Dagblaðið Vísir - DV - 14.12.1993, Síða 30

30
ÞRIÐJUDAGUR 14. DESEMBER 1993
Hljómplötur
Hamrahlíðarkórinn
syngur þjóðlög
Meðal þeirra hljómdiska sem út hafa komið upp á
síðkastið er diskur Hamrahlíðarkórsins með íslensk-
um þjóðlögum. Stjómandi kórsins er eins og endranær
Þorgerður Ingólfsdóttir. Þjóðlögin á disknum eru kom-
in úr ýmsum heimildum en flest em skráð af Bjarna
Þorsteinssyni. Útsetningar laganna fyrir kór hafa gert
þeir Róbert A. Ottósson, Jón Ásgeirsson, Þorkell Sigur-
bjömsson, Jón Þórarinsson, Hróðmar I. Sigurbjörns-
son, Hafliði Hallgrímsson, Emil Thoroddsen, John
Hljómplötur
Finnur Torfi Stefánsson
Heame, Gunnar Reynir Sveinsson, Wilhelm Lansky
Otto, Hjálmar H. Ragnarsson, og Jórunn Viðar. Jón
Þórarinsson ritar stuttan en greinargóðan pistil um
íslensku þjóðlögin í bækling sem fylgir diskinum.
Hallveig Rúnarsdóttir syngur einsöng í einu laganna
Enginn þarf að fara í grafgötur um hvílík menmngar-
verðmæti íslensku þjóðlögin eru. Þau hafa öll ein-
kenni alþýðlegrar listar sem fágast hefur í meðförum
margra kynslóðaog náð að lokum hápunkti háþróðaðs
einfaldleika þar sem við engu má hrófla eða hagræða
án þess að verði til tjóns. íslensk tónskáld hafa lengi
spreytt sig á því að útsetja þessi lög. Sú hefð hefur
skapast meðal þeirra að ganga aö slíku verki með djúp-
ri virðingu og ekki minni vandvirkni en væru menn
að semja eigin tónlist frá gmnni. Af þeim sökum eigum
við nú fjölmörg þjóðlög í útsetningum sem samsvara
með prýði fegurð laganna og gefa þeim aukna dýpt. Á
hljómdiski Hamrahlíðarkórsins er að finna mjög
smekklegt úrval af slíkum verkum. Auðvitað munu
vera skiptar skoðanir um ágæti einstakra útsetninga
og ljóst er að sumum lætur þessi starfi betur en öðr-
um. Hvergi verður þó sagt um lögin á diskinum að
alúð skorti.
Hamrahlíðarkórinn lætur ekki sitt eftir liggja hvað
flutninginn varðar. Kórinn syngur eins og hann best
getur og er þar flest til fyrirmyndar, hljómfegurð, skýr-
leiki, textaframburður og sönggleði. Upptakan er
prýðilega gerð og standa fyrir henniþeir Bjarni Rúnar
Bjamason og Þórir Steingrímsson. Sumum kann að
þykja þó endurómur fullmikill og verið getur að lit-
brigði hefðu notið sín betur á aðeins þurrari hljóm-
burði.
Barokkblokkflautuleikur
Hvers vegna er það sem jól og barokktónhst eiga
svona vel saman? Getur veriö að sinnið setji samasem-
merki milli jólaskreytinga og hugmyndarinnar um
flúr, decoratio, sem er einn af hornsteinum barokktón-
listar? Hvað sem því líður er barokktónlist snar þáttur
af jólahaldi flestra sem ég þekki, annað tveggja slímu-
setur á barokktónleikum eða mikið álag á hljómflutn-
ingsgræjumar.
Eitt höfuðvígi barokktónlistarinnar í landinu er að
sjálfsögðu Skálholt, þar sem Helga Ingólfsdóttir og
aðrir úrvalsmúsíkantar hafa haldið merki hennar á
lofti árum saman. Þaðan hafa og komið áhugaverðar
plötur og geislaplötur með barokktónlist.
Um þessi jól er Bachsveitin í Skálholti helsti merkis-
beri barokktónlistar á íslandi en fyrir henni fara bæði
innlendir og erlendir tónlistarmenn, ekki síst Camilla
Söderberg blokkflautuleikari. í nafni hennar hefur
verið gefmn út geisladiskur með nokkrum fremur
sjaldheyrðum verkum eftir Telemann og Vivaldi sem
er með því allra áheyrilegasta sem hér hefur verið
framleitt af barokktónlist.
