Dagblaðið Vísir - DV - 28.10.1993, Blaðsíða 4

4
FIMMTUDAGUR 28. OKTÓBER 1993
Fréttir
Heita málið í ríkisstjómarsamstarfínu:
Hugmyndin um heilsu-
kortin ekki endurvakin
Guðmundur Árni Stefánsson heil-
brigðisráðherra sagði í samtah við
DV í gær aö eflaust yrðu gefm út
heilsukort eins og lög gera ráð fyrir
en aöferðafræðin, gjaldtakan og val-
frelsi í þeim efnum sem hugsað var
í heilsukortamálinu svonefnda yrðu
ekki tekin upp aftur. Þaö er einnig
ljóst af samtölum við þingmenn Al-
þýðuflokksins að heilbrigðisráð-
herra hefur óskiptan stuðning þing-
flokksins í þessu máh. Hann fékk
þennan stuðning á þingflokksfundi
krata síðasthðinn mánudag. Þá hefur
heilbrigðisráðherra einnig fengið
stuðning alþýðuflokksfólks aUsstað-
ar að af landinu. Einnig má gera ráð
fyrir að hann hljóti fullan stuðning
verkalýðshreyfingarinnar.
Hringlandaháttur
Allur málatilbúnaðurinn og hring-
landahátturinn í kringum heUsu-
kortamálið er með ólíkindum. AUt
hófst þetta í ágúst í sumar þegar
Guömundi Árna Stefánssyni heil-
brigðisráðherra var gert annaðhvort
að skera niður hjá sér um 400 mfllj-
ónir króna eða afla tekna sem þess-
ari upphæð næmi.
Guðmundur Árni lagði þá til að
sett yrði á tekjutengt sjúkratrygg-
ingaiðgjald þar sem fólk undir skatt-
leysismörkum greiddi ekkert gjald.
Þetta mátti Friðrik Sophusson fjár-
málaráðherra ekki heyra nefnt því
þetta flokkaðist undir skattahækk-
un. Sá skattakóngstitfll sem Friðrik
hefur fengið á sig Uggur þungt á hon-
um. Gjöld sem lögð eru á verða því
að heita annaö en skattahækkun.
Guðmundur Ámi gaf þá eftir til að
ná samkomulagi innan ríkisstjórnar-
innar. Tókst samkomulag um að taka
upp heflsukort og var fyrirhugað
gjald fyrir þau því kaUað „markaðar
- segir Guðmundur Ámi Stefánsson heilbrigðisráðherra
sértekjur". Hugmyndin var að senda
öllum 16 ára og eldri heilsukortið
ásamt gíróseðU upp á 2 þúsund krón-
ur. Þeim sem ekki greiddu og endur-
sendu kortið yrði þá gert að greiða
fullt gjald fyrir alla læknisþjónustu,
hvaða nafni sem hún nefndist. Hver
koma til læknis átti að kosta 2 þús-
und krónur og innlögn á sjúkrahús
10 þúsund krónur.
Hörð andstaða
Viðbrögð við hugmyndinni um
heflsukortin urðu mjög hörð. Heimil-
islæknar ályktuðu gegn þeim. Sagði
í ályktuninni að hér væri um upphaf
að sjúkUngaskatti að ræða sem ætti
sér ekki fordæmi á íslandi.
Jóhanna Sigurðardóttir félags-
málaráöherra snerist þegar í stað
öndverð gegn heflsukortunum. Hún
lýsti yfir fyrirvara á stuðningi sínum
við fjárlagafrumvarpið, meðal ann-
ars vegna heilsukortanna. Samband
ungra jafnaðarmanna snerist Uka
Fréttaljós:
Sigurdór Sigurdórsson
gegn heilsukortahugmyndinni. Sig-
urður Pétursson, formaður SUJ,
benti á að kostnaðurinn við þessi
heilsukort væri það mikill að betra
væri að hækka beina skatta til að
afla þessara tekna.
Alþýðusamband íslands snerist
gegn heflsukortunum. Benedikt Dav-
íðsson, forseti ASÍ, sagði óásættan-
legt með öllu að selja aðgang að heil-
brigðiskerflnu með þessum hætti.
Raunar hefur ASÍ hótað uppsögn
samninga, meðai annars vegna
heilsukortanna.
