Alþýðublaðið - 17.10.1967, Blaðsíða 7

ST J ÓRNMÁL AÁST ANDIÐ í
lieiminum hefur versnað til
muna, segir U Thant framkv.-
stjóri Sameinuðu þjóðanna í inn-
gangi ársskýrslu sinnar um
starfsemi samtakanna á tíma-
bilinu 16. júní 1966 til 15. júní
1967.
í skýrslunni, sem birt var al-
menningi lík september, segir
ennfremur: Tjón allra aðila í
Víetnam er orðið ógnvekjandi,
stríðið Við austanvert Miðjarð-
arhaf liefur spillt ástandinu í
alþjóðamálum enn frekar, og á
Kýpur hefur ekki orðið nein
breyting til bainaðar. Árangur
hefur orðið mjög takmarkaður
á sviðum eins og afvopnun,
geimrannsóknum, efnahagsþró-
un, útrýming nýlenduskipulags
og mannréttindum. Vandamálin
í Suður-Afríku, Suðvestur-Af-
ríku og Suður-Rhódesíu eru ó-
breytt. Að þVí er varðar Vestur-
írian hafa lndónesar gefið há-
tíðleg loforð um að standa við
þær skuldbindingar sem þeir
hafa vanrækt hingað til.
Fjárhagsvandræði Sameinuðu
þjóðanna eru jafnfjarri lausn
og nokkru sinni fyrr. Hinni sér-
UNDANFARIN ár hafa komið
fram margar nýjungar í sam-
ban/di við umferð og margiír
ökumenn hafa ekki fengið tæki
færi til að kynna sér þær. Eru
þeir af þeim sökum óvissir um
livernig haga skuli akstri við
|ýmsar (aðstæðuri .Til þess að
reyna að ráða bót á þessu, tók
Reykjavíkurdeild Bindindisfé-
lags ökumanna upp þá ný-
breytni á síðastliðnum vetri, að
efna til upprifjunarnámskeiða
fyrir ökumenn. Hafa verið hald
in tvö námskeið, en á þeim var
i'arið yfir umferðarlögin og
fráeðsluerindi með skugga- og
kvikmyndum flutt, m.a. um
hálkuakstur og störf umferðar-
lögreglunnar. Þótti starf þetta
takast mjög vel og kóm glöggt
í ljós, að mikil þörf er á slíku
fræðslustarfi.
Nú hefur verið ákveðið að
taka upp starfsemina að nýju
og mun fyrsta námskeiðið á
stöku nefnd um ráðstafanir til
varðveizlu friðarins tóksf ekki
að komast að niðurstöðu sem all-
ir gætu sætt sig við. Öll aðildar-
ríkin, og ekki sízt þau sem hafa
afráðið að leggja fram frjáls
fjárframlög, ættu að koma sam-
tökunum til hjálpar hið bráð-
asta.
Á sviði afvopnunar hefur
meira verið aðhafzt en off áð-
ur. Samkomulagið um bann við
kjarnavopnum í Rómönsku Ame-
ríku og uppkast Bandaríkjanna
og Sovétríkjanna að samningi
um bann við dreifingu kjarna-
vopna er hvort tveggja mjög
mikilvægt. Við erum komnir að
alvarlegum tímamótum, þar sem
hætta er á dreifingu kjarna-
vopna, vegna þess að æ fleiri
þjóðir afla sér þeirrar þekk-
ingar sem nauðsynleg er til að
framleiða þau.
Með tilliti til friðsamlegrar
hagnýtingar geimsins, er upp-
örvandi að sjá merki vaxandi
alþjóðasamvinnu um rannsókn
og hagnýtingu geimsins. Sam-
komulagið um grundvallarregl-
ur á þessum vettvangi er mjög
þýingarmikið.
þessum vetri hefjast 16. októ-
ber n.k. í húsi Slysavarnafélags
íslands é Grandagarði og
standa dagana 16.—20. október
kl. 20—22 hvert kvöld. Verða
námskeiðin mun fjölbreyttari
en þau fyrri, þar sem nú verður
fjallað um umferðarlög lögreglu
mál og rannsókn umferðarslysa,
leiðbeiningar í umferðinni,
hálkuakstur, skyndihjálp, slysa,
lpiðbeiningar í umferð ökutækja.
Hafa verið ráðnir hinir hæfustu
leiðbeinendur og skugga- og
kvikmyndir verða notaðar sem
hjálpargögn.
BFÖ vill hvetja ökumenn til
að sækja þessi námskeið, sem
verða opin öllum sem áhuga
hafa á umferðamálum, en góð
þekking á umferðarlögum og
reglum er bezta undirstaðan
undir væntanlega breytingu úr
vinstri í hægri umferð.