Skýrt og þýtt
Og ekki að undra því auk Camillu leggja hönd á
strengi þau Svava Bemharðsdóttir, Helga Ingólfsdótt-
ir, Snorri Öm Snorrason og nokkrir aðrir þaulvanir
hljóðfæraleikarar af yngri kynslóð. Verkin, sem hér
um ræðir, em tvær svítur Telemanns fyrir A-moll
blokkflautu og strengjasveit, svo og tvö verk eftir Vi-
valdi annað fyrir sópranínó blokkflautu, hitt fyrir alt
Tónlist
Aðalsteinn Ingólfsson
blokkflautu, dittó fyrir strengjasveit. CamiRa Söder-
berg er smekkvís blokkflautuleikari, mótar allar hend-
ingar skýrt og þýtt, en stundum gæti hlustandinn þeg-
ið eilítið meiri háska í leik hennar. Hún fær góðan
stuðning af öðrum hljóðfæraleikurum, einkum og sérí-
lagi þeim Helgu Ingólfsdóttur og Svövu Bernharðsdótt-
ur. Upptakan er þægileg, eyrað fær tilfmningu fyrir
„alvöru rými“ umhverfis hljóðfæraleikarana. Ég vil
einnig vekja athygli á prýðilega læsilegri ritgerð um
barokktónlist eftir Önnu M. Magnúsdóttur sem prýðir
bækling með plötunni.
Camilla Söderberg, blokkflauta &
Bachsveitin I Skálholti
Verk eftir Telemann og Vivaldi
RÚV, JAPIS
93 JAP 002-2
Amerísk verk
Út er kominn hljómdiskur með leik Blásarakvintetts
Reykjavíkur. Hann skipa eins og kunnugt er Bem-
harður Wilkinson, flauta, Daði Kolbeinsson, óbó, Einar
Jóhannesson, klarinett, Joseph Ognibene, hom, og
Hafsteinn Guðmundsson, fagott. Viðfangsefnin em öll
eftir ameríska höfunda og er þama að finna verk eftir
Hljómplötur
Finnur Torfi Stefánsson
Blásarakvintett Reykjavíkur. Fágaður og listrænn leik-
ur.
Samuel Barber, Irving Fine, Gunther Schuller, John
Harbison, Amy Marcy Cheney Beach, og Heitor Villa
Lobos.
Tuttugasta öldin er öld blásarakvintettsins. Aldrei
fyrr hafa tónskáld fundið eins vel hversu fjölbreytt
og ríkt Ijáningartæki þessi hljóðfærahópur er. Hann
er hins vegar vandasamur að skrifa fyrir. Hvert hljóð-
færi hefur einn sérstakan lit og þarf að nálgast sam-
hljóminn með nokkurri varúð. Verkin á þessum diski
em öll vel valin og miðillinn virðist ekki veflast fyrir
neinu tónskáldanna. Flest em þau að einhveiju leyti
í nýklassískum anda þótt þau séu ólík og höfundamir
nálgist viðfangsefnið hvert með sínum hætti. Meðal
þeirra sem hvað mestan ferskleika hafa upp á bjóöa
má nefna Quintet for Winds eftir Harbison. Hlýleiki
Summer Music eftir Barber vermir einnig aö hjarta-
rótum og svipað má segja um Pastorale eftir Beach.
Verk VUla Lobos hefur einnig sterkan persónulegan
svip sem hefur töluvprt aðdráttarafl.
Blásarakvintett Reykjavíkur hefur fengið sinn skerf
af hrósi í pistlum þessum í gegnum tíðina. Honum
bregst ekki bogalistin hér frekar en endranær. Leikur
hans er sérlega fágaður og listrænt fram settur. Chan-
dos-fyrirtækið annast útgáfuna og upptökuna og er
þar allt til fyrirmyndar.