SM
Jjyjj/jjjíu/jiijjju.
8
• Guðmundi Árna gert að skera
niður '\ heiibrigðisráöuneytinu
eða afia tekna annars.
• Guðmundur Árni leggur til
tekjutengt sjúkratryggingaiðgjaid.
Friðrik Sophusson má
ekki heyra þetta nefnt.
' Jé • Samkomulag tekst um aö
JH taka upp svokölluð heilsukort.
• Hörð andstaða gegn hugmyndinni um heilsukort
Heistu andstæðingar eru Jóhanna
Sigurðardóttir félagsmálaráðherra,
heimilislæknar, ASI,
Samband ungra jafnaöarmanna o.fl.
andsfundur Sjálfstæölsflokksins
lyktar að nefskattur samrýmist ekki
tillögum landsfundarins um
fjármögnun í heilbrigðiskerfinu.
Friörik Sophusson telur þetta ekki
vera andstöðu gegn heilsukortunum.
• Guömundur Árni grípur
samþykkt landsfundarins
á lofti og leggur fram
upphaflega tillögu sína.
Friðrik bregst illur viö
svo um munar.
Var þeim gert að setjast
niður og semja um máliö.
Kúvending
Þrátt fyrir þessa miklu andstöðu
var hugmyndin um heilsukortin tek-
in inn í fjárlagafrumvarpið. Þá gerð-
ist það að Sjálfstæðisflokkurinn hélt
landsfund sinn. Þar var samþykkt
ályktun þess efnis aö tekin skyldu
upp tekjutengd gjöld til að fjármagna
heilbrigðisþjónustuna. Einnig segir
að nefskattur samrýmist ekki tillög-
um landsfundarins um fjármögnun
heilbrigðiskerfisins.
Af einhverium ástæðum túlkaði
Friðrik Sophusson fjármálaráðherra
þetta ekki sem andstöðu við heilsu-
kortin þegar DV ræddi við hann á
landsfundinum. Hann sagðist ekki
telja að landsfundurinn hefði verið
að mótmæla heilsukortunum heldur
verið að líta til framtíðarinnar. „Við
höfum tekið mjög skýrt fram að
heflsukortin eru ekki skattur. Menn
ráöa því hvort þeir kaupa kortin eða
borga sjálfir fyrir ákveðinn hluta heil-
brigðisþjónustunnar," sagði Friðrik.
Guðmundur Árni Stefánsson leit
öðruvísi á málið. Hann greip sam-
þykkt landsfundarins á lofti og lagði
á þriðjudaginn fram tfllögu í ríkis-
stjórn um að upphaflega tillagan
hans um tekjutengt sjúkratrygginga-
gjald yrði tekin upp.
Friðrik Sophusson snerist þegar
gegn tillögunni á ríkisstjómarfund-
inum og reiddist svo að menn sögð-
ust aldrei hafa séð hann jafn reiðan
fyrr. Hart var deilt en niðurstaðan
varð sú að þeim Guðmundi Árna og
Friðriki var falið að setjast niður og
semja um málið. Þannig stendur það
nú nema hvað orð Guðmundar Árna
í gær hljóta að standa: „Gjaldtakan
og valfrelsi í þeim efnum sem hugsað
var í heilsukortamálinu svonefnda
verða ekki tekin upp aftur."
Heilsa ráðherranna
Heflsa tveggja ráðherra í ríkis-
stjóminni er ekki góð um þessar
mundir. Það gera heflsukortin. Þau
era að fara með heilsu ráðherr-
anna. Ekki vegna þess að búiö sé
að ákveða heflsukortin heldur
vegna þess að þaö er ekki búið að
ákveða heflsukortin. Ráöherrarnir
tveir era heilsutæpir vegna þess.
Hér er um þá Friðrik Sophusson
og Guðmund Áma Stefánsson að
ræða. Dagfari hefur skýrt frá að-
draganda málsins og viðræðum
þeirra í mifli og enn eiga þeir eftir
að ræða saman, eftir því sem ríkis-
sljómin ákvað á fundi sínum í
fyrradag. Óvíst er um þær viðræð-
ur eða hvemig þær fara enda máhð
afar snúið og ekki auðvelt viður-
eignar.