Þátttöku skal tilkynna til
Ábyrgðar h.f. Skúlagötu 63,
Reykjavík, sími 11755.
Heimkvaðning friðargæzlu-
sveita Sameinuðu þjóðanna og
atburðirnir, sem af henni leiddu
hafa leitt heiminum fyrir sjónir
veruleik friðarvörzlunnar —
bæði gagnsemi hennar og alvar-
legar takmarkanir. Fyrsti veru-
leiki friðarvörzlunnar er sjálfs-
vildin. — Allir aðilar verða að
fallast á friðargæzluna til að
hún nái tilgangi sínum. Sé hins
vegar kippt að sér hendinni,
eins og gerðist við austanvert
Miðjarðarhaf, er gagnsemi frið-
argæzlunnar samstundis úr sög-
unni. Friðurinn veltur á því að
deiluaðiljar fallist á að skorður
séu reistar við ofbeldi, þó þeir
ali ekki á neinum eiginlegum
friðarvilja. Verstu tálmanir
friðargæzlu Sameinuðu þjóð-
anna eru pólitískar og stjórn-
skipulegar, en næstverstu tálm-
anirnar eru hernaðarlegar og
fjárhagslegar.
Draga má lærdóm af síðustu
atburðum við austanvert Mið-
jarðarhaf. Á siðustu 20 árum
hefur Sameinuðu þjóðunum
heppnazt að stöðva vopnuð á-
tök, koma á ró og yfirleitt hafa
fulla stjórn á hættulegum óróa-
svæðum þar eystra. En þau
grundvallarvandamál, sem urðu
tilefni stríðsins, voru óleyst og
mestanpart óhreyfð. Engin
stofnun Sameinuðu þjóðanna
hefur gert verulega tilraun til
að finna lausn vandans. Litið
er á það sem veigamikinn þátt
í orsök stríðsins í júní, að
vandamál svæðisins hafa aldrei
verið tekin til rækilegrar yfir-
vegunar, enda þótt höfuðábyrgð-
in hvíli að sjálfsögðu á deilu-
aðiljum. Verði ekki gerð alvar-
leg tilraun til að uppræta or-
sakir átakanna, mun brjótast út
stríð á nýjan leik á næstu árum.
Mikilvæg ráðstöfun nú væri
að heimila framkvæmdastjóran-
um að tilnefna sérstakan um-
boðsmann sinn við austanvert
Miðjarðarhaf, sem verið gæti
milligöngumaður er kannaði og
samræmdi hugmyndir sem uppi
væru á svæðinu.
Til em ákveðnar grundvallar-
reglur sem styðjast má við fyrir
botni Miðjarðarhafs: Virðing
fyrir landhelgi allra landa, um-
burðarleysi gagnvarf hernámi
eins ríkis á landsvæði annars,
viðurkenning allra annarra ríkja
á rétti sérhvers ríkis til ör-
yggis innan eigin landamæra,
réttur allra manna til að vera
um kyrrt og eiga sér framtíð í
heimalandi sínu, og loks frjáls-
ar og óhindraðar siglingar um
alþjóðlegar siglingaleiðir. Meg-
intálmunin er tregða deiluaðila
til að íhuga tillögur nema þær
séu í samræmi við fyrirfram
ákveðna afstöðu þeirra. Hlut-
Verk friðflytjendans verður aldr
ei vinsælt til lengdar hjá
deiluaðiljum, hvorum sem er,
af því að hann getur aldrei tek-
ið afstöðu öðrum í vil. Þess
vegna er tilhneiging til óánægju
og vonbrigða í samskiptum Sam-
einuðu þjóðanna við deiluaðilja.
Grundvallarvandinn er nú eins
og jafnan viðurkenning ríkj-
anna á alþjóðlegum ákvörðun-
um og reglum, og spurningin
um það hvort þau eða að hve
í tilefni af komu hins ágæta
gests, dr Dillons Ripley, forstöðu
manns Smithsonianstofnunarinn-
ar i Washington áttu blöð og
útvarp viðtal við hann, er birtist
dagana 6. og 7. okt. sl.
í viðtali dr. Ripleys við Morg
unblaðið stendur m.a.: „Þá vék
dr. Ripley að náttúru íslands, en
hér kvað hann náttúrlegt jafn-
vægi hafa haldizt svo að undrun
sætti og lauk lofsorði á ísl.inga
fyrir skilning þeirra á því bæði
fyrr og síðar“ .. . „Síðan ræðir
dr. Ripley um hið náttúrulega
jafnvægi hér á landi bæði fyrr
og síðar, sem hefði viðhaldizt til
lands og sjávar“.