Ýmir leikur íslensk
kammerverk
íslensk tónverkamiðstöð í samvinnu við Ríkisútvarpið hefur gefið út
geisladisk með verkum eftir ung íslensk tónskáld. Hljómsveitin Ýmir
annast flutninginn en hana skipa Auður Hafsteinsdóttir, fiðla, Bryndis
Halla Gylfadóttir, selló, Einar Jóhannesson, klarinett, Einar St. Jónsson,
trompet, Marten var der Valk, slagverk, og Örn Magnússon, píanó. Verk-
in á diskinum nefnast Sónata XXI, eftir Jónas Tómasson, Snjór, eftir
Áskel Másson, Musubi, eftir Atla Ingólfsson, Renku, eftir Karóhnu Eiríks-
dóttur, og Three Places in Japan, eftir Hilmar Þórðarson.
Tilurð þessa disks varð með þeim hætti að japanskur tónlistarunn-
andi, Michio Nakajima, sem hefur haft mikinn áhuga á íslenskri tónlist,
ákvað að panta verk hjá fimm íslenskum tónskáldum. Skyldu þau vera
fyrir hljóðfærahóp sem hann sjálfur valdi. Hljómsveitin Ýmir var stofnuð
Hljómplötur
Finnur Torfi Stefánsson
til þess að flytja verkin á Myrkum músíkdögum árið 1993 og til þess að
leika verkin inn á hljómdisk. Mun Nakajima hafa átt mikinn þátt í því
að gera fyrirtækið fjárhagslega mögulegt.
í verkunum taka tónskáldin til úrvinnslu ýmsa þætti úr japanskri
menningu sem þau hafa hrifist af. Þannig sækir einn innblástur í jap-
anskt ljóð, annar í fornar sagnir japanskar, þriðji til fagurra staða í Jap-
an, sem hann hefur heimsótt, o.s.frv. Þrátt fyrir þetta hljóma verkin eins
og íslensk tónlist, enda ekki til annars ætlast. Ýmsum ólíkum vinnubrögð-
um er beitt í verkunum eftir smekk og andríki tónskáldanna og er það
eitt sem gerir diskinn fróðlegan til hlustunar fyrir þá sem kynna vilja
sér strauma og stefnur sem uppi eru í tónlist samtimans.
Hljóðfæraleikur í verkunum er mjög vandaður og hefur þar hvórki
verið sparað ómak né erfiði. Upptakan er einnig smekklega gerð og koma
þar við sögu Bjarni Rúnar Bjamason, Einar Jóhannesson, og Þórir Stein-
grímsson. Annar frágangur á diskinum er sömuleiðis mjög góður.
Edda Erlendsdóttir gerir verkum Grieg góð skil.
Edda leikur eftir Grieg
í júní síðastliðnum voru 150 ár síðan Edvard Grieg fæddist. Af því til-
efni hefur ýmislegt verið gert til að heiðra minningu þessa merka, norska
tónskálds. Þess á meðal hefur nú komið út hljómdiskur þar sem Edda
Erlendsdóttir píanóleikari leikur verk eftir Grieg. Það era svonefnd Lý-
rísk smáverk sem þama gefur að heyra ásamt með Holberg svítunni op. 40.
Eins og kunnugt er var Grieg náttúraunnandi og sótti sér óspart efnivið
í norska þjóðlagatónlist. Lýrísku verkin era flest hvað tungutak varðar
í stíl þýskra rómantískra höfunda. Andinn er hins vegar norskur og tekst
Grieg oft á aðdáunarverðan hátt að sameina alþýðlegan einfaldleika og
háþróaða list. Má heyra mörg dæmi þess í lýrísku verkunum. Holberg
Hljómplötur
Finnur Torfi Stefánsson
svítan er annað verk sem býr yfir heillandi aðdráttarafli einfaldleikans
sem ekki er auðvelt að festa hendur á eöa skilgreina. Forleikurinn er
sérlega áhrifaríkur að þessu leyti en svipað gildir einnig um síðari kafla
þar sem hin eðlilega lagræna gáfa Griegs nýtur sín mjög vel.
Edda Erlendsdóttir gerir verkum þessum einkar góð skil. Það má vel
greina að hún á auðvelt með að tileinka sér hinn sérstaka anda Griegs
og túlkun hennar er mjög eðlileg og smekkvís. Upptaka og annar frágang-
ur á disknum er ágætur.