-
ur.
Um Samband sveitarfélaga á
Suðumesjum, SSS, er það að
segja að stjórnkerfið þar er
þunglamalegt og ekki skilvirkt. Á
Suðurnesjum getur umfjöllun
sameiginlegra mála oft og tíöum
verið mjög löng og málin þvælast
í kerfinu milli sveitarsijórna og
stjórnar SSS. Um þau flallar stór
hópur kjörinna fulltrúa í sveitar-
stjórnum á mörgum fundum sem
kosta auðvitað sitt. Einnig væri
hægt aö spara stórlega i skipu-
lagsmálum og rekstri stofhana.
Þann 20. nóv. nk. verða það þó
ekki eingöngu sveitarstjórnar-
menn sem ákveða hvort um sam-
einingu veröur að ræða; það
verða íbúar svæðisins sem ganga
til kosninga.
Efasemdir
„Það sem
mælir mest
gegn samein-
ingu allra
sveitarfélaga
á Suöurnesj-
um í eitl er
óttinn við
hvað verður
um minni
sveitarfélögin
þegar stórir
kjamar eru komnir sem hljóta
að verða allsráðandi við samein-
inguna. Ég er ekki búinn aö sjá
það að jaðarsveitarfélögin í
kringum Keflavík njóti sannmæl-
is þegar fram líða stundir.
Það koma inn í þetta ýmis atr-
iöi sem maður hefur efasemdir
um. Sparnaðurinn sem menn
þykjast sjá í fækkun bæjarstjóra
og sveitarstjóra verður eflaust
minni en menn gera sér grein
fyrir því að almenningssamgöng-
ur og önnur þjónusta kosta
óhemjumikið.
Hiö opinbera hefur ekki staðið
við orð sín í sambandi við verka-
skiptingu milli ríkis og sveitarfé-
laga. Ríkiö stendur mun verr flár-
hagslega en sveitarfélögin þannig
að sveitarfélögin verða eflaust
fyrir gífurlegum útgjöldum með
auknum verkefhum frá ríkinu.
Ástæðan fyrir nýrri verkaskipt-
ingu ríkis og sveitarfélaga er
kannski einmitt sú að ríkið sér
fram á að geta ekki sinnt þessum
málum og lætur þess vegna sveit-
arfélögin hafa þau.“
-bjb/-GHS
Ólafur Gunnlaugs-
son, forseti bæjar-
sfjórnar í Sandgeröi