Vandamálið er eftirfarandi:
Ríkisstjómin stóð frammi fyrir
þeim vanda að leysa ríkissjóðshall-
ann. Athyglin beindist að hefl-
brigðiskerfinu enda kostar það rík-
issjóö fjörutíu milljarða. Guö-
mundur Ami lagði tfl að almenn-
ingur greiddi sérstakt iðgjald til
heilbrigðismála sem væri tekju-
tengt.
Nei, sagði Friðrik fjármálaráð-
herra. Þetta er skattur og ég get
ekki fellt mig við aö hækka skatt-
ana. Við sjálfstæðismenn erum á
móti skattahækkunum. Við vfljum
frekar að menn borgi sérstakt
gjald, heilsukortagjald, sem verði
fóst upphæð og hver um sig ráði
því hvort hann kaupi heflsukortið
sem þýðir að gjaldið er ekki skattur
heldur valkvæmt gjald.
Gott og vel, sagði Guðmundur
Ami, hætti við tekjutengt iðgjald
og lagði fram tillögu um fast heflsu-
kortagjald. Guðmundur Ámi varð
fyrir aðkasti frá stjómarandstöðu,
almenningi og jafnvel sínum eigin
flokksmönnum fyrir þetta bann-
setta heflsukortagjald en ráðherr-
ann varðist vel og sagði að hann
væri ekki að vega aö velferðarkerf-
inu heldur veija það. Var ekki ann-
að að heyra en hann væri staðráð-
inn í að leggja gjaldið á og láta læt-
in yfir sig ganga.
Traustur maöur, Guömundur,
sögðu sjálfstæðismennimir í ríkis-
stjórninni.
Svo kom landsfundurinn sem
vissi ekki að heilsukortagjaldið var
ekki hugmynd Guðmundar Árna
heldur þeirra eigin manna í ríkis-
stjóminni. Landsfundurinn var á
móti heilsukortinu og ályktaöi á
móti því. Landsfundurinn vildi
tekjutengd iðgjöld.
Friðrik Sophusson var fljótur tfl
og útskýrði fyrir þjóðinni að lands-
fundurinn hefði ekkert sagt um
heflsukortin. Landsfundur er ekki
á móti heilsukortum og hefur aldr-
ei verið, sagði Friðrik.
En þessi skýring Friðriks kom of
seint. Guðmundur Ámi fylgdist
með landsfundinum og ályktunum
hans og sá að stóri flokkurinn var
á móti heilsukortunum og þar sem
Guðmundur Árni er röskur maður
og góður strákur vildi hann auðvit-
að ekki vera á móti stóra flokknum
í ríkisstjóminni og söðlaði um.
Guömundur sagðist hætta við
heilsukortin og taka upp tekju-
tengd gjöld.
Á ríkisstjórnarfundi í fyrradag
brást Friðrik reiöur við þessum tíð-
indum. Var ég ekki búinn að segja
þér, Guðmundur, að við viljum
heiluskortin? Var Guðmundur
Ámi að hafa sjálfstæðisráöherrana
að fíflum? Svo rauk Friðrik á dyr.
Þetta er vandamálið sem hefur
spillt heflsu ráðherranna. Guð-
mundur Ámi vildi heflsukort
vegna þess að hann hélt að sjálf-
stæðismenn vildu heflsukort. Síð-
an sagðist Guðmundur Árni vera
hættur við heflsukortin af því að
hann hélt að sjálfstæðismenn væru
á móti heilsukortum. Og nú stefnir
allt í það að Guðmundur Ámi
verða að samþykkja heflsukortin
af því að sjálfstæðismenn vflja
heflsukort.
Það er hins vegar af Friðriki að
segja að hann vildi í upphafi heflsu-
kort og vissi ekki að sjálfstæðis-
menn væra á móti heflsukorti og
hefur tekið að sér að útskýra að
sjálfstæðismenn eru ekki á móti
heflsukorti þótt þeir séu á móti
því. Friðrik var næstum því búinn
að missa sína pólitísku heflsu við
að vera á móti heilsukortunum sem
hann var með af því að hann var á
móti tekjutengdum iðgjöldum, sem
flokksmenn eru með.
Þannig ætlar þessi historía um
heflsukortin að valda verulegu
pólitísku heflsutjóni annars fíl-
hraustra ráðherra.
Dagfari