Vegna þessa viðtals telur nátt
úruverndarnefnd Hins íslenzka
Náttúrufræðif. óhjákvæmilegt að
gera eftirfarandi athugasemdir:
Af ummælum þessum er ljóst
að dr. Ripley hefur ekki haft
rétta vitneskju um, hversu geysí
alvarlegar afleiðingar samskipti
manna og náttúru hafa haft hér
á landi. Flestir íslendingar vita
nú, hversu mjög hefur gengið á
gróður landsins frá landnámsöld
og, að sú eyðing hófst sannau-
lega með landnáminu. Á þeim
1100 árurn, sem landið hefur
verið byggt, hefur gróður lands-
ins gjöi-breytzt til hins verra og
telja rná full víst, að glatazt hafi
a.m.k. helmingur þess gi’óður-
lendis, sem hér var um landnám.
Enn í dag er gróðureyðing méiri
en það sem á vinnst með nátti'ir
legri endurgræðslu og upp-
græðslu manna.
Urn dýralíf á landi skal ekki
fjölyrt, en sem dæmi má benda
á þau áhrif, sem búsetan hefur
miklu leyti þau gei’a sér ljóst,
að hagsmunum þeirra er einnig
þjónað þegar til lengdar lætur
með tryggingu alþjóðafriðar.
Fjárhagsvandkvæði hafa enn
sem fyrr áhrif á starfsemi Sam-
einuðu þjóðanna á vettvangi
efnahags- og félagsmála. í ár
hafa þau enn valdið því, að
vísa hefur orðið frá eða slá á
frest ýmsum áætlunum sem
varða alla heimsbyggðina. Þörf
mun verða á skipulagðri alþjóð-
legri matvælahjálp enn í mörg
ár. Gera verður stórátak til að
færa vanþróuðu löndunum þær
bjargir út í frá, sem þau hafa
þöi’f fyrir, til að styrkja þeiri’a
eigin viðleitni.
Með hliðsjón af vonbrigðun-
um yfir hægum efnahagsvexti
í vanþróuðu löndunum á síð-
ustu árum, var mikilvægt að
korna á fót kerfi sem auðveld-
aði og flýtti fyrir iðnvæðirjgu.
Vanþróuðu löndin líta svo á, að
iðnvæðing sé eina leiðin til að
komast hjá stöðnun og mjókka
bilið milli þeirra og iðnaðai’-
landanna, eji það hefur breikkað
ár fi’á ári. Þróunaráætlun Sam-
einuðu þjóðanna hefur bætt
starfsskilyrði sín og aíköst. En
baráttan við neyðina hefur ekki
borið tilætlaðan árangur. Bilið
milli vilja og getu breikkar hjá
Framhald á bls. 15.
haft á fuglalíf landsins, svo sem
útrýnxingu geirfugls, fækkun
arnarins, áhrif minka á fugla-
lífið svo og áhrif landþui’rkunar
á útbreiðslu nokkui’i-a fuglateg-
unda.
í hafinu kringum ísland lxafa
ýmsir mikilvægir fiskstofnar
minnkað svo vegna ofveiði, að
takmarka hefur orðið veiði
þeix-ra.
Þessar staðhæfingar dr. Rip-
leys hljóta að lxafa vei’ið byggð
ar á upplýsingum, sem hann hef
ur fengið frá hérlendum mönn-
um, og verða þær þvi tæpast
skrifað á hans reikning. — En
einmiit af þeim sökum, að heim-
ildarmenn svo ágæts manns, hafa
ekki haft næga þekkingu til
bruns að bei’a í þessum efnurn,
hafi dr. Ripley orðið þessi leiðu
nxistök á. Nefndin vei’ður að
harma þetta.
Undanfarið hefur verið unn-
ið að því að kynna almenningi
staði-eyndir um eyðileggingu
liinnar íslenzku náttúru, því að
við henni verður ekki spoi’nað
nema nxeð skilningi almennings
og virkri þátttöku. Má telja, að
vjðhorf manna til þessara rnála
hafi breytzt mikið til hins betra
á síðari árurn, enda er nú veit*
árlega milljónuxn króna til rann-
sókna og aðgerða, er miða að
því að vernda og hindra frekari
eyðileggingu á náttúru landsins.
Slíkar staðhæfingar vinna á
móti þessu s.tarfi, 0g af þeirn
sökum varð ekki hjá komizt að
andmæla þeim.
Frá Náttúruvernd hins ísl.
náttúrufræðifélags.
UPPRIFJUNARNAMSKEIÐ
FYRIR ÖKUMENN HJÁ BFÖ
ATHUGASEMD VIÐ VIÐTAL
17. október 1967 — ALÞÝÐUBLAÐIÐ J